1. Kasi ŵanthu ŵakupambana wuli na vinyama?

ŴANTHU ŵali kulengeka mwakupambana na vinyama. Ŵanthu ŵakuluska vinyama chifukwa ŵali na njuŵi. Fundo iyi njaunenesko kufuma waka apo ŵanthu ŵakwamba ŵakalengekera. Adamu na Eva ŵakati ŵaswa dango la Yehova, ŵakabisama. Ichi chikulongora kuti njuŵi yawo yikaŵasuzga.

2. Kasi njuŵi yithu yikuyana wuli na kampasi? (Wonani chithuzi chakwamba.)

² Munthu uyo njuŵi yake njambura kusambizgika makora wali nga ni sitima iyo yili na kampasi yakunangika. Kampasi, nkhanthu ako kakuŵa mu sitima panji ndege kuti kalongozgenge uyo wakwendeska kuti wakafike makora uko wakuya. Ntchakofya chomene kwamba ulendo uku sitima yili na kampasi yakunangika. Mphepo na majigha vingayitutuzgira kutali. Kampasi iyo yikugwira makora ntchito yingawovwira uyo wakwendeska sitima kuti wende mu nthowa yakwenelera. Njuŵi yithu nayo tingayiyaniska na kampasi. Njuŵi nkhanthu ako kali mwa ise ndipo kakutovwira kumanya chiwemi na chiheni na kutilongozga mu nthowa yakwenelera. Kweni kuti njuŵi yithu yitilongozgenge makora, yikwenera kusambizgika makora.

3. Ntchivichi chikuchitika para njuŵi yindasambizgike makora?

 ³ Para munthu wandasambizge njuŵi yake, yikumukanizga yayi kuchita chiheni. (1 Tim. 4:1, 2) Njuŵi yanthena, nyengo zinyake yingatiphalira kuti “uheni ndiwo uwemi.” (Yes. 5:20) Yesu wakachenjezga ŵalondezgi ŵake kuti: “Ora likwiza apo waliyose uyo wakukoma imwe wazamughanaghana kuti wakuchitira Chiuta uteŵeti wakupatulika.” (Yoh. 16:2) Umu ndimo ŵakaghanaghaniranga awo ŵakakoma msambiri Stefano kweniso ndimo ŵakughanaghanira ŵanthu ŵanyake awo ŵakukoma ŵateŵeti ŵa Chiuta. (Mil. 6:8, 12; 7:54-60) Kwamba kale, ŵanthu awo ŵakuti ŵakusopa Chiuta ndiwo ŵakuchita vinthu viheni chomene, nga nkhukoma ŵanthu. Iwo ŵakuwona nga kuti ivi ŵakuchitira Chiuta uku ŵakuswa malango ghake. (Eks. 20:13) Apa vikulongolerathu kuti njuŵi yawo yikuŵapuluska.

4. Kasi tingachita wuli kuti njuŵi yithu yigwirenge makora ntchito?

⁴ Kasi tingachita wuli kuti njuŵi yithu yigwirenge makora ntchito? Malango na fundo izo zili mu Mazgu gha Chiuta ni vyachandulo “pa kusambizga, kuchenya, kunyoloska vinthu, na kulanga mu urunji.” (2 Tim. 3:16) Ntheura tikwenera kulimbikira kusambira Baibolo, kughanaghanirapo, na kuchita ivyo likuyowoya. Para tichitenge nthena, tisambizgenge njuŵi yithu kulondezga ivyo Chiuta wakukhumba ndipo yitilongozgenge makora. Tiyeni tiwone umo malango na fundo za Yehova vingatovwilira kuti tisambizge njuŵi yithu.

5, 6. Kasi tikusanga chandulo wuli para tikulondezga malango gha Chiuta?

⁵ Kuti tisange chandulo na malango gha Chiuta, tikwenera kuchita vinandi kuluska kughaŵazga waka panji kughamanya. Tikwenera kughatemwa na kuwona kuti ngakuzirwa. Mazgu gha Chiuta ghakuti: “Tinkhani chiheni, ndipo temwani chiwemi.” (Am. 5:15) Kasi tingachita wuli nthena? Tikwenera kuwona vinthu nga umo Yehova wakuviwonera. Tiyelezgere kuti usiku mukusuzgika kugona. Dokotala wamuphalirani kuti muchitenge maseŵero, muryenge vyakurya ivyo wamuphalirani, na kusintha vinthu vinyake. Mwati mwalondezga ivyo wamuphalirani, mukuwona kuti vyamovwirani. Mungamuwonga chomene dokotala uyu chifukwa wamovwirani kuti muŵeso makora.

