Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU

Yehova Wandanilekepo

Yehova Wandanilekepo

Nkhaŵa yumoza mwa tusungwana tunayi uto tukasankhika kuti tupeleke maluŵa kwa Adolf Hitler para wamara kuyowoya. Chifukwa wuli nkhasankhika? Adada ŵakalimbikiranga chomene mu chipani cha Nazi ndipo ŵakaŵa dilayivala wa mulongozgi pa ofesi ya chipani ichi mu chigaŵa chithu. Amama ŵakaŵa Mukatolika wankhongono ndipo ŵakakhumbanga kuti nizakaŵe mayi. Nangauli ŵapapi ŵane ŵakaŵa nthena, kweni nkhanjira yayi chipani cha Nazi panji kuŵa mayi. Lekani nilongosore chifukwa chake.

NKHAKULIRA ku Graz, Austria. Apo nkhaŵa na vyaka 7, ŵakanituma ku sukulu yakusambizga vya chisopa. Kweni ku sukulu iyi nkhazizwa chomene kuwona ŵasembe na ŵamayi ŵakuchita uzaghali. Ntheura amama ŵakanizomerezga kuti nifumeko ku sukulu iyi chaka chenechicho.

Banja lakwithu, adada ŵavwara yunifomu ya usilikari

Pamanyuma, nkhaluta ku sukulu yinyake yakugonera papo. Zuŵa linyake, Adada ŵakiza kuzakanitora chifukwa ku Graz kukaphulikanga mabomba ghakofya. Tikabisama mu tawuni ya Schladming. Tikati tafika waka mu tawuni iyi na kwambuka buriji, ŵakaphuliska buriji ili. Nyengo yinyake apo tikaŵa pa luŵaza lithu, ndege izo zikendanga musimusi zikaponyanga vipolopolo apo ine na abuya tikaŵa. Apo nkhondo yikamaranga, vikawoneka kuti boma na matchalitchi vyatondeka kutovwira.

NKHASAMBIRA UKO NINGASANGA WOVWIRI WENEKO

Mu 1950 Kaboni wa Yehova munyake wakamba kupharazgira amama. Nkhapulikizgangako ivyo ŵakadumbiskananga ndipo nyengo zinyake nkhalutanga nawo ku maungano gha mpingo. Amama ŵakakhorwa kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakusambizga unenesko ndipo ŵakabatizika mu 1952.

Pa nyengo iyo, nkhawonanga kuti mpingo wa Ŵakaboni mu chigaŵa chithu ngwa ŵachekuru pera. Kweni pamanyuma nkhaluta ku mpingo uwo mukaŵa ŵachinyamata ŵanandi. Mukaŵa ŵachekuru pera yayi. Nkhati naweleraso ku Graz, nkhayamba kuluta ku maungano ghose, ndipo pamanyuma nane nkhakhorwa kuti nkhasambiranga unenesko. Nkhamanyaso kuti Yehova ni Chiuta uyo wakovwira chomene ŵateŵeti ŵake. Iyo wakutovwira nanga ni para tikuwona kuti tili na suzgo likuru chomene lakuti palije uyo wangatovwira.—Sal. 3:5, 6.

Nkhakhumbanga kuphalirako ŵanji unenesko. Ŵana ŵakwithu ndiwo nkhamba kuŵaphalirako unenesko. Ŵakuru ŵane ŵanayi ŵakaŵa kuti ŵafumapo kale pa nyumba ndipo ŵakagwiranga ntchito ya usambizgi. Kweni nkhalutanga uko ŵakakhalanga na kuŵachiska kuti ŵasambirenge Baibolo. Pamanyuma taŵana tose mu nyumba yakwithu tikasambira Baibolo na kuŵa Ŵakaboni ŵa Yehova.

Mu sabata yachiŵiri kupharazga nyumba na nyumba, nkhakumana na mwanakazi wa vyaka vya m’ma 30 ndipo nkhamba kusambira nayo Baibolo. Wakaluta panthazi mwauzimu ndipo wakabatizika. Pamanyuma mfumu wake na ŵana ŵake ŵaŵiri ŵanyamata nawo ŵakabatizika. Chipulikano chane chikakhora chomene chifukwa cha kusambira na mwanakazi uyu. Chifukwa wuli? Chifukwa ine palije uyo wakasambirapo nane Baibolo. Nkhanozgekeranga makora para nkhuluta kukasambira na mwanakazi uyu. Ningati nkhajisambizganga dankha nekha mwakuti nkhasambizge makora. Ichi chikanovwira kuti nipulikiske unenesko. Mu Epulero 1954, nkhajipeleka kwa Yehova na kubatizika.

