Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Kasi Mukuzomera Kuwumbika na Muwuvi Mukuru?

Kasi Mukuzomera Kuwumbika na Muwuvi Mukuru?

“Wona, nga ni dongo mu woko la muwuvi, ndimo uliri iwe mu woko lane.”—YER. 18:6.

SUMU: 60, 22

1, 2. Chifukwa wuli Chiuta wakati Daniyeli wakaŵa “munthu wakuzirwa chomene,” ndipo nase tingaŵa wuli ŵakupulikira nga ni Daniyeli?

ŴAYUDA awo ŵakakoleka wuzga ŵakati ŵafika mu msumba wa Babuloni, ŵakasanga kuti vikozgo vili waka mbwee. Kweniso ŵanthu ŵa mu msumba uwu ŵakatemwanga chomene kuchita vyamizimu. Ndipouli, Ŵayuda ŵakugomezgeka kusazgapo Daniyeli na ŵanyake ŵatatu, ŵakakana kuwumbika na nkharo ziheni za ku Babuloni. (Dan. 1:6, 8, 12; 3:16-18) Daniyeli na ŵanyake ŵakasimikizga kuti ŵalutilirenge kuteŵetera Yehova pera nga ni Muwuvi wawo. Nakuti ndivyo ŵakachita nadi! Daniyeli wakakhala ku Babuloni pafupifupi umoyo wake wose, kweni Chiuta wakati Daniyeli wakaŵa “munthu wakuzirwa chomene.”—Dan. 10:11, 19.

2 Kale, muwuvi wakasankhanga chikomboli mwakuyana na icho wakukhumba kuwumba, ndipo icho wakawumbanga chikatoleranga kawonekero ka chikomboli. Mazuŵa ghano, Ŵakhristu ŵaunenesko ŵakumanya kuti Yehova ni Fumu ya chilengiwa chose, ndipo wali na mazaza ghakuwumba ŵanthu ŵamitundu yose. (Ŵazgani Yeremiya 18:6.) Kweniso Yehova wali na nkhongono zakuwumba munthu waliyose payekha. Ndipouli, wakuchindika chomene wanangwa withu wakusankha ndipo wakukhumba kuti tisankhenge tekha kujilambika kwa iyo. Tiyeni tidumbiskane fundo zitatu izo zingatovwira kuti tilutilire kuŵa nga ni dongo lambura kusuzga kuwumba mu mawoko gha Yehova: (1) Kasi ni nkharo wuli iyo yingatipangiska kuti tikane ulongozgi wa Yehova? (2) Kasi ni mikhaliro wuli iyo yingatovwira kuti tilutilire kuwumbika mu woko la Yehova? (3) Kasi ŵapapi ŵangalongora wuli kuti ŵakuthemba Yehova nga Muwuvi Mukuru para ŵakuwumba ŵana ŵawo?

TCHEŴANI NKHARO IZO ZINGANONOPESKA MTIMA

3. Kasi ni nkharo wuli izo zinganonopeska mtima withu? Yowoyani chiyelezgero.

3 Lemba la Zintharika 4:23 likuti: “Pa vyose ivyo ukuvikilira, vikilira chomene mtima wako, pakuti ndimo muli chisimi cha umoyo.” Kasi tikwenera kuvikilira mtima withu ku vichi? Vinyake mwa vinthu ivi ni kujikuzga, kulutilira kuchita kwananga, na kuŵavya chipulikano. Vinthu ivi vikupangiska munthu kuŵa na mzimu wambura kupulikira kweniso wakugaluka. (Dan. 5:1, 20; Heb. 3:13, 18, 19) Uziya, themba la Yuda, wakalongora kujikuzga. (Ŵazgani 2 Midauko 26:3-5, 16-21.) Pakwamba Uziya “wakachita vyakwenelera pamaso pa Yehova,” na kulutilira ‘kupenja Yehova.’ Kweni “wakati waŵa na nkhongono, wakajikuzga mu mtima.” Iyo wakaluwa kuti Yehova ndiyo wakamupa nkhongono izi. Uziya wakafika na pakotcha vyakununkhira wuwo pa tempele, ntchito iyo ŵakachitanga ŵasembe ŵakufumira mu banja la Aroni. Pamasinda, ŵasembe ŵakati ŵamususka, Uziya wakakwiya chomene chifukwa cha kujikuzga. Kasi chikachitika ntchivichi? Yehova wakamuparanya mwachikhozga soni mwakumutimba na vyoni ndipo wakafwa.—Zinth. 16:18.

