Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKUSAMBIRA 18

Chitemwa na Urunji mu Mpingo Waunenesko

Chitemwa na Urunji mu Mpingo Waunenesko

“Lutilirani kuyegherana vizito, ndipo usange mukuchita nthena mufiskenge dango la Khristu.”—GAL. 6:2.

SUMU 12 Yehova Ni Chiuta Mukuru

CHILATO CHA NKHANI IYI *

1. Kasi tingasimikizga fundo wuli ziŵiri?

YEHOVA CHIUTA wakuŵatemwa chomene ŵasopi ŵake kwamba kale ndipo walutilirenge kuŵatemwa. Kweniso wakutemwa urunji. (Sal. 33:5) Ntheura tingasimikizga fundo ziŵiri izi: (1)  Vikumuŵinya Yehova para vinthu vyambura urunji vikuchitikira ŵateŵeti ŵake. (2) Wawoneseskenge kuti urunji uwoneke. Mu nkhani yakwamba ya nkhani izi, * tikasambira kuti Dango ilo Chiuta wakapeleka ku Ŵaisrayeli kwizira mwa Mozesi likajintha pa chitemwa. Kweniso likakhuŵilizganga ŵanthu kuti ŵachitirenge urunji ŵanthu wose nanga ni awo ŵangajivikilira yayi ŵekha. (Doto. 10:18) Dango ili likalongora kuti Yehova wakupwelelera chomene ŵasopi ŵake.

2. Kasi tizgorenge mafumbo wuli?

2 Dango la Mozesi likamara mu 33 C.E. apo mpingo Wachikhristu ukambanga. Kasi sono Ŵakhristu ŵaŵavyenge dango lakujintha pa chitemwa kweniso lakukhuŵilizga urunji ilo liŵavikilirenge? Yayi! Ŵakhristu ŵali na dango liphya. Mu nkhani iyi, chakwamba tiwonenge ivyo dango liphya likung’anamura. Pamanyuma tizgorenge mafumbo agha: Chifukwa wuli tingati dango ili ndakujintha pa chitemwa? Chifukwa wuli tingati likukhuŵilizga urunji? Mwakuyana na dango ili, kasi awo ŵali na mazaza ŵakwenera kuchita wuli na ŵanji?

KASI “DANGO LA KHRISTU” NI VICHI?

3. Kuyana na Ŵagalatiya 6:2, kasi mu “dango la Khristu” muliso vichi?

3 Ŵazgani Ŵagalatiya 6:2. Ŵakhristu ŵali pasi pa “dango la Khristu.” Yesu wakalembera ŵalondezgi ŵake mundandanda wa malango yayi, kweni wakaŵapa ulongozgi, malango na fundo zakuti ziŵalongozgenge. Mu “Dango la Khristu” muliso vyose ivyo Yesu wakasambizga. Kuti tipulikiske makora dango ili, tiyeni tiwone ndime zakulondezgapo.

4-5. Kasi Yesu wakasambizganga munthowa wuli, ndipo wakasambizga pawuli?

4 Kasi Yesu wakasambizganga munthowa wuli? Chakwamba, wakasambizganga ŵanthu kwizira mu ivyo wakayowoyanga. Mazgu ghake ghakaŵa ghankhongono chifukwa wakasambizganga unenesko wakukhwaskana na Chiuta, ndiposo chifukwa icho wakatilengera. Kweniso ghakalongoranga kuti Ufumu wa Chiuta ndiwo uzamumazga masuzgo ghose gha ŵanthu. (Luka 24:19) Yesu wakasambizgangaso kwizira mu ivyo wakachitanga. Wakalongora ŵasambiri ŵake umo ŵakwenera kukhalira.—Yoh. 13:15.

