Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

“Lutilirani Kukhwimiskana Zuŵa Lililose”

“Lutilirani Kukhwimiskana Zuŵa Lililose”

Usange muli na mazgu ghakukhozga ŵanthu, yowoyani.”—MIL. 13:15.

SUMU: 121, 45

1, 2. Longosorani uwemi wakuyowoya mwakukhozga nyengo zose.

MSUNGWANA munyake wa vyaka 18 zina lake Cristina, wakati: “Ŵapapi ŵane ŵandanikhozgepo, kweni ŵakuninenanga waka. Ivyo ŵakuyowoya vikunimwazga hoo! [1] Iwo ŵakuti nkhukura waka chithupi, kweni mahara nilije ndipo nizamusinthapo haa! Ntheura kanandi nkhukhalira waka kulira ndipo nkhukhumba yayi kudumbiskana nawo nkhani yiliyose. Nkhujiwona kuti ndine wambura ntchito.” Nadi, waliyose wakujipulika makora para ŵanyake ŵakumukhozga!

2 Ntchakwenelera nadi kuti tikhozgenge ŵanyithu nyengo zose. Mubali munyake zina lake Rubén, wakati: “Nalimbana na maghanoghano ghakujiwona kuti ndine wambura kwenelera vyaka vinandi. Zuŵa linyake nkhaluta kukapharazga na mulara munyake. Apo tikapharazganga, mulara uyu wakamanya kuti chinthu chinyake chikunisuzga. Nkhamulongosolera suzgo lane, ndipo wakanitegherezga makora chomene. Pamanyuma, wakanikumbuska vinthu viwemi ivyo nkhuchita. Kweniso wakanikumbuska ivyo Yesu wakayowoya pa Mateyu 10:31, kuti tili ŵakuzirwa chomene kwa Yehova kuluska mpheta zinandi. Kanandi nkhulikumbuka lemba ili ndipo likunifika pa mtima chomene. Ivyo mulara uyu wakayowoya vikanovwira chomene kuti nambe kujiwona mwakwenelera.”

3. (a) Kasi mpositole Paulosi wakayowoya vichi pa nkhani ya kukhozga ŵanyithu? (b) Kasi mu nkhani iyi tidumbiskanenge mafumbo wuli?

3 Baibolo likutichiska kuti tikhozgenge ŵanyithu nyengo zose. Mpositole Paulosi wakalembera Ŵakhristu Ŵachihebere kuti: “Chenjerani ŵabali, kuti yumoza wa imwe waleke kuŵa na mtima uheni wambura chipulikano na kufumako kwa Chiuta wamoyo. Kweni lutilirani kukhwimiskana zuŵa lililose, . . . mwakuti paŵavye nanga njumoza wa imwe wanonopeske mtima wake na nkhongono yakupusika ya kwananga.” (Heb. 3:12, 13) Para nyengo zose mukukumbuka umo mukajipulikira para ŵanyinu ŵamukhozgani, mumanyenge uwemi wakukhozgaso ŵanyinu. Mu nkhani iyi tidumbiskanenge mafumbo agha: Chifukwa wuli tikwenera kukhozga ŵanyithu? Kasi tikusambira vichi kwa Yehova, Yesu, na Paulosi pa nkhani yakukhozga ŵanyithu? Kasi tingakhozga wuli ŵanyithu?

WALIYOSE WAKUKHUMBIKWIRA KUKHOZGEKA

4. Kasi mbanthu wuli awo ŵakukhumbikwira kukhozgeka? Kweni chifukwa wuli ŵanthu ŵanandi ŵakukhozga yayi ŵanyawo?

4 Tose tikukhumbikwira kukhozgeka, kweni chomenechomene ŵana ŵachoko. Timothy Evans uyo wakusambizga ŵana, wakayowoya kuti: “Nga umo khuni likukhumbikwira maji kuti likure makora, ŵana nawo ŵakukhumbikwira kukhozgeka kuti ŵakure makora. Para ŵana ŵakukhozgeka, ŵakukondwa chomene nakuti ŵakujiwona kuti mbakuzirwa.” Ndipouli tikukhala mu mazuŵa ghaumaliro. Ŵanthu mbakujitemwa, ŵalije chitemwa chakawiro, ndipo ŵakukhozga ŵanyawo yayi. (2 Tim. 3:1-5) Ŵapapi ŵanyake ŵakukhozga yayi ŵana ŵawo chifukwa chakuti apo ŵakaŵa ŵana, ŵapapi ŵawo ŵakaŵakhozganga yayi. Kweniso mabwana ghanandi mazuŵa ghano ghakulumba yayi ŵantchito ŵawo. Ivi vikupangiska kuti ŵantchito ŵanandi ŵakhalirenge waka kudandawura.

