Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Ŵapapi, Wovwirani Ŵana Ŵinu Kukhozga Chipulikano Chawo

Ŵapapi, Wovwirani Ŵana Ŵinu Kukhozga Chipulikano Chawo

“Ŵanyamata na ŵamwali . . .wose ŵalumbe zina la Yehova.”—SAL. 148:12, 13.

SUMU: 88, 115

1, 2. (a) Kasi ŵapapi ŵakusangana na masuzgo wuli, ndipo ŵangachita wuli kuti ŵamarane nagho? (b) Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?

ŴAKUTORANA ŵanyake ŵakati: “Para ŵapapi ŵakugomezga Yehova, chikung’anamura kuti ŵana ŵawo nawo ŵamugomezgenge yayi. Ŵana ŵithu ŵakuchita kuhara chipulikano yayi. Kweni ŵakuchita kusambira na kwamba kuŵa na chipulikano pachoko na pachoko.” Mubali munyake wa ku Australia wakati: “Ntchipusu yayi kovwira ŵana kuti ŵaŵe na chipulikano chakukhora, nakuti ni suzgo ilo mupapi waliyose wakukumana nalo. Mukwenera kuŵawovwira pa kalikose. Nyengo zinyake mungaghanaghana kuti mwaŵazgora mafumbo ghawo mwakukhorweska. Kweni mungazizwa kuti para pajumpha nyengo, mbwee ŵakufumbaso fumbo ilo mukaŵazgora kale. Manyani kuti mazgoro agho ŵana winu wangakhorwa nagho sono, nyengo zinyake ghangazakagwiraso ntchito yayi para ŵakura. Ntheura nyengo zose mukwenera kulutilira kuŵavwira na kuŵakumbuska ivyo mukuŵasambizga.”

2 Usange ndimwe mupapi, kasi nyengo zinyake mukuwona kuti mungakwaniska yayi kusambizga makora ŵana ŵinu na kuŵawovwira kuŵa na chipulikano chakukhora? Mbunenesko kuti palije uyo wangakwaniska kuchita makora mulimo uwu payekha. (Yer. 10:23) Kweni tingakwaniska kusambizga makora ŵana ŵithu para tikuthemba Yehova. Mu nkhani iyi tidumbiskanenge fundo zinayi izo zingawovwira ŵapapi kusambizga makora ŵana ŵawo na kuŵawovwira kuŵa na chipulikano chakukhora: (1) Ŵamanyani makora ŵana ŵinu. (2) Ŵikanipo mtima kuŵasambizga ivyo imwe mukusambira. (3) Gwiliskirani ntchito viyelezgero viwemi. (4) Zikirani kweniso mulombenge nyengo zose.

ŴAMANYANI MAKORA ŴANA ŴINU

3. Kasi ŵapapi ŵangamuyezga wuli Yesu para ŵakusambizga ŵana ŵawo?

3 Yesu wakawopanga yayi kufumba ŵalondezgi ŵake ivyo ŵakagomezganga. (Mat. 16:13-15) Namweso ndimo mungachitira pakusambizga ŵana ŵinu. Kopa yayi kuŵafumba ivyo ŵakugomezga. Para mukuchezga na ŵana ŵinu, panji mukugwira kantchito kanyake, mungaŵafumba umo ŵakuwonera ivyo ŵakusambira. Kweniso mungadumbiskana nawo ivyo ŵakukayikira. Ivi vingamovwirani kumanya usange ŵakugomezga ivyo ŵakusambira panji yayi. Muwukirano munyake wa ku Australia wa vyaka 15, wakalemba kuti: “Kanandi Adada ŵakanifumbanga ivyo nkhugomezga na chifukwa chake. Ŵakanifumbanga kuti: ‘Kasi Baibolo likuti wuli? Kasi ukugomezga ivyo Baibolo likuyowoya? Chifukwa wuli ukuvigomezga?’ Iwo ŵakakhumbanga kuti nizgorenge mu mazgu ghane na ghane m’malo mwa kuwerezga waka ivyo iwo panji amama ŵakuyowoya. Apo nkhakulanga, nkheneranga kulongosora vinandi pa mafumbo agho ŵakanifumbanga.”

