1-2. Nga ni Loti, kasi Ŵakhristu ŵakusangana na suzgo wuli mazuŵa ghano?

 APO nkharo za ŵanthu zafika sono mu charu ichi, nase tikujipulika nga umo wakajipulikiranga munthu murunji Loti. Iyo “wakakweŵekanga chomene na nkharo ya ukwakwa ya ŵanthu ŵakwananga,” chifukwa wakamanyanga kuti Adada ŵithu ŵakuchanya ŵakutinkha nkharo ziheni. (2 Pet. 2:7, 8) Chifukwa chakuti Loti wakawopanga chomene Yehova kweniso kumutemwa, wakakana kutolerako nkharo za ŵanthu ŵa uko wakakhalanga. Nase mazuŵa ghano tikukhala pakati pa ŵanthu awo ŵakuchindika viŵi yayi fundo za Yehova, ndipo ŵanyake ŵakuzichindika na pachoko wuwo yayi. Nangauli vili nthena, ise tingalutilira kuŵa ŵatuŵa chikuru tikulutilira kukhozga chitemwa chithu pa Chiuta kweniso kumopa.—Zinth. 14:2.

² Kuti tifiske kuchita nthena, mwachitemwa Yehova wakutikhozga kweniso kutichiska kwizira mu buku la Zintharika. Ŵakhristu wose, ŵanalume na ŵanakazi, ŵana na ŵalara wuwo, ŵangasanga chandulo na ulongozgi wa vinjeru uwo ukusangika mu buku ili.

3. Kuyana na Zintharika 17:3, ntchifukwa wuli chimoza icho tikwenera kuvikililira mtima withu? (Wonaniso chithuzi.)

³ Chifukwa chikuru icho tikwenera kuvikililira mtima withu wakuyelezgera, ntchakuti Yehova wakusanda mtima withu. Ichi chikung’anamura kuti wakuwona ivyo ŵanthu ŵangaviwona yayi ndipo wakumanya umo tiliri nadi. (Ŵazgani Zintharika 17:3.) Iyo watitemwenge chomene usange tikulutilira kughanaghanira ulongozgi wake wavinjeru uwo ungatovwira kuŵa na umoyo wamuyirayira. (Yoh. 4:14) Ivi viwovwirenge kuti tileke kupwetekeka na nkharo ziheni kweniso mautesi ghakupambanapambana ghakufuma kwa Satana na charu chake ichi. (1 Yoh. 5:18, 19) Apo tikukhozga ubwezi withu na Yehova, chitemwa chithu pa iyo chikurenge kweniso timopenge  chomene. Chifukwa chakuti tikukhumba yayi kuŵakhuŵazga Adada ŵithu, tigegenge nanga nkhughanaghanira zakuchita vinthu viheni. Para tayezgeka kuti tichite kwananga, tijifumbenge kuti: ‘Chifukwa wuli nkhukhumba kukhuŵazga mwadala munthu uyo walongora kuti wakunitemwa chomene?’—1 Yoh. 4:9, 10.

4. Kasi kopa Yehova kukamuvikilira wuli mudumbu munyake?

⁴ Marta, mudumbu wa ku Croatia uyo wakayezgeka kuti wachite uzaghali, wakalemba kuti: “Chikaniŵiranga chinonono chomene kughanaghana makora, kweniso kulimbana na khumbo la kuchita kwananga uko kukuŵa kwakukodweska kwanyengo yichoko waka. Kweni kopa Yehova kukanivikilira.” b Kasi kopa Chiuta kukamuvikilira wuli? Marta wakayowoya kuti wakaghanaghanirangapo masuzgo agho wangasangana nagho para wangachita uzaghali. Nase tingachita mwakuyana waka. Chinthu chakofya chomene ntchakuti tingachitiska chitima Yehova na kuleka kuŵa pakati pa gulu la ŵanthu awo ŵamusopenge kwamuyirayira.—Gen. 6:5, 6.