5 Kasi Yesu wakasambizganga pawuli? Wakasambizganga apo wakachitanga uteŵeti wake pa charu chapasi. (Mat. 4:23) Wakasambizgaso ŵalondezgi ŵake wakati wawuskika waka. Mwachiyelezgero, wakawonekera ku ŵasambiri, awo panji ŵakaŵa ŵakujumpha 500, ndipo wakaŵapa dango lakuti ‘ŵakazgore ŵanthu kuŵa ŵasambiri.’ (Mat. 28:19, 20; 1 Kor. 15:6) Pakuŵa mutu wa mpingo, Yesu wakalutilira kusambizga ŵasambiri ŵake wati wawelera kuchanya. Mwachiyelezgero, cha m’ma 96 C.E., Khristu wakalongozga mpositole Yohane kuti wakachiske na kupeleka ulongozgi ku Ŵakhristu ŵakuphakazgika.—Kol. 1:18; Chivu. 1:1.

6-7. (a) Kasi ivyo Yesu wakasambizga vili kulembeka nkhu? (b) Kasi tikulongora wuli kuti tikupulikira dango la Khristu?

6 Kasi ivyo Yesu wakasambizga vili kulembeka nkhu? Mu mabuku ghanayi gha Makani Ghawemi ndimo muli kulembeka vinthu vinandi ivyo Yesu wakayowoya na kuchita apo wakaŵa pa charu chapasi. Mabuku ghanyake ghose mu Malemba Ghachigiriki, nagho ghakutovwira kuti timanye maghanoghano gha Yesu pa vinthu vyakupambanapambana. Mabuku agha nagho ghakalembeka na ŵanalume awo ŵakawovwirika na mzimu utuŵa kweniso ŵakaŵa na “maghanoghano gha Khristu.”—1 Kor. 2:16.

7 Ivyo tikusambirapo: Ivyo Yesu wakasambizga vikukhwaska vyose ivyo tikuchita pa umoyo withu. Dango la Khristu likukhwaska chilichose icho tikuchita kwali nkhunyumba, ku ntchito panji ku sukulu, na ku mpingo. Tikusambira dango ili para tikuŵazga Malemba Ghachigiriki na kughanaghanirapo. Tikulongora kuti tikupulikira dango ili para tikulondezga ulongozgi, malango na fundo izo zili mu mabuku gha mu Baibolo agha. Para tikupulikira dango la Khristu, tikulongora kuti tikupulikira Chiuta withu wachitemwa Yehova, chifukwa vyose ivyo Yesu wakasambizga vikafuma kwa Yehova.—Yoh. 8:28.

DANGO LAKUJINTHA PA CHITEMWA

8. Kasi dango la Khristu likujintha pa vichi?

8 Usange nyumba yazengeka pa fawundeshoni yakukhora, awo ŵakukhalamo ŵakujiwona kuti mbakuvikilirika. Mwakuyana waka, dango liwemi lakuzengeka pa fawundeshoni yakukhora likovwira awo ŵakulipulikira kuti ŵajiwonenge kuti mbakuvikilirika. Dango la Khristu lili kuzengeka pa fawundeshoni yiwemi chomene iyo ntchitemwa. Chifukwa wuli tikuyowoya nthena?

Para tikuchita vinthu mwachitemwa na ŵanji ndikuti tikupulikira “dango la Khristu” (Wonani ndime 9-14) *

9-10. Kasi ni vichi ivyo vikulongora kuti Yesu wakakhuŵilizgikanga na chitemwa, ndipo tingamuyezga wuli?

9 Chakwamba, Yesu wakakhuŵilizgikanga na chitemwa pa chilichose icho wakachitanga. Para munthu wakulengera chitima ŵanji wakulongora kuti ngwachitemwa. Yesu nayo wakalengeranga chitima ŵanji lekani wakasambizganga mizinda ya ŵanthu, kuchizga ŵalwari, kulyeska ŵanjara, na kuwuska ŵakufwa. (Mat. 14:14; 15:32-38; Mrk. 6:34; Luka 7:11-15) Nangauli pakakhumbikwanga nyengo yinandi na nkhongono kuti wachite vyose ivi, kweni Yesu wakadangizganga vyakukhumba vya ŵanji m’malo mwa vyake. Chikuru chomene ntchakuti wakalongora chitemwa chapadera pakupeleka umoyo wake chifukwa cha ŵanji.—Yoh. 15:13.

