Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU

Nkhapembuzgika mu Masuzgo Ghane Ghose

Nkhapembuzgika mu Masuzgo Ghane Ghose

Nkhababikira mu msumba wa Sukkur, pa Novembala 9, 1929. Msumba uwu ukaŵa mumphepete mwa Mlonga wa Indus, uko sono kukuchemeka Pakistan. Pa nyengo iyo, ŵapapi ŵane ŵakapokera mabuku ghakutowa chomene kwa mishonale munyake, wa ku England. Mabuku ghakulongosora Baibolo agha ndigho ghakanovwira kuti niŵe Kaboni wa Yehova.

MABUKU agha ghakachemekanga chiŵingavula. Nkhati naghajura, mukaŵa vithuzi ivyo vikanikondweska chomene. Kufuma waka apo nkhaŵa muchoko, mabuku agha ghakanipa njara ya unenesko wa mu Baibolo.

Apo Nkhondo Yachiŵiri ya Charu Chose yikafikanga ku India, vinthu vikasintha chomene pa umoyo wane. Ŵapapi ŵane ŵakapatukana ndipo pamanyuma nthengwa yikamara. Nkhagomezga yayi kuti ŵanthu awo nkhaŵatemwanga ŵalekana. Nkhasuzgika maghanoghano ndipo nkhawona kuti nasidika. Nkhababikamo nekha mu nyumba yakwithu, ndipo nkhawonanga kuti palije uyo wakunovwira panji kunipembuzga.

Ine na amama tikakhalanga ku Karachi. Zuŵa linyake Fred Hardaker, dokotala muchekuru uyo wakaŵa Kaboni wa Yehova, wakiza pa nyumba yakwithu. Wakaŵa mu mpingo umoza na mishonale uyo wakapeleka mabuku ku banja lakwithu. Wakapempha amama kuti wasambirenge nawo Baibolo. Amama ŵakakana kweni ŵakamuphalira kuti panji ine ningatemwa kusambira Baibolo. Sabata yakulondezgapo nkhamba kusambira Baibolo na Mubali Hardaker.

Masabata ghachoko waka ghakati ghajumphapo, nkhamba kufika pa maungano agho ghakachitikiranga pa chipatala cha Mubali Hardaker. Pafupifupi Ŵakaboni 12 awo ŵakaŵa ŵachekuru ŵakachitiranga maungano pa malo agha. Ŵakanipembuzga na kunipwelelera nga ni mwana wawo. Nkhukumbuka umo ŵakakhaliranga nane pamoza, ŵakasindamanga na kuyowoya nane nga ni mubwezi wawo. Ivi ndivyo nkhakhumbanga pa nyengo iyi.

Nyengo yichoko waka yikati yajumphapo, Mubali Hardaker wakanipempha kuti nendenge nayo mu uteŵeti. Wakanisambizga umo ningalizgira giramu mwakuti ŵanthu ŵategherezgenge nkhani za Baibolo. Nkhani zinyake zikaŵa na uthenga wakudunjika, ndipo ŵanji awo tikaŵapharazgiranga ŵakakondwa nazo yayi. Kweni nkhakondwanga chomene para nkhupharazgira ŵanji. Nkhawutemwanga chomene unenesko wa mu Baibolo ndipo nkhatemwanga kuphalirako ŵanthu.

Apo ŵasilikari ŵa ku Japan ŵakafika ku India, ŵalara ŵa boma la Britain ŵakalutilira kutambuzga Ŵakaboni ŵa Yehova. Paumaliro, mu Julayi 1943, masuzgo agha ghakanisanga. Msambizgi mulara pa sukulu, uyo wakaŵa muliska wa tchalitchi la Anglican, wakanilekeska sukulu chifukwa wakatenge nili na nkharo yiheni. Wakaphalira amama kuti nkhunanga ŵanyane pa sukulu chifukwa chakuti nkhusopa na Ŵakaboni ŵa Yehova. Amama ŵakakwiya chomene ndipo ŵakanikanizga kuwungana na Ŵakaboni. Pamanyuma ŵakanitumizga kwa adada ku Peshawar, tawuni iyo yikaŵa pa mtunda wa makilomita 1,370 kumpoto. Pakuti nkhasoŵanga chakurya chauzimu kweniso nkhawungananga yayi, nkhalopwa mwauzimu.

