Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Mwaŵana, Khozgani Chipulikano Chinu Mwaŵana, Khozgani Chipulikano Chinu

Mwaŵana, Khozgani Chipulikano Chinu Mwaŵana, Khozgani Chipulikano Chinu

‘Chipulikano . . . mbukaboni wakukhorweska wa vinthu vyenecho ivyo ni vyambura kuwoneka.’—HEB. 11:1.

SUMU: 41, 69

1, 2. Kasi ŵawukirano ŵanandi ŵakusangana na masuzgo wuli, ndipo ŵangachita wuli kuti ŵamarane nagho?

MAZUŴA ghano, ŵanthu ŵanandi ŵakugomezga yayi Baibolo kweniso kuti kuli Chiuta. Ŵanyake ŵakugomezga yayi kuti vinthu vikachita kulengeka na Chiuta. Mwachiyelezgero, mudumbu munyake muwukirano wa ku Britain wakati munyake wa ku sukulu wakamuphalira kuti: “Para ukugomezga kuti kuli Chiuta, ukumanya yayi icho ukuchita.” Mubali munyake wa ku Germany wakati: “Ŵasambizgi ŵane ŵakuti Baibolo likuteta kuti vinthu vikachita kulengeka. Iwo ŵakusambizga kuti vinthu vili kuchita kusintha. Ntheura ŵana ŵa sukulu ŵakugomezga kuti vinthu vikachita kusintha nadi kufuma ku vinthu vinyake.” Mudumbu munyake muwukirano wa ku France wakati: “Ŵasambizgi ŵithu ŵakuzizwa chomene kuti ŵana ŵa sukulu ŵanyake ŵachali kugomezga Baibolo.”

2 Ŵanthu ŵanandi ŵakugomezga yayi kuti vinthu vikachita kulengeka, kweni ŵakuti vikachita kusintha kufuma ku vinthu vinyake. Kasi imwe nga muteŵeti wa Yehova, vikumusuzgani kukana chisambizgo chautesi ichi? Para vikumusuzgani, manyani kuti pali vinthu ivyo mungachita kuti mukhozge chipulikano chinu na kulutilira kuŵa na chipulikano chankhongono. Chimoza mwa vinthu ivi, nkhugwiliskira ntchito nkhongono yinu ya kaghanaghaniro iyo ‘yimusungiliraninge.’ Nkhongono yakaghanaghaniro yimuvikiliraninge kuti muleke kugomezga vinthu vyautesi ivyo ŵanthu ŵakuyowoya ivyo vingananga chipulikano chinu.—Ŵazgani Zintharika 2:10-12.

3. Kasi mu nkhani iyi tidumbiskanenge vichi?

3 Munthu wakuŵa na chipulikano chanadi para wamumanya makora Chiuta. (1 Tim. 2:4) Ntheura para mukuŵazga Mazgu gha Chiuta na kuŵerenga mabuku ghakulongosora Baibolo, lekani kuŵazga mwakuchimbilira. Mukwenera kughanaghanirapo pa ivyo mukuŵazga kuti ‘mumanye ng’anamuro lake.’ (Mat. 13:23) Mu nkhani iyi, tidumbiskanenge ivyo ŵana ŵangachita kuti ŵakhozge chipulikano chawo mwa Chiuta, Mlengi wa vinthu vyose. Kweniso ivyo ŵangachita kuti ŵalutilire kugomezga Baibolo ilo lili na “ukaboni wakukhorweska.”—Heb. 11:1.

UMO MUNGAKHOZGERA CHIPULIKANO CHINU

4. Chifukwa wuli waliyose wakwenera kuŵa na chipulikano pa ivyo wakugomezga, ndipo wakwenera kuchita vichi kuti wasange unenesko?

