Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKUSAMBIRA 28

Khorwani Kuti Muli na Unenesko

Khorwani Kuti Muli na Unenesko

Lutilira kulondezga vinthu ivyo ukasambira ndipo ukakhorwa na kuvigomezga.”—2 TIM. 3:14.

SUMU 56 Torani Unenesko Kuŵa Winu na Winu

CHILATO CHA NKHANI IYI *

1. Kasi tikung’anamurachi para tikuti “unenesko”?

“KASI mukawusanga wuli unenesko?” “Kasi mukakulira mu unenesko?” “Kasi mwakhala vyaka vilinga mu unenesko?” Panji muli kufumbikapo mafumbo agha, kweniso panji muli kufumbapo ŵanthu ŵanyake. Kasi para tikuti “unenesko” tikung’anamurachi? Para tikuyowoya mazgu agha, tikung’anamura vigomezgo vithu, umo tikusopera, panji umo tikukhalira. Ŵanthu awo ŵali “mu unenesko” ŵakumanya ivyo Baibolo likusambizga, ndipo ŵakulondezga fundo zake. Ntheura ŵakufwatuka ku mautesi agho visopa vikusambizga ndipo ŵakuŵa ŵakukondwa nangauli ŵali mu charu cha Satana.—Yoh. 8:32.

2. Kuyana na lemba la Yohane 13:34, 35, ntchinthu wuli chakwamba icho chikukopa munthu kuti wasambire unenesko?

2 Kasi ntchivichi chikamukopani kuti musambire unenesko? Kasi yikaŵa nkharo yiwemi ya ŵanthu ŵa Yehova? (1 Pet. 2:12) Panji kasi chikaŵa chitemwa icho ŵakulongora? Ŵanandi ŵakuwona chitemwa ichi para ŵiza waka ku maungano ghithu. Chitemwa ichi ndicho ŵakukumbukira chomene kuluska ivyo vikuyowoyeka ku pulatifomu. Ichi ntchakuzizika yayi chifukwa Yesu wakati ŵasambiri ŵake ŵazamumanyikwa chifukwa cha kutemwana. (Ŵazgani Yohane 13:34, 35.) Kweni pali vinandi ivyo tikwenera kuchita kuti tiŵe na chipulikano chakukhora.

3. Kasi chingachitika ntchivichi para chipulikano chithu chikujintha waka pa chitemwa icho ŵabali na ŵadumbu ŵakulongora?

3 Kweni chipulikano chithu chileke kujintha waka pa chitemwa icho ŵanthu ŵa Chiuta ŵakulongora. Chifukwa wuli? Wuli usange Mkhristu munyithu, mulara, panji mupayiniya wachita kwananga kukuru? Wuli usange mubali panji mudumbu wamukhuŵazgani? Panji wuli usange munyake wagaluka na kuyowoya kuti ivyo tikugomezga ni vyautesi? Kasi mukhuŵarenge na kuleka kuteŵetera Yehova? Apa sambiro ndakuti: Usange chipulikano chinu mwa Yehova chikujintha chomene pa umo ŵanthu ŵakuchitira vinthu m’malo mwa kutemwa Yehova, mbwenu chipulikano chiŵenge chambura kukhora. Mbunenesko kuti umo mukuwonera Yehova na ŵanthu ŵake vingamovwirani kuti muŵe na chipulikano, kweni mukwenera kusambira Baibolo mwakufikapo, kupulikiska ivyo mukusambira, na kufufuza, mwakuti mukhorwe kuti ivyo mukugomezga ni vyaunenesko nadi. Mukwenera kukhorwa kuti mu Baibolo ndimo muli unenesko wakukhwaskana na Yehova.—Rom. 12:2.

4. Kuyana na Mateyu 13:3-6, 20, 21, kasi ŵanyake ŵakuchita wuli para chipulikano chawo chayezgeka?

4 Yesu wakati ŵanji ŵazamupokera unenesko “na chimwemwe,” kweni chipulikano chawo chizamulopwa para ŵayezgeka. (Ŵazgani Mateyu 13:3-6, 20, 21.) Vikuŵa nthena chifukwa chakuti panji iwo ŵakumanya yayi kuti munthu wakusangana na masuzgo para wakulondezga Yesu. (Mat. 16:24) Panji ŵakughanaghana kuti pakuti Mbakhristu ŵaunenesko, ŵasangenge vitumbiko pera, masuzgo yayi. Kweni mu charu chiheni ichi, tikumanenge na masuzgo. Vinthu vingasintha pa umoyo, ndipo tingaleka kuŵa na chimwemwe.—Sal. 6:6; Muph. 9:11.

