1, 2. (a) Kasi tikumanya wuli kuti ŵanthu ŵangaŵa paubwezi na Chiuta? (b) Kasi mu nkhani iyi tisambirenge vichi?

KUFUMA waka apo tikababikira m’paka apo tizamunjilira mu dindi, chinthu chikuru icho tikukhumba ntchitemwa. Nadi, munthu waliyose wakukhumba kuti ŵanyake ŵamutemwenge zanadi. Tose tikukhumba kuŵa paubwezi na ŵanyithu na kukolerana nawo. Kweni chakuzirwa kuluska vyose nkhuŵa paubwezi na Yehova. Ndipouli, ŵanthu ŵanandi ŵakuwona kuti palije munthu uyo wangaŵa paubwezi na Chiuta chifukwa Chiuta ni mzimu. Kasi ndimo nase tikuwonera? Chara.

² Baibolo likuzunura ŵanthu ŵanyake awo ŵakaŵa paubwezi na Chiuta. Ivyo ŵanthu aŵa ŵakachita vingatovwira kuti nase tiŵe paubwezi wakukhora na Yehova. Abrahamu njumoza wa awo ŵakaŵa paubwezi na Yehova. (Ŵazgani Yakobe 2:23.) Kasi Abrahamu wakachita vichi kuti waŵe paubwezi na Yehova? Abrahamu wakaŵa na chipulikano. Nakuti Baibolo likuti Abrahamu ni  “wiske wa wose awo ŵali na chipulikano.” (Rom. 4:11) Tiyeni tiwone umo chipulikano chikawovwilira Abrahamu kuŵa paubwezi wakukhora na Chiuta. Kasi nase tingakhozga wuli ubwezi withu na Yehova?

3, 4. (a) Kasi chipulikano cha Abrahamu chikayezgeka wuli? (b) Chifukwa wuli Abrahamu wakazomera kupeleka mwana wake kuŵa sembe?

³ Abrahamu wakwenera kuti wakaŵa na vyaka 125, apo Chiuta wakamutuma kuti walute pachanya pa phiri. ^[1] Ulendo uwu ukaŵa wakusuzga chomene kwa Abrahamu. Suzgo likaŵa uchekuru yayi chifukwa panyengo iyi wakaŵa kuti wachali na nkhongono. Paulendo uwu Abrahamu wakalongozgana na mwana wake Yisake, uyo wakaŵa na vyaka 25. Yisake wakanyamura nkhuni, ndipo Abrahamu wakanyamura chimayi na moto. Yehova wakaphalira Abrahamu kuti wakapeleke mwana wake kuŵa sembe.​—Gen. 22:1-8.

⁴ Ivyo Abrahamu wakaphalirika kuchita, vikayezga chomene chipulikano chake. Ŵanthu ŵanyake ŵakuti Chiuta ngwankhaza chifukwa wakaphalira Abrahamu kupeleka mwana wake sembe. Ŵakuti Abrahamu nayo wakapulikiranga waka vilivyose ndipo wakaŵavya lusungu. Ŵakuyowoya nthena chifukwa ŵalije chipulikano, ndipo ŵakumanya yayi umo chipulikano chikugwilira ntchito. (1 Kor. 2:14-16) Abrahamu wakayeghekanga waka yayi. Wakapulikiranga Chiuta chifukwa wakaŵa na maso gha chipulikano. Maso gha chipulikano ghakawovwira Abrahamu kuwona kuti Yehova wakupempha ŵateŵeti ŵake kuchita vinthu ivyo vingaŵapweteka yayi. Abrahamu wakamanya kuti usange wapulikirenge Yehova, watumbikikenge pamoza na mwana wake. Ivyo Abrahamu wakamanyanga na ivyo vikamuchitikira vikamovwira kuti waŵe na chipulikano chakukhora.