4 Ŵanthu ŵanandi ŵakugomezga kuti vinthu vikachita kusintha chifukwa ndivyo ŵasayansi ŵakusambizga, ndipo ŵakugomezga yayi kuti kuli Chiuta. Iwo ŵakuti munthu uyo wakugomezga kuti kuli Chiuta, wakuchita nthena chifukwa wali waka na chipulikano. Kweni manyani kuti munthu wakwenera kuŵa na chipulikano kwali wakugomezga kuti Chiuta ndiyo wakalenga vinthu panji wakugomezga kuti vinthu vikachita kusintha kufuma ku vinyake. Chifukwa wuli tikuyowoya nthena? Chifukwa palije munthu uyo wali kuwonapo Chiuta panji kuwona vinthu vikulengeka. (Yoh. 1:18) Kweniso palije munthu waliyose nanga ngwasayansi uyo wali kuwonapo chamoyo chikusintha kufuma ku chamoyo chinyake. Mwachiyelezgero, palije munthu uyo wali kuwonapo mtondoli ukusintha kuzgoka munkhwere, nesi munkhwere kuzgoka munthu. (Yobu 38:1, 4) Ntheura waliyose wakwenera kusanda vinthu na kugwiliskira ntchito nkhongono yake yakaghanaghaniro kuti wasange unenesko. Pakuyowoya za ivyo Chiuta wali kulenga, mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Kwambira apo Chiuta wakalengera charu, makhaliro ghake ghambura kuwoneka, agho ni nkhongono yake yamuyirayira na Uchiuta wake, ghakuwoneka makora chomene chifukwa ghakumanyikwa kwizira mu vinthu ivyo wali kulenga. Ntheura ŵanthu ŵalije pakugwenthera.”—Rom. 1:20.

Gwiliskirani ntchito vinthu vyakupenjera nkhani ivyo vingamovwirani para mukudumbiskana na ŵanji (Wonani ndime 5)

5. Kasi gulu latipa vichi kuti vitovwire kugwiliskira ntchito makora nkhongono yithu yakughanaghana?

5 Mazgu ghakuti ‘kumanya’ ghakung’anamura kusanga ukaboni wa chinthu chinyake uwo nyengo zinyake ungawoneka mwaluŵiro yayi panji ukusangika bweka yayi. (Heb. 11:3) Ntheura ŵanthu awo ŵakukhumba kumanya chinthu chinyake, ŵakugwiliskira ntchito ivyo ŵakuwona na kupulika pera yayi. Kweni ŵakugwiliskiraso ntchito maghanoghano ghawo kuti ŵachimanye makora chinthu icho. Gulu la Yehova latipa vinthu vinandi ivyo vikutovwira pakupenjerezga nkhani kuti timanye vinandi. Vinthu ivi vingatovwira kuti tiŵe na maso gha chipulikano na ‘kuwona’ Mlengi withu. (Heb. 11:27) Vinyake mwa vinthu ivi ni vidiyo yakuti The Wonders of Creation Reveal God’s Glory, burosha lakuti Was Life Created? na The Origin of Life—Five Questions Worth Asking, na buku lakuti Is There a Creator Who Cares About You? Kweniso magazini ghithu ghakuŵa na fundo izo zingatovwira para tikukhumba kumanya vinandi. Mwachiyelezgero, magazini ya Wukani! yikuŵa na nkhani izo zikulongosora umo ŵasayansi na ŵanthu ŵanyake ŵakasinthira ivyo ŵakagomezganga na kwamba kugomezga kuti Chiuta waliko. Kweniso nkhani zakuti “Kasi Vikaŵako Vyekha?” zikulongosora vinthu vyakuzizika ivyo Yehova wali kulenga. Nakuti ŵasayansi ŵanyake ŵakuyezga kupanga vinthu vyakuyana na ivyo Yehova wali kulenga.