5. Kasi ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵanandi ŵakulongora wuli kuti ŵali kukhorwa kuti ŵali na unenesko?

5 Ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵanandi ŵakulongora kuti ŵakukhorwa kuti ŵali na unenesko. Chifukwa wuli tikuyowoya nthena? Iwo ŵakuwelera nyuma yayi para Mkhristu munyawo waŵakhuŵazga panji wabuda. (Sal. 119:165) Nyengo zose para ŵakumana na viyezgo, chipulikano chawo chikukhora chomene, chikuwelera nyuma yayi. (Yak. 1:2-4) Kasi tingachita wuli kuti nase tiŵe na chipulikano chakukhora?

‘MUMANYANI MAKORA CHIUTA’

6. Kasi chipulikano cha ŵasambiri ŵakwambilira chikajintha pa vichi?

6 Ŵakhristu ŵakwambilira chipulikano chawo chikajintha pa kughamanya makora Malemba na visambizgo vya Yesu Khristu, panji kuti “unenesko wa makani ghawemi.” (Gal. 2:5) Unenesko uwu ni visambizgo vyose ivyo tikugomezga pakuŵa Ŵakhristu, kusazgapo chisambizgo chakukhwaskana na sembe ya Yesu na chiwuka chake. Mpositole Paulosi wakakhorwa kuti visambizgo ivi ni vyaunenesko. Chifukwa wuli? Chifukwa wakakhozgera “na malemba kuti chikaŵa chakwenelera kuti Khristu wasuzgike na kuwuka ku ŵakufwa.” (Mil. 17:2, 3) Ŵasambiri ŵakwambilira ŵakagomezga visambizgo ivi ndipo ŵakathemba mzimu utuŵa kuti uŵawovwire kupulikiska Mazgu gha Chiuta. Ŵakasanda mu Malemba na kukhorwa kuti visambizgo ivi vikaŵa nadi vya mu Malemba. (Mil. 17:11, 12; Heb. 5:14) Chipulikano chawo chikajintha pa ivyo ŵanji ŵakuchita yayi, ndipo ŵakateŵeteranga Yehova chifukwa chakuti vikanozganga waka kuŵa pamoza na Ŵakhristu ŵanyawo yayi. Kweni ŵakaŵa na chipulikano chifukwa cha “kumumanya makora Chiuta.”—Kol. 1:9, 10.

7. Kasi kumanya makora unenesko wa mu Baibolo kungatovwira wuli?

7 Unenesko wa mu Mazgu gha Chiuta ukusintha yayi. (Sal. 119:160) Mwachiyelezgero, ukusintha yayi nanga Mkhristu munyithu wangatibudira panji wangachita zakwananga zikuru. Kweniso ukusintha yayi para tasangana na masuzgo. Ntheura tikwenera kuvimanya makora visambizgo vya mu Baibolo na kukhorwa kuti ni vyaunenesko. Nyanguru wakovwira sitima kuti yileke kuyegheka para kuli chimphepo chikuru. Mwakuyana waka, para tili na chipulikano chakukhora chifukwa cha kumanya makora unenesko wa mu Baibolo, tisunkhunyikenge yayi para tayezgeka. Kasi mungachita wuli kuti mukhorwe kuti muli na unenesko?

MUKWENERA ‘KUKHORWA NA KUVIGOMEZGA’

8. Nga umo lemba la 2 Timote 3:14, 15 likulongolera, kasi ntchivichi chikamovwira Timote kuti wakakhorwe kuti wali na unenesko?

8 Timote wakakhorwa kuti wali na unenesko. Kasi wakamanya wuli kuti wali na unenesko? (Ŵazgani 2 Timote 3:14, 15.) Anyina na abuya ŵake ndiwo ŵakaŵa ŵakwamba kumusambizga ‘malemba ghatuŵa.’ Kweni tikukayika yayi kuti nayo payekha wakapaturanga nyengo yakusambilira malemba ghatuŵa. Lekani ‘wakakhorwa na kuvigomezga’ kuti ni vyaunenesko. Pamanyuma, Timote, anyina, na abuya ŵake ŵakasambira visambizgo vya Ŵakhristu. Timote wakwenera kuti wakakondwa chomene na chitemwa icho ŵalondezgi ŵa Yesu ŵakalongoranga, ndipo wakakhumbanga chomene kuŵa pamoza na ŵabali na ŵadumbu ŵake ŵauzimu na kuŵawovwira. (Fil. 2:19, 20) Kweni chipulikano chake chikajintha chomene pa kutemwa waka ŵanthu yayi, kweni pa visambizgo vya mu Baibolo ivyo wakakhorwa navyo kuti ni vyaunenesko, ndipo vikamupangiska kuti wamutemwenge chomene Yehova. Namwe mukwenera kusambira Baibolo na kukhorwa kuti ivyo mukusambira vyakukhwaskana na Yehova ni vyaunenesko.