5. Kasi Abrahamu wakwenera kuti wakamanya wuli vya Yehova, ndipo vikamovwira wuli?

⁵ Ivyo wakamanyanga. Abrahamu wakamanyanga Yehova nangauli wakakulira mu msumba wa Uri, uwo ŵanthu ŵake ŵakasopanga vikozgo. Kasi Abrahamu wakamanya wuli Yehova apo adada ŵake a Tera ŵakasopanga vikozgo? (Josh. 24:2) Baibolo likuzgora mwakudunjika yayi fumbo ili. Kweni likuti Abrahamu wakaŵa muzukuru wa Shemu, uyo wakaŵa mwana wa Nowa. Nowa wakaŵa munthu wa chipulikano chikuru. Apo Shemu wakafwanga, Abrahamu wakaŵa na vyaka 150. Tikumanya makora yayi usange Shemu ndiyo wakasambizga Abrahamu vya Yehova. Kweni Shemu wakasambizga mbumba yake ivyo wakamanyanga vyakukhwaskana na Yehova. Abrahamu wakwenera kuti wakasambira vya Yehova kufuma kwa ŵabali ŵake ŵanyake, ndipo vikamufika pa mtima. Ivyo Abrahamu wakasambira, vikamovwira kutemwa chomene Yehova na kukhozga chipulikano chake.

6, 7. Kasi ivyo vikachitikira Abrahamu vikamovwira wuli?

⁶ Ivyo vikamuchitikira. Ivyo vikachitikira Abrahamu vikakhozga chipulikano chake mwa Yehova. Kanandi munthu wakusambirapo kanthu pa ivyo vyamuchitikira. Abrahamu nayo wakasambirapo kanthu pa ivyo vikamuchitikira. Ivi vikamovwira kuti watemwenge na kuchindika chomene Yehova, uyo ni “Chiuta Wapachanya Nkhanira, Mlengi wa kuchanya na charu chapasi.” (Gen. 14:22) Baibolo likuti chitemwa icho Abrahamu wakaŵa nacho mwa Yehova, chikamovwira kuti wambe “kopa Chiuta” na kuŵa nayo paubwezi. (Heb. 5:7; Sal. 25:14) Abrahamu wakakondweskanga Yehova chifukwa wakamopanga mwakwenelera.

 ⁷ Yehova wakaphalira Abrahamu na Sara kuti ŵafumemo mu msumba wa Uri na kuluta ku charu chinyake. Ŵakeneranga kukhala mu mahema umoyo wawo wose. Iwo ŵakapulikira ndipo Yehova wakaŵatumbika na kuŵavikilira. Mwachiyelezgero, Abrahamu wakafipanga mtima kuti ŵanthu ŵanyake ŵangamupoka muwoli wake Sara chifukwa wakaŵa wakutowa. Kweniso Abrahamu wakawopanga kuti iyo ŵangamukoma. Ndipouli wakalutilira kupulikira Yehova. Yehova wakavikilira Abrahamu na Sara, ndipo nyengo zinyake wakaŵavikiliranga mwamunthondwe. (Gen. 12:10-20; 20:2-7, 10-12, 17, 18) Ivyo vikachitikira Abrahamu vikakhozga chipulikano chake.

8. Kasi tingakhozga wuli ubwezi withu na Yehova?

⁸ Kasi nase tingaŵa paubwezi na Yehova? Enya. Ivyo tikumanya vyakukhwaskana na Yehova na ivyo vikutichitikira, vingatovwira kuŵa nayo paubwezi. Abrahamu wakamanyanga fundo zinandi yayi izo sono zili mu Baibolo. (Dan. 12:4; Rom. 11:33) Kweni ise tili na Baibolo ilo lili na fundo zinandi izo zingatovwira kumanya makora Yehova, uyo ni “Mlengi wa kuchanya na charu chapasi.” Fundo izi zingatovwiraso kuti timutemwenge chomene Yehova na kumuchindika. Ivyo tikusambira mu Baibolo vikutovwira kuti tipulikirenge Chiuta, ndipo iyo wakutitumbika, kutivikilira, na kutikhozga. Tikukondwa para tikuteŵetera Yehova na mtima wose ndipo tikuŵa ŵakukhorwa. (Sal. 34:8; Zinth. 10:22) Apo tikulutilira kusambira vya Yehova na kughanaghanira ivyo wakutichitira, tikukhozga chipulikano na ubwezi withu na iyo.

9, 10. (a) Kasi tingakhozga wuli ubwezi na ŵanyithu? (b) Kasi pali ukaboni wuli wakuti Abrahamu wakalutilira kukhozga ubwezi wake na Yehova?

⁹ Ubwezi wanadi ngwakuzirwa chomene. (Ŵazgani Zintharika 17:17.) Kweni ubwezi ntchinthu icho tingachita kugura na kusunga yayi. Para tili paubwezi wanadi na ŵanyithu, tikwenera kuwupwelelera na kuwuvikilira kuti ulutilire kuŵapo. Abrahamu wakalutilira kukhozga ubwezi wake na Yehova. Kasi iyo wakawukhozga wuli?