6. Kasi kuŵazga mabuku ghithu kungamovwirani wuli, ndipo imwe pamwekha ghamovwirani wuli?

6 Pakuyowoya za maburosha agho tazunura mu ndime 5, munyamata munyake muwukirano wa vyaka 19 wa ku United States wakati: “Naŵerenga maburosha agha kwa nyengo yitali ndipo ghanovwira chomene.” Mudumbu munyake wa ku France wakalemba kuti: “Nkhani za mutu wakuti ‘Kasi Vikaŵako Vyekha?’ zikulongora kuti Yehova wali kulenga vinthu vyakuzizika chomene. Nakuti ŵasayansi ŵakuyezga kupanga vinthu kuyana na ivyo Yehova wali kupanga, kweni ŵakutondeka kuti ŵapange ndendende nga umo viliri.” Mbumba yinyake ya ku South Africa, iyo yili na mwana wa vyaka 15, yikati: “Para Wukani! yafuma waka, mwana withu wakwamba kuŵazga nkhani ya mutu wakuti, ‘Kuchezga na . . . ’ Kasi imwe mukutemwa kuŵazga nkhani wuli? Kasi mukuŵikapo mtima kuti muŵazge nkhani zose izo zikulembeka mu mabuku ghithu? Nkhani izi zingamovwirani kuti chipulikano chinu chiŵe chakukhora na kuleka kuyegheka na visambizgo vyautesi.—Yer. 17:5-8.

GOMEZGANI BAIBOLO

7. Chifukwa wuli Yehova wakukhumba kuti tigwiliskirenge ntchito nkhongono yithu yakughanaghana?

7 Kasi nkhwananga kufumba mafumbo ghakukhwaskana na Baibolo? Yayi. Yehova wakukhumba kuti tigwiliskirenge ntchito ‘nkhongono yithu yakughanaghana’ kuti timanye unenesko. Iyo wakukhumba kuti tigomezgenge waka vinthu chifukwa chakuti ndivyo ŵanyake ŵakugomezga yayi. Ntheura nyengo zose mugwiliskirenge ntchito nkhongono yinu yakughanaghana apo mukusambira unenesko. Chipulikano chanadi chikujintha pa kumanya makora unenesko. (Ŵazgani Ŵaroma 12:1, 2; 1 Timote 2:4.) Nthowa yimoza iyo yingamovwirani kuti mumanye makora unenesko, nkhuŵa na ndondomeko yiwemi yakusambira Baibolo na mabuku ghakulongosora Baibolo.

8, 9. (a) Kasi ŵanyake ŵakuchita wuli kuti ŵapulikiske makora ivyo ŵakuŵazga? (b) Kasi ŵanyake ŵasanga chandulo wuli chifukwa cha kughanaghanirapo ivyo ŵakusambira?

8 Ŵabali na ŵadumbu ŵanyake ŵakupatura nyengo kuti ŵasande mauchimi, mdauko wa Baibolo, kweniso maukaboni agho ghakulongora kuti Baibolo likuneneska pa nkhani ya sayansi. Uchimi unyake wakukondweska chomene ni uwo ukusangika pa Genizesi 3:15. Uchimi uwu ukuyowoya za fundo yikuru ya Baibolo. Fundo iyi njakuti Ufumu wa Chiuta uzamuthuwuska mazaza gha Yehova na kutuŵiska zina lake. Vesi ili likuyowoyaso umo Yehova wazamumazgira masuzgo agho tikukumana nagho chifukwa cha kugaluka kwa Adamu na Eva. Kasi imwe mungachita wuli kuti mupulikiske makora lemba la Genizesi 3:15? Mukwenera kusanda mdauko na kuwona ivyo Yehova wachita kuti wafiske uchimi wa mu lemba ili. Mungalemba mavesi agho ghakulongora umo pachoko na pachoko Yehova wakawovwilira ŵanthu ŵanyake kupulikiska uchimi uwu na umo wazamufiskira. Ntheura muwonenge kuti malemba ghose ghakukolerana, ndipo mukhorwenge kuti awo ŵakalemba Baibolo, ‘ŵakalongozgeka na mzimu utuŵa.’—2 Pet. 1:21.

