TOSE tikugomezga kuti Yehova ndiyo wakulongozga ŵanthu ŵake na kuŵapa ivyo ŵakukhumbikwira kuti ŵalutilire kuŵa nayo paubwezi “mu mazuŵa ghaumaliro” agha. (2 Tim. 3:1) Kweni nkhwa waliyose kuchitapo kanthu. Tingayaniska umo vinthu viliri kwa ise na umo vikaŵira na Ŵaisrayeli mu mapopa. Ŵakeneranga kuchitapo kanthu para ŵapulika mbata.

Yehova wakati Mozesi wapange mbata ziŵiri zasiliva kuti ‘ŵalizgenge pakuchemera wumba pamoza, na pakunyamuka pa misasa.’ (Maŵa. 10:2) Ŵasembe ŵakalizganga mbata mwakupambanapambana, ndipo ivi vikawovwiranga ŵanthu kumanya ivyo ŵakwenera kuchita. (Maŵa. 10:3-8) Mazuŵa ghano napo, ŵanthu ŵa Chiuta ŵakupokera ulongozgi munthowa zakupambanapambana. Wonani nthowa zitatu izo zikutikumbuska ivyo vikachitikanga mu nyengo ya Ŵaisrayeli apo ŵakalizganga mbata para kuli vyakuchitika vinyake. Nthowa zitatu izi ni para tachemekera ku maungano ghakuru, para ŵalara ŵakusambizgika, kweniso para mipingo yose yapokera ulongozgi uphya.

Para Yehova wakukhumba “wumba wose” uwungane pa mulyango wa chihema chakukumanamo kumafumiro gha dazi, ŵasembe ŵakalizganga mbata zose ziŵiri. (Maŵa. 10:3) Mafuko ghose ghakapulikanga kulira kwa mbata. Mafuko agha ghakaŵa mu magulu ghanayi ndipo ghakazenga misasa yawo kuzingilira chihema chakukumanamo. Awo misasa yawo yikaŵa pafupi na mulyango wa chihema chakukumanamo ŵakwenera kuti ŵakafikanga mwaluŵiro chomene. Ŵanyake ŵakaŵa kutali chomene ndipo ŵakwenera kuti ŵakakhumbikwiranga nyengo yinandi kweniso nkhongono kuti ŵafike. Mulimose umo vikaŵira, Yehova wakakhumbanga kuti wumba wose upulike ulongozgi wake.

Mazuŵa ghano tikuwungana mu chihema chakukumanamo yayi, kweni tikuchemekanga ku maungano gha ŵanthu ŵa Chiuta. Maungano agha ghakusazgapo maungano gha chigaŵa kweniso maungano ghanyake ghapadera, ndipo pa maungano agha tikupokera ulongozgi wakuzirwa chomene. Pa charu chose ŵanthu ŵa Yehova ŵakupindura na maungano agha. Ntheura wose awo ŵakuzomera para ŵachemeka ŵakuŵa pakati pa ŵanthu ŵa Yehova awo mbachimwemwe. Ŵanyake ŵakwenda mitunda yitali apo ŵanyake yayi. Kweni wose awo ŵiza ŵakumanya kuti ntchakuzirwa chomene kufika pa maungano agha.

Kasi awo ŵali ku magulu ghakutali nawo ŵakupindura na maungano agha? Enya. Chifukwa cha tekinoloje, ŵanandi ŵakupindura na maungano agha ndipo nawo ŵakujiwona nga ŵaluta ku maungano agha. Mwachiyelezgero, apo wakwimira ofesi yithu yikuru wakiza ku Benin, ofesi ya munthavi ya Benin yikanozga kuti ŵabali awo ŵakukhala ku Arlit, Niger, tawuni iyo yili ku Chipalamba cha Sahara,  nawo ŵawonelere pulogiramu yose. Ŵabali na ŵadumbu 21 pamoza na ŵakunweka ŵakawonelera pulogiramu yose. Nangauli ŵakaŵa kutali, kweni ŵakawona nga kuti nawo ŵali pamoza na ŵabali na ŵadumbu 44,131 awo ŵakawungana ku Benin. Mubali munyake wakalemba kuti: “Nkhumuwongani chomene chifukwa cha kunozga kuti nase tiwonelere pulogiramu yose ya ungano uwu. Ivi vyalongora kuti mukutitemwa chomene kufumira pasi pamtima.”

Para ŵasembe ŵalizga mbata yimoza “ŵalongozgi pera, ŵalara ŵa vikwi vya Israyeli,” ndiwo ŵakalutanga ku chihema chakukumanamo. (Maŵa. 10:4) Ku chihema ŵakasambizgikanga na kupokera ulongozgi kufuma kwa Mozesi. Ivi vikawovwiranga kuti ŵachite makora milimo yawo mu mafuko ghawo. Muŵenge yumoza wa ŵalongozgi aŵa, kasi mukatenge muchitenge vyose ivyo mungafiska kuti mukaŵepo pa ungano uwu kuti mukapindure?