¹⁰ Abrahamu wakaŵavya maghanoghano ghakuti ivyo wakachita kumasinda pakuteŵetera Yehova ni vyakukwana. Apo iyo na mbumba yake ŵakalutanga ku Kenani, Abrahamu wakalutilira kuthemba wovwiri wa Yehova pakusankha vyakuchita. Apo Abrahamu wakaŵa na vyaka 99, Yehova wakamuphalira kuti ŵanalume wose mu mbumba yake ŵakotoleke. Pa nyengo iyi, kukakhala waka chaka chimoza kuti Yisake wababike. Kasi Abrahamu wakachita wuli na ivyo Yehova wakamuphalira? Abrahamu wakagomezganga Chiuta, ntheura wakapulikira “zuŵa lenelira.”​—Ge 17:10-14, 23.

11. Kasi Abrahamu wakafipanga mtima na vichi wati wamanya kuti Chiuta waparanyenge Sodomu na Gomora, ndipo Yehova wakamovwira wuli?

 ¹¹ Nyengo zose Abrahamu wakapulikiranga Yehova, lekani wakaŵa nayo paubwezi wakukhora. Abrahamu wakaŵa wakufwatuka kuphalira Yehova vyakusingo. Wakati wamanya kuti Yehova waparanyenge msumba wa Sodomu na Gomora, wakafipa mtima kuti ŵanthu ŵawemi ŵaparanyikenge pamoza na ŵanthu ŵaheni. Panji Abrahamu wakafipiranga mtima Loti na mbumba yake. Loti wakaŵa mwana wa mukuru wa Abrahamu, ndipo wakakhalanga mu msumba wa Sodomu. Mwakujiyuyura, Abrahamu wakafumba Yehova kuti wamanye maghanoghano ghake pa nkhani ya kuparanyika kwa Sodomu na Gomora. Iyo wakalongora kuti wakugomezga Yehova, “Mweruzgi wa charu chose chapasi.” Yehova wakamusambizga Abrahamu kuti iyo ni Chiuta walusungu, uyo wakusanda mitima na kuponoska awo mbarunji.​—Ge 18:22-33.

12, 13. (a) Kasi ivyo Abrahamu wakamanyanga na ivyo vikamuchitikira vikamovwira wuli? (b) Kasi ntchivichi icho chikulongora kuti Abrahamu wakagomezganga Yehova?

¹² Ivyo Abrahamu wakamanyanga na ivyo vikamuchitikira, vikamovwira kukhozga ubwezi wake na Yehova. Ntheura nanga ni apo Yehova wakamuphalira kuti wapeleke mwana wake kuŵa sembe, iyo wakapulikira. Nangauli chipulikano chake chikayezgeka, kweni wakalongora kuti wakamumanyanga makora Mubwezi wake wakuchanya, Yehova. Abrahamu wakamanya kuti Yehova ngwakugomezgeka ndipo wakusintha yayi. Kasi tikumanya wuli?

¹³ Abrahamu wakaphalira ŵateŵeti ŵake kuti, “Imwe khalani pano na mbunda, kweni ine na mwana wane tikuluta kura kukasopa, ndipo tizamumusangani penepano.” (Ge 22:5) Chifukwa wuli wakayowoya nthena? Kasi wakaŵapusikanga kuti iyo na Yisake ŵizengeso apo wakamanyanga kuti mwana wake wamumupeleka sembe? Yayi. Baibolo likutovwira kumanya ivyo wakaghanaghananga. (Ŵazgani Ŵahebere 11:19.) Abrahamu “wakawona kuti Chiuta wakaŵa na nkhongono kumuwuska [Yisake] nanga nkhu ŵakufwa.” Enya, Abrahamu wakagomezganga kuti ŵanthu ŵakufwa ŵazamuwuka. Wakamanya kuti Yehova ndiyo wakapeleka nkhongono zakubabira kwa iyo na muwoli wake Sara, nangauli ŵakaŵa ŵachekuru. (Heb. 11:11, 12, 18) Abrahamu wakamanyangaso kuti palije icho chingamutonda Yehova. Ntheura wakagomezganga kuti para wangapeleka mwana wake wakutemweka kuŵa sembe, Yehova wazamumuwuska, ndipo vyose ivyo wakamulayizga vizamufiskika. Lekani Abrahamu wakuchemeka “wiske wa wose awo ŵali na chipulikano.”