9 Mubali munyake wa ku Germany wakalemba kuti: “Nkhani yakuti Ufumu wa Chiuta uzamutuŵiska zina la Yehova, yikuzunulika kanandi waka mu Baibolo. Ivi vili nthena nangauli Baibolo likalembeka na ŵanthu ŵakukwana 40. Ŵanandi mwa ŵalembi aŵa, ŵakamanyananga yayi chifukwa ŵakaŵako pa nyengo zakupambana.” Mudumbu munyake wa ku Australia wakakondwa chomene na nkhani iyo wakaŵazga mu Gongwe la Mulinda lakusambira pa mpingo la Disembala 15, 2013. Nkhani iyi yikayowoyanga za ng’anamuro la Paska. Chiphikiro ichi chikukolerana chomene na uchimi wa pa Genizesi 3:15, kweniso kwiza kwa Mesiya. Mudumbu uyu wakati: “Nkhani iyi yikanijura ku maso ndipo nkhamba kuwona kuti Yehova ngwamaseŵera yayi. Vikanikondweska chomene kuwona ndondomeko iyo Yehova wakapanga kuti wafiske uchimi wa pa Genizesi 3:15. Yehova wakaphalira Ŵaisrayeli kuti ŵachitenge Paska ilo likalongorangaso kuti Chiuta wazamuwombora ŵanthu kwizira mwa Yesu. Apo nkhaŵazganga nkhani iyi, nkhalekezganga dankha kuŵazga na kughanaghanira kuzirwa kwa chiphikiro cha Paska.” Chifukwa wuli mudumbu uyu wakayowoya mazgu agha? Wakaghanaghanirapo pa ivyo wakaŵazga na “kumanya ng’anamuro lake.” Ivi vikamovwira kuti walutilire kukhozga chipulikano chake na kusendelera kwa Yehova.—Mat. 13:23.

10. Kasi ivyo ŵalembi ŵa Baibolo ŵakalemba vikukhozga wuli chipulikano chithu?

10 Chinyake icho chingakhozga chipulikano chinu, nkhughanaghanira za chikanga na kugomezgeka kwa ŵanalume awo ŵakalemba Baibolo. Ŵanthu ŵanandi awo ŵakulemba mabuku, ŵakulumba chomene ŵalongozgi na maboma ghawo. Kweni ntchimi za Yehova zikayowoyanga unenesko nyengo zose. Ntchimi izi zikabisanga yayi maubudi gha ŵanthu ŵa mtundu wawo na mathemba ghawo. (2 Mid. 16:9, 10; 24:18-22) Kweniso zikalemba maubudi ghawo na gha ŵateŵeti ŵanyake ŵa Chiuta. (2 Sam. 12:1-14; Mrk. 14:50) Mubali munyake muwukirano wa ku Britain wakalemba kuti: “Mbanthu ŵachoko chomene awo ŵangayowoya unenesko wanthena uwu. Lekani tikukhorwa kuti Baibolo likuneneska ndipo ndakufuma nadi kwa Yehova.”

11. Chifukwa wuli ntchiwemi kulondezga fundo za mu Baibolo?

11 Ŵanthu ŵanandi ŵakukhorwa kuti Baibolo ni buku lakufuma kwa Chiuta chifukwa lili na ulongozgi uwemi chomene. (Ŵazgani Salimo 19:7-11.) Mudumbu munyake muwukirano wa ku Japan wakalemba kuti: “Mbumba yakwithu yikaŵanga yakukondwa para waliyose wakulondezga ivyo wakusambira mu Baibolo. Nakuti tose tikaŵanga pa mtende ndipo tikakolerananga na kutemwana chomene.” Fundo za mu Baibolo zikutovwira kuti tisopenge Yehova pera na kukana kusopa vikozgo ivyo ŵanthu ŵanandi ŵakusopa. (Sal. 115:3-8) Kasi chisambizgo chakuti kulije Chiuta, chikukhwaska wuli ŵanthu? Chisambizgo ichi chikupangiska kuti ŵanthu ŵasopenge vinthu ivyo vili kuchita kulengeka m’malo mwa kusopa Yehova. Ŵanthu awo ŵakugomezga kuti Chiuta kulije, ŵakuti waliyose wakwenera kuchita ivyo vingazakamovwira machero. Ndipouli, ivyo ŵakugomezga vikovwira nadi yayi ŵanthu kuti ŵaŵe na chilindizga chiwemi cha munthazi.—Sal. 146:3, 4.