4. Chifukwa wuli mukwenera yayi kusurako waka mafumbo gha ŵana ŵinu? Yowoyani chiyelezgero.

4 Usange mwana winu wakugomezga luŵiro yayi ivyo wakusambira, zikirani. Mukwenera kumovwira mwakuzikira kuti wasange mazgoro gha mafumbo ghake. Dada munyake wakati: “Lekani kudelera mafumbo gha ŵana ŵinu panji kusulako waka. Kweniso mukwenera kutegherezga nanga nipara ŵakumuphalirani nkhani iyo imwe mundakondwe nayo.” Nakuti ntchiheni yayi kufumba mafumbo chifukwa vikulongora kuti ŵakukhumba kumanya vinandi pa ivyo ŵakusambira. Yesu nayo apo wakaŵa na vyaka 12, wakafumbanga mafumbo ghakuzirwa chomene. (Ŵazgani Luka 2:46.) Muwukirano munyake wa vyaka 15 wa ku Denmark, wakati: “Zuŵa linyake nkhaphalira ŵapapi ŵane kuti nkhukayika usange chisopa chithu pera ndicho ntchaunenesko. Nangauli ŵakwenera kuti ŵakafipa mtima na ivyo nkhayowoya, kweni ŵakanovwira mwakuzika. Iwo ŵakagwiliskira ntchito Baibolo pakuzgora mafumbo ghose agho nkhaŵa nagho.”

5. Kasi mungawovwira wuli ŵana ŵinu kukhozga chipulikano chawo?

5 Mukwenera kumanya makora ivyo ŵana ŵinu ŵakughanaghana, umo ŵakujipulikira, kweniso ivyo ŵakufipa navyo mtima. Lekani kughanaghana kuti ŵana ŵinu ŵali na chipulikano chifukwa chakuti ŵakusangika pa maungano kweniso ŵakupharazga namwe. Zuŵa lililose mungadumbiskana nawo fundo za mu Malemba para mukuchezga panji kugwira kantchito kanyake. Mukwenera kulombera lumoza na ŵana ŵinu kweniso kuŵalombera nyengo zose. Mukweneraso kumanya viyezgo na masuzgo agho ghangananga chipulikano cha ŵana ŵinu ndipo ŵawovwirani umo ŵangachitira na masuzgo agho.

ŴIKANIPO MTIMA KUŴASAMBIZGA IVYO IMWE MUKUSAMBIRA

6. Kasi kusambira Mazgu gha Chiuta kungawovwira wuli ŵapapi kuti ŵasambizgenge ŵana ŵawo mwaluso?

6 Yesu wakaŵa msambizgi waluso ndipo wakachonthanga mitima ya ŵanthu chifukwa wakaŵatemwanga. Yesu wakatemwangaso Yehova kweniso Baibolo. (Luka 24:32; Yoh. 7:46) Ŵapapi, namwe mungaŵafika pa mtima ŵana ŵinu para mukuŵatemwa, mukutemwa Yehova, kweniso Baibolo. (Ŵazgani Dotoronome 6:5-8; Luka 6:45.) Ntheura ŵapapi mukwenera kulutilira kusambira Baibolo na mabuku agho ghakulongosora Baibolo. Sambirani kufuma mu mabuku ghithu na kumanya vinandi pa nkhani ya vinthu ivyo Yehova wali kulenga. (Mat. 6:26, 28) Usange nyengo zose mukuchita nthena, mumanyenge vinandi vya Yehova ndipo mumutemwenge chomene. Kweniso vimovwiraninge kuti musambizgenge makora ŵana ŵinu.—Luka 6:40.

