Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU

Kutemwa Ŵanji Kukwiziska Vitumbiko Vyamuyirayira

Kutemwa Ŵanji Kukwiziska Vitumbiko Vyamuyirayira

Nili na amama na mudumbu wane, Pat, mu 1948

“TCHALITCHI la Angilican likusambizga unenesko yayi. Lutilira kupenja unenesko.” Abuya ŵakati ŵayowoya mazgu agha, amama ŵakamba kupenja chisopa chaunenesko. Ndipouli, amama ŵakaŵakhumbanga yayi Ŵakaboni ŵa Yehova ndipo ŵakaniphalira kuti nibisamenge para ŵiza pa nyumba pithu ku Toronto, Canada. Kweni munung’una wawo wakati wamba kusambira Baibolo na Ŵakaboni mu 1950, amama nawo ŵakamba kukhalapo pa sambiro. Ŵakasambiliranga ku nyumba ya munung’una wawo ndipo pamanyuma ŵakabatizika.

Adada ŵakaŵa yumoza wa madodana mu mpingo wa United Church of Canada, ntheura sabata yiliyose ŵakatumanga ine na mudumbu wane ku Sande sukulu, ndipo pa 11 koloko mulenji tikalutanga uko iwo ŵakachitiranga mapemphero. Ku namise, tikalutanga na Amama ku Nyumba ya Ufumu. Vikatisuzga yayi kuwona mphambano pakati pa visopa viŵiri ivi.

Nili na mbumba ya Mubali Hutcheson pa Ungano Wamitundu Yose mu 1958 wa mutu wakuti Divine Will

Amama ŵakamba kuphalirako ŵabwezi ŵawo ŵapamtima, Bob na Marion Hutcheson, vigomezgo vyawo viphya, ndipo pamanyuma nawo ŵakazgoka Ŵakaboni ŵa Yehova. Mu 1958, Mubali na Mudumbu Hutcheson pamoza na ŵana ŵawo ŵatatu, ŵakaluta nane lumoza ku Ungano wa Mitundu Yose wa mazuŵa 8 wa mutu wakuti Divine Will, uwo ukachitikira mu msumba wa New York. Para nkhulaŵiska kumanyuma, sono ndipo nkhuwamo kuti chikaŵa chipusu yayi kuti ŵalute nane lumoza ku ungano uwu. Nangauli vili nthena, kweni ungano uwu ntchimoza cha vinthu vyambura kuluwika pa umoyo wane.

ŴABALI NA ŴADUMBU ŴAKANOVWIRA CHOMENE KUTI NICHITE VINANDI

Apo nkhaŵa msepuka, tikakhalanga pa famu yinyake, ndipo nkhatemwanga chomene kupwelelera viŵeto. Nkhakhumbisiskanga chomene kuti nizakaŵe dokotala wa viŵeto. Amama ŵakaphalira mulara munyake wa mu mpingo withu vya nkhani iyi. Mulara uyu wakanikumbuska mwachitemwa kuti tikukhala mu “mazuŵa ghaumaliro,” ndipo wakanifumba umo ubwezi wane na Yehova ungatimbanizgikira usange ningasambira ku yunivesite kwa vyaka vinandi. (2 Tim. 3:1) Chifukwa cha ulongozgi uwu, nkhaghanaghana kuti nileke kuluta ku yunivesite.

Kweni nkhajifumbaso ivyo nichitenge para namalizga sekondare sukulu. Nangauli nkhapharazganga nyengo zose pa Chisulo na pa Sabata, kweni kupharazga kukaninozgeranga yayi ndipo nkhawonanga kuti ningakwaniska yayi kuchita upayiniya. Kweni adada na anung’una ŵawo, pakuti ŵakaŵa Ŵakaboni ŵa Yehova yayi, ŵakanichiskanga kuti ninjire ntchito pa kampani yinyake ya vya inshuwalansi ku Toronto. Adada ŵachoko ŵakaŵa na udindo wapachanya pa kampani iyi, so nkhazomera kunjira ntchito iyi.

Ku Toronto, chifukwa chakuti nkhagwiranga ovatayimu kweniso kuchezga na ŵanthu ŵa ku charu, nkhatondekanga kuwungana nyengo zose na kupharazga. Pakwamba nkhakhalanga na asekuru, awo ŵakaŵa Ŵakaboni yayi, kweni ŵati ŵatayika, nkheneranga kusanga malo ghanyake ghakukhala.

