Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKUSAMBIRA 45

SUMU 138 Mbuha Ni Utozi

Sambiraniko ku Mazgu Ghaumaliro gha Ŵanalume Ŵakugomezgeka

Sambiraniko ku Mazgu Ghaumaliro gha Ŵanalume Ŵakugomezgeka

“Asi vinjeru vikusangika mu ŵalara, ndiposo mahara ghakwiza na unandi wa mazuŵa?”YOBU 12:12.

FUNDO YIKURU

Nkhani iyi yitovwirenge kuwona kuti para tikupulikira Yehova Chiuta, titumbikikenge sono kweniso munthazi tizamusanga umoyo wamuyirayira.

1. Chifukwa wuli tingasambirako ku Ŵakhristu ŵachilara?

 TOSE tikukhumbikwira ulongozgi kuti tisankhenge vinthu mwamahara. Tingasanga ulongozgi uwu chomene ku ŵalara ŵa mpingo na Ŵakhristu ŵakukhwima mwauzimu. Usange mbalara kwa ise, tileke kusulako waka ulongozgi wawo pakughanaghana kuti ulongozgi wawo uli kutchujuka. Yehova wakukhumba kuti tisambirengeko ku Ŵakhristu ŵachilara. Iwo ŵakumanya vinandi, ndipo ŵali na vinjeru.—Yobu 12:12.

2. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?

2 Mu nyengo yakale, Yehova wakagwiliskiranga ntchito ŵanthu ŵachilara ŵakugomezgeka kuti ŵakhozge na kulongozga ŵanthu ŵake. Mwachiyelezgero, ghanaghanirani vya Mozesi, Davide, na mpositole Yohane. Ŵakaŵako mu nyengo zakupambana, ndipo umo vinthu vikaŵira pa umoyo wawo vikapambananga chomene. Chakuumaliro kwa umoyo wawo, ŵakapeleka ulongozgi wavinjeru ku ŵachinyamata. Ŵanalume wose aŵa ŵakadidimizga chomene kuzirwa kwa kupulikira Chiuta. Yehova wakasungilira mazgu ghawo kuti nase ghatovwire mazuŵa ghithu ghano. Kwali ndise ŵawukirano panji ŵalara, tose tingasanga chandulo na ulongozgi wawo. (Rom. 15:4; 2 Tim. 3:16) Mu nkhani iyi, tidumbiskanenge mazgu ghaumaliro gha ŵanalume ŵatatu aŵa na kuwona ivyo tikusambirako.

“WAMUMUKHALIKANI NYENGO YITALI”

3. Kasi Mozesi wakaŵa na mauteŵeti wuli?

3 Mozesi wakajipeleka chomene kwa Yehova. Iyo wakaŵa ntchimi, mweruzgi, mulongozgi, kweniso mulembi. Mozesi wakakumana na vinthu vyakupambanapambana pa umoyo wake. Wakalongozga Ŵaisrayeli pakufuma ku wuzga ku Eguputo kweniso wakawona minthondwe yinandi ya Yehova. Yehova wakamugwiliskira ntchito kulemba mabuku ghankhondi ghakwambilira gha mu Baibolo, Salimo 90, kweniso panji na Salimo 91. Kweniso vikulongora kuti ndiyo wakalemba buku la Yobu.

4. Kasi Mozesi wakakhozga anjani, ndipo chifukwa wuli?

4 Nyengo yichoko waka pambere wandafwe, apo wakaŵa na vyaka 120, Mozesi wakachema Ŵaisrayeli wose kuti waŵakumbuske vinthu ivyo ŵakawona na maso, ivyo Yehova wakaŵachitira. Ŵanyake awo ŵakategherezganga, apo ŵakaŵa ŵawukirano ŵakawona vimanyikwiro na minthondwe yinandi iyo Yehova wakachita kweniso umo wakalangira Ŵaeguputo. (Eks. 7:​3, 4) Ŵakajumpha pa Nyanja Yiswesi iyo maji ghakagaŵikana na kuwona Farawo wakuparanyika pamoza na ŵasilikari ŵake. (Eks. 14:​29-31) Mu mapopa, ŵakawona umo Yehova wakaŵapwelelera na kuŵavikilira. (Doto. 8:​3, 4) Sono apo mtundu wa Israyeli ukaŵa pafupi kunjira mu Charu cha Layizgano, Mozesi wakawona kuti ni mwaŵi wake waumaliro kuti waŵakhozge ŵanthu. a