5. Kasi mungasambirako vichi ku ivyo vikachitikira Leo?

⁵ Para tikopa Yehova tikuŵa maso kuti tileke kuchezga na ŵanthu ŵa nkharo ziheni. Leo uyo wakukhala ku Congo, wakasambirapo kanthu pa nkhani iyi. Pati pajumpha vyaka 4 kufuma apo wakabatizikira, wakamba kuchezga na ŵanthu ŵa nkharo ziheni. Wakaghanaghananga kuti chikuru iyo wakuchitako nawo yayi vinthu viheni, mbwe kwa Yehova palije suzgo. Kweni pati pajumpha nyengo yichoko waka, ŵabwezi ŵaheni ŵara ŵakamupangiska kuti nayo wambe kumwa moŵa mwakujumphizga na kuchita uzaghali. Pamanyuma wakamba kughanaghanirapo pa ivyo ŵapapi ŵake Ŵachikhristu ŵakamusambizga, kweniso umo wakakondweranga apo wakateŵeteranga Yehova. Kasi chikachitika ntchivichi? Wakambaso kuchita icho ntchakwenelera. Na wovwiri wa ŵalara, wakaweleraso kwa Yehova. Pasono wakukondwa  kuteŵetera Yehova nga mulara kweniso mupayiniya wapadera.

6. Kasi mbanakazi wuli ŵakuyelezgera awo tidumbiskanenge?

⁶ Tiyeni tidumbiskane lemba la Zintharika chaputara 9, umo tikuŵazga vya ŵanakazi ŵaŵiri awo ŵakwimira vinjeru na uzeleza. (Yaniskani na Ŵaroma 5:14; Ŵagalatiya 4:24.) Apo tikudumbiskana, tikumbukenge kuti charu cha Satana ichi chazura na nkharo zaukazuzi zakugonana kweniso vithuzithuzi vyamuziro. (Efe. 4:19) Ntheura ntchakuzirwa kulutilira kopa Yehova na kukana kuchita kwananga. (Zinth. 16:6) Tose, kwali ndise mwanalume panji mwanakazi, tingapindura na chaputara ichi. Ŵanakazi ŵaŵiri awo ŵakuyowoyeka mu chaputara ichi, wose ŵakuchemera ŵanthu ‘ŵazeleza’ ku nyumba kwawo. Waliyose wakuŵa nga wakuchema ŵanthu aŵa kuti, ‘Zaninge kunyumba kwane muryeko vyakurya.’ (Zinth. 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Kweni ivyo vikachitikira awo ŵakaluta kwa mwanakazi uyo wakwimira vinjeru na awo ŵakaluta kwa mwanakazi wakwimira uzeleza, vikaŵa vyakupambana chomene.

7. Kuyana na Zintharika 9:13-18, kasi ntchivichi chikuchitikira awo wakuzomera ntchemo ya mwanakazi uyo ntchindere? (Wonaniso chithuzi.)

⁷ Ghanaghanirani vya ntchemo yakufuma ku “mwanakazi uyo ntchindere.” (Ŵazgani Zintharika 9:13-18.) Wakuchema ŵazeleza kwambura na soni cha kuti, ‘Zaninge kuno’ kuli chiphikiro. Kasi awo ŵalutako vinthu vikuŵamalira wuli? Baibolo likuti: “Ŵakufwa ŵali kwenekura.” Mungakumbukira za vinthu vyakuyelezgera vyakuyanako waka ivyo vili mu vyaputara vyakwambilira vya buku la Zintharika. Tikuchenjezgeka za “mwanakazi wakupuluka” na “mwanakazi muleŵi.” Tikuphalirika kuti: “Nyumba yake yikukhilira ku nyifwa.” (Zinth. 2:11-19) Lemba la Zintharika 5:3-10, likuchenjezga za “mwanakazi wakupuluka” munyakeso uyo “malundi ghake ghakukhilira ku nyifwa.”

8. Kasi tingakhumbikwira kupanga chakusankha pa nkhani wuli?

⁸ Awo ŵachemeka na “mwanakazi uyo ntchindere” ŵakwenera kusankha ŵekha kuzomera kuluta panji yayi. Nase nyengo zinyake tikusangana na vinthu ivyo tingakhumbikwira kupanga chakusankha. Mwachiyelezgero, kasi tichitenge wuli para tayezgeka kuti tichite uzaghali, panji para pa TV panji pa foni yithu piza vithuzi vyamuziro?