KUCHIRA MWAUZIMU

Mu 1947, nkhaweleraso ku Karachi kukapenja ntchito. Nati nafika, nkhaluta ku chipatala cha Dr. Hardaker. Wakanipokelera makora chomene.

Wakanifumba kuti: “Ntchivichi chasuzga?” Wakanifumba nthena chifukwa wakaghanaghananga kuti nalwara.

Nkhamuzgora kuti: “Adokotala, nalwara muthupi yayi. Kweni nalwara mwauzimu. Nkhukhumba kusambira Baibolo.”

Wakanifumba kuti: “Ukukhumba kwamba pawuli?”

Nkhazgora kuti: “Sono nthena usange ntchamachitiko.”

Mise iyi nkhakondwa chomene kusambira Baibolo. Nkhapembuzgika chomene kuŵaso pamoza na ŵabali ŵane ŵauzimu. Amama ŵakayezga chomene kunikanizga kuwungana na Ŵakaboni, kweni pa nyengo iyi, nkhaŵikapo mtima kusambira unenesko. Pa Ogasiti 31, 1947, nkhajipeleka kwa Yehova ndipo nkhabatizika. Nyengo yichoko waka yikati yajumphapo, apo nkhaŵa na vyaka 17, nkhamba upayiniya wanyengozose.

KUCHITA UPAYINIYA

Malo ghakwamba kuchitirako upayiniya kukaŵa ku Quetta. Malo agha ndigho kale ŵasilikari ŵa ku Britain ŵakazengapo misasa yawo. Mu 1947, charu ichi ŵakachigaŵa paŵiri, India na Pakistan. * Ichi chikapangiska kuti visopa viwukirane, ndipo ŵanthu ŵanandi ŵakasama. Ŵanthu 14 miliyoni ŵakachimbira mu charu chawo. Chiŵelengero ichi chikaŵa chikuru chomene. Ŵasilamu ŵa mu India ŵakaluta ku Pakistan, apo Ŵahindu na Ŵasikhi awo ŵakaŵa mu Pakistan ŵakaluta ku India. Chifukwa cha vivulupi ivi, nkhakwera sitima pa Karachi kuluta ku Quetta. Pakuti sitima yikazura chomene nkhakora waka kachisulo ako kakaŵa kuwaro kwa sitima. Vikaŵa nthena pafupifupi ulendo wose.

Edward Bazely na ŵanyake ŵali pa ungano wadera ku India mu 1948

Ku Quetta, nkhakumana na George Singh, mupayiniya wapadera uyo wakaŵa na vyaka vya m’ma 20. George wakanipa njinga yikoloŵere kuti nenderenge mu chigaŵa cha mapiri icho nkhapharazgangako. Kanandi, nkhapharazganga nekha. Mu myezi 6 pera, nkhaŵa na masambiro gha Baibolo 17, ndipo ŵanyake awo nkhasambiranga nawo ŵakamba kuteŵetera Yehova. Yumoza mwa ŵanthu awo ŵakamba kuteŵetera Yehova ni Sadiq Masih, uyo wakaŵa msilikari. Iyo wakawovwira ine na George kung’anamura mabuku ghakulongosora Baibolo kuya mu Chiurdu, chiyowoyero icho ŵanthu ŵanandi ŵakayowoyanga mu Pakistan. Nyengo yikati yajumphapo, Sadiq wakaŵa mupharazgi, ndipo wakalimbikiranga chomene kupharazga makani ghawemi.

