Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Lusungu Lukulongoreka mu Mazgu na Vyakuchita

Lusungu Lukulongoreka mu Mazgu na Vyakuchita

TIKUKHOZGEKA kweniso tikupembuzgika chomene para munthu watilongora lusungu. Para tamanya kuti munyithu wakutighanaghanira, tikuwonga chomene. Pakuti tose tikukhumba kuti ŵanthu ŵatilongorenge lusungu, kasi tingachita wuli kuti nase tiŵenge ŵalusungu?

Munthu walusungu wakughanaghanira nadi ŵanyake, ndipo wakulongora kuti wakuŵaghanaghanira mwa kuŵayowoyera mazgu ghawemi na kuŵawovwira. Pakuti lusungu lukulongoreka mu vyakuchita, ntchakukwana yayi kulongora waka nkharo yiwemi. Munthu uyo wali na lusungu lwanadi wakuŵa wachitemwa kweniso wakuchitira ŵanji chitima. Kweni chakuzirwa chomene ntchakuti lusungu ntchimoza mwa vipambi vya mzimu utuŵa wa Chiuta, ivyo Ŵakhristu wose ŵakuphalirika kuti ŵaŵe navyo. (Gal. 5:22, 23) Tikwenera kuŵa ŵalusungu, ntheura tiyeni tiwone umo Yehova na Mwana wake ŵakulongolera lusungu ndiposo umo nase tingachitira nga ndiwo.

YEHOVA NGWALUSUNGU KU WOSE

Yehova ngwalusungu kweniso wakughanaghanira waliyose, kusazgapo “ŵambura kuwonga na ŵaheni.” (Luka 6:35) Mwachiyelezgero, Yehova ‘wakufumiskira dazi lake pa ŵanthu ŵaheni na ŵawemi. Ndipo wakulokweska vula pa ŵanthu ŵarunji na ŵambura urunji.’ (Mat. 5:45) Ntheura nanga ŵaŵe ŵanthu awo ŵakukana kuti Yehova ni Mlengi wawo ŵakusanga chandulo na ivyo wakupeleka kuti ŵaŵe ŵamoyo ndipo nawo ŵakuŵako ŵakukondwa.

Yehova ntchiyelezgero chiwemi chomene pa nkhani ya lusungu. Tikumanya kuti ngwalusungu chomene pakuwona ivyo wakachitira Adamu na Eva. Adamu na Eva ŵakati ŵananga waka, “ŵakasona mahamba gha mkuyu na kuvwara mu chiwuno.” Kweni Yehova wakamanya kuti ŵakhumbikwirenge vyakuvwara viwemi kuti ŵakakhale makora kuwaro kwa Edeni chifukwa dongo likatembeka kweniso kukaŵa “minga na nthura.” Chifukwa cha lusungu, Yehova wakaŵaghanaghanira. Wakaŵapangira “vyakuvwara vitali vyavikumba.”—Gen. 3:7, 17, 18, 21.

Nangauli Yehova ngwalusungu ku “ŵanthu ŵaheni na ŵawemi,” kweni wakukondwa chomene kulongora lusungu ku ŵateŵeti ŵake ŵakugomezgeka. Mwachiyelezgero, mu nyengo ya ntchimi Zekariya, mungelo wakakwenyelera chomene kuwona kuti ntchito ya kuzengaso tempile ku Yerusalemu yayima. Yehova wakategherezga madandawuro gha mungelo ndipo wakamuzgora na “mazgu ghalusungu ndiposo ghakusanguluska.” (Zek. 1:12, 13) Yehova wakalongoraso lusungu ntchimi Eliya. Panyengo yinyake, ntchimi iyi yikasuzgika chomene maghanoghano mwakuti yikapempha Yehova kuti wayikome waka. Yehova wakapulikiska umo Eliya wakajipulikiranga ndipo wakatuma mungelo kuti wamukhozge. Kweniso Chiuta wakamusimikizgira kuti wakaŵa yekha yayi. Eliya wakati wapulika mazgu ghakukhozga agha na kupika wovwiri uwo wakakhumbikwiranga, wakalutilira kuchita uteŵeti wake. (1 Mathe. 19:1-18) Pa ŵateŵeti wose ŵa Chiuta, kasi ni njani uyo wakayezga chomene Yehova pa nkhani ya kulongora lusungu?

YESU WAKAŴA MUNTHU WALUSUNGU CHOMENE

Panyengo iyo wakachitanga uteŵeti wake pa charu chapasi, Yesu wakamanyikwanga kuti wakaŵa munthu walusungu na wakughanaghanira ŵanji. Iyo wakaŵa wankhaza yayi panji kuchichizga ŵanthu kuti ŵenderenge vyake. Iyo wakayowoya mwalusungu kuti: “Zani kwa ine, imwe mose mukuphyoka na kunyekezgeka, ndipo nimupumuzganinge. . . . Chifukwa joko lane ndipusu.” (Mat. 11:28-30) Chifukwa chakuti Yesu wakaŵa walusungu, ŵanthu ŵakamulondezganga kulikose uko wakalutanga. Yesu ‘wakaŵalengeranga chitima,’ ndipo wakaŵaryeskanga, kuchizga ŵalwari ŵawo na ŵakupendera, na kuŵasambizga “vinthu vinandi” vyakukhwaskana na Awiske.—Mrk. 6:34; Mat. 14:14; 15:32-38.

