NKHANI YAKUSAMBIRA 35
Lutilirani Kuzikira
‘Vwarani mtima wakuzikira.’—KOL. 3:12.
SUMU 114 “Zikirani”
IVYO VILI MU NKHANI IYI a
1. Chifukwa wuli mukutemwa ŵanthu awo mbakuzikira?
TOSE tikutemwa ŵanthu awo mbakuzikira. Chifukwa wuli? Chifukwa ntchakuti kanandi tikuchindika ŵanthu awo ŵangalindilira chinthu chinyake kwambura kukhuŵara. Tikuwonga chomene kuti ŵanji ŵakuzikira nase para tabudiska vinthu vinyake. Ndipo tikuwonga kuti uyo wakatisambizganga Baibolo wakazikira nase apo vikatisuzganga kusambira, kuzomerezga, panji kulondezga ivyo Baibolo likusambizga. Chakuluska vyose, tikuwonga chomene kuti Yehova Chiuta wakazikira nase.—Rom. 2:4.
2. Kasi mpha vyakuchitika wuli apo chingatiŵira chakusuzga kuzikira?
2 Nangauli tikuzirwiska ŵanthu awo mbakuzikira, kweni ise taŵene ni nyengo zose yayi apo chingatiŵira chipusu kuzikira. Mwachiyelezgero, nyengo zinyake tingatondeka kuzikira para tikwendeska galimoto ndipo mzere wa magalimoto ngutali, chomene para tikuwona kuti tachedwa. Nyengo zinyake tingatondeka kujikora para ŵanji ŵatikwiyiska. Ndipo nyengo zinyake chingatiŵira chakusuzga kulutilira kulindilira layizgo la Yehova la charu chiphya. Kasi mungatemwa kuti muŵe ŵakuzikira chomene? Mu nkhani iyi, tiwonenge umo munthu wakuzikira wakuŵira kweniso chifukwa icho ntchakuzirwa chomene kuŵa ŵakuzikira. Tiwonengeso icho chingatovwira kuti tiŵe ŵakuzikira chomene.
KASI MUNTHU WAKUZIKIRA WAKUŴA WULI?
3. Kasi munthu uyo ngwakuzikira wakuchita wuli para ŵanji ŵamwavya?
3 Wonani vinthu vinayi ivyo tingalongolera kuti ndise ŵakuzikira. Chakwamba, munthu uyo ngwakuzikira wakukalipa luŵiro chara. Wakulutilira kukhazika mtima pasi na kukorako ukali para ŵanyake ŵamwavya panji para wakusuzgika maghanoghano. Mazgu ghakuti “wakukalipa luŵiro chara” ghakuwoneka kakwamba mu Baibolo apo Yehova wakulongosoreka kuti ni “Chiuta walusungu na wachiwuravi, wakukalipa luŵiro chara, wakuzara na chitemwa, na unenesko.”—Eks. 34:6.
4. Kasi munthu uyo ngwakuzikira wakuchita wuli para wakukhumbikwira kuti walindilire?
4 Chachiŵiri, munthu uyo ngwakuzikira wangalindilira mwakufwasa. Usange chinthu chinyake chachedwa, munthu wanthena wakugega kwamba kuchita vinyake panji kukwiya. (Mat. 18:26, 27) Pali vyakuchitika vinandi ivyo tingakhumbikwira kulindilira mwakuzikira. Mwachiyelezgero, tikwenera kutegherezga mwakuzikira para munyithu wakuyowoya ndipo tingamudumulizganga yayi. (Yobu 36:2) Tikweneraso kuŵa ŵakuzikira para tikovwira msambiri withu kupulikiska ivyo Baibolo likusambizga panji para tikumovwira kuti wamazge chizgoŵi chinyake chiheni.