Mubali na Mudumbu Hutcheson, awo ŵakalutapo nane ku ungano mu 1958, ŵakaŵa nga mbapapi waka ŵane. Ŵakanichema kuti nikhalenge nawo ndipo ŵakanovwira kuti nikure mwauzimu. Mu 1960, nkhabatizika pamoza na mwana wawo John. Pamanyuma John wakamba upayiniya, ndipo ivi vikanichiska kuti nane nipharazgenge chomene. Ŵabali mu mpingo ŵakawona kuti namba kukura mwauzimu, ndipo pamanyuma nkhimikika kuŵa muteŵeti wa Sukulu ya Uteŵeti. a

NKHASANGA MUNYANE MUWEMI KWENISO NKHAMBA UPAYINIYA

Pa zuŵa la ukwati withu mu 1966

Mu 1966, nkhatora Randi Berge, mupayiniya wamwamphu uyo wakaŵa wakunozgeka kuteŵetera kulikose uko kukukhumbikwa wovwiri. Mulaŵiliri wa dera wakatovwira chomene ndipo wakatichiska kuti tikawovwire mpingo unyake ku Orillia, Ontario. Ntheura tikapakira na kusama nyengo yeneyiyo.

Tikati tafika waka ku Orillia, nane nkhamba upayiniya wanyengozose. Sono nane nkhaŵa wakukondwa nga ndiyo. Nkhati namba kuŵikapo mtima chomene pa upayiniya, nkhaŵaso wakukondwa chomene kuwona kuti ŵanthu ŵakupulikiska makora unenesko chifukwa cha kugwiliskira ntchito Baibolo. Chikaŵa chakukondweska chomene kovwira ŵakutorana ŵanyake ku Orillia kuti ŵasinthe umoyo wawo na kuŵa ŵateŵeti ŵa Yehova.

KUSAMBIRA CHIYOWOYERO CHINYAKE NA KUSINTHA KAGHANAGHANIRO

Apo tikaluta ku Toronto, nkhakumana na Arnold MacNamara, uyo wakaŵa yumoza wa ŵabali awo ŵakalaŵiliranga pa Beteli. Wakatifumba usange tingatemwa kuchita upayiniya wapadera. Nyengo yeneyiyo nkhazgora kuti: “Enya tingatemwa. Tingaluta kulikose kupaturako ku Quebec!” Nkhaŵa na maghanoghano ghakubudika chifukwa mu Quebec mukachitikanga chomene vivulupi, Ŵangelezi ŵa mu Canada ŵakatinkhanga chomene ŵanthu awo ŵakayowoyanga Chifurenchi. Panyengo iyi, ŵanthu ŵakachitanga chomene viwoneskero ndipo ŵakakhumbanga kuti chigaŵa cha Quebec chiŵe pachekha, chingaŵanga pasi pa Canada yayi.

Arnold wakazgora kuti: “Panyengo iyi, ku Quebec pera ndiko ofesi ya munthavi yikutumizgako ŵapayiniya ŵapadera.” Mwaluŵiro nkhazomera kuluta. Nkhamanyanga kale kuti Randi wakakhumbanga nakale kuteŵetera ku malo agha. Pamanyuma ndipo nkhawona kuti ivyo nkhachita apa chikaŵa chimoza mwa vinthu viwemi ivyo tikasankhapo pa umoyo withu.

Tati tasambira Chifurenchi kwa masabata ghankhondi, Randi na ine pamoza na mbumba yinyake tikaluta ku Rimouski, mtunda pafupifupi makilomita 540 ku mpoto chakumafumiro gha dazi kwa Montreal. Tikaŵa kuti tichali na vinandi vyakuti tisambire, ndipo ivi vikawonekera pa maungano, chomenechomene para nkhuŵazga vipharazgo. Ivyo nkhayowoya pa chipharazgo chinyake vikapeleka ng’anamuro lakuti pa ungano uwo ukwiza tiŵenge na “nthiŵatiŵa zinandi zilendo (ostrich delegates)” m’malo mwakuti “tiŵenge na ŵalendo ŵanandi ŵakufuma ku Austria (Austrian delegates).”