7, 8. Kasi mukwenera kuchita wuli na ivyo mwasambira? Pelekani viyelezgero

7 Nyengo zose muphalirenge mbumba yinu ivyo mwasambira mu Baibolo. Mukwenera kudumbiskana na ŵana ŵinu nyengo zose, kwali muli pa Nyengo Yakusopera ya Mbumba panji mukunozgekera maungano. Ndipouli, mukwenera yayi kuchichizga ŵana ŵinu kuti mudumbiskane nawo ivyo mwasambira. Mbumba yinyake ya ku United States yikutemwa kudumbiskana na ŵana ŵawo para yikurya chakurya icho wose ŵakutemwa panji para yawona kanthu kanyake kakutowa ako Yehova wali kulenga. Mbumba iyi yikati: “Nyengo zose tikukumbuska ŵana ŵithu za chitemwa cha Yehova na vinjeru vyake pakutipa vinthu viwemi chomene ivyo tikukondwa navyo.” Mbumba yinyake ya ku South Africa yikutemwa kudumbiskana na ŵana ŵawo ŵaŵiri ŵasungwana za ivyo vikuchitika kuti mbuto izo ŵakupanda zimere na kukura. Iwo ŵakutemwa kudumbiskana nkhani zakukondweska izi para ŵakulima. Iwo ŵakati: “Tikuŵikapo mtima kuti tovwire ŵana ŵithu kuti ŵawongenge Yehova chifukwa chakulenga vyamoyo ivyo ni vyakuzizika chomene.”

8 Dada munyake wa ku Australia wakaluta na mwana wake msepuka wa vyaka 10 ku malo ghakusungirako vinthu vyakale. Iyo wakachita ivi kuti wakakhozge chipulikano cha mwana wake kwizira mu vinthu ivyo Chiuta wali kulenga. Dada wakati: “Tikawona viwangwa vya vinyama vinyake vyakale ivyo vikuwoneka nga ni nkhonyo. Vikawonekanga kuti vikaŵa vyakutowa kweniso vyakuzizika. Vinyama ivi vikakhalanga mu nyanja zikuruzikuru kweni pasono vili kumara. Usange vyamoyo vikachita kusintha kufuma ku vinyake, chifukwa wuli vinyama ivi vikaŵa kale vyakuzizika nthena? Ine na mwana wane, tikasambira vinthu vinandi vyakukondweska ku malo agha.”

GWILISKIRANI NTCHITO VIYELEZGERO MWALUSO

9. Chifukwa wuli mukwenera kugwiliskira ntchito viyelezgero pakusambizga, ndipo mama munyake wakachita wuli?

9 Yesu wakatemwanga kugwiliskira ntchito viyelezgero pakusambizga. Viyelezgero ivi vikamovwiranga kufika ŵanthu pa mtima na kuŵawovwira kughanaghanirapo pa ivyo ŵakusambira. Kweniso vikawovwiranga kuti ŵaleke kuluwa ivyo ŵasambira. (Mat. 13:34, 35) Ŵapapi nawo ŵakwenera kovwira ŵana ŵawo kuti ŵaghanaghanirengepo pa ivyo ŵakusambira. Ntheura ŵapapi mugwiliskirenge ntchito viyelezgero para mukusambizga ŵana ŵinu. Ivi ndivyo mama munyake wa ku Japan wakachitanga. Mama uyu wakaŵa na ŵana ŵaŵiri ŵanyamata. Munyake wakaŵa na vyaka 8 ndipo munyake 10. Iyo wakasambizga ŵana ŵake umo Yehova wali kusazgira makora mphepo zakupambanapambana mu mlengalenga. Kuti wawovwire ŵana ŵake kupulikiska makora fundo iyi, wakaŵapa mkaka, shuga, na khofi. Wakaŵaphalira kuti ŵasazge vinthu ivi na kupanga khofi wakuti iyo wamwe. Mama uyu wakati: “Ŵakasazga mwakupwelelera chomene na kupanga khofi muwemi. Nkhafumba chifukwa icho ŵakapangira khofi uyu mwakupwelelera chomene. Ŵakanizgora kuti ŵakakhumbanga kuti ŵapange khofi uyo ine ningamutemwa. Ntheura nkhaŵalongosolera kuti Chiuta nayo wali kusazga makora mphepo mu mlengalenga mwakuyana na ivyo ise tikukhumbikwira kuti tiŵe na umoyo uwemi pa charu.” Chiyelezgero ichi chikaŵa chiwemi chomene kuyana na msinkhu wa ŵana aŵa. Chikaŵawovwira kuti nawo ŵaghanaghanenge ndipo ŵakaluwa yayi ivyo ŵakasambira.