5. Kasi tingalongoraso wuli kuti ndise ŵakuzikira?
5 Chachitatu, munthu uyo ngwakuzikira wakuchita vinthu mwakuchimbilira yayi kwambura kughanaghanirapo dankha. Mbunenesko kuti vinthu vinyake vikukhumbikwira kuchitapo kanthu mwaluŵiro. Ndipouli, para munthu wakuzikira wali na mulimo wakuzirwa chomene uwo wakukhumbikwira kuti wawuchite, wakuchimbilira kwambapo waka yayi nesi kugwira kuti nimarenimare. M’malo mwake, wakupatura nyengo yakukwana yakughanaghanira umo wangawuchitira mulimo uwo. Pamanyuma wakujiŵikira utali wa nyengo iyo wangachitira mulimo uwo.
6. Kasi munthu uyo ngwakuzikira wakuchita wuli para wakumana na viyezgo panji masuzgo?
6 Chachinayi, munthu uyo ngwakuzikira wakuyezgayezga kuzizipizga viyezgo kwambura kudandawuradandawura. Pa fundo iyi, mukhaliro wakuzikira ukwenderana chomene na kuzizipizga. Mbunenesko kuti ntchiheni yayi kuphalirapo mubwezi withu wapamtima umo tikujipulikira na chiyezgo icho tikukumana nacho. Ndipouli, munthu uyo ngwakuzikira wakuchita chilichose icho wangafiska kuti walutilire kuzizipizga uku wakulutilira kuŵaso wachimwemwe. (Kol. 1:11) Pakuŵa Ŵakhristu, tikwenera kulongora kuzikira mu vigaŵa vyose ivi. Chifukwa wuli? Tiyeni tiwone vifukwa vichoko waka.
CHIFUKWA ICHO NTCHAKUZIRWA CHOMENE KUŴA ŴAKUZIKIRA
Nga umo mulimi wakulindililira mwakuzikira, kugomezga kuti wavunenge panyengo yake, nase tikulindilira mwakuzikira, kugomezga kuti Yehova wafiskenge malayizgo ghake panyengo yake (Wonani ndime 7)
7. Kuyana na Yakobe 5:7, 8, chifukwa wuli kuzikira nkhwakuzirwa chomene? (Wonaniso chithuzi.)
7 Tikwenera kuŵa ŵakuzikira kuti tizakaponoskeke. Nga mbateŵeti ŵakugomezgeka ŵa mu nyengo yakale, nase tikwenera kulindilira mwakuzikira kuti Chiuta wafiske malayizgo ghake. (Heb. 6:11, 12) Baibolo likutiyaniska na mulimi. (Ŵazgani Yakobe 5:7, 8.) Mulimi wakulimbikira chomene kuti wapande na kuthilira mbuto zake, kweni wakumanya yayi apo zimelerenge. Ntheura mulimi wakulindilira waka mwakuzikira, ndipo wakugomezga kuti wakolorenge. Mwakuyana waka, nase tikwenera kutangwanika chomene na milimo yauzimu, nangauli ‘tikumanya chara zuŵa ilo Fumu yithu yikwizira.’ (Mat. 24:42) Tikwenera kulindilira mwakuzikira na kugomezga kuti panyengo yakwenelera Yehova wafiskenge malayizgo ghake. Para tiŵenge ŵakuzikira yayi, tivukenge kulindilira na kwamba kupatukako pachoko na pachoko pa nthowa yaunenesko. Tingambaso kuŵika mtima chomene pa vinthu vyakuthupi ivyo vingatipa chimwemwe kwanyengo yichoko waka. Kweni para tiŵenge ŵakuzikira, tizizipizgezge m’paka paumaliro ndipo tizamuponoskeka.—Mika 7:7; Mat. 24:13.
8. Kasi kuzikira kukutovwira wuli pakuchita vinthu na ŵanji? (Ŵakolose 3:12, 13)
8 Kuzikira kukutovwiraso pakuchita vinthu na ŵanji. Kukutovwira kuti titegherezgenge mwakupwelelera para ŵanji ŵakuyowoya. (Yak. 1:19) Kuzikira kukutovwiraso kuti tiŵe pa mtende na ŵanji. Kukutovwiraso kuti tileke kuchitapo kanthu mwaluŵiro panji kuyowoya mazgu ghakulasa para tikusuzgika maghanoghano. Ndipo usange tili ŵakuzikira, tikwiyenge luŵiro yayi para ŵanji ŵatikhuŵazga. M’malo mwa kuwezgera, ‘tilutilirenge kuzizipizgirana na kugowokerana na mtima wose.’—Ŵazgani Ŵakolose 3:12, 13.