Yesu wakalongora kuti wakaŵa walusungu chomene chifukwa wakaŵa wakupulikiska kweniso wakughanaghanira ŵanji. Nakuti nanga wangavuka wuli, Yesu wakapokeleranga “makora” wose awo ŵakakhumbanga wovwiri. (Luka 9:10, 11) Mwachiyelezgero, wakamukalipira yayi mwanakazi uyo wakakhwaska laya lake lakuwaro kuti wachire ku nthenda yake yakusulura ndopa, nangauli wakaŵa wakufipirwa. (Lev. 15:25-28) Yesu wakamulengera lusungu mwanakazi uyu, uyo wakasuzgika na nthenda iyi vyaka 12, ndipo wakamuphalira kuti: “Wamwana, chipulikano chako chakuchizga. Luta mu mtende, ndipo uchizgike ku ulwari wako wakofya.” (Mrk. 5:25-34) Ulu lukaŵa lusungu lukuru chomene.

LUSUNGU NKHUCHITIRA ŴANJI VIWEMI

Viyelezgero ivyo tawona vikulongora kuti lusungu lwanadi lukulongoreka mu vyakuchita. Mu ntharika ya Musamariya muwemi, Yesu wakalongora kuti munthu wakulongora kuti ngwalusungu usange wakuchitapo kanthu. Nangauli Ŵasamariya na Ŵayuda ŵakatinkhananga, kweni Musamariya wa mu ntharika iyi wakamulengera lusungu Muyuda uyo vigeŵenga vikamwibira, kumutimba, na kumuleka pa nthowa wakhala pasingo pera. Musamariya wakachitapo kanthu chifukwa cha lusungu. Wakakaka vilonda vya Muyuda na kuluta nayo ku nyumba ya ŵalendo. Musamariya wakapeleka ndalama kwa uyo wakalaŵiliranga nyumba ya ŵalendo kuti ŵamupwelelere ndipo wakati wazamuwezgerapo ndalama zose izo ŵangananga padera pa izo wakapeleka.—Luka 10:29-37.

Nangauli kanandi lusungu lukulongoreka mu vyakuchita, kweni lungalongorekaso mu mazgu ghawemi na ghakukhozga. Nangauli “mtima wa munthu ukulopwa chifukwa cha kwenjerwa,” kweni Baibolo likuyowoyaso kuti “mazgu ghawemi ghakuwukondweska.” (Zinth. 12:25) Tikulongora ŵanyithu uwemi na lusungu usange tikuŵayowoyera mazgu ghakukhozga na kuŵasanguluska. * Mazgu ghalusungu agho tingayowoya ghakulongora kuti tikuŵaghanaghanira. Para taŵakhozga na mazgu ghalusungu, chiŵenge chipusu kuti ŵazizipizge viyezgo ivyo ŵakukumana navyo.—Zinth. 16:24.

UMO TINGAŴIRA ŴALUSUNGU

Ŵanthu wose ŵangalongora lusungu chifukwa ŵali kulengeka “mu chikozgo cha Chiuta.” (Gen. 1:27) Mwachiyelezgero, Yuliyo, uyo wakaŵa mulara wa ŵasilikari Ŵachiroma uyo wakalonderanga mpositole Paulosi pakuluta ku Romu, “wakamuchitira lusungu Paulosi, wakamuzomerezga kuluta ku ŵabwezi ŵake kuti ŵakamupwelelere” mu msumba wa Sidoni. (Mil. 27:3) Nyengo yikati yajumphapo, ŵanthu ŵa ku Melita ŵakalongora “lusungu lwapadera” kwa Paulosi na ŵanyake awo ngalaŵa iyo ŵakakwera yikabwangasuka. Ŵanthu ŵa pa chirwa ichi ŵakapemba na moto wuwo kuti ŵanthu aŵa ŵawothe. (Mil. 28:1, 2) Nangauli ŵanthu aŵa ŵakachita vinthu viwemi chomene, kweni munthu walusungu wakwenera kuchita milimo yalusungu mwa apo na apo yayi.

Kuti tikondweske Chiuta, nyengo zose tikwenera kuŵa ŵalusungu. Lekani Yehova wakutiphalira kuti “vwarani” lusungu. (Kol. 3:12) Kweni ni nyengo zose yayi apo chikutiŵira chipusu kulongora lusungu. Chifukwa wuli? Nyengo zinyake tingatondeka kulongora lusungu chifukwa cha soni, kujiwona ŵambura kwenelera, kususkika na ŵanyithu, panji chifukwa chakuti tichali kujighanaghanira tekha. Kweni tingatonda masuzgo agha usange tingagomezga mzimu utuŵa na kuyezga Yehova pa nkhani ya lusungu.—1 Kor. 2:12.