‘TIKATAMBUZGIKA, KWENI TIKAJOWOLEKA WAKA YAYI’

Mu 1955, nkhaluta ku ungano wa mitundu yose ku Germany, France, na England. Apo nkhaŵa ku London, nkhakumana na Albert Schroeder. Iyo wakasambizganga Sukulu ya Giliyadi, ndipo pamanyuma wakaŵa mu Wupu Wakulongozga. Apo tikaluta ku malo ghakusungirako vinthu vyakale ya ku Britain (British Museum), Mubali Schroeder wakatilongora mipukutu yakale ya Baibolo. Mu mipukutu iyi mukaŵa zina la Chiuta mu vilembo vya Chihebere ndipo wakatilongosolera kuzirwa kwake. Ivi vikanovwira kuti nitemwe chomene Yehova na unenesko ndipo nkhaŵikapo mtima kupharazga unenesko wa mu Mazgu gha Chiuta kuluska kale.

Nili na munyane (kumalyero) uyo tikachitiranga lumoza upayiniya wapadera ku Mistelbach, Austria

Nkhamba upayiniya wanyengozose pa Janyuwale 1, 1956. Pakati pajumpha myezi yinayi, nkhachemeka kuti nkhayambe upayiniya wapadera ku Austria. Panyengo iyi, ku tawuni ya Mistelbach uko nkhateŵeteranga kukaŵavya Ŵakaboni. Kweni nkhakumana na suzgo linyake. Tikapambananga chomene vyakuchita na mupayiniya uyo tikakhalanga lumoza. Ine nkhaŵa pafupi kukwaniska vyaka 19 ndipo nkhakulira mu tawuni, apo iyo wakaŵa na vyaka 25 ndipo wakakulira ku mizi. Mulenji nkhawukanga mwakuchedwa kweni iyo wakawukanga luŵiro. Usiku nkhagonanga mwakuchedwa kweni iyo wakagonanga luŵiro. Kweni tikalondezga fundo za mu Baibolo na kumazga ivyo tikapambananga ndipo tikachita makora upayiniya withu.

Pakaŵa masuzgo ghanyake ghakuru agho tikakumana nagho. Nyengo zinyake tikatambuzgikanga kweni ‘tikajowoleka waka yayi.’ (2 Kor. 4:7-9) Zuŵa linyake apo tikapharazganga mu muzi unyake, ŵanthu ŵakatishohera ntcheŵe. Ine na mupayiniya munyane tikaŵa pakati pa vintcheŵe vikuruvikuru ivyo vikabwenthanga uheni ndipo vimino vikaŵa waka chekena. Ise tikakorana waka mawoko ndipo ine nkhapemphera kuti, “Chonde a Yehova, tikupempha kuti para vintcheŵe ivi vyatiluma waka tifwe luŵiro!” Vintcheŵe vikati viza pafupi, vikimilira waka na kwamba kupikichira michira ndipo vikawelera. Tikawona kuti Yehova wativikilira. Pamanyuma tikapharazga muzi wose ndipo tikakondwa chomene na umo ŵanthu ŵakategherezgeranga makani ghawemi. Panji ŵakazizwa kuti ntcheŵe zikatipweteka yayi panji chifukwa chakuti tikalutilira kupharazga nangauli tikakumana na vyakofya. Ŵanyake mwa iwo ŵakazgoka Ŵakaboni.

Tikakumanaso na suzgo linyake lakofya. Zuŵa linyake mweneko wa nyumba iyo tikakhalangamo wakiza waloŵera ndipo wakatiwofya kuti watikomenge chifukwa tikutimbanizga ŵazengezgani ŵithu. Muwoli wake wakayezga kudumba nayo kweni wakatondeka. Tikapulikanga vyose tili ku chipinda chithu. Tikadikanya mipando ku chijaro na kwamba kupakira katundu mu vikwama vithu. Tikati tajura chijaro, tikawona kuti mwenecho nyumba wali na chimayi chikuru. Ntheura tikafumira mulyango wa kuseri na kuchimbira uku tayegha katundu withu yose. Pakuchimbira tikenda mu munda wa maluŵa pera ndipo tikakaweraso yayi.

