Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

“Gura Unenesko, Ungawuguliskanga Chara”

“Gura Unenesko, Ungawuguliskanga Chara”

“Gura unenesko, ungawuguliskanga chara, ugureso vinjeru, chisambizgo na kupulikiska vinthu.”—ZINTH. 23:23.

SUMU: 94, 96

1, 2. (a) Kasi chakuzirwa chomene ntchivichi kwa ise? (b) Ni unenesko wuli uwo ngwakuzirwa chomene kwa ise, ndipo chifukwa wuli? (Wonani chithuzi chakwamba.)

KASI chakuzirwa chomene ntchivichi kwa imwe? Kasi mungazomera kusinthiska na chinthu chambura kuzirwa? Ku ŵanthu awo ŵali kujipeleka kwa Yehova, mazgoro gha mafumbo agha ngapusu. Ubwezi withu na Yehova ndicho ntchinthu chakuzirwa chomene pa umoyo withu ndipo tingawuguliska yayi na chinthu chilichose. Kweniso tikuwona kuti unenesko wa mu Baibolo ngwakuzirwa chomene chifukwa ndiwo uli kutovwira kuti tiŵe paubwezi na Adada ŵithu ŵakuchanya.—Kol. 1:9, 10.

2 Ghanaghanirani waka vinthu vyose ivyo Msambizgi withu Mukuru wakutisambizga mu Mazgu ghake Baibolo. Wakutivumbulira unenesko wakukhwaskana na zina lake ndiposo mikhaliro yake. Wakutiphalira kuti wakutitemwa chomene lekani wakapeleka Mwana wake Yesu kuŵa sembe yakuwombora. Yehova wakutiphaliraso za Ufumu wa Mesiya, ndipo ŵakuphakazgika waŵapa chilindizga cha kuluta kuchanya ndipo “mberere zinyake” wazipa chilindizga cha kuzakakhala mu paradiso pa charu chapasi. (Yoh. 10:16) Yehova wakutisambizga umo tikwenera kukhalira. Tikuwona kuti unenesko uwu ngwakuzirwa chomene chifukwa ukutovwira kuti tiŵe paubwezi na Mlengi withu. Unenesko uwu ukutovwiraso kuti tiŵe na umoyo wachandulo.

3. Kasi tikwenera kupeleka ndalama kuti tigure unenesko?

3 Yehova ni Chiuta uyo wakupeleka. Ŵanthu awo ŵakupenja unenesko wakuŵanora yayi. Yehova wakapeleka umoyo wa Mwana wake wakutemweka kuŵa chawanangwa. Chiuta wakukhumba ndalama yayi kuti watipe unenesko. Nakuti apo mwanalume munyake wakuchemeka Simoni wakakhumbanga kupeleka ndalama kwa mpositole Petrosi kuti wagure nkhongono zakuchizgira, Petrosi wakamuchenya kuti: “Uparanyike lumoza na siliva lako, chifukwa ukughanaghana kuti ungagura chawanangwa cha Chiuta na ndalama.” (Mil. 8:18-20) Ipo kasi mazgu ghakuti: “Gura unenesko” ghakung’anamurachi?

KASI ‘KUGURA’ UNENESKO CHIKUNG’ANAMURACHI?

4. Kasi mu nkhani iyi tisambirenge vichi vyakukhwaskana na unenesko?

4 Ŵerengani Zintharika 23:23. Pakukhumbikwa kulimbikira kuti tisange unenesko wa mu Mazgu gha Chiuta. Pali vinthu vinyake ivyo tikwenera kuvileka kuti tiwusange. Munthu wavinjeru uyo wakalemba buku la Zintharika wakati para ‘tagura’ panji kuti tawusanga “unenesko” tikwenera kuŵa maso chomene kuti tileke ‘kuwuguliska’ panji kuwutaya. Tiyeni tidumbiskane ng’anamuro la mazgu ghakuti “gura” unenesko ndiposo mtengo uwo tikwenera kupeleka. Para tamanya ng’anamuro na mtengo wake, vitovwirenge kuti tiwongenge chomene unenesko uwo tili kusambira na kulimbikira kuti tileke ‘kuwuguliska.’ Nga umo tiwonerenge, unenesko ukuluska chilichose icho tingaŵa nacho.