⁶ Mwakuyana waka, Mlengi withu watipa malango agho ghangativikilira ku masuzgo agho tingasangana nagho para tingananga, ntheura tikuŵa na umoyo uwemi. Ghanaghanirani vyandulo ivyo tikusanga para tikulondezga malango gha mu Baibolo pa nkhani ya utesi, viŵembu, kwiba, uzaghali, mbembe, na vyamizimu. (Ŵerengani Zintharika 6:16-19; Chivu. 21:8) Para tikuwona umo tikutumbikikira chifukwa cha kuchita vinthu ivyo Yehova wakukhumba, tikumutemwa chomene Yehova na malango ghake.

7. Kasi kuŵerenga na kughanaghanirapo nkhani za ŵanthu awo ŵakuyowoyeka mu Baibolo kungatovwira wuli?

⁷ Tikwenera kuvimyantha dankha yayi chifukwa cha kuswa malango gha Chiuta kuti tisambirepo kanthu. Tingasambirako ku ŵanthu awo Mazgu gha Chiuta ghakuti ŵakachita zakwananga. Lemba la Zintharika 1:5 likuti: “Munthu wavinjeru wakupulika na kusazgirako kusambira.” Para tikuŵerenga na kughanaghanirapo pa nkhani zakulongosora umoyo wa ŵanthu izo zili mu Baibolo, ndikuti tikupokera ulongozgi kwa Chiuta. Mwachiyelezgero, ghanaghanirani umo vikaliŵinyira Themba Davide lati laswa dango la Yehova apo likachita uleŵi  na Batisheba. (2 Sam. 12:7-14) Para tikuŵerenga na kughanaghanirapo pa nkhani iyi tingajifumba kuti: “Kasi Themba Davide likate ligegenge wuli masuzgo agho likakumana nagho chifukwa cha kuchita uleŵi na Batisheba? Para nane ningakumana na chiyezgo icho Davide wakakumana nacho, kasi ningakhora? Kasi ningachimbira nga ni Yosefe panji ningabuda nga ni Davide?” (Gen. 39:11-15) Tingaŵa na nkhongono ‘zakutinkhira icho ntchiheni’ usange tikughanaghanira masuzgo agho tingajichemera para tingachita kwananga.

8, 9. (a) Kasi njuŵi yithu yikutovwira wuli? (b) Kasi fundo za Yehova zikovwira wuli njuŵi yithu?

⁸ Tikugegerathu vinthu ivyo Chiuta wakutinkha. Kweni wuli pa vinthu ivyo palije malango ghakudunjika? Kasi panthena apa tingamanya wuli icho ntchakuzomelezgeka na chakukondweska kwa Chiuta? Apa ndipo njuŵi yakusambizgika Baibolo yikovwira chomene.

⁹ Yehova wakutitemwa, ndipo wali kutipa fundo izo zingatovwira kusambizga njuŵi yithu. Iyo wakuti: “Ine Yehova, ndine Chiuta winu, Uyo wakumusambizgani kuti musange chandulo, Uyo wakumulongozgani mu nthowa iyo mukwenera kwendamo.” (Yes. 48:17, 18) Tikusambizga njuŵi yithu para tikughanaghanirapo chomene pa fundo za mu Baibolo. Ichi chikutovwira kuti tisankhenge vinthu mwamahara.

10. Kasi fundo ni vichi, ndipo ni fundo wuli zinyake izo Yesu wakasambizga?

¹⁰ Fundo ni unenesko uwo ukulongozga maghanoghano ghithu, kutovwira kuti tisankhe vinthu mwamahara. Kuti tipulikiske fundo, tikwenera kumumanya Uyo wali kupeleka malango na chifukwa icho wali kutipira malango agho. Mu nyengo yose ya uteŵeti wake, Yesu wakasambizga fundo izo zikawovwira ŵasambiri ŵake kumanya ivyo vingachitika para ŵangachita vinthu vinyake. Mwachiyelezgero, iyo wakasambizga kuti munthu wangapweteka munyake chifukwa cha ukali ndipo wangaleŵa chifukwa cha khumbiro liheni. (Mat. 5:21, 22, 27, 28) Kuti tiŵe na njuŵi yakusambizgika makora, tikwenera kulongozgeka na fundo za Chiuta. Para tachita nthena, ivyo tikusankha vichindikenge Chiuta.—1 Kor. 10:31.