10 Ivyo tikusambirapo: Tingayezga Yesu para tikudangizga vyakukhumba vya ŵanji m’malo mwa vithu, kweniso para tikulengera lusungu ŵanthu mu chigaŵa chithu. Para lusungu ndilo lukutituma kuti tipharazgenge na kusambizga ŵanthu makani ghawemi ndikuti tikupulikira dango la Khristu.

11-12. (a) Kasi ntchivichi icho chikulongora kuti Yehova wakutipwelelera chomene? (b) Kasi tingamuyezga wuli Yehova pa nkhani ya chitemwa?

11 Chachiŵiri, Yesu wakavumbura chitemwa cha Awiske. Apo Yesu wakateŵeteranga pa charu chapasi, wakalongora kuti Yehova wakupwelelera chomene ŵateŵeti ŵake. Yesu wakasambizgaso kuti tose tili ŵakuzirwa kwa Adada ŵithu ŵakuchanya. (Mat. 10:31) Yehova ngwakunozgeka kupokelera mberere yakuzgeŵa iyo yapera na kuwelera mu mpingo. (Luka 15:7, 10) Yehova wakalongora kuti wakutitemwa pakupeleka Mwana wake kuŵa sembe yakuwombora chifukwa cha ise.—Yoh. 3:16.

12 Ivyo tikusambirapo: Kasi tingamuyezga wuli Yehova pa nkhani ya chitemwa? (Efe. 5:1, 2) Para tikuwona ŵabali na ŵadumbu ŵithu kuti mbakuzirwa, kweniso para tikukondwa kupokelera “mberere yakuzgeŵa” iyo yawelera kwa Yehova. (Sal. 119:176) Tikulongora kuti tikuŵatemwa nadi ŵabali na ŵadumbu ŵithu para tikuŵawovwira pa masuzgo. (1 Yoh. 3:17) Para tikuŵatemwa ŵanyithu ndikuti tikupulikira dango la Khristu.

13-14. (a) Nga umo pakuyowoyera pa Yohane 13:34, 35, kasi Yesu wakaŵaphalira vichi ŵasambiri ŵake, ndipo chifukwa wuli ili ni dango liphya? (b) Kasi tikulongora wuli kuti tikupulikira dango liphya?

13 Chachitatu, Yesu wakati ŵalondezgi ŵake ŵalongorenge chitemwa chakujipata. (Ŵazgani Yohane 13:34, 35.) Dango la Yesu ndiphya chifukwa likukhumba kuti tilongorenge chitemwa icho mu Dango ilo Chiuta wakapeleka ku Ŵaisrayeli mukaŵavya: Tikwenera kutemwa Ŵakhristu ŵanyithu nga umo Yesu wakutitemwera. Kweni kuti ivi vichitike, pakukhumbikwa chitemwa chakujipata. * Tikwenera kutemwa ŵabali na ŵadumbu ŵithu panji kujumpha umo tikujitemwera tekha. Tikwenera kuŵatemwa m’paka kufika pakuti tingapeleka umoyo withu chifukwa cha iwo, nga umo Yesu wakachitira.

14 Ivyo tikusambirapo: Kasi tingalongora wuli kuti tikupulikira dango liphya? Para tikujipeleka kuti tovwire ŵabali na ŵadumbu ŵithu. Tikuŵa ŵakunozgeka kupeleka umoyo withu na kujipeleka pa vinthu vinyake kuti tiŵawovwire. Mwachiyelezgero, para nyengo zose tikuyezgayezga kovwira mubali panji mudumbu muchekuru kuti wasangikengepo pa maungano, panji tikujinora vinthu vinyake kuti tikondweske wakutemweka withu, panji tikutora holide ku ntchito kuti tovwirepo para kwachitika masoka ghachilengiwa, ndikuti tikupulikira dango la Khristu. Kweniso para tikuchita nthena tikovwira kuti mpingo ghaŵe malo ghawemi agho waliyose wangajiwona kuti ngwakuvikilirika.