4, 5. Yowoyani chiyelezgero icho chikulongora ivyo vingachitika para ndise ŵakujikuzga.

4 Para tingatondeka kuŵa maso na kwamba kujikuzga, nase tambenge ‘kujighanaghanira [taŵene] mwakujumphizga kuluska umo tikwenera kughanaghanira.’ Nyengo zinyake tingamba kukana ulongozgi wa mu Malemba. (Rom. 12:3; Zinth. 29:1) Ghanaghanirani ivyo vikachitikira Jim uyo wakapambana maghanoghano na ŵalara ŵanyake. Jim wakati: “Pa ungano wa ŵalara, nkhaphalira ŵanyane kuti ŵalije chitemwa ndipo nyengo yeneyiyo nkhakhwizuka na kufumapo waka.” Pakati pajumpha myezi 6, Jim wakasamira mu mpingo unyake wapafupi ndipo uku wakimikikaso yayi kuŵa mulara. Jim wakayowoyaso kuti: “Nkhakhuŵara chomene ndipo nkhamba kujiwona kuŵa murunji, ntheura nkhaleka unenesko.” Jim wakalopwa kwa vyaka 10. Iyo wakati: “Pakuti nkhaŵa wakujikuzga, nkhakwiya na kwamba kwimba mulandu Yehova chifukwa cha ivyo vikachitikanga. Kwa vyaka vyose 10, ŵabali ŵakaniyenderanga na kuyezga kudumbiskana nane kuti ŵanovwire, kweni vikaphura kanthu yayi.”

5 Ivyo vikachitikira Jim vikulongora kuti para ndise ŵakujikuzga tiwonenge nga tikuchita kale makora na kwamba kukana kuwumbika na Yehova. (Yer. 17:9) Jim wakalongosora kuti: “Nkhawonanga waka kuti ŵalara ŵanyane ŵakubudiska pera.” Kasi Mkhristu munyinu wali kumukhuŵazganipo? Kasi muli kukhuŵarapo chifukwa chakuti ŵali kumulekeskani kuchita uteŵeti uwo mukachitanga kale? Usange ni nthena, kasi mukachita wuli? Kasi mukamba kujikuzga? Kasi mukachita vyose ivyo mungakwaniska kuti mulutilire kuŵa paubwezi na uyo wakamukhuŵazgani kweniso kuti mulutilire kugomezgeka kwa Yehova?—Ŵazgani Salimo 119:165; Ŵakolose 3:13.

6. Kasi ntchivichi icho chikuchitika para tikulutilira kuchita zakwananga?

6 Chinyake icho chingapangiska kuti munthu wakane kuwumbika na Yehova ni para wakulutilira kuchita zakwananga. Nyengo zinyake munthu wangaŵa kuti wakuchita mwakubisirizga zakwananga zikuru. Para vili nthena, wangamba kujikhungurufya na kughanaghana kuti palije suzgo na ivyo wakuchita. Mubali munyake wakayowoya kuti njuŵi yikalekerathu kumususka chifukwa wakalutilira kuchita vinthu viheni. (Muph. 8:11) Mubali munyake uyo pakwamba wakatemwanga kuwonelera vithuzi vyamuziro wakati: “Nkhawona kuti namba kamzimu kakudelera ŵalara na kuwona kuti ŵanganovwira yayi.” Kweni nkharo yake yiheni iyi yikamupwetekeskanga chomene mwauzimu. Pamasinda, ivyo wakachitanga vikavumbukwa ndipo wakapika ulongozgi wakwenelera. Mbunenesko kuti tose ndise ŵakwananga. Kweni usange tamba nkharo yakudelera ulongozgi, kujikhungurufya na kujigowokera pa maubudi ghithu, ndikuti mtima withu wamba kuŵa unonono. Kweni usange tikupempha Yehova kuti watovwire na kutigowokera, mtima withu uŵenge unonono yayi.

7, 8. (a) Kasi Ŵaisrayeli ŵakalongora wuli kuti ŵakaŵavya chipulikano, ndipo ntchivichi icho chikaŵachitikira? (b) Kasi ise tikusambirapo vichi?