5, 6. (a) Kasi tingagura wuli unenesko kwambura ndalama? Yowoyani chiyelezgero. (b) Kasi unenesko ukutovwira wuli?

5 Nanga chinthu chinyake chingaŵa chaulere, kweni pangakhumbikwira kulipira chinthu chinyake kuti tikatore. Lizgu Lachihebere ilo lili kung’anamulika kuti “gura” pa Zintharika 23:23 lingang’anamuraso “kusanga.” Mazgu ghose ghaŵiri ghakung’anamura kuchitapo kanthu panji kupeleka chinthu chinyake kuti upoke chinthu chakuzirwa chomene. Kuti tipulikiske fundo ya kugura unenesko, wonani chiyelezgero ichi. Tiyelezgere kuti ŵapharazga kuti ku msika ŵakupeleka “Matochi ghaulere.” Kasi matochi agha ghangiza ghekha ku nyumba yithu? Yayi. Tikwenera kuchitapo kanthu. Tikwenera kuluta ku msika kuti tikatore. Kasi matochi agha ngaulere? Enya, kweni tikwenera kuchitapo kanthu na kusanga nyengo yakulutira ku msika. Ndimo viliriso na unenesko. Tikukhumbikwira ndalama yayi kuti tigure unenesko. Kweni tikwenera kuchitapo kanthu kuti tiwusange.

6 Ŵerengani Yesaya 55:1-3. Mazgu gha Yehova agho ghakalembeka na Yesaya ghakutovwira kupulikiska ng’anamuro la kugura unenesko. Mu mavesi agha, Yehova wakuyaniska mazgu ghake na maji, mkaka, na vinyo. Nga umo maji ghawemi ghakutikhorweskera para tili na nyota, mazgu gha Chiuta nagho ghakutisamphuska. Kweniso nga umo mkaka ukutipira nkhongono na kovwira ŵana kuti ŵakure, mazgu gha Yehova ghakutikhozga na kutovwira kuti tikure mwauzimu. Mazgu gha Yehova ghaliso nga ni vinyo. Mu nthowa wuli? Baibolo likuti vinyo likukondweska mitima ya ŵanthu. (Sal. 104:15) Ntheura apo Yehova wakutiphalira kuti ‘tigure vinyo,’ wakutisimikizgira kuti tiŵenge ŵakukondwa para tikuchita ivyo mazgu ghake ghakutiphalira. (Sal. 19:8) Yehova wakuyaniska mazgu ghake na vinthu ivi kuti watovwire kumanya vyandulo ivyo vikuŵapo para tasambira unenesko na kuulondezga. Ivyo tikuchita kuti tisambire unenesko ndivyo ni mtengo uwo tikulipira. Sono tiyeni tiwone vinthu vinkhondi ivyo tingagulira unenesko.

KASI MWAPELEKA PANJI KULEKA VICHI KUTI MUGURE UNENESKO?

7, 8. (a) Chifukwa wuli tikwenera kupatura nyengo kuti tigure unenesko? (b) Kasi mwanakazi munyake wakapeleka mtengo wuli kuti wagure unenesko, ndipo chikachitika ntchivichi?