PHALIRANI ŴANYINU IVYO MUKUGOMEZGA

12, 13. Kasi mungadumbiskana wuli mwaluso na ŵanyinu ŵa ku sukulu, ŵasambizgi na ŵanji nkhani zakukhwaskana na chilengiwa kweniso Baibolo?

12 Kasi mungachita wuli kuti muyowoyenge mwaluso para mukudumbiskana na ŵanyinu vya chilengiwa kweniso Baibolo? Chakwamba, lekani kughanaghana kuti mukumanya kale ivyo ŵanyinu ŵakugomezga. Ŵanthu ŵanyake ŵakuti vinthu vikachita kusintha kufuma ku vinyake, kweni nipera ŵakugomezga kuti Chiuta waliko. Iwo ŵakughanaghana kuti Chiuta wali kulenga vyamoyo mwakuchita kuvisintha kufuma ku vinyake. Ŵanyake ŵakuti ŵakugomezga kuti vinthu vikachita kusintha chifukwa ndivyo ŵakusambira ku sukulu. Ŵanyakeso ŵali kuleka kugomezga Chiuta chifukwa ŵali kukhuŵara na ivyo vikuchitika mu visopa vyawo. Ntheura para mukudumbiskana na ŵanyinu pa nkhani ya umo vinthu vikalengekera, ntchiwemi kuŵafumba dankha mafumbo na kumanya ivyo ŵakugomezga. Usange nyengo zose mukudumbiskana nawo mwaluso na kutegherezga ivyo ŵakuyowoya, nawo ŵategherezgenge ivyo mukuŵaphalira.—Tito 3:2

13 Para munthu munyake wakuti Chiuta kulije, mungachita makora kumupempha kuti walongosore ivyo iyo wakugomezga. Mungamufumba kuti: ‘Kasi mukughanaghana kuti vyamoyo vikaŵako wuli kwambura Mlengi?’ Selo lililose likwenera kwandana na kupangaso maselo ghanyake kuti lilutilire kuŵako. Nkhwantha yinyake ya sayansi yikati: “Kuti selo landane, pakukhumbikwira (1) kachikumba kakuvikilira, (2) nkhongono, (3) majini agho ghakunyamura uthenga, kweniso (4) nkhongono yakuthandazga uthenga uwo ukaŵa mu selo lakwamba. Kaselo nkhanthu kachoko kweni kali kupangika mwakuzizika chomene.”

14. Kasi mungachita wuli para mundanozgekere kudumbiskana na ŵanyinu umo vinthu vikalengekera?

14 Usange nyengo zinyake mukuwona kuti mundanozgeke kudumbiskana na ŵanyinu nkhani ya umo vinthu vikalengekera, mungayowoya waka fundo iyo Paulosi wakayowoya. Paulosi wakalemba kuti: “Nyumba yiliyose yikuzengeka na munthu, kweni uyo wakazenga vinthu vyose ni Chiuta.” (Heb. 3:4) Ivyo Paulosi wakayowoya pa lemba ili, ni vyakovwira chomene para tikudumbiskana na ŵanji. Nadi, vinthu vyose ivyo tikuviwona vikalengeka na munthu munyake wamahara chomene, uyo ni Chiuta. Kweniso mungagwiliskira ntchito buku lakwenelera para mukudumbiskana na ŵanyinu. Mudumbu munyake wakagwiliskira ntchito maburosha agho ghazunulika mu ndime 5 pakudumbiskana na munyamata munyake uyo wakagomezganga kuti Chiuta kulije ndipo wakagomezganga kuti vinthu vikachita kusintha kufuma ku vinyake. Pakati pajumpha masabata ghachoko waka, munyamata uyu wakasintha maghanoghano ghake, ndipo wakati: “Pasono nkhugomezga kuti Chiuta waliko.” Wakamba kusambira Baibolo ndipo pasono ni Kaboni wa Yehova.