11. Kasi njuŵi zingapambana wuli?

¹¹ Pa nkhani zinyake, Ŵakhristu awo njuŵi zawo ni zakusambizgika Baibolo ŵangasankha mwakupambana. Chiyelezgero pa nkhani iyi ni moŵa. Baibolo likukanizga yayi kumwa moŵa. Kweni likutichenjezga kuti tileke kumwa chomene panji kuloŵera. (Zinth. 20:1; 1 Tim. 3:8) Nangauli Mkhristu wangaŵa kuti wakumwapo pachoko kweni kasi chikung’anamura kuti wakwenera yayi kughanaghanirapo fundo zinyake? Wakwenera kughanaghanirapo. Nangauli njuŵi yake yingamuzomerezga kumwa, kweni Mkhristu wakwenera kughanaghaniraso njuŵi za ŵanji.

12. Kasi mazgu agho ghali pa Ŵaroma 14:21 ghangatovwira wuli kuti tichindikenge njuŵi za ŵanji?

¹² Paulosi wakayowoya mazgu ghakulongora kuti Mkhristu wakwenera kughanaghanira njuŵi za ŵanji. Iyo wakalemba kuti: “Ntchiwemi kuleka kurya nyama panji kumwa vinyo panji kuchita chinthu chilichose icho mubali wako wakukhuŵara nacho.” (Rom. 14:21) Nangauli mungaŵa ŵanangwa kuchita vinthu vinyake, asi mungaleka kuchita chifukwa cha kopa kukhuŵazga awo njuŵi yawo yikuŵakanizga? Tikukayika yayi kuti ndimo mungachitira. Pambere ŵabali ŵithu ŵanyake ŵandasambire unenesko, ŵakamwanga chomene moŵa, ndipo sono ŵali kusankha kuleka kumwaso. Kasi walipo uyo wangatemwa kuchita vinthu ivyo  vingapangiska ŵabali aŵa kuti ŵambeso uloŵevu? (1 Kor. 6:9, 10) Ntheura para tikuchezga na mubali ku nyumba kwithu, zingaŵa nkhaza kumuchichizga kuti wamwe moŵa usange mwenecho wakana.

13. Kasi Timote wakachita vichi kulongora kuti wakachindikanga njuŵi za ŵanji?

¹³ Apo Timote wakaŵa munyamata, wakazomera kukotoleka mwakuti waleke kukhuŵazga Ŵayuda awo wakaŵapharazgiranga. Ivyo wakachita vikuyanako na ivyo wakachitanga mpositole Paulosi. (Mil. 16:3; 1 Kor. 9:19-23) Kasi namwe mungaleka vinthu vinyake ivyo mukutemwa mwakuti muleke kukhuŵazga ŵanji nga umo wakachitira Timote?

14, 15. (a) Kasi tingachita wuli kuti tiŵe ŵakukhwima mwauzimu? (b) Kasi tingalongora wuli kuti tili Ŵakhristu ŵakukhwima mwauzimu?

¹⁴ Ŵakhristu wose ŵakwenera ‘kumara kusambira chisambizgo chakwambilira cha Khristu’ na ‘kulimbikira kuti ŵaŵe ŵakukhwima.’ (Heb. 6:1) Tikuŵa ŵakukhwima chifukwa cha kukhala mu unenesko nyengo yitali yayi. Tikwenera ‘kulimbikira’ kuti tiŵe ŵakukhwima. Kuti tiŵe ŵakukhwima tikweneraso kulutilira kupulikiska vinthu na kuŵa ŵamahara. Lekani tikuchiskika mwakuwerezgawerezga kuti tiŵazgenge Baibolo zuŵa lililose. (Sal. 1:1-3) Kasi mukuŵazga Baibolo zuŵa lililose? Para muchitenge nthena, mumanyenge makora malango na fundo za Yehova ndipo mupulikiskenge makora Mazgu gha Chiuta.

