Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU

“Nkhakhumbanga Kuteŵetera Yehova”

“Nkhakhumbanga Kuteŵetera Yehova”

TIKALAYIRANA na kubayibiskana na ŵanthu awo tikaluta kukaŵachezgera mu muzi wa Granbori, mukati mwa nkhorongo ya ku Suriname. Kufuma apo, tikakwera boti la mathabwa ndipo tikamba kukhira mu mlonga wa Tapanahoni. Pamanyuma, apo tikajumphanga mu maŵiruŵiru gha maji, icho chikovwira boti kuti lende (propeller) chikatimba ku libwe. Nyengo yeneyiyo, boti likabira ndipo tose tikabira mu maji. Mtima wane ukakhabuka. Nangauli nkhenda mu mlonga uwu pa boti kwa vyaka vinandi pakuŵa mulaŵiliri wa dera, kweni nkhamanyanga yayi kushuwa (kuskamba)!

Pambere nindayowoye ivyo vikachitika pamanyuma, lekani nimuphaliraniko dankha umo nkhambira uteŵeti wanyengozose.

Nkhababika mu 1942 pa chirwa chakutowa cha Curaçao ku Caribbean. Adada kwawo kukaŵa ku Suriname, kweni ŵakasamira pa chirwa ichi chifukwa cha ntchito. Vyaka vichoko waka pambere ine nindababike, adada ŵakaŵa yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakwamba kubatizika ku Curaçao. a Sabata yiliyose adada ŵakatisambizganga Baibolo taŵana tose, nangauli nyengo zinyake tikakhumbanga yayi kusambira. Nkhati nafika vyaka 14, tose tikasamira ku Suriname chifukwa adada ŵakakhumbanga kuti ŵakapwelelere amama ŵawo pakuti ŵakaŵa ŵachekuru.

ŴABWEZI ŴAWEMI ŴAKANOVWIRA

Ku Suriname, nkhamba kuchezga na ŵachinyamata mu mpingo awo ŵakalimbikiranga kuteŵetera Yehova. Iwo ŵakaŵa ŵalarako kwa ine ndipo ŵakaŵa ŵapayiniya ŵanyengozose. Apo ŵakayowoyanga vyakuchitika vya mu uteŵeti, ŵakawonekanga ŵakukondwa chomene. Para maungano ghamara, ine na ŵanyane aŵa tikadumbiskananga nkhani za mu Baibolo, ndipo nyengo zinyake tikakhalanga pawaro uku tikulaŵiska nyenyezi. Ŵanyane aŵa ndiwo ŵakanovwira kumanya ivyo nkhakhumbanga pa umoyo; nkhakhumbanga kuteŵetera Yehova. Ntheura nkhabatizika apo nkhaŵa na vyaka 16. Nkhati nafika vyaka 18, nkhamba upayiniya wanyengozose.

NKHASAMBIRA VINTHU VYAKUZIRWA CHOMENE

Apo nkhachitanga upayiniya ku Paramaribo

Nkhasambira vinthu vinandi chifukwa chakuchita upayiniya, ndipo vinthu ivi ndivyo vyanovwira chomene pa uteŵeti wane wanyengozose. Mwachiyelezgero, chakwamba icho nkhasambira ntchakuti kusambizga ŵanji ntchinthu chakukhumbikwa chomene. Nati namba upayiniya, mishonale munyake zina lake Willem van Seijl wakanovwira chomene. b Wakanisambizga vinandi pa umo ningachitira milimo ya mpingo. Pa nyengo yira, nkhamanyanga yayi kuti nkhakhumbikwiranga nadi kusambizgika nthena. Chaka chakulondezgapo, nkhimikika kuŵa mupayiniya wapadera ndipo pamanyuma nkhamba kovwira magulu ghakutali gha ŵabali na ŵadumbu awo ŵakakhalanga mukati chomene mu nkhorongo ya ku Suriname. Nkhuwonga chomene kuti ŵabali ŵakanisambizga panyengo yake! Kufuma waka nyengo yira nane nkhuyezgayezga kulondezga chiyelezgero chawo, pakusambizga ŵanji.