5. Kasi ni nthowa wuli zinyake izo tingakhozgera ŵanyithu?

5 Tikukhozga ŵanyithu para tikuŵalumba pa vinthu viwemi ivyo ŵachita makora. Tingakhozgaso ŵanyithu para tikuŵasimikizgira kuti ŵali na nkharo yiwemi, kweniso para tikuŵapembuzga “awo ŵakusuzgika maghanoghano.” (1 Tes. 5:14) Mu Chigiriki, lizgu lakuti “kukhozga” likung’anamura “kuwona viweni ivyo ŵanyinu wakuchita.” Nase nyengo zose tikwenera kukhozga ŵabali na ŵadumbu ŵithu para tikuchezga nawo. (Ŵerengani Mupharazgi 4:9, 10.) Kasi para m’pata uwemi wasangika, tikuŵaphalira ŵabali na ŵadumbu chifukwa icho tikuŵatemwera na kuŵawongera? Pambere tindazgore fumbo ili, tikwenera kughanaghanira dankha mazgu agho ghakusangika pa Zintharika 15:23, agho ghakuti: “Lizgu ilo layowoyeka pa nyengo yakwenelera ndiwemi nadi.”

6. Chifukwa wuli Satana wakukhumba kutigongoweska? Pelekani chiyelezgero.

6 Nyengo zose Satana Dyabulosi wakukhumba kutigongoweska. Iyo wakumanya kuti para tagongowa, chiŵenge chipusu kuti tilopwe mwauzimu. Lemba la Zintharika 24:10 likuti: “Usange ukulopwa mu zuŵa la soka, nkhongono zako ziŵenge zichoko.” Satana wakapangiska Yobu kuti wasangane na masuzgo ghakofya. Kweniso wakagwiliskira ntchito ŵabwezi ŵake kuti ŵamuyowoyere mautesi ghanandi. Satana wakachita vyose ivi kuti panji Yobu wangagongowa na kuleka kugomezgeka kwa Yehova. Kweni vyose ivyo Satana wakachita vikatondeka. (Yobu 2:3; 22:3; 27:5) Nase tingatonda vipingo vya Satana para tikulutilira kukhozga ŵamumbumba yithu kweniso ŵabali na ŵadumbu mu mpingo. Ivi vikovwira kuti waliyose waŵenge wakukondwa kweniso wakuvikilirika.

VIYELEZGERO VYA MU BAIBOLO

7, 8. (a) Yowoyani viyelezgero ivyo vikulongora kuti Yehova wakumanya kuti ntchiwemi kukhozga ŵanyithu. (b) Kasi ŵapapi ŵangamuyezga wuli Yehova? (Wonani chithuzi chakwamba.)

7 Yehova. Davide wakimba kuti: “Yehova wali pafupi na ŵakusweka mu mtima. Wakuponoska awo ŵagongoweskeka.” (Sal. 34:18, mazgu ghamusi.) Nyengo yinyake Yeremiya wakagongowa ndipo wakamba kuchita wofi chomene. Kweni Yehova wakakhozga ntchimi yakugomezgeka iyi. (Yer. 1:6-10) Daniyeli nayo apo wakaŵa muchekuru chomene, wakakondwa Chiuta wati wamutumira mungelo kuzakamukhozga. Mungelo wakaphalira Daniyeli kuti ni ‘munthu wakuzirwa chomene.’ (Dan. 10:8, 11, 18, 19) Kasi namwe mukukhozga ŵapharazgi ŵanyinu, ŵapayiniya, kweniso ŵabali na ŵadumbu ŵachekuru?

8 Yehova na Yesu ŵakagwiranga lumoza ntchito kuchanya vyaka vinandi chomene pambere Yesu wandize pa charu chapasi. Ndipouli apo Yesu wakaŵa pa charu chapasi, Yehova wakalekapo yayi kumuwonga na kumukhozga chifukwa chakuti ŵakaŵira kale lumoza kuchanya kwa vyaka vinandi. M’malo mwake, kaŵiri kose, Yesu wakapulika mazgu gha Adada ŵake kufuma kuchanya ghakuti: “Uyu ni Mwana wane, wakutemweka, mweneuyo nkhukondwa nayo.” (Mat. 3:17; 17:5) Ntheura Chiuta wakamuwonganga Mwana wake, Yesu, ndipo wakamusimikizgira kuti wakuchita makora. Yesu wakwenera kuti wakakhozgeka chomene kupulika mazgu ghakufuma kuchanya. Pakwamba Yehova wakayowoya nayo apo wakambanga uteŵeti wake. Yehova wakayowoyaso na Yesu mu chaka chaumaliro cha uteŵeti wake pa charu chapasi. Pa usiku wakuti wakomekenge machero ghake, Yesu wakasuzgika chomene maghanoghano. Ntheura Yehova wakatumaso mungelo kuti wakamukhozge. (Luka 22:43) Usange ndimwe mupapi, nyengo zose mukhozgenge ŵana ŵinu na kuŵawonga para ŵachita makora. Para ndimo muchitirenge, muyezgenge Yehova. Kweniso mukwenera kovwira ŵana ŵinu kutonda masuzgo agho ŵakukumana nagho ku sukulu zuŵa na zuŵa.