Gwiliskirani ntchito viyelezgero vipusu pakukhozga chipulikano cha ŵana ŵinu (Wonani ndime 10)

10, 11. (a) Kasi ntchiyelezgero wuli icho mungagwiliskira ntchito kuti movwire mwana winu kukhozga chipulikano chake mwa Chiuta? (Wonani chithuzi chakwamba.) (b) Kasi ni viyelezgero wuli ivyo imwe mukuwona kuti ni viwemi chomene?

10 Kasi ntchiyelezgero wuli chinyake icho mungagwiliskira ntchito kuti movwire ŵana ŵinu kugomezga kuti kuli Mlengi? Para mukuphika keke panji chikondamoyo mungachema mwana winu kuti nayo wawone umo mukuphikira. Wangawona vinthu vyakupambanapambana ivyo mukusazga kuti muphike keke panji chikondamoyo. Pamanyuma, mupani apulo ndipo mufumbani kuti: ‘Kasi ukumanya ivyo vikuchitika kuti apulo ili lifike apa?’ Chekani pakati apulo na kutoramo kanjere kake. Mulongosolerani kuti kanjere aka kali na ulongozgi panji vinthu ivyo vikukhumbikwa kuti apulo lipangike. Mungamufumbaso kuti: ‘Usange ŵanthu awo ŵakuphika keke ŵakulondezga ulongozgi wakulembeka na munthu, kasi ni njani uyo wakalemba ulongozgi uwo ukusangika mu kanjere ka apulo?’ Para mwana winu ni mularako, mungamulongosolera kuti ulongozgi wa umo khuni lose la apulo likwenera kuŵira ukulembeka mu DNA. Mungawoneraso lumoza viyelezgero ivyo vikusangika mu burosha lakuti The Origin of Life—Five Questions Worth Asking pa peji 10 m’paka 20.

11 Ŵapapi ŵanandi ŵakutemwa kudumbiskana na ŵana ŵawo nkhani za mutu wakuti, “Kasi Vikaŵako Vyekha?” izo zikusangika mu Wukani! Ŵanyake ŵakugwiliskira ntchito nkhani izi pakusambizga ŵana ŵawo awo ŵachali ŵachoko chomene. Mwachiyelezgero, mbumba yinyake ku Denmark yikayaniska ndege na viyuni kuti yovwire ŵana ŵawo kupulikiska kuti Mlengi wali na vinjeru chomene kuluska ŵanthu. Iwo ŵakati: “Ndege yikuwoneka nga chiyuni, kweni kasi ndege yingatayira masumbi na kukonkhomora tundege tuchokotuchoko? Kasi viyuni navyo vikukhumbikwira chiŵanja chakudekapo? Kasi para ndege yikulira, yingayana na kulira kwa chiyuni? Ntheura ni njani uyo wali na vinjeru chomene pakati pa uyo wakalenga viyuni na awo ŵakupanga ndege?” Mafumbo ghanthena agha ghangawovwira mwana winu kuti waŵe na “kaghanaghaniro kawemi” na kukhozga chipulikano chake mwa Yehova.—Zinth. 2:10-12.