Chinthu chachiŵiri icho nkhasambirapo ntchakuti ntchiwemi kuŵa na umoyo wambura kukhumba vinandi na kuchita vinthu mwa ndondomeko. Pakwamba pa mwezi uliwose, ine na munyane uyo tikachitiranga lumoza upayiniya tikalemberangathu vinthu ivyo tikhumbikwirenge mu masabata ghakulondezgapo. Kufuma apo, yumoza wa ise wakendanga ulendo utali kuya mu tawuni kukagura ivyo tikukhumbikwira. Tikasiniranga ndalama iyo tikapikanga pa mwezi kweniso vyakurya ivyo tagura mwakuti vitifiskenge kuumaliro wa mwezi. Usange vinthu vinyake vyatimalira uku tili mukati mu nkhorongo, ŵanthu ŵanyake ŵakatovwiranga. Nkhuwona kuti chifukwa chakuti paunyamata nkhasambira kuŵa na umoyo wambura kukhumba vinandi na kuchita vinthu mu ndondomeko, vyanovwira kuti niŵikenge mtima pakuteŵetera Yehova umoyo wane wose.

Chinthu chachitatu icho nkhasambira mbuwemi wa kusambizga ŵanthu mu chiyowoyero chawo. Ine nkhayowoyanga Chidachi, Chingelezi, Chipapiamento, na Chisranantongo (icho chikumanyikwaso kuti Chisranan), chiyowoyero icho ŵanandi ŵakuyowoya ku Suriname. Kweni mu vigaŵa vya mu nkhorongo, nkhawona kuti ŵanthu ŵakupulika makora makani ghawemi para tikupharazga mu chiyowoyero chawo. Vikanisuzganga kuyowoya vinyake mwa viyowoyero vyawo, nga ni Chisaramaka, chifukwa cha umo ŵakuzunulira mazgu ghake, panyake ŵakukwezga mazgu panyake ŵakukhizga. Kweni nili wakukondwa kuti nkhafiska kusambira chiyowoyero ichi. Kwa vyaka ivyo vyajumpha nasambizga ŵanthu ŵanandi unenesko chifukwa chakuti nkhuyowoya chiyowoyero chawo.

Ndipouli, nyengo zinyake ivyo nkhayowoyanga vikaŵa vyakukhozga soni. Mwachiyelezgero, ulendo umoza nkhakhumbanga kufumba mwanakazi wakuyowoya Chisaramaccan uyo nkhasambiranga nayo Baibolo kuti waliko wuli pasono, pakuti wakadandawuranga munthumbo. Kweni ivyo nkhayowoya vikaŵa nga nkhumufumba usange wali na nthumbo! Fumbo ili likamukhozga soni. Nangauli nkhabudiskanga nthena, nkhayezgayezganga kuyowoya chiyowoyero icho ŵanthu mu chigaŵa icho nkhateŵeteranga ŵakuyowoya.

NKHAPIKA MILIMO YAKUSAZGIKIRA

Mu 1970, nkhimikika kuŵa mulaŵiliri wa dera. Chaka ichi nkhalongoranga sinema ya mutu wakuti, “Visiting the World Headquarters of Jehovah’s Witnesses” ku magulu ghanandi ghakutali agho ghakaŵa ku nkhorongo. Kuti nkhafike ku magulu agha, ine pamoza na ŵabali awo nkhendanga nawo, tikendanga pa boti kujumpha mu milonga ya mu nkhorongo. Mu boti ilo tikakweranga mukaŵanga vinthu vinandi, jeneleta, galoni la mafuta, nyali za petrol, kweniso vinthu vyakuwoneskerapo sinema. Para tafika pakukhilira boti, tikanyamuranga pa mutu vinthu ivi kuya navyo uko tamuwoneskera sinema. Kweni icho nkhukumbuka chomene pa maulendo agha, ni umo ŵanthu mu vigaŵa ivi ŵakatemweranga kuwonelera masinema agha. Nkhakondwanga chomene kovwira ŵanthu kumanya Yehova kweniso chigaŵa cha pa charu chapasi cha gulu lake. Visuzgo vyose ivyo nkhajumphangamo, nkhanthu yayi pakuyaniska na vitumbiko ivyo nasanga pakuwona ŵanthu ŵakusendelera kwa Yehova.

MKUSA WAKUPOSEKA NA VINGWE VITATU

Ethel na ine tikatorana mu Seputembala 1971

Nangauli chikaŵanga chipusu kuteŵetera apo nkhaŵa wambura kutora, kweni nipera nkhawona kuti nkhukhumbikwira munyane wakuti nikhale nayo umoyo wose. Ntheura nkhamba kulomba mwakudunjika kuti nisange mwanakazi uyo tingakolerana pa kuteŵetera ku malo ghakusuzga mukati mu nkhorongo. Pati pajumpha pafupifupi chaka chimoza, nkhaŵa pa chibwezi na Ethel, mupayiniya wapadera uyo wakaŵa na mzimu wakujipata. Kufuma waka pauchoko, Ethel wakadokeranga chomene umo mpositole Paulosi wakaŵira wakujipeleka ndipo nayo wakakhumbanga kuŵa wakujipeleka chomene pa uteŵeti nga ndiyo. Mu Seputembala 1971 tikatorana ndipo tikamba kuchita uteŵeti wakwendera dera lumoza.