DANGO ILO LIKUKHUŴILIZGA URUNJI

15-17. (a) Kasi ivyo Yesu wakachitanga vikalongora wuli kuti wakatemwanga urunji? (b) Kasi tingamuyezga wuli Yesu?

15 Mu Baibolo, “urunji” ukung’anamura kuchita vyose ivyo Chiuta wakuti ni vyakunyoloka, kweni mwambura kutemwera. Chifukwa wuli tingati dango la Khristu likukhuŵilizga urunji?

Yesu wakachindikanga ŵanakazi ndipo wakaŵa walusungu kwa iwo, kusazgapo awo ŵakawonekanga ŵapasi (Wonani ndime 16) *

16 Chakwamba, ivyo Yesu wakachita vikalongora kuti wakatemwanga urunji. Mu nyengo ya Yesu, ŵalongozgi ŵa chisopa Chachiyuda ŵakatinkhanga Ŵamitundu, ŵakayuyuranga ŵanakazi, na Ŵayuda ŵambura kusambira. Kweni Yesu wakachitanga vinthu mwaurunji kweniso mwambura kutemwera. Wakaŵakana yayi Ŵamitundu awo ŵakaŵa na chipulikano mwa iyo. (Mat. 8:5-10, 13) Wakapharazgiranga ŵanthu wose mwambura kutemwera, ŵakavu na ŵasambazi wuwo. (Mat. 11:5; Luka 19:2, 9) Wakaŵayuyuranga yayi ŵanakazi panji kuŵachitira nkhaza, kweni wakaŵachindikanga ndipo wakaŵa walusungu kwa iwo, kusazgapo awo ŵanthu ŵakaŵawonanga kuti mbapasi.—Luka 7:37-39, 44-50.

17 Ivyo tikusambirapo: Tingamuyezga Yesu para tikuchita vinthu mwambura kutemwera, kweniso para tikupharazgira ŵanthu wose awo ŵakukhumba kupulika makani ghawemi kwali mbakavu, ŵasambazi panji ŵavisopa vinyake. Ŵanalume Ŵachikhristu ŵakuyezga Yesu para ŵakuchindika ŵanakazi. Para tikuchita vinthu ivi ndikuti tikupulikira dango la Khristu.

18-19. Kasi Yesu wakasambizga vichi vyakukhwaskana na urunji, ndipo tikusambirapo vichi?

18 Chachiŵiri, wonani ivyo Yesu wakasambizga vyakukhwaskana na urunji. Wakasambizga ŵalondezgi ŵake fundo izo zingaŵawovwira kuti ŵachitirenge ŵanji vinthu mwaurunji. Mwachiyelezgero, ghanaghanirani za Dango ilo Yesu wakayowoya lakuti ivyo mukukhumba kuti ŵanthu ŵamuchitiraninge, ndivyo namwe muŵachitirenge. (Mat. 7:12) Tose tikukhumba kuti ŵanthu ŵatichitirenge vinthu mwaurunji. Ntheura nase tikwenera kuchita vinthu mwaurunji na ŵanji. Para tichitenge nthena nawo ŵachitenge nase mwaurunji. Kweni wuli usange ŵanthu ŵatichitira vinthu mwambura urunji? Yesu wakasambizga ŵalondezgi ŵake kuti ŵakwenera kugomezga kuti Yehova wawoneseskenge kuti “ŵakusoleka ŵake awo ŵakumulilira muhanya na usiku ŵapokera urunji.” (Luka 18:6, 7) Mazgu agha ni layizgo: Chiuta withu waurunji wakumanya masuzgo agho tikukumana nagho mu mazuŵa ghaumaliro agha, ndipo wawoneseskenge kuti urunji wawoneka pa nyengo yake yakwenelera.—2 Tes. 1:6.