9. Kasi ni visambizgo wuli vitatu vyakwambilira ivyo mukwenera kukhorwa navyo dankha?

9 Mukwenera kukhorwa dankha na visambizgo vitatu vyakwambilira. Chakwamba, mukwenera kukhorwa kuti Yehova Chiuta ndiyo ni Mlengi wa vinthu vyose. (Eks. 3:14, 15; Heb. 3:4; Chivu. 4:11) Chachiŵiri, mukwenera kukhorwa kuti Baibolo ndakufuma nadi kwa Chiuta. (2 Tim. 3:16, 17) Ndipo chachitatu, mukwenera kukhorwa kuti Yehova wali na gulu ilo likumusopa mwakulongozgeka na Khristu, ndipo gulu ili Mbakaboni ŵa Yehova. (Yes. 43:10-12; Yoh. 14:6; Mil. 15:14) Kuti mukhorwe na visambizgo vyakwambilira ivi chikung’anamura kuti Baibolo lose liŵe mu mutu yayi. Kweni mukwenera kugwiliskira ntchito “nkhongono yinu ya kughanaghana” kuti mukhorwe kuti muli na unenesko.—Rom. 12:1.

NOZGEKERANI KOVWIRA ŴANJI KUTI ŴAKHORWE NA UNENESKO

10. Padera pa kumanya unenesko, kasi tikwenera kuchitaso vichi?

10 Para mwakhorwa na unenesko wakukhwaskana na Chiuta, Baibolo, na ŵanthu ŵa Chiuta, mukwenera kumanya umo mungagwiliskira ntchito Malemba kuti mukhorweske ŵanthu pakuŵasambizga unenesko uwu. Chifukwa wuli? Chifukwa pakuŵa Ŵakhristu, tili na udindo wa kusambizga unenesko ku awo ŵangatipulika. * (1 Tim. 4:16) Apo tikusambizga ŵanji unenesko wa mu Baibolo, chipulikano chithu chikukhora ndipo tikwamba kuvigomezga chomene ivyo tili kusambira.

11. Kasi mpositole Paulosi wakachitanga wuli pakusambizga ŵanthu, ndipo tingamuyezga wuli?

11 Apo mpositole Paulosi wakasambizganga ŵanthu, “wakayowoyaso fundo zakukopa zakukhwaskana na Yesu kufuma mu Dango la Mozesi na ivyo Ntchimi zikalemba.” (Mil. 28:23) Kasi tingachita wuli nga ni Paulosi pakusambizga ŵanji unenesko? Tingaŵaphaliranga waka ivyo Baibolo likusambizga yayi, kweni tikwenera kovwira ŵasambiri ŵithu kuti ŵaghanaghanirengepo ivyo ŵakusambira mu Baibolo, apo ŵakulutilira kukuzga ubwezi wawo na Yehova. Tikukhumba kuti ŵazomere unenesko chifukwa cha kudokera waka umo ise tikuchitira vinthu yayi, kweni chifukwa chakuti ŵakhorwa ŵekha kuti ivyo ŵakusambira mbunenesko nadi wakukhwaskana na Chiuta withu wachitemwa.

Ŵapapi, wovwirani ŵana ŵinu kuti ŵaŵe na chipulikano. Ŵasambizgani ‘vinthu vyakunyang’amira vya Chiuta’ (Wonani ndime 12-13) *

12-13. Kasi ŵapapi ŵangawovwira wuli ŵana ŵawo kuti ŵakhalilire mu unenesko?

12 Tikukayika yayi kuti mwaŵapapi namwe mukukhumba kuti ŵana ŵinu ŵakhalilire mu unenesko. Panji mungaghanaghana kuti para ŵali na ŵabwezi ŵawemi mu mpingo mbwenu ŵaŵenge na chipulikano chakukhora. Kweni kuti ŵana ŵinu ŵakhorwe kuti ŵali na unenesko, ni vinandi ivyo vikukhumbikwa padera pa kuŵa waka na ŵabwezi ŵawemi. Paŵekha ŵakwenera kuŵa paubwezi na Chiuta na kukhorwa kuti ivyo ŵakusambira mu Baibolo ni vyaunenesko.