15, 16. Kasi mungachita wuli kuti mufike pa mtima ŵanthu para mukuŵapharazgira, ndipo mukwenera kuŵa na chilato wuli?

15 Mungagwiliskiraso ntchito mafumbo kuti movwire munthu uyo wakugomezga yayi Baibolo. Manyani dankha ivyo wakugomezga kweniso nkhani izo zingamukondweska. (Zinth. 18:13) Usange wakutemwa sayansi, wangakondwa chomene para mungamulongosolera maukaboni ghakuti Baibolo likuneneska pa nkhani za sayansi. Ŵanthu ŵanyake ŵangakondwa para mungaŵalongora viyelezgero vya mu Baibolo ivyo vikulongora kuti Baibolo lili na mauchimi kweniso mdauko waunenesko. Ŵanji mungaŵalongora fundo zakovwira izo Yesu wakayowoya pa Upharazgi wa pa Phiri.

16 Nyengo zose muŵenge na chilato chakovwira ŵanthu na kuŵafika pa mtima, m’malo mwa kugazgana waka. Ntheura mukwenera kutegherezga para ŵanyinu ŵakulongosora. Mukwenera kufumba mafumbo mwaluso na kulongosora ivyo mukugomezga mwakujiyuyura kweniso mwantchindi, chomenechomene para mukudumbiskana na ŵanthu awo mbalara. Ntheura nawo ŵazamumutegherezgani na kuchindika chomene ivyo mukuyowoya. Kweniso ŵawonenge kuti mwaŵapa maukaboni ghakukhorweska gha ivyo mukugomezga. Kweni ŵawukirano ŵanandi ŵakuchita yayi ivi para ŵakudumbiskana na ŵanji. Manyani kuti ni mafumbo ghose yayi agho mukwenera kuzgora chifukwa ŵanyake ŵakukhumba kumuyezgani na kumusekani waka.—Zinth. 26:4.

TORANI UNENESKO KUŴA WINU

17, 18. (a) Kasi mungachita wuli kuti mutore unenesko kuŵa winu na winu? (b) Kasi nkhani yakulondezgapo yizamuzgora fumbo wuli?

17 Munthu wakuŵa na chipulikano chakukhora para wamanya waka visambizgo vyakwambilira vya mu Baibolo yayi. Ntheura ŵikanipo mtima kuti mupulikiske makora Baibolo nga umo wakuchitira munthu uyo wakupenja usambazi wakubisika. (Zinth. 2:3-6) Pali vinthu vinandi ivyo vingamovwirani pakupenja usambazi wakubisika wa mu Baibolo. Vinyake mwa vinthu ivi ni Watchtower Library ya pa DVD, LAYIBULARE YA PA INTANETI ya Watchtower, Watch Tower Publications Index, kweniso Buku Lakupenjera Nkhani la Ŵakaboni ŵa Yehova. Mungachitaso makora kuŵa na chilato cha kuŵerenga Baibolo lose kwa chaka chimoza. Chipulikano chithu chikukhora chomene para nyengo zose tikuŵazga Baibolo. Mulaŵiliri wa dera munyake wakukumbukira ivyo vikachitika apo wakaŵa muwukirano. Iyo wakati: “Chifukwa chakuti nkhamalizga kuŵazga Baibolo lose, vikanovwira kugomezga kuti Baibolo ni Mazgu gha Chiuta nadi. Vikanovwiraso kuti nipulikiske nkhani zinyake mu Baibolo izo nkhamba kuzisambira nichali mwana muchoko. Kuchita nthena kukanovwira kuti nikure mwauzimu.”

18 Ŵapapi muli na udindo ukuru wakovwira ŵana winu kukura mwauzimu. Kasi mungawovwira wuli ŵana ŵinu kulutilira kukhozga chipulikano chawo? Nkhani ya kulondezgapo yizamuzgora fumbo ili.