7 Chinthu chinyake icho chingatipangiska kuti tiŵe na mtima wambura kuwumbika, nkhuŵavya chipulikano. Chiyelezgero pa nkhani iyi Mbaisrayeli awo Yehova wakaŵafumiska mu charu cha Eguputo. Iwo ŵakawona na maso ghawo minthondwe yinandi iyo Yehova wakachita kuti waŵawovwire. Yinyake mwa minthondwe iyi yikaŵa yakuzizika chomene! Ndipouli, apo Ŵaisrayeli ŵakaŵa pafupi kunjira mu Charu cha Layizgano, ŵakalongora kuti ŵalije chipulikano. M’malo mwakugomezga Yehova, iwo ŵakachita wofi ndipo ŵakamba kudinginyikira Mozesi. Ŵakakhumbanga kuti ŵawelere waka ku Eguputo uko ŵakaŵa ŵazga. Ivi vikamukwiyiska chomene Yehova, ntheura wakati: “Kasi ŵanthu aŵa ŵalutilirenge kuniyuyura m’paka pawuli?” (Maŵa. 14:1-4, 11; Sal. 78:40, 41) Chifukwa cha mitima yawo yinonono na kuŵavya chipulikano, Ŵaisrayeli ŵanandi chomene awo Yehova wakaŵafumiska mu Eguputo ŵakamalira mu mapopa.

8 Mazuŵa ghano napo, apo tili pafupi chomene kunjira mu charu chiphya, chipulikano chithu chingayezgeka. Ntheura tingachita makora kusandaso chipulikano chinthu. Mwachiyelezgero, tingajisanda na kuwona usange tichali kugomezga mazgu agho Yesu wakayowoya pa Mateyu 6:33. Tingajifumba kuti: ‘Kasi ivyo nkhuŵika pakwamba mu umoyo wane vikulongora kuti nkhugomezga nadi mazgu gha Yesu? Kasi nyengo zinyake nkhutondeka kusangika pa maungano panji kuleka kupharazga chifukwa chakukhumba kusambazgika? Kasi ningachita wuli usange nkhutondeka kuchita vinthu vyauzimu chifukwa chakutangwanika chomene na ntchito? Kasi nizomerenge kuwumbika na charu na kutaya waka unenesko?’

9. Chifukwa wuli tikwenera kulutilira “kupima” chipulikano chithu, ndipo tingachipima wuli?

9 Tiyeni tiwone chinyake icho chingatipangiska kuti tiŵe na mtima unonono. Nyengo zinyake, tingaleka kupulikira malango gha Yehova pa nkhani ya ŵakusezgeka, mendezgano na vyakusanguluska. Ntheura tikwenera kujifumba kuti, ‘Kasi nane nkhutondeka kupulikira malango gha Yehova pa nkhani izi?’ Usange tamanya kuti tikupulikira yayi, ndikuti mtima withu wamba kuŵa unonono. Ntheura tikwenera kusanda chipulikano chithu mwaluŵiro. Baibolo likuti: “Lutilirani kupima usange muli mu chipulikano, lutilirani kuyezga umo imwe muliri.” (2 Kor. 13:5) Nyengo zose tikwenera kulondezga fundo za mu Mazgu gha Chiuta para tikujisanda.

LUTILIRANI KUWUMBIKA

10. Kasi ni vichi ivyo vikutovwira kuti tiŵe dongo liwemi mu mawoko gha Yehova?

10 Yehova watipa vinthu vinandi kuti vitovwire kuŵa nga ni dongo liwemi. Vinyake mwa vinthu ivi ni Mazgu ghake, mpingo, na ntchito yakupharazga. Nga umo maji ghakufeweskera dongo, Mazgu gha Chiuta nawo ghakufeweska mtima withu. Ntheura para zuŵa lililose tikuŵerenga Baibolo na kughanaghanirapo, chiŵenge chipusu kuti Yehova watiwumbe. Kale Yehova wakaphalira mafumu gha Israyeli kuti ghakoperenge Dango la Chiuta na kuliŵerenga zuŵa lililose. (Doto. 17:18, 19) Ŵapositole ŵa Yesu nawo ŵakamanyanga kuti ŵangachita makora mulimo wawo wakupharazga para ŵakuŵerenga na kughanaghanirapo fundo za mu Malemba. Mu ivyo ŵakalemba, ŵakazunuramo Malemba ghanandi gha Chihebere kulongora kuti ŵakasandanga Malemba. Kweniso ŵakachiskanga ŵanthu awo ŵakaŵapharazgiranga kuti nawo paŵekha ŵasandenge Malemba. (Mil. 17:11) Mazuŵa ghano, nase tikumanya uwemi wakuŵerenga Mazgu gha Chiuta zuŵa lililose na kughanaghanirapo. (1 Tim. 4:15) Ivi vikutovwira kuti tilutilire kujiyuyura kwa Yehova na kuzomera kuwumbika.