12. Kasi viyelezgero vingawovwira wuli ŵana kugomezga chomene Baibolo?

12 Para mukugwiliskira ntchito viyelezgero mwaluso movwirenge ŵana ŵinu kugomezga kuti Baibolo likuneneska. Mwachiyelezgero, ghanaghanirani ivyo lemba la Yobu 26:7 likuyowoya. (Ŵazgani.) Kasi mungawovwira wuli mwana winu kugomezga kuti lemba ili likalembeka na Chiuta? Ntchipusu kumulongosolera waka lemba ili. Ndipouli, ntchiwemi yayi kuchita nthena. M’malo mwake mungachita vinthu ivyo vingamovwira kuti waghanaghanirepo. Muphalirani kuti Yobu wakaŵako pambere telesikopu na ndege zakulutira pa mwezi zindambe kupangika. Mulimo wa mwana winu uŵe wakuti walongosore kuti ntchipusu yayi kuti charu chapasi icho ntchikuru chomene, chining’ine pambura kanthu. Wangagwiliskira ntchito bola panji libwe kuti walongosore makora kuti ntchinonono chomene kuti chinthu chikhale pachekha kwambura chakukhozgera. Ivi vingamovwira kumanya kuti Baibolo, nangauli likalembeka ni kale chomene, likuneneska chifukwa ndakufuma kwa Chiuta.—Neh. 9:6.

LONGOSORANI KUZIRWA KWA FUNDO ZA MU BAIBOLO

13, 14. Kasi ŵapapi ŵangawovwira wuli ŵana ŵawo kuzirwiska chomene fundo za mu Baibolo?

13 Mukwenera kovwira ŵana ŵinu kumanya kuti ŵaŵenge ŵakukondwa para nyengo zose ŵakulondezga fundo za mu Baibolo. (Ŵazgani Salimo 1:1-3.) Nakuti pali nthowa zinandi izo mungawovwilira ŵana ŵinu. Mwachiyelezgero, ŵafumbani kuti: ‘Usange mungapika mwaŵi wakukakhala pa chirwa chinyake chakutowa chomene kweniso wakusankha ŵanthu awo mukukhumba kukakhala nawo, kasi mungasankha ŵanthu ŵankharo wuli kuti mukaŵe ŵakukolerana?’ Apo ŵakusankha ŵanthu awo ŵamukhala nawo, ŵawovwirani kughanaghanira ulongozgi uwo uli pa Ŵagalatiya 5:19-23.

14 Mu chiyelezgero ichi, muli fundo ziŵiri zakuzirwa chomene. Yakwamba, fundo za Chiuta zikovwira ŵanthu kukhala mwamtende kweniso mwakukolerana. Yachiŵiri, Yehova wakutisambizgirathu sono kuti tizakakhale makora mu charu chiphya. (Yes. 54:13; Yoh. 17:3) Mungachiskaso ŵana ŵinu kughanaghanira umo fundo za mu Baibolo zawovwilira ŵanthu ŵanyake kusintha nkharo ziheni. Zinyake mwa fundo izi zikusangika mu Gongwe la Mulinda pa chigaŵa chakuti, “Baibolo Likusintha Umoyo wa Ŵanthu.” Usange mu mpingo winu muli mubali panji mudumbu munyake uyo kale wakaŵa na nkharo yiheni kweni sono wali kusintha, mungamuchema kuti muzakachezge nayo na kumufumba ivyo vikamovwira kuti wasinthe. Ivi vingawovwira kuti mwana winu wamanye kuti mazgu gha Chiuta ngamoyo.—Heb. 4:12.

15. Kasi mukwenera kuŵa na chilato wuli para mukusambizga ŵana ŵinu?

15 Fundo yikuru njakuti para mukusambizga ŵana ŵinu muŵawovwirenge kuti ŵaghanaghanirengepo pa ivyo ŵakusambira ndipo muŵasambizgenge vinthu ivyo vikuyana na msinkhu wawo. Ŵawovwirani kuti ŵakondwenge na ivyo ŵakusambira na kukhozga chipulikano chawo. Dada munyake wakati: “Kuvuka yayi kusambizga ŵana ŵinu ndipo mugwiliskirenge ntchito nthowa zakupambanapambana.”