9-10. Kasi ni vifukwa wuli vinyake ivyo tikwenera kugegera uzaghali?

⁹ Pali vifukwa vinandi vyakupulikikwa ivyo tikwenera kugegera uzaghali. Buku la Zintharika likumulongosora “mwanakazi uyo ntchindere” kuti wakuyowoya mazgu ghakuti: “Maji ghakwiba ghakunowa.” Kasi “maji ghakwiba” ni vichi? Baibolo likuyaniska kugonana pakati pa mfumu na muwoli, na maji ghakusamphuska. (Zinth. 5:15-18)  Mfumu na muwoli awo ŵali kutorana mwakuyana na dango, ndiwo ŵali na wanangwa wa kugonana. Kasi vikupambana wuli na “maji ghakwiba”? Maji agha ghangimira kugonana kwambura kuzomerezgeka. Kugonana uku kanandi kukuchitika mwakubisilizga nga umo munkhungu wakuchitira para wakwiba vinthu vyaŵene. “Maji ghakwiba” ghangawoneka ghakunowa para awo ŵakuchita vinthu ivi ŵakughanaghana kuti palije uyo wamanyenge. Kweni apa ŵakujipusika waka ŵekha chifukwa Yehova wakuwona vyose. Kutaya ubwezi withu na Yehova, ntchinthu chakuŵinya chomene icho chingatichitikira pa umoyo withu. Ntheura vinthu ivyo vingapangiska kuti Yehova waleke kutitemwa ni ‘vyakunozga’ yayi. (1 Kor. 6:9, 10) Kweni paliso vinyake.

¹⁰ Uzaghali ukwiziska masuzgo nga kukhozgeka soni, kujiwona wawakawaka, nthumbo za pa thengere, kweniso kutimbanizga nthengwa. Ntheura ni mahara chomene kukana ntchemo ya mwanakazi uyo ntchindere. Padera pakuti awo ŵakuchita uzaghali ŵakunanga ubwezi wawo na Yehova, ŵakutoraso matenda agho ŵangafwa nawo. (Zinth. 7:23, 26) Vesi 18 la chaputara 9 likumalizga na mazgu ghakuti: “Ŵalendo ŵa mwanakazi uyu ŵali kusi ku Dindi.” Chifukwa wuli pera ŵanandi ŵakuzomera ntchemo ya mwanakazi uyu iyo yikulongozgera ku masuzgo?—Zinth. 9:13-18.

11. Chifukwa wuli kuwonelera vyamuziro nkhwakofya chomene?

¹¹ Chipingo chakuzara chomene nkhuwonelera vinthu vyamuziro. Ŵanji ŵakughanaghana kuti kuwonelera vyamuziro nkhwakofya yayi. Kweni kuwonelera vyamuziro nkhwakofya, munthu wakujichindika yayi nesi kuchindika ŵanji, kweniso vikusuzga kuti munthu wavileke. Para munthu wawona vithuzithuzi vyamuziro, vikusuzga kuti vifumemo mu maghanoghano. Chinyake ntchakuti vithuzithuzi vyamuziro, m’malo mwa kukoma viŵaro vya munthu kuŵa vyakufwa ku uzaghali, ivyo vikupangiska kuti makhumbiro ghaheni ghagolere chomene. (Kol. 3:5; Yak. 1:14, 15) Nadi, ŵanandi awo ŵakuwonelera vinthu vyamuziro paumaliro ŵakuchita nadi uzaghali.