Apo nkhalutanga ku Sukulu ya Giliyadi nkhakwera sitima ya Queen Elizabeth

Pamanyuma nkhawelera ku Karachi ndipo nkhamba kuteŵetera na Henry Finch na Harry Forrest, ŵamishonale awo ŵakaŵa kuti ŵafuma waka ku Sukulu ya Giliyadi. Ŵakanisambizga vinandi chomene. Nyengo yinyake nkhaluta na Mubali Finch kukapharazga kumpoto kwa Pakistan. Musi mwa mapiri ghatali tikasanga ŵanthu ŵanandi ŵakuyowoya Chiurdu awo ŵakakhumbanga chomene kusambira unenesko wa mu Baibolo. Pakati pajumpha vyaka viŵiri, nane nkhaluta ku Sukulu ya Giliyadi. Nkhati nawelera ku Pakistan, nyengo zinyake nkhateŵeteranga nga mulaŵiliri wa dera. Nkhakhalanga pa nyumba ya ŵamishonale ku Lahole, pamoza na ŵabali ŵatatu awo ŵakaŵa ŵamishonale.

NKHAMBA KUGHANAGHANA MAKORA

Chachitima ntchakuti mu 1954, ŵamishonale ku Lahore ŵakayambana. Pakuti nkhachita vinthu mwambura mahara na kutemwera chigaŵa chimoza, nkhapika ulongozgi wankhongono. Vikaniŵinya chomene, ndipo nkhawonanga kuti natondeka mwauzimu. Nkhaweleraso ku Karachi ndipo pamanyuma nkhaluta ku London, England, kuti nkhambireso makora kuteŵetera Yehova.

Mu mpingo withu ku London, tikawungananga na ŵabali ŵanandi awo ŵakateŵeteranga ku Beteli ya London. Pryce Hughes, uyo wakaŵa muteŵeti wa munthavi wakanisambizga vinandi. Zuŵa linyake wakaniphalira kuti Joseph F. Rutherford, uyo wakalaŵiliranga mulimo wakupharazga pa charu chose, wakamupa ulongozgi wankhongono. Apo Mubali Hughes wakayezga kujigowokera, Mubali Rutherford wakamuchenya chomene. Nkhazizwa kuwona kuti Mubali Hughes wakamwemweteranga apo wakayowoyanga nkhani iyi. Wakayowoya kuti pakwamba wakakhuŵara. Kweni pamanyuma wakamanya kuti wakakhumbikwiranga nadi ulongozgi wankhongono, ndipo ulongozgi uwu ukaŵa ukaboni wakuti Yehova wakumutemwa. (Heb. 12:6) Ivyo wakayowoya apa vikanichontha mtima ndipo vikanovwira kuti nambeso kuteŵetera mwakukondwa.

Pa nyengo iyi, amama nawo ŵakasamira ku London ndipo ŵakazomera kusambizgika Baibolo na John E. Barr, uyo pamanyuma wakazakateŵetera mu Wupu Wakulongozga. Ŵakakura luŵiro mwauzimu ndipo ŵakabatizika mu 1957. Pamanyuma nkhamanya kuti pambere adada ŵandafwe, nawo ŵakasambirapo Baibolo na Ŵakaboni ŵa Yehova.

Mu 1958, nkhatorana na Lene, mudumbu wa ku Denmark uyo wakakhalanga ku London. Chaka chakulondezgapo, tikaŵa na mwana msungwana, Jane. Ndiyo wakaŵa wakwamba pa ŵana ŵithu ŵankhondi. Kweniso nkhapika mauteŵeti mu Mpingo wa Fulham. Kweni nyengo yikati yajumphapo, tikakhumbikwiranga kusamira ku malo ghakotcha chifukwa chakuti Lene wakalwarangalwaranga. Ntheura, mu 1967 tikasamira ku Adelaide, Australia.

SUZGO YIKURU YIKANIWIRA

Mu mpingo withu ku Adelaide mukaŵa Ŵakhristu ŵakuphakazgika 12. Ŵakalimbikiranga chomene kupharazga. Mwaluŵiro tikazgoŵeraso kuchita milimo yauzimu.