7 Nyengo. Uwu ni mtengo uwo waliyose uyo wakugura unenesko wakwenera kupeleka. Pakukhumbikwa nyengo kuti munthu wategherezge uthenga wa Ufumu, kuŵazga Baibolo na mabuku ghakulongosora Baibolo, kusambira payekha, kweniso kuti wanozgekere maungano gha mpingo na kusangikapo. Tikwenera ‘kujigulira’ panji kupatura nyengo ku vinthu vyakuzirwa pachoko. (Ŵerengani Ŵaefeso 5:15, 16 na mazgu ghamusi.) Kasi pakukhumbikwa nyengo yitali wuli kuti tisambire visambizgo vyakwambilira vya mu Baibolo? Vikuthemba pa umo vinthu viliri kwa ise. Tizamumarapo yayi kusambira vinjeru vya Yehova, umo wakuchitira vinthu, ndiposo milimo yake. (Rom. 11:33) Gongwe la Mulinda lakwamba likayaniska unenesko na “luŵa lakutowa” ndipo likati: “Mungakhorwa na luŵa limoza pera yayi la unenesko. Limoza liŵenge lakukwana, mphanyi ghanyake palije. Mungakhumba kuti musangirepo maluŵa ghanyake.” Tingajifumba kuti, ‘Kasi nkhumanya vinthu vilinga vyakukhwaskana na Yehova?’ Nanga tingakhala kwamuyirayira, nyengo zose tingasambira vinthu viphya vyakukhwaskana na Yehova. Mazuŵa ghano, chinthu chakuzirwa chomene ntchakuti tigwiliskirenge ntchito nyengo yithu mwamahara kuti tigure unenesko unandi para tingakwaniska. Tiyeni tiwone ivyo wakachita munthu munyake uyo wakakhumbanga kumanya unenesko.

8 Mwanakazi munyake wachisungwana wa ku Japan, zina lake Naomi * wakaluta ku msumba wa New York, U.S.A., kukasambira sukulu. Panyengo iyi wakaŵa mu chisopa chinyake icho chikamba ku Japan m’ma 1950. Apo mudumbu munyake uyo wakachitanga upayiniya wakapharazganga nyumba na nyumba wakakumana na Naomi. Naomi wakati wamba kusambira unenesko, wakakondwa chomene mwakuti wakapempha mudumbu uyu kuti ŵasambirenge kaŵiri pa sabata. Nangauli Naomi wakaŵa wakutangwanika na sukulu kweniso ntchito yakulembeka, kweni nyengo yeneyiyo wakamba kuluta ku maungano gha mpingo. Kweniso wakaleka kumalira nyengo yinandi pa vyakusanguluska mwakuti wagure nyengo yakusambilira unenesko. Chifukwa cha kujinora vinthu ivi, wakakura luŵiro mwauzimu. Pambere chaka chindamare, iyo wakabatizika. Pakati pajumpha myezi 6, mu 2006, wakamba upayiniya, ndipo wachali kuchita upayiniya.

9, 10. (a) Kasi vinthu vyakuthupi tikuviwona wuli para tagura unenesko? (b) Kasi msungwana munyake wakaleka vichi, ndipo wakuviwona wuli ivyo wali kuleka?

9 Vinthu vyakuthupi. Kuti tigure unenesko, tingakhumbikwira kuleka ntchito yapachanya panji vinthu vinyake vya ndalama zinandi. Apo Petrosi na Andireya, awo ŵakaŵa ŵalovi, ŵakachemeka na Yesu kuti ŵaŵe “ŵalovi ŵa ŵanthu,” iwo “ŵakasida mikwawu yawo.” (Mat. 4:18-20) Mbunenesko kuti ŵanandi awo ŵakusambira unenesko mazuŵa ghano ŵangaleka nyengo yeneyiyo yayi ntchito zawo. Malemba ghakuti ŵakwenera kugwira ntchito kuti ŵapwelelere mbumba zawo. (1 Tim. 5:8) Kweni ŵanthu awo ŵakusambira unenesko ŵakwenera kusintha umo ŵakawoneranga vinthu vyakuthupi na kumanya ivyo ni vyakuzirwa chomene. Yesu wakayowoya fundo iyi mwakupulikikwa makora apo wakati: “Lekani kujiŵikira usambazi pa charu chapasi . . . Kweni mujiŵikire usambazi kuchanya.” (Mat. 6:19, 20) Tiyeni tiwone ivyo wakachita msungwana munyake.