12. Kasi tikulongora wuli kuti taŵikapo mtima kugega kuwonelera vithuzi vyamuziro?

¹² Kasi ise pakuŵa Ŵakhristu tikwenera kuchita wuli para pa TV, pa foni yithu, panji pa kompyuta piza chithuzi chamuziro mwangozi? Nyengo yeneyiyo tikwenera kulaŵiska kumphepete. Kweni tingachita nthena pekha para tikukumbuka kuti chinthu chakuzirwa chomene kwa ise mbubwezi withu na Yehova. Nanga ni vithuzi ivyo tikuwona kuti ni vyamuziro yayi, vingawuska makhumbiro ghakugonana. Chifukwa wuli tikwenera kuvigega? Chifukwa tikukhumba yayi napachoko kwamba kughanaghana vya kuchita uzaghali mu mtima withu. (Mat. 5:28, 29) Mulara munyake wa ku Thailand zina lake David wakuti: “Ine nkhujifumbanga kuti: ‘Nangauli chithuzi ichi ntchamuziro yayi, kweni kasi Yehova wangakondwa para nkhulutilira kuchilaŵisiska?’ Kujifumba fumbo ili kukunovwira kuti nichitenge vinthu mwamahara.”

13. Kasi ntchivichi chingatovwira kuchita vinthu mwamahara?

¹³ Para topenge kuchita chilichose icho chingakhuŵazga Yehova, vitovwirenge kuchita vinthu mwamahara. “Kopa Yehova ni jando la vinjeru.” (Zinth. 9:10) Tikuwona fundo iyi mu mavesi ghakwambilira gha mu Zintharika chaputara 9, umo tikuŵazga za mwanakazi munyake wakuyelezgera, uyo wakwimira “vinjeru vyenecho.”

14. Kasi ni ntchemo wuli yakupambanako na ya pakwamba iyo yili pa Zintharika 9:1-6?

¹⁴ Ŵazgani Zintharika 9:1-6. Apa tikuŵazga vya ntchemo iyo yikufuma kwa Yehova Mlengi withu, uyoso ni mwenecho wa vinjeru. (Zinth. 2:6; Rom. 16:27) Mu nkhani iyi tikuŵazgaso vya nyumba yikuru iyo yili na mizati 7. Chiyelezgero ichi chikulongora kuti Yehova ngwakupa, ndipo wakupokelera waliyose uyo wakukhumba kusambira vinjeru na kuvilondezga pa umoyo wake.

15. Kasi Yehova wakutichema kuti tichite vichi?

¹⁵ Yehova ni Chiuta wakupa, ndipo wakupeleka vinthu vinandi chomene. Mikhaliro iyi  yikuwonekera makora mu chiyelezgero cha mwanakazi uyo wakwimira “vinjeru vyenecho,” icho chikuyowoyeka pa Zintharika chaputara 9. Mavesi gha mu chaputara ichi ghakuyowoya kuti mwanakazi wakuyelezgera uyu, wanozga makora nyama yake, wasazga vinyo lake, kweniso wanozga makora thebulu mu nyumba yake. (Zinth. 9:2) Mwakusazgirapo, kuyana na vesi 4 na 5: “Mwanakazi uyu [uyo wakwimira vinjeru vyenecho] wakuyowoya na munthu muzeleza kuti: ‘Zanga, uryeko chingwa chane.’” Chifukwa wuli tikwenera kuzomera ntchemo yakufuma ku vinjeru vyenecho? Yehova wakukhumba kuti ŵana ŵake ŵaŵe ŵavinjeru kweniso ŵakuvikilirika. Iyo wakukhumba yayi kuti tisambirengepo kanthu para tavimyantha dankha. Lekani “ŵakunyoloka wakuŵasungira vinjeru viwemi.” (Zinth. 2:7) Para tikopa Yehova mwakwenelera, tiŵenge ŵakukhumbisiska kumukondweska. Titegherezgenge ulongozgi wake wavinjeru, na kuwulondezga mwakukondwa.—Yak. 1:25.