Kasi vilipo ivyo tikuwona kuti tikwenera kusintha mwakuti tiŵenge ŵalusungu? Tikwenera kujifumba kuti: ‘Kasi nkhutegherezga mwalusungu? Kasi nkhughanaghanira ŵanji? Mphawuli apo nkhalongorapo lusungu kwa munthu uyo ni mubali wane yayi panji mubwezi wane?’ Pamanyuma tingajiŵikira vilato, nga ntchakuti tiŵamanye makora ŵanthu awo tikukhala nawo, chomenechomene mu mpingo. Para tichitenge nthena, timanyenge umo vinthu viliri kwa iwo na ivyo ŵakusoŵerwa. Pamanyuma, tikwenera kuyezgayezga kulongora ŵanji lusungu munthowa iyo tingatemwa kuti ŵachitire nase usange tingaŵa na suzgo nga lawo. (Mat. 7:12) Paumaliro Yehova watumbikenge kuyezgayezga kwithu para tikumulomba kuti tiŵe ŵalusungu.—Luka 11:13.

LUSUNGU LUKUKOPA ŴANJI

Apo mpositole Paulosi wakazunuranga vinthu ivyo vikaŵa chimanyikwiro chakuti ni muteŵeti wa Chiuta, wakazunurapo “lusungu.” (2 Kor. 6:3-6) Ŵanthu ŵakamutemwanga Paulosi chifukwa chakuti nayo wakaŵatemwanga chomene. Wakalongora kuti wakaŵatemwanga kwizira mu ivyo wakayowoyanga na kuŵachitira. (Mil. 28:30, 31) Mwakuyana waka, ŵanthu ŵangamba kwiza mu unenesko usange tikuŵalongora lusungu. Para tikulongora lusungu ku ŵanthu wose, kusazgapo na awo ŵakutisuska, viwovwirenge kuti ŵatune na kuwezgako ukali wawo. (Rom. 12:20) Para nyengo yajumphapo, ŵangakopeka na uthenga wa mu Baibolo.

Mu Paradiso pa charu chapasi, ŵanthu ŵanandi awo ŵazamuwuskika ŵazamukondwa chomene kulongoleka lusungu lwanadi ulu, ndipo panji kazamuŵa kakwamba. Nawo ŵazamulongora lusungu ku ŵanji kuti ŵawonge lusungu ulo ŵalongoreka. Waliyose uyo wazamukana kulongora lusungu na kovwira ŵanji wazamukhala yayi mu Paradiso kwamuyirayira. Kweni awo ŵazamuzomerezgeka na Chiuta kukhala kwamuyirayira pa charu chapasi ŵazamutemwananga na kuchitirana lusungu. (Sal. 37: 9-11) Ntheura charu chizamuŵa chakuvikilirika kweniso chamtende. Kweni pambere Paradiso wandize, kasi tingasanga chandulo wuli sono para tikulongora lusungu?

VYANDULO IVYO TIKUSANGA PARA TIKULONGORA LUSUNGU

Baibolo likuti: “Munthu walusungu wakusanga chandulo.” (Zinth. 11:17) Ŵanthu ŵakutemwa chomene munthu walusungu ndipo nawo ŵakumulongora lusungu. Yesu wakati: “Mweso uwo mukupimira ŵanyinu, ndiwo ŵazamumupimiranipo.” (Luka 6:38) Ntheura munthu walusungu wakusanga luŵiro ŵabwezi ndipo wakuŵa na ŵabwezi ŵawemi.

Mpositole Paulosi wakachiska mpingo wa ku Efeso kuti “muchitiranenge lusungu, ndipo muŵe na mtima wa chiwuravi, mugowokeranenge na mtima wose.” (Efe. 4:32) Mpingo ukusanga chandulo chomene para muli Ŵakhristu awo ŵakuchitirana chitima kweniso awo ŵakulongorana lusungu ndipo mbakukhumbisiska kovwirana. Ŵakhristu ŵanthena ŵakuyowoyerana mazgu ghakulasa yayi, ŵakunenana yayi panji kuyowoyeskana mwaukali. M’malo mwa kusesana, iwo ŵakugwiliskira ntchito lulimi lwawo kovwilira ŵanyawo. (Zinth. 12:18) Ivi vikovwira kuti mpingo uŵe wakukhora ndipo ŵanthu ŵakuteŵetera Yehova mwakukondwa.

Nadi, lusungu lukulongoreka mu mazgu na vyakuchita. Para tikulongora lusungu, ndikuti tikuyezga Chiuta withu, Yehova. (Efe. 5:1) Ndipo para tikuchita nthena, tikhozgenge mipingo yithu kweniso ŵanji ŵakopekenge kuti ŵambe kusopa mwaunenesko. Mphanyi nyengo zose talutilira kumanyikwa kuti ndise ŵanthu ŵalusungu.

^ ndime 13 Nkhani yakulongosora vipambi vya mzimu utuŵa wa Chiuta yili na vigaŵa 9. Mu nkhani yakunthazi, tizamudumbiskana za uwemi.