Ethel wakakulira mu mbumba iyo yikaŵa na vinthu vinandi yayi mwakuthupi, ntheura wakasuzgika yayi kuzgoŵera apo tikenderanga dera mu mipingo iyo yikaŵa mukati mu nkhorongo. Mwachiyelezgero, pakunozgekera kukachezgera mipingo yamukati mu nkhorongo, tikayeghanga vinthu vinandi yayi. Malaya ghithu tikachapanga mu mlonga kweniso ndimo tikagezanga. Tikazgoŵeraso kurya chilichose icho ŵabali ŵatipa, nga vyakurya vyakuchemeka iguanas, piranhas, panji chinyake chilichose icho ŵakoma muthondo panji ŵakora mu mlonga. Para mbale palije tikalyeranga waka pa mahamba gha nthochi. Usange palije sipuni panji foloko, tikaryanga na mawoko. Ine na Ethel tikuwona kuti kujipata uko tikachitanga pakuteŵetera Yehova, kwatovwira kuŵa mkusa wakuposeka na vingwe vitatu. (Muph. 4:12) Palije icho tingasinthiska na vinthu vyose ivi!

Ivyo nanguyowoya pakwamba para, vikachitika apo tikaweranga kufuma ku malo ghakutali mu nkhorongo. Apo tikajumphanga pa malo apo maji ghakaŵirukanga, boti lithu likabira kweni mwaluŵiro likatumphukaso. Uwemi ngwakuti tikavwara vyakujivikilira mu maji kweniso tikafumamo yayi mu boti. Kweni mu boti mukazura maji. Ntheura tikatora vyakurya ivyo vikaŵa mu mapoto na kukhutulira mu maji, ndipo mapoto ghara ndigho tikakapira maji mu boti.

Pakuti tikataya vyakurya vithu vyose, mbwe tikamba kuŵeja somba apo tikakhiranga na mlonga. Kweni tikakorapo kanthu yayi. So tikalomba kwa Yehova, kumupempha kuti watipe chakurya cha zuŵa lira. Tikati lombe waka, mubali munyake wakaponya mbeja yake na kukora chisomba chikuru icho taŵanthu tose ŵankhondi tikarya na kukhuta usiku wura.

MFUMU, DADA, NA MULAŴILIRI WA DERA

Tati tendera dera vyaka vinkhondi lumoza, Ethel na ine tikapokera thumbiko ilo tikakhazgana yayi—tikamanya kuti tiŵenge ŵapapi. Nkhakondwa kupulika nkhani iyi, nangauli nkhamanyanga yayi umo vikhwaskirenge umoyo na uteŵeti withu. Ine na Ethel tikakhumbanga chomene kuti usange ntchamachitiko tilutilire kuchita uteŵeti wanyengozose. Mu 1976 mwana withu msepuka Ethniël wakababika. Pati pajumpha vyaka viŵiri na hafu tikaŵaso na mwana msepuka wachiŵiri, Giovanni.

Nkhuwonelera ubatizo mu mlonga wa Tapanahoni kufupi na Godo Holo kumafumiro gha zuŵa kwa Suriname—1983

Pakuti pa nyengo yira ku Suriname kukakhumbikwiranga wovwiri, ofesi ya munthavi yikanozga vyakuti nilutilire kwendera dera uku tikulera ŵana ŵithu. Apo ŵana ŵithu ŵakaŵa ŵachoko, ŵakanipa madera agho ghakaŵa na mipingo yichoko waka. Ivi vikanipanga mwaŵi kuti masabata ghachoko waka pa mwezi nendere mipingo, ndipo mazuŵa ghanyake nichitenge upayiniya mu mpingo uwo ŵakatigaŵira. Para nkhuchezgera mipingo yakufupi na uko tikakhalanga, nkhalutanga lumoza na Ethel kweniso ŵana ŵithu. Kweni pakuluta ku mipingo yakutali kweniso ku maungano gha dera agho ghakachitikiranga mukati mu nkhorongo, nkhalutanga nekha.