16. Kasi kopa Yehova kukamovwira wuli Alain kuti wachite vinthu mwamahara, ndipo ntchivichi chikachitika pamanyuma?

¹⁶ Wonani umo kopa Yehova kukawovwilira Alain kuti wachite vinthu mwamahara. Alain ni mulara mu mpingo kweniso ni msambizgi pa sukulu yinyake. Iyo wakuti: “Ŵasambizgi ŵanyane ŵanandi ŵakuwona kuti mu mavidiyo ghakulongora vyamuziro ŵangasambiramo kanthu kanyake pa nkhani zakugonana.” Kweni Alain wakapusikika yayi. Iyo wakati: “Chifukwa chakuti nkhopa Yehova kweniso kumuchindika, nkhakanirathu kuwonelera mafilimu agha. Kweniso ŵasambizgi ŵanyane nkhaŵalongosolera chifukwa icho nkhukanira kuwonelera mafilimu agha.” Apa mubali uyu wakalondezga ulongozgi wakufuma ku “vinjeru vyenecho” wakuti “wendenge nyolonyolo mu nthowa ya mahara.” (Zinth. 9:6) Ŵanji mwa ŵasambizgi aŵa ŵakazizikika chomene na Alain kuti wakasunkhunyika yayi pa nkhani iyi, ndipo pasono ŵakusambira Baibolo na kwiza pa maungano.

17-18. Kasi ni vitumbiko wuli ivyo ŵakusanga awo ŵakuzomera ntchemo yakufuma ku “vinjeru vyenecho,” ndipo munthazi ŵazamusanga vitumbiko wuli? (Wonaniso chithuzi.)

¹⁷ Mwakugwiliskira ntchito viyelezgero vya ŵanakazi ŵaŵiri aŵa, Yehova wakutovwira kumanya ivyo tingachita kuti munthazi mwithu muŵe muwemi. Awo ŵakuzomera ntchemo yakufuma ku “mwanakazi uyo ntchindere” ŵakukondwa para ŵakuchita nkharo zawakawaka. Kweni unenesko ngwakuti ivyo ŵakukondwa navyo ni vyakanyengo waka, ndipo ŵakunanga munthazi mwawo. Vyakuchita vyawo vikuŵatolera ku “Dindi.”—Zinth. 9:13, 17, 18.

¹⁸ Ivi vikupambana chomene na awo ŵakuzomera ntchemo yakufuma ku “vinjeru vyenecho.” Iwo mbakukondwa chifukwa ŵali na vyose vyakukhumbikwa kuti ŵalutilire kuŵa paubwezi wakukhora na Yehova. (Yes. 65:13) Kwizira  mwa ntchimi Yesaya, Yehova wakuti: “Tegherezgani chomene kwa ine, murye viwemi, ndipo mukondwenge chomene na icho ntchakututuŵiska nadi.” (Yes. 55:1, 2) Tikusambira kutemwa icho Yehova wakutemwa na kutinkha icho wakutinkha. (Sal. 97:10) Ndipo tikukondwa kuchemerakoso ŵanji kuti nawo ŵasange chandulo na “vinjeru vyenecho.” Tili nga mbateŵeti awo “ŵakuchemerezga mu malo ghakukwera gha msumba, kuti: ‘Yose uyo ni muzeleza, wize kuno.’” Vitumbiko ivyo tikuvisanga pamoza na awo ŵakuzomera ntchemo iyi ni vyakanyengo waka yayi. Ni vya umoyo wose, ndipo vikutipa mwaŵi wa “kuzakakhala” kwamuyirayira para ‘tendenge nyolonyolo mu nthowa ya mahara.’—Zinth. 9:3, 4, 6.

19. Kuyana na Mupharazgi 12:13, 14, kasi tikwenera kuŵikapo mtima kuchitachi? (Wonani bokosi lakuti “ Vyandulo Ivyo Tikusanga Para Tikopa Yehova.”)

¹⁹ Ŵazgani Mupharazgi 12:13, 14. Mphanyi kopa Yehova kwalutilira kuvikilira mitima yithu kweniso kutovwira kuŵa na makhaliro ghatuŵa na kuŵa paubwezi wakukhora na Yehova mu nyengo zaumaliro na zakusuzga izi. Kopa Yehova mwakwenelera kutichiskenge kuti tilutilire kuchemerako ŵanthu ŵanandi umo tingafiskira kuti nawo ŵapenje “vinjeru vyenecho” na kusanga navyo chandulo.