9. Kasi tikusambirapo vichi umo Yesu wakachitiranga vinthu na ŵasambiri ŵake?

9 Yesu. Pa usiku uwo wakambiskira Chikumbusko cha nyifwa yake, Yesu wakawona kuti ŵapositole ŵake ŵali na mtima wakujikuzga. Yesu wakajiyuyura na kugegeska malundi gha ŵasambiri wake. Kweni iwo ŵakalutilira kupindana za uyo wakaŵa mulara pakati pawo, nakuti Petrosi ndiyo wakajiwonanga kuti ni mulara chomene kuluska wose. (Luka 22:24, 33, 34) Kweni Yesu wakawonga ŵasambiri ŵake chifukwa ŵakalutilira kuŵa nayo apo wakasuzgikanga. Yesu wakayowoya kuti ŵasambiri ŵake ŵazamuchita ntchito zikuru kuluska izo iyo wakachita. Kweniso wakaŵasimikizgira kuti Chiuta wakuŵatemwa chomene. (Luka 22:28; Yoh. 14:12; 16:27) Ntheura nase tikwenera kujifumba kuti, ‘Kasi tingamuyezga wuli Yesu pa nkhani ya kuwonga na kukhozga ŵanji? Nyengo zose tikwenera kuwonga viwemi ivyo ŵana ŵithu panji ŵanthu ŵanyake ŵakuchita makora.

10, 11. Kasi Paulosi wakalongora wuli kuti wakamanyanga uwemi wakukhozga ŵanji?

10 Mpositole Paulosi. Mu makalata ghake, Paulosi wakalumbanga chomene Ŵakhristu ŵanyake. Ŵanyake mwa Ŵakhristu aŵa wakendapo nawo vyaka vinandi. Ntheura wakamanyanga makora ivyo ŵakatondekanga na ivyo ŵakachitanga makora. Kweni nyengo zose Paulosi wakayowoyanga viwemi vya Ŵakhristu ŵanyake m’malo mwakuyowoya waka tumaubudi twawo. Mwachiyelezgero, Paulosi wakati Timote wakaŵa nga ‘ni mwana wake wakutemweka na wakugomezgeka mu Fumu’ kweniso uyo wakaŵa wakunozgeka kovwira nadi Ŵakhristu ŵanyake. (1 Kor. 4:17; Fil. 2:19, 20) Nyengo yinyake Paulosi wakalumba chomene Tito ku mpingo wa ku Korinte, wakati: “Munyane na wantchito munyane uyo tikuteŵetera lumoza kuti timovwirani.” (2 Kor. 8:23) Nadi, Timote na Tito ŵakakhozgeka chomene na ivyo Paulosi wakayowoya.

11 Paulosi na Baranaba ŵakaŵika umoyo wawo pangozi apo ŵakaweleraso ku malo agho ŵanthu ŵakaŵachitira nkhaza. Mwachiyelezgero, ŵakalutaso ku Lisitira kuti ŵakakhozge ŵasambiri ŵaphya kuti ŵalutilire kuŵa na chipulikano chakukhora na kuleka kopa ŵanthu ŵakususka. (Mil. 14:19-22) Ŵakati ŵafika ku Efeso, Paulosi na Baranaba ŵakasangana na genge lakofya ilo likaŵawukira uheni chomene. Lemba la Milimo 20:1, 2 likuti: “Sono chivulupi chikati chamara, Paulosi wakachema ŵasambiri, ndipo wakati waŵakhwimiska na kuŵalayira, wakamba ulendo wake kuluta ku Makedoniya. Wakati wasolota mu vigaŵa vira na kukhwimiska ŵasambiri na mazgu ghanandi, wakafika mu Girisi.” Apa tawona kuti Paulosi wakazirwiskanga chomene mulimo wakukhwimiska ŵanji.