5. Kasi mazgu gha Mozesi agho ghali pa Dotoronome 30:​19, 20 ghakaŵasimikizgira vichi Ŵaisrayeli?

5 Kasi Mozesi wakayowoya vichi? (Ŵazgani Dotoronome 30:​19, 20.) Mtundu wa Israyeli ukaŵa na chilindizga chiwemi cha munthazi. Ŵaisrayeli ŵakaŵa na mwaŵi wakukhala umoyo utali mu charu icho Yehova wakaŵalayizga. Nakuti charu ichi chikaŵa chakutowa chomene kweniso chavundira. Pakuyowoya vya charu ichi, Mozesi wakaŵaphalira kuti: “Misumba yikuru na yiwemi iyo ukazenga chara, nyumba zakuzura na vinthu viwemi vya mtundu wose ivyo ukavifukafukira chara, visimi ivyo ukajima chara, na minda ya mpheska na makuni gha maolive ivyo ukapanda chara.”—Doto. 6:​10, 11.

6. Chifukwa wuli Chiuta wakazomerezga mtundu wa Israyeli kuthereskeka?

6 Mozesi wakaŵachenjezgaso Ŵaisrayeli. Kuti ŵalutilire kukhala mu charu ichi, ŵakakhumbikwiranga kupulikira malango gha Yehova. Mozesi wakaŵachiska kuti ‘ŵasore umoyo’ pakupulikira Yehova na “kudemelera kwa iyo.” Ndipouli, Ŵaisrayeli ŵakamukana Yehova. Ntheura nyengo yikati yajumphapo Chiuta wakazomerezga Ŵaasiriya kweniso pamanyuma Ŵababuloni kuti ŵaŵawukire na kuŵatolera ku wuzga.—2 Mathe. 17:​6-8, 13, 14; 2 Mid. 36:​15-17, 20.

7. Kasi tingasambirako vichi ku mazgu gha Mozesi? (Wonaniso chithuzi.)

7 Kasi tikusambirapo vichi? Para tikupulikira tiponoskenge maumoyo ghithu. Nga Mbaisrayeli awo ŵakaŵa pafupi chomene kunjira mu Charu cha Layizgano, nase tili pafupi chomene kunjira mu charu chiphya icho Chiuta watilayizga, umo tizamuwona chikuzgoka paradiso. (Yes. 35:1; Luka 23:43) Dyabulosi na viŵanda vyake vizamuŵakoso yayi. (Chivu. 20:​2, 3) Kuzamuŵavya chisopa chautesi kuti chipusikeso ŵanthu kuti ŵaleke kusopa Yehova. (Chivu. 17:16) Kuzamuŵavya maboma gha ŵanthu kuti ghayuzgeso ŵanthu. (Chivu. 19:​19, 20) Mu paradiso muzamuŵavya ŵakugaluka. (Sal. 37:​10, 11) Ŵanthu kulikose ŵazamupulikiranga malango gha Yehova, ndipo vizamovwira kuti mu charu muŵe mtende kweniso kukolerana. Tose tizamutemwananga na kugomezgana. (Yes. 11:9) Tikulindilira mwakunweka nyengo iyi. Ndipo chakuluska vyose ntchakuti para tikupulikira, tizamulutilira kukhala mu paradiso kwamuyirayira.—Sal. 37:29; Yoh. 3:16.