13 Kuti ŵapapi ŵasambizge ŵana ŵawo unenesko wakukhwaskana na Chiuta, ŵana ŵakwenera kuwona kuti iwo ntchiyelezgero chiwemi pa nkhani ya kusambira Baibolo. Ŵakwenera kupatura nyengo ya kughanaghanirapo ivyo ŵakusambira. Apo ndipo ŵangasambizga ŵana ŵawo kuti nawo ndivyo ŵachitenge. Ŵakwenera kusambizga ŵana ŵawo umo ŵangagwiliskira ntchito ivyo tikusambizgira ŵanthu Baibolo, nga umo ŵakuchitira para ŵakusambizga ŵanthu ŵanyake Baibolo. Para ŵachitenge nthena, ŵawovwirenge ŵana ŵawo kuti ŵamumanye makora Yehova na kagulu ako wakugwiliskira ntchito pakupeleka chakurya chauzimu, ako ni “muzga wakugomezgeka na wavinjeru.” (Mat. 24:45-47) Ŵapapi, mukwenera kuchita vinandi padera pa kusambizga waka ŵana ŵinu visambizgo vyakwambilira. Ŵawovwirani kuti ŵaŵe na chipulikano chakukhora, ŵasambizgani ‘vinthu vyakunyang’amira vya Chiuta’ mwakuyana na msinkhu wawo na maluso ghawo.—1 Kor. 2:10; mazgu ghamusi.

SAMBIRANI MAUCHIMI GHA MU BAIBOLO

14. Chifukwa wuli tikwenera kusambira mauchimi gha mu Baibolo? (Wonaniso bokosi lakuti “ Kasi Mungalongosora Mauchimi Agha?”)

14 Mauchimi ntchigaŵa chakuzirwa chomene cha Mazgu gha Chiuta, ndipo ghakutovwira kuti tiŵe na chipulikano chakukhora mwa Yehova. Kasi ni mauchimi wuli agho ghali kukhozga chipulikano chinu? Panji mungayowoya za mauchimi ghakuyowoya za “mazuŵa ghaumaliro.” (Mat. 24:3, 7; 2 Tim. 3:1-5) Kweni kasi ni mauchimi wuli ghanyake agho ghangakhozga chipulikano chinu? Mwachiyelezgero, kasi mungalongosora umo mauchimi gha pa Daniyeli chaputara 2 panji chaputara 11 ghakafiskikira kumanyuma na umo ghakufiskikira panyengo yasono? * Para munthu wali na chipulikano chifukwa cha kuŵazga Baibolo, wakuŵa na chipulikano chakukhora chomene. Ghanaghanirani umo ŵakachitira ŵabali ŵithu awo ŵakatambuzgika chomene ku Germany panyengo ya Nkhondo Yachiŵiri ya Charu Chose. Nangauli ŵakamanyanga vinandi yayi vyakukhwaskana na mauchimi ghakuyowoya za mazuŵa ghaumaliro, kweni ŵakagomezganga chomene ivyo Mazgu gha Chiuta ghakuyowoya.

Para tikusambira Baibolo, kusazgapo mauchimi agho ghalimo, titherenge yayi para tayezgeka (Wonani ndime 15-17) *

15-17. Kasi kusambira Baibolo kukaŵawovwira wuli ŵabali ŵithu awo ŵakatambuzgikanga na chipani cha Nazi?

15 Apo chipani cha Nazi chikawusanga charu cha Germany, ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵanandi ŵakatumizgika ku misasa yakuyuzgirako ŵanthu. Hitler na Mulara wa ŵapolisi ŵa SS, Heinrich Himmler ŵakaŵatinkhanga chomene Ŵakaboni ŵa Yehova. Mudumbu munyake wakati Himmler wakaphalira gulu la ŵadumbu ku msasa wakuyuzgirako ŵanthu kuti: “Yehova winu wangaŵa kuti wakuwusa kuchanya, kweni pano pa charu chapasi tikuwusa ndise! Tiwonenge uyo watherenge pakati pa imwe na ise!” Ntchivichi chikawovwira ŵanthu ŵa Yehova kuti ŵalutilire kugomezgeka?

16 Ŵasambiri ŵa Baibolo aŵa ŵakamanyanga kuti Ufumu wa Chiuta ukamba kuwusa mu 1914. Ŵakazizwanga yayi kuti ŵakatambuzgikanga chomene. Ŵanthu ŵa Yehova aŵa ŵakakhorwa kuti palije boma ilo lingatondeska khumbo la Chiuta kuti lichitike. Ŵakamanya kuti Hitler wangamazga yayi kusopa kwaunenesko ndipo boma lake lingaŵa lankhongono kuluska Ufumu wa Chiuta yayi. Ŵabali ŵithu ŵakaŵa na chigomezgo chose kuti zuŵa linyake muwuso wa Hitler uzamumara.