Tikaluta ku hotelo na kulipira chipinda. Kweni tikasanga kuti chaka chakwana tichali kwenekuko, ndipo ivi vikawovwira chomene pa uteŵeti withu. Vikawovwira wuli? Hotelo iyi yikaŵa pakati pa tawuni, ndipo ŵanthu ŵanyake awo tikasambiranga nawo Baibolo ŵakakhumbanga kuzakasambilira ku hotelo uko tikakhalanga. Pamanyuma tikamba kuchita sambiro la buku na sambiro la Gongwe la Mulinda mu chipinda chithu ndipo tikaŵangapo 15.

Tikakhala ku Mistelbach chaka chimoza na myezi. Pamanyuma ŵakanitumizga ku Feldbach, kumwera kwa Graz. Nkhaŵa na mupayiniya munyake uyo tikapharazgiranga lumoza. Ku malo agha nako kukaŵavya mpingo. Tikakhalanga mu nyumba yamathabwa yakudikanya, mu kachipinda kachoko ako kakaŵa muchanya. Mphepo yikanjiranga mu mipata iyo yikaŵa mu mathabwa, ntheura tikajarangamo manyuzipepara. Maji tikatekanga pa chisimi. Kweni uteŵeti ukendanga makora chomene. Myezi yichoko waka yikati yajumphapo, kagulu kakapangika. Nyengo yikati yajumphapo, ŵabali 30 ŵa mbumba iyo tikasambira nayo Baibolo, ŵakasambira unenesko.

Vinthu ivi vikakhozga chipulikano chane kuti Yehova wakovwira nadi awo ŵakuŵika panthazi vinthu vya Ufumu. Yehova wangatovwira pa vinthu ivyo tikuwona kuti palije munthu uyo wangawovwirapo.—Sal. 121:1-3.

‘WOKO LAMALYERO LAURUNJI’ LA CHIUTA LIKATOVWIRA

Mu 1958, ku New York kukaŵa ungano wa mitundu yose. Ukaŵa ku Yankee Stadium na Polo Grounds. Nkhapempha kuti nilute ku ungano uwu ndipo ofesi ya munthavi ya Austria yikanifumba usange ningatemwa kunjira kilasi la nambara 32 la Sukulu ya Giliyadi. Nyengo yeneyiyo nkhazomera kuluta. Ninjani wangakana mwaŵi wanthena?

Ku Giliyadi, mu kilasi nkhakhalanga pafupi na Martin Poetzinger. Iyo wakatambuzgika chomene ku misasa ya Nazi. Pamanyuma wakazakaŵa mu Wupu Wakulongozga. Mu kilasi, nyengo zinyake Martin wakanifumbanga mwakuphwepwerezga kuti, “Erika, kasi mazgu agha ghakung’anamurachi mu Chijeremani?”

Masambiro ghakati ghafika pakati, Nathan Knorr wakapharazga uko tamuteŵetera. Ine ŵakanituma ku Paraguay. Pakuti nkhaŵa muchoko, adada ŵakeneranga kuzomerezga dankha pambere nindalute ku charu ichi. Adada ŵakati ŵazomerezga, nkhafika ku Paraguay mu Malichi, 1959. Ŵakanitumizga ku nyumba ya ŵamishonale ku Asunción ndipo ŵakanipa munyane wakuteŵetera nayo.

Pati pajumpha nyengo yichoko waka, nkhakumana na Walter Bright, mishonale uyo wakanjira kilasi la nambara 30 la sukulu ya Giliyadi. Nyengo yati yajumphapo tikatorana ndipo tikazizipizgiranga lumoza masuzgo agho tikakumananga nagho. Para masuzgo ghatifyenya, tikaŵerenganga ivyo Yehova walayizga pa Yesaya 41:10, apo pakuti: “Ungawopanga yayi, pakuti nili nawe. Ungenjerwanga chara, pakuti ndine Chiuta wako. Nikukhozgenge.” Lemba ili likatikhozganga kuti para tikulutilira kugomezgeka kwa Chiuta na kudangizga Ufumu, iyo watitayenge yayi.