9. Kasi kuzikira kukutovwira wuli para tikukhumba kupanga chakusankha? (Zintharika 21:5)
9 Kuzikira kungatovwiraso kusankha makora vinthu. M’malo mwakuchimbilira pakuchita vinthu panji kuchita kwambura kughanaghanirapo dankha, tifufuzenge dankha na kusanda masachizgo agho tili nagho. (Ŵazgani Zintharika 21:5.) Mwachiyelezgero, usange tikupenja ntchito, nyengo zinyake tingazomera waka ntchito yakwamba iyo yasangika, nanga yingaŵa kuti yititimbanizgenge pa vinthu vyauzimu nga nkhuwungana na kupharazga. Kweni para tili ŵakuzikira, tighanaghanirengepo dankha vinthu nga uko ntchito yili, maora agho timalirengepo, kweniso umo ntchito iyo yikhwaskirenge mbumba yithu na umoyo withu wauzimu. Para ndise ŵakuzikira, tigegenge kusankha uheni.
UMO TINGACHITIRA KUTI TIŴE ŴAKUZIKIRA CHOMENE
10. Kasi Mkhristu wangachita wuli kuti waŵe wakuzikira na kulutilira kuŵa nawo mukhaliro uwu?
10 Lombani kuti muŵe ŵakuzikira chomene. Kuzikira ntchimoza mwa vipambi vya mzimu. (Gal. 5:22, 23) Ntheura tingalomba mzimu utuŵa na kumupempha Yehova kuti watovwire kuŵa na vipambi vya mzimu. Para takumana na chinthu chinyake icho chingayezga kuzikira kwithu, tikwenera ‘kulutilira kulomba’ mzimu utuŵa kuti utovwire kuŵa ŵakuzikira. (Luka 11:9, 13) Tingamulombaso Yehova kuti watovwire kuwona vinthu nga umo iyo wakuviwonera. Pamanyuma pa kulomba, tikwenera kuchita vyose ivyo tingafiska kuti tiŵenge ŵakuzikira zuŵa lililose. Para tikulomba chomene kuti tiŵe ŵakuzikira na kuyezgayezga kuŵa na mukhaliro uwu, ndipo tiŵenge chomene ŵakuzikira nanga ni para tikaŵa munthu wambura kuzikira pakwamba.
11-12. Kasi Yehova walongora wuli kuzikira?
11 Mughanaghanirengepo chomene pa viyelezgero vya mu Baibolo. Baibolo lili na viyelezgero vinandi vya ŵanthu awo ŵakaŵa ŵakuzikira. Para tingaghanaghanirangapo pa viyelezgero ivi, tingasambira nthowa za umo tingalongolera kuzikira. Pambere tindadumbiskane viyelezgero ivi, tiyeni tiwone dankha uyo ntchiyelezgero chiwemi chomene pa nkhani ya kuzikira, uyo ni Yehova.
12 Mu munda wa Edeni, Satana wakanyoza zina la Yehova mwakupangiska Eva kukayikira usange Yehova ni Muwusi wachitemwa kweniso waurunji. M’malo mwa kumuparanya nyengo yeneyiyo Satana, Yehova wakazikira na kujikora, pakumanya kuti patorenge nyengo kuti walongore kuti muwuso wake ndiwo nguwemi chomene. Ndipo apo wakulindilira, wazizipizga viheni vyose ivyo zina lake likuyowoyereka. Kweniso Yehova walindilira mwakuzikira mwakuti ŵanthu ŵanandi ŵaŵe na mwaŵi wa kuzakasanga umoyo wamuyirayira. (2 Pet. 3:9, 15) Ivi vyapangiska kuti ŵanthu ŵanandi ŵamumanye makora. Para tikuŵika mtima pa vyandulo ivyo vilipo chifukwa chakuti Yehova wazikira, chitiŵirenge chipusu kulindilira nyengo yake iyo wazamuparanyira charu chiheni ichi.