Tigwiliskirenge ntchito ivyo Chiuta wakutipa kuti tilutilire kuwumbika (Wonani ndime 10-13)

11, 12. Kasi Yehova wakutiwumba wuli kwizira mu mpingo? Yowoyani chiyelezgero.

11 Yehova wakutiwumbaso kwizira mu mpingo wake. Iyo wakuwumba waliyose payekha mwakuyana na umo waliri. Jim, uyo wazunulika mu ndime zakwambilira, wakasintha nkharo yake yakujitukumura mulara munyake wati wamovwira. Jim wakati: “Mulara uyu wandanisuskepo nanga nkhamoza chifukwa cha ivyo nkhachitanga. Iyo wakavuka nane yayi kweniso wakalongora kuti wakukhumba nadi kunovwira.” Pakati pajumpha myezi pafupifupi yitatu, mulara yura wakachemera Jim ku maungano. Jim wakayowoyaso kuti: “Ŵabali na ŵadumbu ŵakanipokelera makora chomene. Ntheura nkhasintha penepapo chifukwa cha chitemwa icho ŵakanilongora. Nkhamanya kuti pakwamba nkhaŵa na maghanoghano ghaheni. Ŵabali na ŵadumbu mu mpingo ŵakanovwira chomene ndipo pachoko na pachoko nkhasangaso nkhongono zauzimu. Kweniso muwoli wane nayo wakanovwira chifukwa wakawelera nyuma yayi mwauzimu. Nkhakhozgekaso chomene na nkhani zakuti ‘Yehova Sayenera Kuimbidwa Mlandu’ na ‘Tumikirani Yehova Mokhulupirika’ mu Gongwe la Mulinda la Chichewa la Novembala 15, 1992.”

12 Pakati pajumpha nyengo Jim wakimikikaso kuŵa mulara, ndipo wawovwira ŵabali ŵanyake awo nawo ŵakaŵa na suzgo nga lake. Paumaliro Jim wakati: “Pakwamba, nkhawonanga kuti nili paubwezi wakukhora na Yehova, kweni kuyowoya unenesko nkhajipusikanga waka! Pasono nkhudandawura chomene kuti kujikuzga kukanibulumutizga ku maso na kunitondeska kuwona vinthu vyakuzirwa. M’malo mwake, nkhawonanga waka tumaubudi twa ŵanji mbwenu.”—1 Kor. 10:12.

13. Kasi ntchito yakupharazga yikutovwira kuti tiŵe na mikhaliro wuli, ndipo mikhaliro iyi yikutovwira wuli?

13 Kasi ntchito yakupharazga yikutiwumba wuli? Para tikupharazgira ŵanji makani ghawemi vikutovwira kuti tiŵe ŵakujiyuyura na kuŵa na vipambi vyamzimu. (Gal. 5:22, 23) Ghanaghanirani waka za mikhaliro yiwemi iyo tikulongora para tikupharazga. Chakuzirwa chomene ntchakuti para tili na mikhaliro nga ya Khristu tikutozga chisambizgo cha Chiuta icho chikovwira ŵanthu awo tikuŵapharazgira kuti ŵasinthe nkharo yawo. Mwachiyelezgero, Ŵakaboni ŵaŵiri ku Australia ŵakategherezga mwantchindi apo mwanakazi munyake uyo ŵakamupharazgiranga wakamba kuŵakalipira. Pamasinda, mwanakazi yura wakajinyumwa ndipo wakalembera kalata ofesi ya munthavi. Wakalemba kuti: “Nkhukhumba kuphepiska ŵanthu ŵaŵiri awo ŵakiza ku nyumba yane. Ŵanthu aŵa ŵakaŵa ŵakuzika na ŵakujiyuyura chomene nangauli nkhalongora kujikuzga na kuŵayowoyera mazgu ghamsinjiro. Nkhuwona kuti ndine muzeleza kuti nkhachimbizga ŵanthu ŵaŵiri aŵa awo ŵakanipharazgiranga Mazgu gha Chiuta.” Kasi imwe mukuwona wuli? Kasi mwanakazi mphanyi wakalemba kalata iyi usange Ŵakaboni ŵara nawo ŵakamukalipira? Yayi. Ivi vikulongora kuti ntchito yakupharazga yikutovwira chomene, ise na awo tikuŵapharazgira wuwo.