UWEMI WAKUKHOZGA ŴANYITHU MAZUŴA GHANO

12. Kasi tikukhozgeka wuli para tili pa maungano?

12 Dada withu wakuchanya, Yehova, watipa maungano ghakupambanapambana nga nthowa yimoza yakutikhozgera. (Ŵerengani Ŵahebere 10:24, 25.) Nga umo ŵalondezgi ŵa Yesu ŵakachitiranga, nase tikuwungana pamoza kuti Yehova watisambizge na kutikhozga. (1 Kor. 14:31) Mudumbu Cristina, uyo tamuzunura mu ndime 1, wakati: “Ku maungano, ŵabali na ŵadumbu ŵakunikhozga chomene ndipo ŵakulongora kuti ŵakunitemwa. Lekani nkhughatemwa chomene maungano. Nyengo zinyake nkhusuzgika maghanoghano, kweni para nafika pa Nyumba ya Ufumu, ŵadumbu ŵakunihaga na kuniphalira kuti ndine wakutowa chomene. Ŵakuniphalira kuti ŵakunitemwa, ndipo ŵakukondwa chomene kuwona umo nkhukulira mwauzimu. Ntheura nkhujipulika makora para ŵadumbu ŵakunikhozga.” Nadi, chikuŵa chakukondweska chomene para tose ‘tikukhwimiskana.’—Rom. 1:11, 12.

13. Chifukwa wuli ŵabali ŵakukhwima mwauzimu nawo ŵakwenera kukhozgeka?

13 Ŵateŵeti ŵakukhwima ŵa Yehova nawo ŵakwenera kukhozgeka. Mwachiyelezgero, Joshuwa wakateŵetera Yehova mwakugomezgeka vyaka vinandi. Ndipouli, Yehova wakaphalira Mozesi kuti wakhozge Joshuwa. Yehova wakati: “Umwimike Joshuwa, umukhwimiske na kumukhozga, chifukwa ndiyo wambukenge panthazi pa ŵanthu aŵa ndipo ndiyo wamuŵanjizga kuti ŵahare charu icho uchiwonenge.” (Doto. 3:27, 28) Joshuwa wakaŵa pafupi kwamba mulimo ukuru wakulongozga Ŵaisrayeli kuti ŵakapoke Charu cha Layizgano. Iyo wakeneranga kusangana na masuzgo agho ghakate ghamugongoweskenge. Mwachiyelezgero, ulendo unyake Ŵaisrayeli ŵakathereskeka na Ŵaamori. (Josh. 7:1-9) Ntheura Joshuwa wakeneranga nadi kukhozgeka. Nase waliyose payekha wakwenera kukhozga ŵalara kweniso ŵalaŵiliri ŵa dera chifukwa ŵakufukafuka chomene kupwelelera mskambo wa Chiuta. (Ŵerengani 1 Ŵatesalonika 5:12, 13.) Mulaŵiliri wa dera munyake wakati: “Nyengo zinyake ŵabali na ŵadumbu ŵakutilembera makalata na kutiphalira kuti ŵakuwonga chifukwa cha kuchezgera mpingo wawo. Tikusunga makalata agha ndipo tikughaŵerenga para tasangana na vinthu vyakumara mahara. Makalata agha ghakutikhozga chomene.”

Ŵana ŵithu ŵakukura makora chomene para tikuŵakhozga na kuŵawonga na mtima wose (Wonani ndime 14)

14. Chifukwa wuli ntchakuzirwa kumuwonga munthu na kumukhozga para tikumupa ulongozgi?

14 Ŵapapi na ŵalara ŵanandi ŵakuwona kuti ntchiwemi chomene kulumba na kukhozga ŵanji para ŵakupeleka ulongozgi wa mu Baibolo. Ŵakhristu ŵa ku Korinte ŵakwenera kuti ŵakakhozgeka chomene na kulutilira kuchita makora apo Paulosi wakaŵalumba kuti ŵakulondezga ulongozgi uwo wakaŵapa. (2 Kor. 7:8-11) Dada munyake zina lake Andreas, uyo wali na ŵana ŵaŵiri, wakati: “Para ŵana ŵakukhozgeka, ŵakukondwa chomene nakuti ivi vikuŵawovwira kuti ŵakure makora mwauzimu kweniso ŵakughanaghana makora. Nakuti para ŵapapi ŵakukhozga ŵana apo ŵakupeleka ulongozgi, chikuŵa chipusu kuti ŵana ŵapokere ulongozgi wawo. Nanga vingaŵa kuti ŵana ŵakumanya kale icho ntchiwemi, kweni ŵangalutilira kuchita makora pekha usange ŵapapi ŵawo ŵakuŵakhozga nyengo zose.”