Kuzikira kutovwirenge kuti tileke kukwiya luŵiro para ŵanji ŵatikhuŵazga (Wonani ndime 13)
13. Kasi Yesu wakalongora wuli kuti wakuyezga Awiske mwakufikapo pa nkhani ya kuzikira? (Wonaniso chithuzi.)
13 Yesu wakuyezga Awiske mwakufikapo pa nkhani ya kuzikira, ndipo wakalongora mukhaliro uwu apo wakaŵa pa charu chapasi. Chikwenera kuti chikaŵa chipusu yayi nyengo zose kuti walongore kuzikira, chomenechomene ku ŵalembi na Ŵafarisi. (Yoh. 8:25-27) Kweni nga Mbawiske, Yesu wakakwiyanga luŵiro yayi. Wakawezgeranga yayi para ŵanji ŵakumunena panji kumwavya. (1 Pet. 2:23) Yesu wakazizipizga viyezgo mwakuzikira kwambura kudandawuradandawura. Lekani Baibolo likutiphalira kuti tikwenera ‘kughanaghanira chomene uyo wakazizipizga kayowoyero ka msinjiro kanthena aka ka ŵakwananga.’ (Heb. 12:2, 3) Na wovwiri wa Yehova, nase tingazizipizga mwakuzikira chiyezgo chilichose icho tingasangana nacho.
Para nase tiyezgenge Abrahamu pa nkhani ya kuzikira, tiŵenge na chigomezgo chose kuti Yehova watitumbikenge sono kweniso munthazi mu charu chiphya wazamutitumbika chomene (Wonani ndime 14)
14. Kasi tingasambirako vichi kwa Abrahamu pa nkhani ya kuzikira? (Ŵahebere 6:15) (Wonaniso chithuzi.)
14 Wuli usange ivyo takhazganga vyakukhwaskana na umaliro wa charu ichi vichali vindafiskike? Panyake nyengo iyo tikakhazganga kuti umaliro ufikenge yili kujumpha kale. Ndipo ivi vingapangiska kuti tambe kuŵa na wofi kuti umaliro tiwuwonenge yayi. Kasi ntchivichi chingatovwira kuti tilutilire kulindilira mwakuzikira? Ghanaghanirani vya chiyelezgero cha Abrahamu. Apo wakaŵa na vyaka 75 wakaŵa kuti mwana walije, kweni Yehova wakamulayizga kuti: “Nikuzgorenge mtundu ukuru.” (Gen. 12:1-4) Kasi Abrahamu wakawona kuti layizgo ili likufiskika? Wakawona lose yayi. Wati wambuka Mlonga wa Yufurate na kulindilira vyaka 25, Abrahamu wakawona mwana wake Yisake wakubabika, ndipo pamanyuma pa vyaka 60, wakawonaso ŵazukuru ŵake Esau na Yakhobe ŵakubabika. (Ŵazgani Ŵahebere 6:15.) Kweni Abrahamu wakawona yayi kuti ŵana ŵake ŵakuzgoka mtundu ukuru na kuhara Charu cha Layizgano. Ndipouli, mwanalume wakugomezgeka uyu wakaŵa paubwezi wakukhora na Mlengi wake. (Yak. 2:23) Ndipo para Abrahamu wazakawuskika, wazamukondwa chomene kumanya kuti chipulikano chake na kuzizipizga kwake vikawovwira kuti mitundu yose pa charu chapasi yitumbikike. (Gen. 22:18) Kasi sambiro ndakuti wuli apa? Nyengo zinyake tingawona yayi malayizgo ghose gha Yehova kuti ghakufiskika. Ndipouli, para tikuzikira nga Abrahamu, tingaŵa na chigomezgo chose kuti Yehova watitumbikenge sono kweniso wazamutitumbika chomene munthazi mu charu chiphya icho walayizga.—Mrk. 10:29, 30.