Nyumba iyo tikayichemanga kuti “White House” ku Rimouski

Ku Rimouski, taŵanayi ise tikaŵa lumoza na ŵadumbu ŵamwamphu ŵanayi ŵambura kutengwa, kweniso Mubali na Mudumbu Huberdeau pamoza na ŵana ŵawo ŵaŵiri ŵasungwana. Mubali na Mudumbu Huberdeau ŵakachita renti nyumba yikuru ya vipinda 7 iyo tose taŵapayiniya tikawovwirananga kulipira renti, ndipo nyumba iyi tikayichemanga kuti White House chifukwa kumaso yikaŵa ya penti mutuŵa ndiposo na vipilara vyake. Kanandi tikaŵanga ŵanthu 12 na 14 ise tikakhalanga mu nyumba iyi. Randi na ine pakuti tikaŵa ŵapayiniya ŵapadera, tikapharazganga mulenji, mise, na usiku wuwo, ntheura tikawonganga chomene chifukwa nyengo zose tikaŵanga na munthu uyo wangaluta nase mu upharazgi, na mu nyengo yakuzizima wuwo.

Tikatemwananga chomene na ŵapayiniya ŵakugomezgeka aŵa mwakuti tikaŵa waka nga mphaubali. Nyengo zinyake tikawothanga lumoza moto panji kuphikira lumoza chakurya na kusangwapo. Mubali munyake wakaŵa wakwimba, ntheura pa Chisulo usiku kanandi tikimbanga na kuvina.

Ku Rimouski kukaŵa ŵanthu ŵanandi ŵakunweka. Pambere vyaka vinkhondi vindakwane, tikakondwa chomene kuwona ŵanthu ŵanandi awo tikasambiranga nawo Baibolo ŵakubatizika. Mpingo ukakura na kuŵa na ŵapharazgi pafupifupi 35.

Ku Quebec, tikasambizgika makora umo tingapharazgira mwaluso. Tikawona umo Yehova wakatovwilira mu upharazgi kweniso kusanga vyakukhumbikwa pa umoyo. Kweniso sono tikasambira kutemwa chomene ŵanthu ŵakuyowoya Chifurenchi, pamoza na chiyowoyero chawo na mutheto wawo, ndipo ivi vikatovwira kuti titemwengeso ŵanthu ŵamitheto yinyake.—2 Kor. 6:13.

Mwamabuchi ofesi ya munthavi yikatipempha kuti tisamire mu tawuni ya Tracadie iyo yili ku mafumiro gha dazi kwa New Brunswick. Kweni chikaŵa chakusuzga kwa ise chifukwa tikaŵa kuti tasayinirana waka na ŵeneko nyumba kuti tichitenge renti mu nyumba yawo, kweniso nkhasanga ntchito yakusambizga kwakanyengo pa sukulu yinyake. Chinyake ntchakuti panyengo iyi ŵanyake mwa awo tikasambiranga nawo Baibolo ŵakaŵa kuti ŵazomerezgeka waka kuŵa ŵapharazgi, kweniso panyengo iyi ntchito yakuzenga Nyumba ya Ufumu yikaŵa mukati.

Tikayilombera nkhani iyi kwa sabata yose ndipo tikaluta na kukawonako ku Tracadie, uko kukaŵa kwakupambana chomene na ku Rimouski. Pamanyuma tikasankha kuti tilute chifukwa ndiko Yehova wakakhumbanga kuti tilute. Tikamuyezga Yehova ndipo tikawona kuti wakawuskapo vyose ivyo tikenjerwanga navyo. (Mal. 3:10) Pakuti Randi wakaŵa wakukhwima mwauzimu, wakujipata, kweniso wakutemwa kuseka na ŵanthu, kusama kukatiŵirangako kupusu.

Mu mpingo withu wasono mukaŵa waka mulara yumoza zina lake Robert Ross. Iyo na muwoli wake ŵakaŵa kuti ŵachita upayiniya ku malo agha kwa nyengo yitali, ndipo ŵakawona kuti ŵalutilire kukhala kwenekuku mwana wawo wakwamba wati wababika. Nangauli ŵakaŵa na mulimo wakupwelelera mwana, kweni ŵakatichiskanga chomene ine pamoza na Randi. Iwo ŵakaŵa na mzimu wakutemwa kupokelera ŵalendo, kweniso akaŵa ŵamwamphu pa mulimo wakupharazga.