MUGOMEZGEKENGE, MUZIKIRENGE KWENISO MULOMBENGE

16. Chifukwa wuli ŵapapi ŵakwenera kuzikira para ŵakusambizga ŵana ŵawo? Yowoyani chiyelezgero.

16 Mzimu utuŵa wa Chiuta ungamovwirani kuti mukhozge chipulikano cha ŵana ŵinu. (Gal. 5:22, 23) Chipasi chikutora nyengo kuti chikhome, mwakuyana waka vikutora nyengo kuti mwana waŵe na chipulikano chakukhora. Ntheura mukwenera kuzikira pakusambizga ŵana ŵinu. Dada munyake wa ku Japan uyo wali na ŵana ŵaŵiri wakati: “Ine na muwoli wane tikategherezganga chomene para ŵana ŵithu ŵakuyowoya. Kufuma waka pa wanichi wawo, nkhasambiranga nawo kwa maminiti 15 zuŵa lililose, kupaturapo mazuŵa gha maungano. Tose chikatiŵiranga chipusu kudumbiskana kwa maminiti 15 zuŵa lililose.” Mulaŵiliri wa dera munyake wakayowoya kuti: “Apo nkhaŵa muwukirano, nkhaŵa na mafumbo ghanandi chomene kweniso nkhakayikiranga fundo zinyake izo gulu likusambizga. Kweni ghanandi mwa mafumbo agho nkhaŵa nagho ghakazgorekanga para nili pa maungano, pakusopa kwa mbumba panji pa sambiro la namwene. Ntheura ŵapapi ŵakwenera kulutilira kusambizga ŵana wawo nyengo zose.”

Usange imwe mukutemwa kusambira Baibolo, muŵenge msambizgi waluso (Wonani ndime 17)

17. Kasi ivyo ŵapapi ŵakuchita vingawovwira wuli ŵana ŵawo? Yowoyani chiyelezgero.

17 Ŵana ŵangaŵa na chipulikano chakukhora, usange ŵakuwona kuti imwe muli na chipulikano chakukhora. Manyani kuti ivyo mukuchita vingawovwira ŵana ŵinu kuŵa na chipulikano chakukhora panji yayi. Vili nthena chifukwa iwo ŵakuwona vyose ivyo mukuchita. Ntheura mukwenera kulutilira kukhozga chipulikano chinu. Ivi viwovwirenge ŵana ŵinu kumanya kuti nyengo zose mukuthemba chomene Yehova. Mbumba yinyake ku Bermuda yikalomberanga lumoza na ŵana ŵawo para yikwenjerwa na nkhani yinyake. Iwo ŵakalombanga kuti Yehova waŵawovwire. Kweniso ŵakachiskanga ŵana ŵawo kuti nawo walombenge paŵekha nyengo zose. Iwo ŵakati: “Tikaphalirangaso mwana withu msungwana uyo wakaŵa mulara kuti ‘ugomezgenge chomene Yehova ndipo lutilira kumuteŵetera, kweniso leka kwenjerwa chomene.’ Iyo wakayamba kugomezga chomene Yehova wati wawona kuti vinthu vyamba kwenda makora. Kweniso wakamanya kuti Yehova wakutovwira nadi. Ivi vikamovwira kukhozga chipulikano chake mwa Chiuta na kugomezga chomene Baibolo.”

18. Kasi ŵapapi ŵakwenera kumanya fundo wuli yakuzirwa?

18 Ndipouli, ŵapapi mukwenera kumanya kuti ŵana ŵinu nawo ŵakwenera kuchitapo kanthu kuti ŵakhozge chipulikano chawo. Imwe mukupanda na kuthilira waka, kweni ni Yehova pera uyo wangakuzga chipulikano cha ŵana ŵinu. (1 Kor. 3:6) Ntheura lutilirani kulomba mzimu wa Yehova kweniso kuŵasambizga. Para mukuchita nthena, Yehova watumbikenge ivyo mukuchita.—Efe. 6:4.