Para tikupulikira Yehova, tizamukhala mu paradiso kwamuyirayira (Wonani ndime 7)


8. Kasi layizgo la umoyo wamuyirayira likawovwira wuli mishonale munyake? (Yuda 20, 21)

8 Usange nyengo zose tikukumbuka layizgo la Chiuta la umoyo wamuyirayira, tilutilirenge kudemelera kwa iyo nanga tingasangana na masuzgo wuli. (Ŵazgani Yuda 20, 21.) Layizgo ili lingatovwiraso kulimbana na ivyo tikutondeka kuchita makora. Mishonale munyake uyo wateŵetera nyengo yitali ku Africa, ndipo wakasuzgikanga na chizgoŵi chinyake wakayowoya kuti: “Nati namanya kuti suzgo ili lingazakanitondeska kukhala kwamuyirayira, nkhaŵikapo mtima chomene kulimbana nalo kuti nilimazge, kweniso nkhamuŵeyelera chomene Yehova. Na wovwiri wake, nkhafiska kulimazga.”

“VIKWENDERENGE MAKORA”

9. Kasi Davide wakasangana na masuzgo wuli pa umoyo wake?

9 Davide wakaŵa themba liwemi chomene. Iyo wakaŵaso wakwimba, wakulemba mapowemu, chinkhara, kweniso ntchimi. Wakakumana na masuzgo ghanandi pa umoyo wake. Kwa vyaka vinandi, wakakhalanga umoyo wakuchimbirachimbira chifukwa Themba la sanji Sauli likakhumbanga kumukoma. Wati waŵa themba, Davide wakachimbiraso kuti waponoske umoyo wake chifukwa mwana wake Abisalomu wakakhumbanga kumupoka ufumu. Nangauli wakakumana na masuzgo ghose agha kweniso wakabudiska vinyake, Davide wakagomezgeka kwa Chiuta umoyo wake wose. Yehova wakamulongosora kuti ni ‘munthu uyo wakukolerana na mtima wake.’ Ntheura tili na chifukwa chakupulikikwa cha kupulikira ulongozgi wavinjeru wa Davide.—Mil. 13:22; 1 Mathe. 15:5.

10. Chifukwa wuli Davide wakamupa ulongozgi mwana wake Solomoni uyo wakanjira mu malo mwake?

10 Mwachiyelezgero, wonani ulongozgi uwo Davide wakamupa mwana wake Solomoni uyo wakanjira mu malo mwake. Mwana wake uyu wakasankhika na Yehova kuti walutilire kulutiska panthazi kusopa kutuŵa kweniso kuti wazenge tempile la Chiuta. (1 Mid. 22:5) Solomoni wakaŵa kuti wakumanenge na masuzgo ghakupambanapambana. Kasi Davide wakamuphalira vichi? Tiyeni tiwone.

11. Kuyana na 1 Mathemba 2:​2, 3, kasi ni ulongozgi wuli uwo Davide wakamupa Solomoni, ndipo mazgu agha ghakalongora wuli kuti ngaunenesko? (Wonaniso chithuzi.)

11 Kasi Davide wakamuphalira vichi? (Ŵazgani 1 Mathemba 2:​2, 3.) Davide wakaphalira mwana wake kuti para wapulikirenge Yehova, vinthu vimwenderenge makora. Ndipo kwa vyaka vinandi, Solomoni vinthu vikamwendera makora chomene. (1 Mid. 29:​23-25) Wakazenga tempile likuru na lakutowa, wakalemba mabuku ghanyake gha mu Baibolo kweniso mazgu ghake ghakusangikaso mu mabuku ghanyake. Wakamanyikwa chomene chifukwa cha vinjeru na usambazi uwo wakaŵa nawo. (1 Mathe. 4:34) Kweni nga umo Davide wakayowoyera, Solomoni vinthu vikatenge vimwendere makora pekha para wakulutilira kupulikira Yehova Chiuta. Chachitima ntchakuti, pamanyuma Solomoni wakamba kusopa ŵachiuta ŵanyake. Yehova wakaleka kumutemwa, ndipo Solomoni vinjeru vikamara vyakuti vimulongozgenge pakuwusa makora ŵanthu.—1 Mathe. 11:​9, 10; 12:4.