10 Maria wakatemwanga chomene kuseŵera maseŵero gha gofu kufuma waka apo wakaŵa muchoko. Wakati wafika ku sekondare, wakaseŵeranga makora chomene mwakuti wakapika mwaŵi wakuti wakasambire ku yunivesite kwambura kulipira. Mtima wake wose ukaŵa pa gofu ndipo wakakhumbanga kuzakaŵa nkhwantha pa maseŵero agha na kusanga ndalama zinandi. Maria wakati wamba kusambira Baibolo, wakawutemwa unenesko uwo wakasambiranga. Wakakondwa chomene chifukwa unenesko uwo wakasambira ukamovwira kusintha nkharo yake. Iyo wakati: “Apo nkhasinthanga nkharo yane na umoyo wane kuti ukolerane na ivyo Baibolo likusambizga, nkhaŵanga wakukondwa chomene.” Maria wakawona kuti chikaŵa chakusuzga chomene kuti wachite vinthu vyakuthupi na vyauzimu pa nyengo yimoza. (Mat. 6:24) Wakaleka vyakuti waŵe nkhwantha pa gofu ndiposo vyakuti wasambazgike na kumanyikwa. Kweni chifukwa cha kugura unenesko, sono wakuchita upayiniya ndipo wakukondwa na umoyo uwo wakuwuchema kuti “umoyo wakukondweska chomene ndiposo wachandulo.”

11. Kasi ŵabali na ŵabwezi ŵithu ŵanyake ŵangachita wuli para tagura unenesko?

11 Ŵabali na ŵabwezi. Para tasankha kulondezga ivyo Baibolo likusambizga, vinthu vingasintha na ŵabwezi ndiposo ŵabali ŵithu. Chifukwa wuli? Yesu wakalombera ŵalondezgi ŵake kuti: “Ŵatuŵiskani na unenesko, mazgu ghinu mbunenesko.” (Yoh. 17:17; mazgu ghamusi) Mazgu ghakuti “ŵatuŵiskani” ghangang’anamuraso kuti “ŵapaturani.” Para tazomera unenesko, tikuŵa kuti tapatulikako ku charu chifukwa vyakuchita vithu vikupambana na vya ŵanthu ŵa mu charu. Ŵanthu ŵakwamba kuzizwa nase chifukwa nkharo yithu yikusintha. Tikwamba kulondezga fundo za mu Baibolo. Nangauli tikukhumba kuŵa paubwezi na ŵabali ndiposo ŵabwezi ŵithu, kweni ŵanyake ŵa iwo ŵakwamba kutipatura panji kususka chigomezgo chithu chiphya. Ivi vikutizizika yayi chifukwa Yesu wakati: “Ŵalwani ŵa munthu ŵazamuŵa ŵanthu ŵamunyumba yake.” (Mat. 10:36) Kweniso wakasimikizgira ŵalondezgi ŵake kuti vitumbiko ivyo ŵasangenge para ŵagura unenesko vikujumpha chilichose icho ŵangalipira kuti ŵawugure.—Ŵerengani Mariko 10:28-30.