15. Kasi tingasambira vichi pa sambiro lataŵene?
15 Baibolo lili na viyelezgero vinandi vya ŵanthu awo ŵakaŵa ŵakuzikira. (Yak. 5:10) Mwalekerachi kuti musambire viyelezgero vya ŵanthu aŵa pa sambiro lamwaŵene? b Mwachiyelezgero, nangauli Davide wakaŵa mwana chomene apo wakaphakazgikanga kuŵa themba lamunthazi la Israyeli, kweni wakalindilira vyaka vinandi pambere wandaŵe themba. Simiyoni na Ana ŵakasopa Yehova mwakugomezgeka apo ŵakalindiliranga Mesiya uyo wakalayizgika. (Luka 2:25, 36-38) Apo mukusambira nkhani izi, sangani mazgoro gha mafumbo agha: Kasi ntchivichi icho chikwenera kuti chikawovwira munthu uyu kuzikira? Kasi wakapindura wuli chifukwa cha kuzikira? Kasi ningamuyezga wuli? Mungapinduraso para mungasambira za ŵanthu ŵanyake awo ŵakatondeka kuzikira. (1 Sam. 13:8-14) Mungajifumba kuti: ‘Kasi ntchivichi icho chikwenera kuti chikaŵatondeska kuzikira? Kasi ŵakasangana na masuzgo wuli chifukwa cha kutondeka kuzikira?’
16. Kasi ni vyandulo wuli ivyo vikuŵapo para ndise ŵakuzikira?
16 Ghanaghanirani vyandulo ivyo vikuŵapo chifukwa cha kuzikira. Para ndise ŵakuzikira, tikuŵa ŵakukondwa kweniso mtima withu ukuŵa mumalo. Ntheura, kuzikira kungatovwira kuti tiŵe na umoyo uwemi kweniso kuti maghanoghano ghithu ghaŵe ghakukhazikika. Para tikuzikira nawo ŵanyithu, tikuŵa nawo paubwezi uwemi. Tikuŵa ŵakukolerana chomene mu mpingo withu. Usange munthu munyake watikhuŵazga ndipo tikukwiya luŵiro yayi vingawovwira kuti vinthu vileke kuhenipirathu. (Sal. 37:8, mazgu ghamusi; Zinth. 14:29) Kweni chakuluska vyose, para ndise ŵakuzikira, tikuyezga Adada ŵithu ŵakuchanya na kusendelera chomene kwa iwo.
17. Kasi tikwenera kuŵikapo mtima kuchitachi?
17 Kuzikira ni mukhaliro wakukondweska nadi uwo tose tikupindura nawo. Nangauli ntchipusu yayi nyengo zose kuŵa ŵakuzikira, kweni na wovwiri wa Yehova, tingalutilira kuŵa nawo mukhaliro uwu. Ndipo apo tikulindilira mwakuzikira charu chiphya, tingaŵa na chigomezgo chose kuti “jiso la Yehova likulaŵiska awo ŵakumopa, awo ŵakulindilira lusungu lwake.” (Sal. 33:18) Mphanyi tose taŵikapo mtima kulutilira kuvwara mukhaliro uwu wakuzikira.
SUMU 41 Mupulike Lurombo Lwane
a Mu charu cha Satana ichi, ŵanandi mbambura kuzikira. Kweni Baibolo likutiphalira kuti tivware mtima wakuzikira. Nkhani iyi yikulongosora chifukwa icho mukhaliro uwu ngwakuzirwa chomene kweniso umo tingachitira kuti tiŵe ŵakuzikira chomene.
b Kuti musange nkhani za mu Baibolo zakukhwaskana na kuzikira, mungawona pa kamutu kakuti “Patience” mu Watch Tower Publications Index.