Mazgu ghaumaliro gha Davide agho wakaphalira Solomoni ghakutovwira kumanya kuti para tikupulikira Yehova, watipenge vinjeru kuti tisankhenge vinthu mwamahara (Wonani ndime 11-12) b


12. Kasi tingasambirako vichi ku mazgu gha Davide?

12 Kasi tikusambirapo vichi? Para tikupulikira vinthu vitiyenderenge makora. (Sal. 1:​1-3) Mbunenesko kuti Yehova wandatilayizgepo yayi kuti nase tiŵenge ŵasambazi na ŵakumanyikwa nga ni Solomoni. Kweni para timupulikirenge Chiuta, iyo watipenge vinjeru ivyo vitovwirenge kuti tisankhenge vinthu mwamahara. (Zinth. 2:​6, 7; Yak. 1:5) Fundo zake zingatovwira kuti tisankhe makora pa nkhani nga ni ntchito, masambiro, vyakusanguluska, kweniso ndalama. Kweniso kulondezga fundo zake kutivikilirenge ndipo tizamusanga umoyo wamuyirayira. (Zinth. 2:​10, 11) Tiŵengeso na ŵabwezi ŵawemi. Ndipo mbumba zithu ziŵengeso zakukondwa.

13. Kasi Carmen wakachita wuli kuti vinthu vyambe kumwendera makora pa umoyo wake?

13 Carmen, uyo wakukhala ku Mozambique, wakaghanaghananga kuti munthu vinthu vingamwendera makora para wangaŵa na masambiro ghapachanya. Ntheura wakaluta ku yunivesite ndipo wakasambiranga vyakukhwaskana na kupanga mapulani. Iyo wakalemba kuti: “Nkhavitemwa chomene ivyo nkhasambiranga. Kweni vikanilyeranga chomene nyengo na nkhongono. Nkhaŵanga ku sukulu kwamba hafu 7 mulenji m’paka 6 koloko mise. Chikaŵa chakusuzga kuwungana, ndipo nkhalopwa mwauzimu. Pamanyuma nkhawamo kuti namba kuteŵetera mabwana ghaŵiri.” (Mat. 6:24) Wakayilombera nkhani iyi ndipo wakapenjerezga mu mabuku ghithu. Wakatiso: “Nati napokera ulongozgi uwemi kufuma ku ŵabali ŵakukhwima mwauzimu kweniso kwa amama, nkhasankha kughaleka masambiro gha ku yunivesite mwakuti nichite uteŵeti wanyengozose. Ivi vikanovwira kuti nisankhenge makora vinthu pa umoyo wane ndipo nkhudandawurapo yayi.”

14. Kasi fundo yikuru ya Mozesi na Davide yikaŵa yakuti wuli?

14 Mozesi na Davide ŵakamutemwanga Yehova ndipo ŵakamanyanga kuzirwa kwa kumupulikira. Ntheura ŵakachiska ŵanji kuti ŵayezge chiyelezgero chawo na kulutilira kugomezgeka kwa Yehova. Kweniso ŵakachenjezgaso kuti awo ŵamulekenge Yehova, walekenge kuŵatemwa kweniso ŵatayenge vitumbiko vyose iyo waŵalayizga. Ulongozgi wawo uchali wakuzirwa na kwa ise wuwo mazuŵa ghano. Vyaka vinandi vikati vyajumphapo, muteŵeti munyake wa Yehova wakalongosora kuzirwa kwa kugomezgeka kwa Chiuta.