12. Kasi Muyuda munyake wakalipira mtengo wuli chifukwa cha kusambira unenesko?

12 Kufuma waka apo wakaŵa muchoko, Muyuda munyake uyo wakachitanga bizinesi, zina lake Aaron, wakasambizgika kuti munthu wakwenera yayi kuzunura zina la Chiuta. Kweni Aaron wakaŵa na nyota ya unenesko. Wakakondwa chomene apo Ŵakaboni ŵakamuphalira kuti para wangaŵikako mavawelo ku vilembo vinayi Vyachihebere ivyo vikupanga zina la Chiuta mbwenu wasangenge zina lakuti “Yehova.” Wakakondwa chomene mwakuti wakaluta ku sunagoge kuti wakaphalireko ŵarabi ivyo wabowozga. Ivyo wakakumana navyo ku sunagoge ndivyo wakakhazganga yayi. M’malo mwakuti ŵarabi ŵakondwe kuti wamanya zina la Chiuta, ŵakamuthunyira mata na kumuwona kuti ngwakugaluka. Ŵabali ŵake ŵakamba kumutinkha. Kweni wakagongowa yayi, wakalutilira kugura unenesko na kuteŵetera nga ni Kaboni wa Yehova umoyo wake wose. Kuti tende mu unenesko nga ni Aaron, nase tikwenera kukhazga kuti ubwezi withu na ŵabali withu usinthenge para tasambira unenesko. Uwu ndiwo ni mtengo uwo tikulipira para tasambira unenesko.

13, 14. Kasi ni nkharo wuli na maghanoghano wuli ghambura kwenelera agho tikwenera kusintha kuti tigure unenesko? Yowoyani chiyelezgero.

13 Nkharo na maghanoghano ghambura kwenelera ŵanthu ŵakusopa Chiuta. Para tazomera unenesko na kwamba kuchita ivyo Baibolo likuyowoya, tikwenera kusintha nkharo yithu na umo tikughanaghanira. Wonani ivyo Petrosi wakalemba pa nkhani iyi. Iyo wakati: “Pakuŵa ŵana ŵakupulikira, lekani kulondezga makhumbiro agho kale mukaŵa nagho kwambura kumanya. Kweni . . . namwe muŵe ŵatuŵa mu makhaliro ghinu ghose.” (1 Pet. 1:14, 15) Kuti ŵanthu ŵa mu msumba wa Korinte ŵagure unenesko, ŵakeneranga kusintha nkharo zinandi chomene chifukwa mikhaliro yikaŵa yiheni chomene mu msumba uwu. (1 Kor. 6:9-11) Mazuŵa ghano napo, ŵanthu ŵanandi ŵaleka nkharo zawakawaka kuti ŵagure unenesko. Petrosi wakakumbuskaso Ŵakhristu mu nyengo yake kuti: “Nyengo iyo yajumpha yikaŵa yakukwana kwa imwe kuchitira makhumbiro gha ŵamitundu. Mukachitanga milimo ya ukwakwa, makhumbiro ghaheni, kumwa vinyo mwakujumphizga, kwenda mu viphikiro ivyo mukuŵa vyongo, kuphalizgana pa kumwa, na kusopa vikozgo kwaunyankhasi.”—1 Pet. 4:3.

14 Devynn na Jasmine ŵakaŵa ŵaloŵevu kwa vyaka vinandi. Nangauli Devynn wakayimanyanga makora ntchito ya kuwona umo ndalama zikwendera pa kampani, kweni kanandi ntchito yikamumaliranga luŵiro chifukwa cha uloŵevu. Jasmine wakamanyikwanga kuti wakaŵa mukali kweniso wambembe. Zuŵa linyake apo wakendanga mumphepete mwa msewu uku waloŵera, Jasmine wakakumana na Ŵakaboni ŵaŵiri ŵamishonale. Ŵamishonale aŵa ŵakamupempha kuti ŵasambirenge nayo Baibolo, kweni apo ŵakafikanga ku nyumba kwa Devynn sabata yakulondezgapo, ŵakasanga kuti Jasmine na Devynn ŵaloŵera. Ŵakakhazganga yayi kuti ŵamishonale aŵa ŵangiza nadi ku nyumba kwawo pakuti iwo ŵakaŵa ŵaloŵevu. Kweni paulendo wakulondezgapo vinthu vikasintha. Kufuma apo ŵakambira kusambira, Jasmine na Devynn ŵakalimbikira chomene kusambira Baibolo ndipo ŵakamba kulondezga ivyo ŵakasambiranga. Mu myezi yitatu pera, ŵakaleka kumwa moŵa ndipo pamanyuma ŵakalembeska nthengwa yawo. Ŵanandi ŵakawona umo Jasmine na Devynn ŵakasinthira, ndipo ŵanandi mu muzi wawo ŵakamba kusambira Baibolo.