17 Ivyo ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵakagomezganga vikaŵa vyaunenesko. Nyengo yichoko waka yikati yajumphapo, muwuso wa chipani cha Nazi ukamara, ndipo Heinrich Himmler, uyo wakati “pano pa charu chapasi tikuwusa ndise,” wakachimbira kuti waponoske umoyo wake. Apo wakachimbiranga, wakakumana na Mubali Lübke, uyo kumanyuma wakaŵa mu jele, ndipo wakamumanya. Himmler wakawonekanga wachitima ndipo wakafumba Mubali Lübke kuti: “Musambiri wa Baibolo, kuwengechi sono?” Mubali Lübke wakalongosolera Himmler kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakamanyanga kuti muwuso wa Nazi uzamumara ndipo ŵazamufwatuka. Wati wapulika nthena, Himmler uyo kumanyuma wakasoŵanga chakuyowoya yayi ku Ŵakaboni ŵa Yehova, wakati waka ku mulomo pwaza! Nyengo yichoko waka yikati yajumphapo, wakajikoma. Kasi tikusambirapo vichi apa? Para tikusambira Baibolo, kusazgapo mauchimi ghake, chipulikano chithu mwa Chiuta chikhorenge, ndipo titherenge yayi nanga tingatambuzgika.—2 Pet. 1:19-21.

18. Kuyana na lemba la Yohane 6:67, 68, chifukwa wuli tikwenera “kumanya makora vinthu kweniso kuviŵanika chomene” nga umo Paulosi wakayowoyera?

18 Waliyose wa ise wakwenera kulongora chitemwa, icho ntchimanyikwiro cha Ŵakhristu ŵaunenesko. Kweni tikweneraso “kumanya makora vinthu kweniso kuviŵanika chomene.” (Fil. 1:9) Para tingaleka kuchita nthena, mbwenu tiyeghekenge waka “na mphepo yiliyose ya chisambizgo chautesi cha ŵanthu ŵaryarya,” kusazgapo ŵakugaluka. (Efe. 4:14) Apo ŵasambiri ŵanandi mu nyengo yakale ŵakaleka kulondezga Yesu, mpositole Petrosi wakayowoya mazgu agho ghakulongora kuti wakakhorwa kuti Yesu wakaŵa “na mazgu gha umoyo wamuyirayira.” (Ŵazgani Yohane 6:67, 68.) Nangauli panyengo iyi Petrosi wakamanyanga vinandi yayi vyakukhwaskana na mazgu gha Yesu, kweni wakalutilira kugomezgeka chifukwa wakapulikiska unenesko wakuyowoya za Khristu. Namweso mungakhorwa kuti ivyo mukusambira mu Baibolo ni vyaunenesko. Para mwakhorwa, mutherenge yayi para mwayezgeka, ndipo mukhozgenge chipulikano cha ŵanyinu.—2 Yoh. 1, 2.

SUMU 72 Unenesko wa Ufumu Umanyikwe

^ ndime 5 Nkhani iyi yitovwirenge kumanya kuti unenesko uwo uli mu Baibolo ngwakuzirwa chomene. Kweniso yitiphalirenge ivyo tingachita kuti tikhorwe kuti ivyo tikugomezga ni vyaunenesko nadi.

^ ndime 10 Kuti mumanye umo mungadumbiskirana na munthu visambizgo vya mu Baibolo, wonani nkhani zakuti “Kuchezga na Munthu,” izo zikaŵa mu Gongwe la Mulinda kwambira mu 2010 m’paka 2015. Nkhani zinyake mwa izo ni izi: “Kasi Yesu Ni Chiuta?,” “Kasi Ufumu wa Chiuta Ukamba Pawuli Kulamulira?,” na “Kasi Chiuta Wakulanga Ŵanthu mu Moto wa Helo?

^ ndime 14 Kuti muwone mauchimi agha, wonani Gongwe la Mulinda la Juni 15, 2012 na la Meyi 2020.

^ ndime 60 MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Pa nyengo ya kusopa kwa mbumba, ŵapapi ŵakusambira na ŵana ŵawo mauchimi gha mu Baibolo ghakukhwaskana na suzgo yikuru.

^ ndime 62 MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Panyengo ya suzgo yikuru, mbumba iyi yizamuzizwa navyo yayi ivyo vizamuchitika.