“PALIJE CHINYAKE ICHO CHIKUNIKONDWESKA CHOMENE”

15. Kasi mpositole Yohane wakakumana na masuzgo wuli pa umoyo wake?

15 Yohane wakaŵa mpositole uyo wakatemwekanga chomene na Yesu Khristu. (Mat. 10:2; Yoh. 19:26) Kanandi Yohane wakaŵanga na Yesu mu uteŵeti ndipo wakawona minthondwe yakupambanapambana ya Yesu, kweniso wakalutilira kuŵa wakugomezgeka kwa Yesu nanga mphanyengo yakusuzga. Wakawona apo Yesu wakakomekanga kweniso wakamuwona wati wawuskika. Wakawonaso mpingo Wachikhristu ukukura kweniso kuti makani ghawemi ghakafiskika ‘kupharazgika mu chilengiwa chose kusi ku mtambo.’—Kol. 1:23.

16. Kasi mbanjani awo ŵasanga chandulo na makalata gha Yohane?

16 Chakuumaliro kwa umoyo wake, Yohane wakaŵa na mwaŵi wakulembako Mazgu gha Chiuta. Wakalemba “uvumbuzi wa Yesu Khristu.” (Chivu. 1:1) Wakalembaso buku la Makani Ghawemi ilo likumanyikwa na zina lake. Kweniso wakalemba makalata ghatatu, ghakumanyikwaso na zina lake. Kalata yake yachitatu wakalembera Mkhristu wakugomezgeka Gayo, uyo Yohane wakamuwonanga kuti ni mwana wake wakutemweka wauzimu. (3 Yoh. 1) Panyengo iyo, pakwenera kuti pakaŵa Ŵakhristu ŵanandi awo Yohane wakaŵawonanga kuti mbana ŵake ŵauzimu. Ivyo mwanalume muchekuru wakugomezgeka uyu wakalemba, vyakhozga chomene ŵalondezgi ŵa Yesu m’paka mazuŵa ghithu ghano.

17. Kuyana na 3 Yohane 4, kasi ntchivichi chikupangiska munthu kuŵa wakukondwa?

17 Kasi Yohane wakalemba vichi? (Ŵazgani 3 Yohane 4.) Yohane wakalemba kuti awo ŵakupulikira Chiuta ŵakuŵa ŵakukondwa chomene. Panyengo iyo Yohane wakalemberanga kalata yake yachitatu, ŵanyake mu mpingo ŵakathandazganga visambizgo vyautesi na kupangiska kugaŵikana mu mpingo. Ndipouli, ŵanyake ŵakalutilira “kwenda mu unenesko.” Ŵakapulikira Yehova ndipo ‘ŵakendanga mwakuyana na malango ghake.’ (2 Yoh. 4, 6) Padera pakukondweska Yohane, Ŵakhristu ŵakugomezgeka aŵa ŵakakondweskaso chomene Yehova.—Zinth. 27:11.

18. Kasi tingasambirako vichi ku mazgu gha Yohane?

18 Kasi tikusambirapo vichi? Para tikugomezgeka kwa Yehova tiŵenge ŵakukondwa. (1 Yoh. 5:3) Mwachiyelezgero, ndise ŵakukondwa pakumanya kuti tikukondweska Yehova. Yehova wakukondwa chomene para tikugega kuchita viheni kweniso para tikupulikira malango ghake. (Zinth. 23:15) Ŵangelo kuchanya ŵakukondwaso. (Luka 15:10) Nase tikukondwaso para tikuwona ŵanyithu ŵakulutilira kugomezgeka, chomenechomene para ŵasangana na masuzgo kweniso viyezgo. (2 Tes. 1:4) Para charu ichi chazakaparanyika, tizamukondwa pakumanya kuti tikalutilira kuŵa ŵakugomezgeka kwa Yehova nangauli tikaŵa mu charu chiheni chakuwusika na Satana.