Nyengo yikati yajumphapo, ŵakatituma kukateŵetera kufupi na mphaka ya Paraguay na Brazil. Ku malo agha, ŵaliska ŵakatumanga ŵachinyamata kuti ŵaponyenge malibwe pa nyumba ya ŵamishonale iyo tikakhalanga, iyo yikaŵa kale yakunangika. Pamanyuma Walter wakamba kusambira Baibolo na mulara wa ŵapolisi. Mulara wa ŵapolisi uyu wakawoneseskanga kuti ŵapolisi ŵayime pafupi na nyumba yithu kwa sabata yimoza, ndipo munthu wakatisuzgaso yayi. Pamanyuma tikasamukira mu nyumba yiwemi iyo yikathyana na mphaka ya Paraguay na Brazil. Ichi chikawovwira chomene chifukwa tikaŵanga na maungano ku Paraguay na ku Brazil. Apo tikafumangako ku malo agha, tikaleka mipingo yichoko yiŵiri.

Nili na mfumu wane, Walter, apo tikachitanga umishonale ku Asunción, Paraguay

YEHOVA WAKULUTILIRA KUNOVWIRA

Ŵadokotala ŵakaniphalira kuti ningababa yayi, ntheura mu 1962 tikazizwa chomene kuti nili na nthumbo. Ivi vyati vyachitika, tikakhazikika ku Hollywood, Florida, kufupi na mbumba ya Walter. Chifukwa cha umo vinthu vikaŵira, ine na Walter tikakhala tuvyaka kwambura kuchita upayiniya. Tikaŵa dankha na mulimo wa kupwelelera banja. Kweni tikalutilira kuŵika vinthu vya Ufumu pakwamba.—Mat. 6:33.

Apo tikafikanga ku Florida mu Novembala 1962, tikazizwa chomene kuwona kuti ŵabali ŵafipa ŵakuchita maungano paŵekha ndipo ŵazungu nawo paŵekha. Kweniso ŵakapharazganga vigaŵa vyakupambana. Kweni Yehova wakutemwera mtundu unyake yayi. Ntheura, pakati pajumpha nyengo yichoko waka ŵazungu na ŵafipa ŵakamba kuchitira vinthu pamoza. Tikawona kuti Yehova wakatumbika ndondomeko iyi, mwakuti sono mu chigaŵa ichi muli mipingo yinandi chomene.

Chachitima ntchakuti mu 2015, Walter wakafwa na kansa ya ku wongo. Tikakhala mu nthengwa vyaka 55 ndipo wakaŵa mfumu muwemi chomene. Wakatemwanga Yehova ndipo wakawovwira ŵabali ŵanandi. Nkhulindilira nyengo iyo nizamumuwonaso apo wazamuwuskika ku ŵakufwa.—Mil. 24:15.

Nkhuwonga chomene kuti nachita uteŵeti wanyengozose vyaka 40, ndipo nasanga vitumbiko vinandi. Mwachiyelezgero, Ine na Walter tawovwirapo ŵanthu 136 m’paka kubatizika. Waliyose wa iwo tikaŵapo pa ubatizo wake. Mbunenesko kuti tikakumananga na masuzgo. Kweni tikazomerezga yayi kuti masuzgo ghatitondeske kuteŵetera Chiuta withu wakugomezgeka. Tikaŵa paubwezi na Chiuta ndipo tikagomezganga kuti wachitengepo kanthu panyengo yakwenelera ndiposo mu nthowa yake. Umu ndimo Chiuta wakuchitira nadi.—2 Tim. 4:16, 17.

Nkhumusoŵa chomene Walter, kweni upayiniya ndiwo ukunovwira kuzizipizga. Vikunovwira chomene para nkhusambizga ŵanji, kweniso para nkhuŵaphalirako vya chiwuka. Ningakwaniska yayi kulongosora vyose ivyo nakumana navyo, kweni Yehova wandanilekepo. Iyo wachita nadi ivyo wali kulayizga. Wanovwira, kunikhozga na kunikora na ‘woko lake lamalyero laurunji.’—Yes. 41:10.