THEMBANI YEHOVA PAKUWUMBA ŴANA ŴINU

14. Kasi ŵapapi ŵakwenera kuchita vichi kuti ŵawumbe makora ŵana ŵawo?

14 Ŵana ŵanandi ŵakutemwa kusambira ndipo mbakujiyuyura. (Mat. 18:1-4) Ŵapapi awo mbavinjeru ŵakulimbikira kusambizga ŵana ŵawo unenesko na kuŵawovwira kuti ŵautemwenge chomene apo ŵachali ŵachoko. (2 Tim. 3:14, 15) Kweni kuti ŵapapi ŵasambizge makora ŵana ŵawo, ŵakwenera kujisambizga dankha ŵekha na kuchita ivyo ŵakusambira. Para ndimo ŵapapi ŵakuchitira, ŵana ŵawo ŵawonenge ndipo chiŵenge chipusu kuchita ivyo ŵakusambira. Kweniso ŵamanyenge kuti para ŵapapi ŵawo ŵakuŵalanga, ndikuti ŵakuŵatemwa nga umo Yehova wakuchitira.

15, 16. Kasi ŵapapi ŵangalongora wuli kuti ŵakuthemba Yehova para mwana wawo ŵasezgeka?

15 Nangauli ŵana ŵangasambizgika makora, kweni nyengo zinyake ŵanyake pamasinda ŵakuleka unenesko panji kusezgeka mu mpingo. Ichi chikupangiska kuti mbumba yose yisuzgike maghanoghano. Mudumbu munyake wa ku South Africa wakati: “Mudumbu wane wakati wasezgeka mu mpingo vikaŵa nga kuti watayika. Mtima wane ukati waka sungunu!” Kasi mudumbu uyu na ŵapapi ŵake ŵakachita wuli? Iwo ŵakalondezga ulongozgi wa Chiuta. (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 5:11, 13.) Ŵapapi ŵake ŵakati: “Tikaŵikapo mtima kuti tilondezge ivyo Baibolo likuyowoya. Tikamanyanga kuti para tikuchita vinthu umo Yehova wakukhumbira, tiwovwirenge kuti mwana withu wawelere kwa Yehova. Tikawonanga kuti chilango chakusezga ntchakufuma kwa Yehova, ndipo wakulanga munthu chifukwa cha chitemwa kweniso mwakwenelera. Ntheura tikawoneseskanga kuti ivyo tikuchitira nayo lumoza ni vyekha ivyo vikukhwaska mbumba yithu.”

16 Kasi mwana wawo uyo wakasezgeka wakajipulika wuli? Iyo wakati: “Nkhamanya kuti banja lakwithu likanitinkhanga yayi, kweni likapulikiranga Yehova na gulu lake.” Wakayowoyaso kuti: “Para walomba Yehova kuti wakovwire na kukugowokera, ndipo ukumanya makora kuti Yehova ngwakukhumbikwa nadi.” Kasi mukughanaghana kuti mbumba iyi yikajipulika wuli kuwona kuti mwana wawo waweleraso kwa Yehova? Para nyengo zose tikulondezga ulongozgi wa Chiuta, tisangenge chandulo chikuru.—Zinth. 3:5, 6; 28:26.

17. Chifukwa wuli nyengo zose tikwenera kujilambika kwa Yehova?

17 Ŵayuda awo ŵakaŵa ŵazga ku Babuloni ŵakapera na kuwelera kwa Yehova. Iwo ŵakaŵeyelera Yehova kuti: “A Yehova, ndimwe Dada withu. Tili dongo ise, ndipo imwe ndimwe Muwuvi withu. Tose tili mulimo wa woko linu. . . . Mungakumbukanga chara maubudi ghithu muyirayira. Tilaŵiskani, taŵeya, pakuti tose tili ŵanthu ŵinu.” (Yes. 64:8, 9) Para nase tikujiyuyura na kulutilira kujilambika kwa Yehova, watiwonenge kuti ndise ŵakuzirwa chomene nga umo wakachitira na ntchimi Daniyeli. Chakuzirwa chomene ntchakuti Yehova walutilirenge kutiwumba kwizira mu Mazgu ghake, mzimu utuŵa, na gulu lake. Paumaliro tizamwimilira panthazi pake na kuchemeka ‘ŵana ŵarunji ŵa Chiuta.’—Rom. 8:21.