VITUMBIKO IVYO TASANGA CHIFUKWA CHA KUTEŴETERA KULIKOSE UKO KUKUKHUMBIKWA WOVWIRI

Mu nyengo yakuzizima pa ulendo withu wakwamba wakwendera dera

Tikati tachita upayiniya ku Tracadie kwa vyaka viŵiri, tikapikaso uteŵeti uwo tikakhazganga yayi. Tikapempheka kuti tambe kuchita mulimo wakwendakwenda. Tikateŵetera mu madera gha Chingelezi kwa vyaka 7, ndipo pamanyuma tikamba kuteŵetera mu dera la Chifurenchi ku Quebec. Mulaŵiliri withu wa chigaŵa ku Quebec, zina lake Léonce Crépeault, wakaniwonganga chomene para nadumba nkhani. Kweni pamanyuma nyengo zose wakanifumbanga kuti, “Kasi ungachita wuli kuti ziŵenge zachandulo chomene?” b Fumbo ili likanovwira kuti niŵikepo mtima chomene kuti para nkhuyowoya nkhani zane niyowoyenge mwakudunjika ivyo ŵanthu ŵangasambirapo kweniso ziŵenge zipusu kuzipulikiska.

Uteŵeti uwo nizamuwuluwapo yayi ni uwo nkhachita mu 1978 pa ungano wa mitundu yose ku Montreal wa mutu wakuti “Victorious Faith.” Nkhateŵetera ku Dipatimenti Yakuwona vya Chakurya. Tikakhazganga kuti pa ungano uwu tipokelerenge ŵanthu 80,000, ndipo wose aŵa ŵakakhumbikwiranga chakurya, kweni ulendo uwu ndondomeko pa nkhani ya chakurya yikaŵa kuti yasintha. Chilichose chikaŵa chachilendo: vyakugwiliskira ntchito, chakurya, kweniso na nthowa zakuphikira. Tikaŵa na mafuriji ghakurughakuru pafupifupi 20, kweni nyengo zinyake ghakagwiranga makora yayi ntchito. Pa zuŵa lakuti ungano wambenge machero ghake, tikatondeka kunjira mu sitediyamu m’paka usiku pakati kuti tiŵikemo vinthu vithu chifukwa mukachitikiranga maseŵero. Ndipouli tikeneranga kubuska vyakuphikira mlenjilenji kuti tiphike chakurya cha mulenji. Nangauli tikavuka chomene, kweni nkhasambirako vinandi ku ŵanthu ŵakukhwima mwauzimu kweniso ŵakutemwa kuseka awo tikagwiliranga lumoza. Tikamba kutemwana chomene ndipo ubwezi uwu uchalipo m’paka sono. Chikaŵa chakukondweska chomene kuchitira ungano wambura kuluwika uwu ku Quebec, uko mu vyaka vya m’ma 1940 m’paka 1950 Ŵakaboni ŵakatambuzgikanga chomene.

Ine na Randi tikovwirapo pa mulimo wakunozgekera ungano ku Montreal mu 1985

Nasambirakoso vinandi ku ŵalaŵiliri ŵanyane pa nyengo za maungano ghakurughakuru. Chaka chinyake, Mubali David Splane uyo pasono wakuteŵetera mu Wupu Wakulongozga, wakaŵa mulaŵiliri wa ungano wa chigaŵa. Pa ungano wa chigaŵa wakulondezgapo apo nkhapempheka kuti niŵe mulaŵiliri wa ungano, David wakakolerana navyo ndipo wakanovwira chomene pa mulimo uwu.

Mu 2011, pamanyuma pakuti tachita uteŵeti wakwendera dera kwa vyaka 36, nkhapempheka kuti niŵe yumoza wa awo ŵakusambizga pa Sukulu ya Ŵalara ŵa Mpingo. Mu vyaka viŵiri pera, Randi na ine tikagona mu mabedi 75 ghakupambanapambana, ndipo pakakhumbikwanga kujipata chomene. Ndipo paumaliro wa sabata yiliyose, ŵalara ŵakawonganga chomene chifukwa cha kuwona umo Wupu Wakulongozga ukaŵapweleleranga mwauzimu.