Mazuŵa ghano ŵalara ŵa mpingo ‘mbalongozgi’ yayi, ndipo ŵakuchita ufumu yayi pa mberere za Chiuta izo ŵakuzipwelelera. (1 Pet. 5:1-3) Kweni ŵakuyezgayezga kuliska mberere za Chiuta. Ntheura ŵakuchitapo kanthu para ŵachemeka kuti ŵakasambizgike fundo zakusazgikira, nga nkhu Sukulu ya Uteŵeti wa Ufumu. Pa sukulu iyi, ŵalara ŵakusambizgika umo ŵangapwelelera mpingo. Chifukwa cha masambiro agha, ŵalara pamoza na wose mu mpingo ŵakuŵa paubwezi wakukhora na Yehova. Nanga ni para imwe mundaluteko ku masukulu agha, namwe mukupindura chifukwa chakuti awo ŵakalutako ku masukulu agha ŵakugwiliskira ntchito ivyo ŵakasambira pakovwira mpingo.

Nyengo zinyake ŵasembe ŵakalizganga mbata mwakusinthasintha. Ivi vikalongoranga kuti Yehova wakukhumba kuti wumba wose unyamuke. (Maŵa. 10:5, 6) Para ŵanthu ŵanyamuka, ŵakendanga mundondomeko. Kweni ichi chikaŵa chipusu yayi. Ŵanyake ŵakachitanga chizita. Chifukwa wuli?

Panji ŵanyake ŵakawonanga kuti ŵakasamanga pafupipafupi, ndipo ŵanyake ŵakawonanga kuti ŵabuchizgika. “Nyengo zinyake bingu likakhalangapo kwamba mise m’paka mulenji.” Kweni nyengo zinyake bingu likakhalangapo “mazuŵa ghaŵiri, mwezi, panji kujumphirapo” kufuma apo ŵasamira. (Maŵa. 9:21, 22) Kasi ŵakasama kalinga? Lemba la Maŵazgo chaputara 33 likuyowoya malo 40 agho Ŵaisrayeli ŵakazengapo misasa.

Nyengo zinyake Ŵaisrayeli ŵakasanganga malo gha mfwiri. Chikaŵanga chakukondweska chomene kusanga malo ghanthena agha ‘mu mapopa ghakuru na ghakofya.’ (Doto. 1:19) Ntheura nyengo zinyake ŵakayezgekanga para ŵaphalirika kuti ŵasame chifukwa ŵakaghanaghananga kuti panji malo agho ŵangasamirako ghangaŵa ghawemi yayi.

Kweni para ŵambapo kusama, ŵanyake ŵakalindiliranga dankha m’paka nyengo yawo yikwane. Nangauli wose ŵakapulikanga mbata iyo yikalizgikanga mwakusinthasintha, kweni wose ŵakanyamukanga nyengo yimoza yayi. Mbata iyi yikalongoranga kuti mafuko gha kumafumiro gha dazi, nga ni Yuda, Isakara, na Zebuloni ŵakwenera kunyamuka. (Maŵa. 2:3-7; 10:5, 6) Para aŵa ŵanyamuka, ŵasembe ŵakalizgangaso kachiŵiri mbata mwakusinthasintha, ndipo mbata iyi yikalongoranga kuti gulu la mafuko ghatatu la misasa yakumwera linyamuke. Ŵasembe ŵakalutiliranga kulizga mbata m’paka wumba wose umare kunyamuka.

Panji nyengo zinyake namwe vikamusuzganipo kupulikira, gulu lati lasintha vinthu vinyake. Chifukwa wuli? Nyengo zinyake mukaghanaghananga kuti lasintha vinthu vinandi chomene. Panji mukatemwanga umo vinthu vikaŵira pakwamba ndipo mukakhumbanga yayi kuti visinthe. Mulimose umo vingaŵira, vikamusuzgani kuzikira, ndipo vikamutolerani nyengo kuti namwe musinthe. Ndipouli, para mukuyezgayezga kupulikira mwaluŵiro para vinthu vyasintha, Chiuta wamutumbikaninge.

Mu nyengo ya Mozesi, Yehova wakalongozga ŵanthu mamiliyoni ghanandi mu mapopa. Walekenge kuŵalongozga mphanyi ŵakapona yayi. Mazuŵa ghano napo, Yehova ndiyo wakutilongozga mu mazuŵa ghaumaliro agha. Wakutovwira kuti tilutilire kuŵa nayo paubwezi kweniso kuŵa na chipulikano chakukhora. Ntheura, tiyeni tose tiŵikepo mtima kupulikira nga umo ŵakachitiranga Ŵaisrayeli ŵakugomezgeka para ŵapulika kulira kwa mbata.