15. Kasi umoza mwa mitengo yakusuzga chomene kulipira kuti tigure unenesko ni ngu, ndipo chifukwa wuli?

15 Maluso na mitheto iyo yikususkana na Malemba. Umoza mwa mitengo yakusuzga chomene kulipira kuti tigure unenesko, nkhuleka maluso na mitheto iyo yikususkana na Malemba. Nangauli ku ŵanyake chikuŵa chipusu kulondezga fundo za mu Baibolo na kuleka maluso na mitheto iyi, kweni ŵanyake ŵakuchedwa kulipira mtengo chifukwa cha kuchichizgika na ŵamumbumba yawo, awo ŵakugwira nawo ntchito, na ŵabwezi ŵawo. Chikuŵa chakusuzga kusintha, chomenechomene para mitheto yikukhwaskana na kuchindika ŵabali ŵawo awo ŵali kufwa. (Doto. 14:1) Ivyo ŵakachita ŵanji mu nyengo yakale vingatovwira kuti tisinthe. Ghanaghanirani ivyo ŵakachita ŵanthu ŵa ku Efeso mu nyengo ya Ŵakhristu ŵakwambilira.

16. Kasi ŵanthu ŵanyake ŵa ku Efeso ŵakachita vichi kuti ŵagure unenesko?

16 Ŵanthu ŵa ku Efeso ŵakamanyikwanga na kuchita masalamusi. Kasi awo ŵakachitanga masalamusi ŵakachita vichi ŵati ŵazgoka waka Ŵakhristu kuti ŵagure unenesko? Baibolo likulongosora kuti: “Ŵanandi awo ŵakachitanga masalamusi ŵakawunjika pamoza mabuku ghawo na kughawotcha panthazi pa waliyose. Ŵakapendesera mitengo yake, ŵakasanga kuti ghakaŵa ghakukwana masiliva 50,000. Ntheura mazgu gha Yehova ghakalutilira kukura na kuŵa ghankhongono.” (Mil. 19:19, 20) Ŵakhristu ŵakugomezgeka aŵa ŵakaŵa ŵakunozgeka kotcha mabuku gha masalamusi agho ghakaŵa ghakudura chomene ndipo ŵakatumbikika chomene.

17. (a) Kasi ni vinthu wuli vinyake ivyo ungaŵa mtengo wakugulira unenesko? (b) Kasi ni mafumbo wuli agho ghazamuzgoreka mu nkhani yakulondezgapo?

17 Kasi muli kulipira vichi kuti mugure unenesko? Tose tikutora nyengo kuti tiwunjike fundo zaunenesko izo zikuyana waka na maluŵa ghakutowa. Ŵanyake ŵakuleka vinthu vyakuthupi kweniso ŵabali na ŵabwezi kuti ŵalipire unenesko. Ŵanandi ŵakukhumbikwira kusintha nkharo na maghanoghano ghambura kwenelera ndiposo kuleka maluso na mitheto yakususkana na Malemba. Kwali tili kulipira mtengo wuli, takhorwa kuti unenesko wa mu Baibolo ukuluska mtengo uliwose uwo tingalipira. Ukutipa chinthu chakuzirwa chomene icho mbubwezi withu na Yehova. Para tikughanaghanira vitumbiko ivyo tasanga pakumanya unenesko, chingaŵa chakusuzga kupulikiska chifukwa icho munyake wangawuguliskira unenesko uwu. Kasi vingachitika wuli? Ndipo tingachita wuli kuti tileke kuwuguliska? Mafumbo agha ghazamuzgoreka mu nkhani yakulondezgapo.

^ ndime 8 Mazina ghanyake mu nkhani iyi ghasinthika.