Pamanyuma, nkhamba kusambizga mu Sukulu ya Ŵapharazgi ŵa Ufumu. Ŵana ŵa sukulu kanandi ŵakavukanga chomene kweniso kwenjerwa chifukwa cha unandi wa vinthu ivyo ŵakasambiranga kweniso milimo yinyake: Maora 7 zuŵa lililose kusambira mu kilasi, usiku uliwose kwa maora ghatatu kunozgekera ivyo ŵapika mu kilasi, kweniso kwa maora 4 panji 5 sabata yiliyose kuchita milimo ku madipatimenti agho ŵakagaŵirika. Ine na msambizgi munyane munyake tikaŵalongosolera kuti ŵangachita yayi vyose ivi pekhapekha para Yehova wangaŵawovwira. Nyengo zose nikumbukenge umo ŵana ŵa sukulu ŵakazizwiranga kuwona kuti chifukwa cha kuthemba Yehova, ŵakachitanga vinandi kuluska umo ŵeneko ŵakaghanaghaniranga.

KUTEMWA ŴANJI KUKWIZISKA VITUMBIKO VYAMBURA KUMARA

Chifukwa chakuti amama ŵakatemwanga ŵanji vikapangiska kuti masambiro ghawo gha Baibolo ghakure luŵiro mwauzimu kweniso vikawovwira kuti adada nawo ŵambe kuwona mwakwenelera unenesko. Pati pajumpha mazuŵa ghatatu amama ŵati ŵafwa, tikazizwa chomene kuwona kuti adada ŵakiza ku Nyumba ya Ufumu na kutegherezga nkhani yachisanisani, ndipo ŵakalutilira kuwungana kwa vyaka 26 vyakulondezgapo. Nangauli Adada ŵakabatizika yayi, kweni ŵalara ŵakaniphalira kuti ndiwo ŵakaŵanga ŵakwamba kufika pa maungano sabata yiliyose.

Amama ŵakaŵaso chiyelezgero chiwemi chomene kwa ine na ŵadumbu ŵane. Ŵadumbu ŵane wose ŵatatu pamoza na ŵafumu ŵawo ŵakuteŵetera Yehova mwakugomezgeka. Ŵadumbu ŵane ŵaŵiri ŵakuteŵetera pa ofesi ya munthavi, munyake pa ofesi ya munthavi ya Portugal, munyake wali pa ofesi ya munthavi ya Haiti.

Ine na Randi sono tikuchita upayiniya wapadera ku Hamilton, Ontario. Apo tikachitanga mulimo wakwendakwenda, tikakondwanga chomene kuluta na ŵanji ku maulendo ghawo ghakuwelerako kweniso masambiro gha Baibolo. Kweni sono tikukondwa kuwona masambiro ghithu na ghithu gha Baibolo ghakukura mwauzimu. Ndipo apo tikuŵa paubwezi na ŵabali na ŵadumbu mu mpingo withu uphya, tikukhozgeka chomene kuwona umo Yehova wakuŵawovwilira mu nyengo ziwemi na zakusuzga wuwo.

Para tikulaŵiska kumasinda, tikuwonga chomene chitemwa icho ŵabali na ŵadumbu ŵanandi ŵali kutilongora. Naseso, tikuyezgayezga kulongora kuti ‘tikuŵafipira mtima’ ŵanji, na kuŵachiska kuti ŵafiske vilato vyawo vyauzimu. (2 Kor. 7:6, 7) Mwachiyelezgero, mu mbumba yinyake, mama, mwana wawo munyamata na msungwana wose ŵakachitanga uteŵeti wanyengozose. Nkhafumba mfumu usange wali kughanaghanirapo vyakuchita upayiniya. Iyo wakazgora kuti wakawovwiranga ŵapayiniya ŵatatu aŵa. Kweni nkhamufumbaso kuti: “Kasi ungaŵawovwira makora chomene kuluska Yehova?” Nkhamuchiska kuti wambepo upayiniya kuti nayo wajiwonere yekha chimwemwe icho ŵanyake ŵakusangwa nacho. Myezi 6 yati yajumphapo, nayo wakaŵa mupayiniya wanyengozose.

Ine na Randi tilutilirenge kuphalira “muwiro wakulondezgapo” vyakukhwaskana na ‘milimo yakuzizwiska’ ya Yehova, ndipo tikugomezga kuti nawo ŵakondwenge chomene kuteŵetera Yehova nga umo ise tikukondwera.—Sal. 71:17, 18.

a Sono wakumanyikwa kuti mulaŵiliri wa Ungano wa Uteŵeti na Umoyo Wachikhristu.

b Wonani nkhani yakulongosora umoyo wa Léonce Crépeault mu Gongwe la Mulinda la Febuluwale 2020, pp. 26-30.