Pakwendera dera, kanandi nkhendanga pa boti kuti nkhachezgere mipingo yakutali chomene

Nkhanozganga mwakupwelelera vyakuchita vyane mwakuti nifiske milimo yane yose. Nkhawoneseskanga kuti sabata yiliyose tikuchita sambiro la mbumba. Para nafumapo kukendera mipingo yakutali mukati mwa nkhorongo, Ethel ndiyo wakachitiskanga sambiro la mbumba na ŵana panyumba. Kweni nyengo zinandi tikachitiranga vinthu lumoza nga mbumba. Ine na Ethel tikatemwanga kuchezga na ŵana ŵithu—tikatchayanga magemu panji kukatembeya ku malo ghakufupi na uko tikakhalanga. Kanandi nkhagonanga usiku pakati, chifukwa cha kunozgekera nkhani na vinyake vyakukhwaskana na uteŵeti. Ndipo Ethel, pakuŵa mwanakazi muwemi uyo wakuyowoyeka pa Zintharika 31:15, wakawukanga usikusiku kuwoneseska kuti taŵazga lemba la zuŵa na kurya chakurya cha mulenji tose pamoza pambere ŵana ŵandalute ku sukulu. Nkhuwonga chomene kuŵa na mwanakazi wakujipata nga ni uyu, uyo wanovwiraso chomene pakufiska milimo yane yose iyo Yehova wanipa!

Pakuŵa ŵapapi, tikalimbikira kovwira ŵana ŵithu kuti ŵatemwenge Yehova na uteŵeti. Tikakhumbanga kuti ŵana ŵithu ŵasankhe uteŵeti wanyengozose, chifukwa chakuti ndivyo ise tikakhumbanga kuti ŵachite yayi, kweni kuti ŵasankhe ŵekha. Nyengo zose tikaŵaphaliranga kuti uteŵeti wanyengozose ungaŵawovwira kuŵa ŵakukondwa. Tikaŵaphalirangaso masuzgo agho ghakuŵapo, na umo Yehova watovwilira kweniso umo watitumbikira ise nga mbumba. Tikawoneseskangaso kuti ŵana ŵithu ŵakuchezga na Ŵakaboni awo ŵakadangizganga Yehova pa umoyo wawo.

Yehova wakatipa vyose ivyo tikakhumbikwiranga pakulera ŵana ŵithu. Kweni nane nyengo zose nkhayezganga kuchita chigaŵa chane. Ivyo nkhazgoŵera kuchita apo nkhaŵa mupayiniya wapadera pambere nindatore vikanisambizga kuti nisungenge ndalama zakuzakagulira vinthu ivyo tizamukhumbikwira. Kweni nyengo zinyake, nanga tiyezgeyezge wuli, tikaŵanga na vyose ivyo tikakhumbikwiranga yayi. Pa nyengo izi, nkhuwona kuti Yehova ndiyo wakatovwiranga. Mwachiyelezgero, kuumaliro kwa m’ma 1980 na kukwambilira kwa m’ma 1990, mu Suriname mukaŵa vivulupi. Mu vyaka ivi, nyengo zinyake tikatondekanga kusanga nanga nthunthu tuchokotuchoko twa paumoyo. Nangauli vikaŵa nthena, Yehova wakatipweleleranga.—Mat. 6:32.

KULAŴISKA UKO NAFUMA

Kufuma kumazere kuya kumalyero: Nili na muwoli wane, Ethel

Mwana withu wakwamba, Ethniël, na muwoli wake, Natalie

Mwana withu Giovanni na muwoli wake, Christal

Mu umoyo withu wose, Yehova watipwelelera makora kweniso watovwira kuŵa ŵakukondwa na ŵakukhorwa. Ŵana ŵithu ni thumbiko likuru chomene kwa ise, ndipo tikuwonga chomene kuti tili kukwaniska kuŵalera kuti ŵateŵetere Yehova. Tikukondwa kuwona kuti nawo ŵali kusankha uteŵeti wanyengozose. Ethniël na Giovanni ŵali kusambira sukulu za gulu ndipo sono wose ŵakuteŵetera pa ofesi ya munthavi ya Suriname pamoza na ŵawoli ŵawo.

Ine na Ethel tachekura sono, kweni tichali kutangwanika kuteŵetera Yehova nga mbapayiniya ŵapadera. Nakuti tikutangwanika chomene mwakuti nkhusoŵa na nyengo yakusambilira kushuwa (kuskamba)! Kweni nkhudandawurapo yayi. Para nkhulaŵiska kumasinda, nkhuwona kuti ivyo nkhasankha paunyamata, kuti umoyo wane wose nichitenge uteŵeti wanyengozose chikaŵa chinthu chamahara chomene kulijeso.

b Wonani nkhani yakulongosora umoyo wa Willem van Seijl ya mutu wakuti, “Reality Has Exceeded My Expectations,” iyo yili mu Wukani! ya Chingelezi ya Okutobala 8, 1999.