19 Ivyo tikusambirapo: Para tikulondezga fundo izo Yesu wakasambizga, tichitirenge ŵanji vinthu mwaurunji. Usange ŵanthu ŵali kutichitirapo vinthu mwambura urunji mu charu cha Satana ichi, tingapembuzgika kumanya kuti Yehova wazamuwoneseska kuti urunji uwoneke.

KASI AWO ŴALI NA MAZAZA ŴAKWENERA KUCHITA WULI NA ŴANJI?

20-21. (a) Kasi awo ŵali na mazaza ŵakwenera kuchita wuli na ŵanji? (b) Kasi mfumu wangalongora wuli chitemwa chakujipata, ndipo dada wakwenera kuchita wuli na ŵana ŵake?

20 Kuyana na dango la Khristu, kasi awo ŵali na mazaza ŵakwenera kuchita wuli vinthu na ŵanji? Pakuti dango la Khristu ndakujintha pa chitemwa, awo ŵali na mazaza ŵakwenera kuchita vinthu mwachitemwa kweniso mwantchindi na ŵanthu awo ŵakuŵalongozga. Ŵakwenera kukumbuka kuti Khristu wakukhumba tilongorenge chitemwa pa chilichose icho tikuchita.

21 Mu mbumba. Mfumu wakwenera kutemwa muwoli wake nga “umo Khristu nayo wakatemwera mpingo.” (Efe. 5:25, 28, 29) Mfumu wakwenera kuyezga chitemwa chakujipata cha Khristu mwakuŵika vyakukhumba vya muwoli wake pakwamba m’malo mwa vyake. Ŵanalume ŵanyake chikuŵaŵira chinonono kulongora chitemwa chanthena, panji chifukwa chakuti ŵali kukulira mu mbumba iyo ŵanthu ŵakutemwa yayi kuchitira ŵanyawo vinthu mwachitemwa kweniso mwaurunji. Nangauli chingaŵa chakusuzga kuti ŵasinthe vizgoŵi vyawo viheni, kweni ŵakwenera kusintha kulongora kuti ŵakupulikira dango la Khristu. Mfumu uyo wakulongora chitemwa chakujipata, wakuchindikika na muwoli wake. Dada uyo wakutemwa nadi ŵana ŵake wakuŵayowoyera mazgu ghaheni yayi panji kuŵachitira nkhaza. (Efe. 4:31) Kweni wakuŵalongora chitemwa ndipo ŵana ŵakujiwona kuti mbakuvikilirika. Dada wanthena wakutemweka na ŵana ŵake ndipo ŵakumugomezga.

22. Nga umo pakuyowoyera pa 1 Petrosi 5:1-3, kasi mweneko wa “mberere” ni njani, ndipo ŵalara ŵakwenera kuchita nazo wuli?

22 Mu mpingo. Ŵalara ŵakwenera kukumbuka kuti “mberere” ni zawo yayi. (Yoh 10:16; ŵazgani 1 Petrosi 5:1-3.) Mazgu ghakuti “mskambo wa Chiuta,” “pamaso pa Chiuta,” na “ntchiharo cha Chiuta,” ghakukumbuska ŵalara kuti mberere ni za Yehova. Wakukhumba kuti mberere zake ŵachitenge nazo mwachitemwa kweniso mwalusungu. (1 Tes. 2:7, 8) Ŵalara awo ŵakuliska makora mskambo, Yehova ŵakuŵatemwa, ndipo ŵabali na ŵadumbu ŵakuŵachindika.

23-24. (a) Kasi ŵalara ŵali na udindo wuli para munthu wachita kwananga kukuru? (b) Usange ŵalara ŵakweruzga nkhani zanthena izi, kasi ŵakwenera kukumbuka vichi?