14. Kasi imwe mukukumana na masuzgo wuli pakuteŵetera Yehova? Kasi ivyo Abrahamu wakachita vingamovwirani wuli?

 ¹⁴ Kasi ise tikusambirapo vichi? Mwakupambana na Abrahamu, Chiuta wakutipempha kupeleka ŵana ŵithu kuŵa sembe yayi. Kweni wakutipempha kuti nyengo zose tipulikirenge malango ghake, nanga ni para fundo zinyake tikuzipulikiska yayi. Kasi nyengo zinyake vikumusuzgani kupulikira malango ghanyake gha Chiuta? Ŵanyake ŵakukhumba yayi kupharazga. Ŵanji ntchifukwa cha soni. Ŵanyake para ŵali ku sukulu panji ku ntchito, ŵakukhumba yayi kumanyikwa kuti Mbakaboni ŵa Yehova chifukwa cha wofi. (Eks. 23:2; 1 Tes. 2:2) Kasi tingachita wuli para tili na soni panji tikopa ŵanthu? Kughanaghanira ivyo vikachitikira Abrahamu kungatovwira kukhozga chipulikano chithu na kuŵa na chikanga. Baibolo likuzunuraso ŵanalume na ŵanakazi ŵanyake awo ŵakaŵa paubwezi na Yehova. Para tikuchita nga umo iwo ŵakachitira, tiŵenge paubwezi wakukhora na Yehova.​—Heb. 12:1, 2.

15. Chifukwa wuli Abrahamu wakadandawurapo yayi kuti wakasankha kupulikira Yehova?

¹⁵ Abrahamu wakadandawurapo yayi kuti wakasankha kupulikira Yehova. Baibolo likuti: “Abrahamu wakathuta kaumaliro na kufwa. Wakafwa muchekuru chomene, wati wakhala umoyo utali na wakukhorweska.” (Gen. 25:8) Abrahamu wakaŵa wakukondwa umoyo wake wose, ndipo wakafwa apo wakaŵa na vyaka 175. Wakaŵa wakukondwa chifukwa chakuti wakaŵa paubwezi na Yehova. Nangauli Abrahamu wakafwa “muchekuru chomene” ndipo ‘wakakhala umoyo wakukhorweska,’ kweni wakaŵaso na chilindizga cha kuzakakhala na umoyo wamuyirayira.

16. Chifukwa wuli Abrahamu wazamuŵa wakukondwa mu Paradiso?

¹⁶ Baibolo likuti Abrahamu “wakalindiliranga msumba wa fawundeshoni yanadi, msumba uwo Chiuta wakapanga na kuzenga.” (Heb. 11:10) Abrahamu wakagomezganga kuti zuŵa linyake wazamuwona msumba, uwo ni Ufumu wa Chiuta, ukuwusa pa charu chapasi. Abrahamu wazamukondwa chomene kukhala mu Paradiso ndipo wazamulutilira kukhozga ubwezi wake na Yehova. Kweniso wazamukondwa chomene kumanya kuti ŵateŵeti ŵanandi ŵa Yehova ŵakakhozgeka na chipulikano chake. Mu Paradiso, Abrahamu wazamumanya kuti umo Yisake wakaweleraso na iyo apo wakaluta kukamupeleka sembe, chikaŵa “chakuwonerapo” waka. (Heb. 11:19) Wazamumanyaso kuti umo vikamuŵinyira apo wakapelekanga Yisake, ndimoso Yehova vikamuŵinyira apo wakapelekanga Yesu kuŵa sembe yakuwombora ŵanthu awo ŵakupulikira. (Yoh. 3:16) Ivyo tasambira kwa Abrahamu vyatovwira kupulikiska ivyo Yehova wali kutichitira pakupeleka Yesu kuŵa sembe.

17. Kasi nkhani iyi yamovwirani wuli?

¹⁷ Mphanyi waliyose wa ise waŵa na chipulikano chakukhora nga ni Abrahamu. Para tilutilirenge kumumanya makora Yehova na kughanaghanirapo pa ivyo watilayizga, ubwezi withu na iyo ulutilirenge kukhora. (Ŵazgani Ŵahebere 6:10-12.) Tiyeni tilutilire kuŵa paubwezi na Yehova. Mu nkhani yakulondezgapo, tizamusambira vya ŵanthu ŵatatu awo nawo ŵakaŵa paubwezi wakukhora na Yehova.