¹⁵ Dango likuru la Ŵakhristu ntchitemwa. Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Usange mukutemwana, wose ŵamanyenge kuti ndimwe ŵasambiri ŵane.” (Yoh. 13:35) Yakobe munung’una wa Yesu wakati chitemwa ni “dango la Fumu.” (Yak. 2:8) Paulosi wakati: “Chitemwa chikufiska dango.” (Rom. 13:10) Tikuzizwa yayi kuti wose aŵa ŵakayowoya chomene za chitemwa chifukwa Baibolo likuti “Chiuta ntchitemwa.” (1 Yoh. 4:8) Chiuta wakuyowoya waka yayi kuti wali na chitemwa. Yohane wakalemba kuti: “Chitemwa cha Chiuta chikawoneka kwa ise mu nthowa iyi, Chiuta wakatuma Mwana wake wapadera mu charu, mwakuti tisange umoyo kwizira mwa iyo.” (1 Yoh. 4:9) Nadi, Chiuta wakachitapo kanthu chifukwa cha chitemwa. Para nase tikutemwa Yehova na Mwana wake, Ŵakhristu ŵanyithu, ndiposo  ŵanthu wose, tikulongora kuti tili Ŵakhristu ŵakukhwima mwauzimu.—Mat. 22:37-39.

16. Para tikulutilira kukura mwauzimu, chifukwa wuli fundo za Chiuta zikuŵa zakuzirwa chomene kwa ise?

¹⁶ Apo mukulutilira kuŵa Ŵakhristu ŵakukhwima mwauzimu, muwonenge kuti fundo za Chiuta ni zakuzirwa chomene kwa imwe. Vili nthena chifukwa chakuti dango likudunjika pa chinthu chimoza, apo fundo zikovwira pa vinthu vinandi. Mwachiyelezgero, mwana muchoko wakumanya yayi uheni wa mendezgano ghaheni, ntheura mupapi wamahara wakumuŵikira malango kuti wamuvikilire. (1 Kor. 15:33) Kweni para mwana wakukura, wakwamba kuŵa wamahara ndipo wakughanaghanirapo pa fundo za mu Baibolo. Ntheura wakwamba kusankha mabwezi mwamahara. (Ŵerengani 1 Ŵakorinte 13:11; 14:20.) Para tikughanaghanirapo fundo za Chiuta, njuŵi yithu yikutilongozga makora, ndipo tikuwona vinthu nga umo Chiuta wakuviwonera.

17. Chifukwa wuli tingati tili na vinthu ivyo vingatovwira kuti tisankhenge vinthu mwamahara?

¹⁷ Kasi tili na vyose ivyo vingatovwira kuti tisankhenge vinthu ivyo vikukondweska Yehova? Enya tili navyo. Mu Mazgu gha Chiuta muli malango na fundo izo zingatovwira kuti tiŵe ‘ŵakukwana, ŵakunozgeka kuchita mulimo uliwose uwemi.’ (2 Tim. 3:16, 17) Ntheura penjerezgani fundo za mu Malemba mwakuti ‘mumanye khumbo la Yehova.’ (Efe. 5:17) Gulu la Chiuta latipa vinthu ivyo vingatovwira pa nkhani iyi. Vinthu ivi ni Watch Tower Publications Index, Buku Lakupenjera Nkhani la Ŵakaboni ŵa Yehova, Watchtower Library, LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower, na JW Library app. Vinthu ivi vingatovwira kuti tisange chandulo para tikusambira patekha panji na mbumba.

18. Kasi tikutumbikika wuli para tikulondezga malango na fundo za Yehova?

¹⁸ Tikutumbikika usange tikulondezga malango na fundo za Yehova. Lemba la Salimo 119:97-100 likuti: “Dango linu nkhulitemwa nadi. Ndilo nkhughanaghanirapo zuŵa lose. Dango linu likunizgora wavinjeru kuluska ŵalwani ŵane, chifukwa lili nane muyirayira. Nili na mahara chomene kuluska ŵasambizgi ŵane wose, pakuti nkhughanaghanira vikumbusko vinu. Nkhupulikiska makora vinthu kuluska ŵanalume ŵalara, chifukwa chakuti nkhusungilira malanguro ghinu.” Para tikupatura nyengo kuti ‘tighanaghanirepo’ malango na fundo za Chiuta, tilutilirenge kuchita vinthu mwamahara. Ndipo para tikulutilira kusambizga njuŵi yithu na malango ndiposo fundo za Chiuta, tifikenge “pa msinkhu wakuyana na Khristu.”—Efe. 4:13.