19. Kasi mudumbu munyake zina lake Rachel wakayowoya vichi vyakukhwaskana na kusambizga ŵanji unenesko? (Wonaniso chithuzi.)

19 Tikukondwaso chomene para tikuphalirako ŵanyithu unenesko. Rachel, uyo wakukhala ku Dominican Republic, wakuwona kuti ni mwaŵi wapadera chomene kusambizga ŵanji vyakukhwaskana na Chiuta withu uyo tikumuteŵetera. Para wakughanaghanira za ŵanthu awo wawovwirapo kuti ŵateŵetere Yehova, iyo wakuti: “Nkhusoŵa na mazgu wuwo ghakuti niyowoye, pakuyowoya vya chimwemwe icho nili nacho para nkhuwona umo ŵanthu awo nkhusambizga ŵakukulira mwauzimu na kumugomezga chomene Yehova, kweniso kusintha umoyo wawo mwakuti ŵamukondweskenge. Chimwemwe ichi chikuluska chilichose icho nkhajipata kuti niŵasambizge.”

Tikuŵa ŵakukondwa para tikusambizga ŵanji kutemwa Yehova na kumupulikira (Wonani ndime 19)


SANGANI CHANDULO NA MAZGU GHAUMALIRO GHA ŴANALUME ŴAKUGOMEZGEKA

20. Kasi tikuyana wuli na Mozesi, Davide, na Yohane?

20 Mozesi, Davide, na Yohane ŵakaŵako mu nyengo zakupambana, ndipo umo vinthu vikaŵira pa umoyo wawo vikupambana chomene na ise mazuŵa ghano. Kweni pali vinandi ivyo tikuyana. Ŵakateŵeteranga Chiuta waunenesko, ndipo nase ndiyo tikuteŵetera. Nga ndiwo, nase tikulomba kwa Yehova, kumugomezga kuti watovwire na kutipa ulongozgi. Ndipo nga mbanthu aŵa, nase tikugomezga kuti Yehova wakutumbika awo ŵakumupulikira.

21. Kasi awo ŵalondezgenge ulongozgi wa Mozesi, Davide, na Yohane ŵazamusanga vitumbiko wuli?

21 Ntheura, tiyeni tilondezge mazgu agho ŵanthu aŵa ŵakayowoya mwa kupulikira malango gha Yehova. Para tichitenge nthena vinthu vitiyenderenge makora. Kweniso pasono tiŵenge na umoyo “utali” ndipo munthazi tizamusanga umoyo wamuyirayira. (Doto. 30:20) Ndipo tiŵengeso ŵakukondwa pakumanya kuti tikukondweska Adada ŵithu ŵakuchanya, awo ŵakufiska vyose ivyo ŵalayizga munthowa yapadera chomene.—Efe. 3:20.

SUMU 129 Tilutilirenge Kuzizipizga

a Ŵaisrayeli ŵanandi awo ŵakawona minthondwe ya Yehova pa Nyanja Yiswesi ŵakanjira yayi mu Charu cha Layizgano. (Maŵa. 14:​22, 23) Yehova wakalangura kuti ŵanthu wose ŵa vyaka 20 kuya kunthazi awo ŵakalembeka, ŵafwirenge mu mapopa. (Maŵa. 14:29) Ndipouli, Joshuwa, Kalebi, na ŵanyake ŵanandi awo ŵakaŵa na vyaka vyakuchepera pa 20 kweniso ŵa fuko la Levi ŵakawona Yehova wakufiska malayizgo ghake apo Ŵaisrayeli ŵakambuka Mlonga wa Yorodani na kunjira mu charu cha Kenani.—Doto. 1:​24-40.

b MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: Kumazere: Davide wakumupa mwana wake Solomoni ulongozgi waumaliro. Kumalyero: Ŵabali na ŵadumbu ŵakupindura na Sukulu ya Uteŵeti wa Upayiniya.