KASI TINGAKHOZGA WULI ŴANYITHU?

15. Kasi tingachita wuli kuti tikhozge ŵanyithu?

15 Tikwenera kuwonga Ŵakhristu ŵanyithu para ŵachita viwemi kweniso chifukwa cha nkharo yawo yiwemi. (2 Mid. 16:9; Yobu 1:8) Yehova na Yesu ŵakukondwa chomene para tikovwirapo pa vinthu vya Ufumu, nanga nipara ise tingawona kuti tikovwirapo pachoko chomene. (Ŵerengani Luka 21:1-4; 2 Ŵakorinte 8:12.) Mwachiyelezgero, nangauli ŵabali na ŵadumbu ŵanyake mbachekuru, kweni nyengo zose ŵakuyezgayezga kuwungana na kupharazga. Kasi tikwenera yayi kuŵalumba na kuŵakhozga ŵabali aŵa?

16. Chifukwa wuli tikwenera kuleka yayi kukhozga ŵanyithu?

16 Tikwenera kupenja m’pata wakukhozgera ŵanyithu. Kuchedwa yayi kulumba ŵabali na ŵadumbu ŵithu para ŵachita makora chinthu chinyake. Ghanaghanirani ivyo Paulosi na ŵanyake ŵakachita apo ŵakaŵa mu msumba wa Antiyoke ku Pisidiya. Ŵalara wa sunagoge ŵakaŵapepha kuti: “Mwaŵabali, usange muli na mazgu ghakukhozga ŵanthu, yowoyani.” Paulosi wakaŵakhozga mwakuŵayowoyera nkhani yiwemi chomene. (Mil 13:13-16, 42-44) Ntheura usange nase tili na mazgu ghakukhozga, talekerachi kughayowoya? Nakuti nyengo zose para tikukhozga ŵanyithu, nawo ŵatikhozgenge.—Luka 6:38.

17. Kasi tingaŵawonga wuli ŵanyithu?

17 Ŵaphalirani ivyo ŵakuchita makora na kuŵawonga na mtima wose. Nangauli ntchiwemi kuyowoya mazgu ghakukhozga, kweni tingachita makora kuŵaphalira chifukwa icho tikuŵawongera. Mwachiyelezgero, Yesu wakayowoya mwakudunjika vinthu viwemi ivyo Ŵakhristu ŵa ku Tiyatira ŵakachitanga makora. (Ŵerengani Chivumbuzi 2:18, 19.) Para ndimwe mupapi, muŵaphalirenge ŵana ŵinu kuti mukukondwa chomene umo ŵakukulira mwauzimu. Tingaphalira mama uyo wakulera yekha ŵana kuti tikukondwa chomene na umo wakulelera makora ŵana ŵake nangauli wakusangana na masuzgo. Para tikuchita nthena tikhozgenge chomene ŵanyithu.

18, 19. Kasi tingakhozga wuli ŵanyithu?

18 Yehova wakuphalira munthu waliyose pa yekha yayi mazgu ghakuti wakayowoye pakukhozga ŵanyake nga umo wakachitira na Mozesi apo wakamuphaliranga kuti wakakhozge Joshuwa. Kweni Yehova wakukondwa chomene para tikukhozga Ŵakhristu ŵanyithu. (Zinth. 19:17; Heb. 12:12) Mwachiyelezgero, tingachita makora kuphalira mubali uyo wayowoya nkhani yachisanisani umo wangulongosolera makora lemba linyake kweniso umo nkhani yake yatovwilira. Mudumbu munyake wakalembera kalata mubali uyo wakayowoya nkhani ku mpingo wake kuti: “Nangauli tikachezga viŵi yayi, kweni kuyowoya unenesko nkhani yinu yikanikhozga chomene, nakuti vikaŵa nga mukanjira waka mu mtima wane. Manyani kuti apo mukayowoyanga nkhani yinu, kweniso apo tikachezganga, mukayowoyanga mwalusungu kweniso mwakukhozga chomene. Ntheura nkhawona kuti chikaŵa chawanangwa chakufuma kwa Yehova.”

19 Para tikulondezga ulongozgi uwo Paulosi wakalembera Ŵakhristu ŵa ku Tesalonika, tisangenge nthowa zinandi zakukhozgera ŵanyithu. Paulosi wakalemba kuti: “Lutilirani kukhwimiskana na kuzengana, nga umo mukuchitira kale.” (1 Tes. 5:11) Yehova wakukondwa para tose tikulutilira “kukhwimiskana zuŵa lililose.”

^ [1] (ndime 1) Mazina ghanyake ghasinthika.