Mu 1979, ine na Lene tikaŵaso na mwana wachinkhondi, Daniel. Wakababika na nthenda iyo yikutondeska kukura kweniso mahara ghakuŵamo ghose yayi (Down syndrome). * Tikalindizganga kuti nyengo yiliyose wafwenge. Nanga ni sono nkhutondeka kulongosora chitima icho tikaŵa nacho. Tikachita vyose ivyo tingafiska kuti timupwelelere. Kweniso tikalutilira kupwelelera ŵana ŵanyake. Nyengo zinyake Daniel wakatondekanga kuthuta chifukwa chakuti mtima wake ukaŵa na mphuwu ziŵiri, ndipo tikachimbiliranga nayo ku chipatala. Nangauli wakaŵa mulwari kweni wakaŵa na mahara chomene ndipo mwakawiro wakaŵa wachitemwa. Kweniso wakamutemwanga chomene Yehova. Para tikulomba pa banja lithu, wakaŵikanga pamoza mawoko ghake, kukuntchira mutu, na kuyowoya kuti “Ameni” kufumira pasi pa mtima. Pamanyuma ndipo wakaryanga.

Apo Daniel wakaŵa na vyaka vinayi, wakamba kulwara kansa ya mu ndopa. Ine na Lene tikasuzgika chomene maghanoghano. Nkhahangayika. Kweni zuŵa linyake apo nkhongono zikaŵa kuti zamalirathu, mulaŵiliri withu wadera, Neville Bromwich, wakiza pa nyumba yithu. Pa usiku uwu, wakativumbatira uku wakuthiska masozi. Tose tikalira. Mazgu ghake ghachitemwa na ghalusungu ghakatikhozga chomene. Wakawera cha m’ma 1 koloko usiku. Pakati pajumpha nyengo yichoko waka Daniel wakatileka. Ili likaŵa suzgo likuru chomene ilo tikakumana nalo pa umoyo withu. Ndipouli tikazizipizga nangauli tikaŵa na chitima. Tikagomezga kuti palije icho chingapatura Daniel ku chitemwa cha Yehova, nanga yingaŵa nyifwa. (Rom. 8:38, 39) Tikulindilira kuti tizamuŵaso lumoza mu charu chiphya cha Chiuta para wazakawuskika.—Yoh. 5: 28, 29.

NKHAŴASO WACHIMWEMWE CHIFUKWA CHA KOVWIRA ŴANJI

M’paka sono nichali mulara mu mpingo nangauli kaŵiri kose nalwarapo nthenda yakukoma viŵaro. Ivyo vili kunichitikirapo vyanovwira kuti niŵapulikiskenge ŵanji na kuŵalengera lusungu, chomene awo ŵali na masuzgo. Nkhuŵeruzga yayi. M’malo mwake, nkhujifumba kuti: ‘Kasi ivyo vyaŵachitikirapo vyapangiska kuti ŵajipulikenge na kughanaghana wuli? Kasi ningalongora wuli kuti nkhuŵaghanaghanira? Kasi ningaŵachiska wuli kuchita khumbo la Yehova?’ Nkhutemwa chomene mulimo wauliska mu mpingo. Para nkhupembuzga ŵanji na kuŵakhozga mwauzimu, nkhuwona kuti nkhujipembuzga na kujikhozga nekha.

Nkhukondwa para nkhuliska mberere za Chiuta

Nkhujipulika nga wamasalimo uyo wakayowoya kuti: “Para vyenjezgo vyaninyekezga, Imwe [Yehova] mukunisanguluska na kunizikiska mtima.” (Sal. 94:19) Yehova wanipembuzga pa masuzgo agho nakumana nagho mu banja, apo nkhasuskikanga pakusambira unenesko, apo nkhakhuŵara, ndiposo apo nkhasuzgikanga maghanoghano. Nadi, Yehova waŵa Dada wane.

^ ndime 19 Pakwamba, charu cha Pakistan chikaŵa na vigaŵa viŵiri, West Pakistan (icho sono ni Pakistan) na East Pakistan (icho sono ni Bangladesh).

^ ndime 29 Wonani nkhani ya mutu wakuti Kulera Ana Obadwa ndi Matenda Ozerezekamu Wukani! ya Chicheŵa ya Juni 2011.