23 Kasi mulimo wa ŵalara ngwakuti wuli pa nkhani yakweruzga milandu ya awo ŵachita kwananga kukuru? Mulimo wa ŵalara mazuŵa ghano ukupambanako na uwo ŵeruzgi na ŵalara awo ŵakaŵa pasi pa dango ilo Chiuta wakapeleka ku Ŵaisrayeli ŵakachitanga. Dango la Mozesi likatenge Ŵanalume ŵakwimikika ŵeruzgenge nkhani zakukhwaskana na kusopa, kweniso nkhani zinyake izo zikakhwaskananga na kusopa yayi. Kweni mwakuyana na dango la Khristu, mulimo wa ŵalara nkhweruzga nkhani zakukhwaskana na kusopa Yehova. Ŵakumanya kuti ŵamazaza ndiwo Chiuta wali kuŵapa udindo wakweruzga milandu iyo yikuleka kukhwaskana na kusopa. Ŵali na udindo wakupeleka chilango, nga nkhujalira mu jele uyo wananga panji kumulipiska.—Rom. 13:1-4.

24 Kasi ŵalara ŵakuchita wuli para munthu wachita kwananga kukuru? Ŵakugwiliskira ntchito Malemba kuti ŵayiwone makora nkhani ndipo paumaliro ŵakweruzga. Ŵakukumbuka kuti dango la Khristu lili kujintha pa chitemwa. Chitemwa chikovwira ŵalara kujifumba kuti: Kasi tikwenera kuchita vichi kuti tiwovwire waliyose mu mpingo uyo wachita kwananga? Para munthu wachita kwananga, chitemwa chikovwira ŵalara kujifumba kuti: Kasi ngwakupera? Kasi tingamovwira kuti waŵeso paubwezi na Yehova?

25. Kasi nkhani yakulondezgapo yizamuzgora fumbo wuli?

25 Tikuwonga chomene kuti tili pasi pa dango la Khristu. Para tose tikuyezgayezga kupulikira dango ili tikovwira kuti mpingo ghaŵe malo agho waliyose wakujiwona kuti wakutemweka, ngwakuzirwa, kweniso ngwakuvikilirika. Ndipouli, tichali mu charu icho “ŵanthu ŵaheni” ŵakulutilira “kuŵa ŵaheni.” (2 Tim. 3:13) Tikwenera kulutilira kuŵa maso. Kasi mpingo waunenesko ungayezga wuli urunji wa Yehova para ukweruzga milandu ya kuchitira ŵana vyamuziro? Nkhani yakulondezgapo yizamuzgora fumbo ili.

SUMU 15 Lumbani Mwana Wakwamba wa Yehova

^ ndime 5 Nkhani iyi na ziŵiri zakulondezgapo zili mu gulu la nkhani izo zikulongosora chifukwa icho tikwenera kugomezgera kuti Yehova ni Chiuta wachitemwa na urunji. Wakukhumba kuti ŵanthu ŵake ŵalongorekenge urunji, ndipo wakuŵapembuzga awo vinthu vyambura urunji vyaŵachitikira mu charu chiheni ichi.

^ ndime 1 Wonani nkhani ya mutu wakuti “Chitemwa na Urunji mu Nyengo ya Ŵaisrayeli” mu Gongwe la Mulinda la Febuluwale 2019.

^ ndime 13 MAZGU GHALONGOSOLEKA: Chitemwa chakujipata chikutovwira kuti tiŵikenge vyakukhumba vya ŵanji pakwamba m’malo mwa vithu. Tili ŵakunozgeka kujipata mwakuti tovwire ŵanji.

^ ndime 61 MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Yesu wakuwona chokoro icho mwana wake wafwa. Chifukwa cha lusungu Yesu wamuwuska.

^ ndime 63 MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Yesu wakurya chakurya kunyumba ya Mufarisi zina lake Simoni. Mwanakazi uyo panji ni hule wageziska waka malundi gha Yesu na masozi ghake na kupuputa na sisi lake, ndipo paumaliro wamuphaka mafuta. Simoni wakukolerana navyo yayi ivyo mwanakazi uyu wachita kweni Yesu wakumuvikilira.