NKHANI YAKUSAMBIRA 38
Kasi Ŵawukirano Mukukhumba Kuŵa na Umoyo Wuli?
“Umanyi ukuvikilirenge.”—ZINTH. 2:11.
SUMU 135 Yehova Wakuŵeyelera: “Mwana Wane, Uŵe Wavinjeru”
IVYO VILI MU NKHANI IYI a
1. Kasi Yehowashi, Uziya, na Yosiya ŵakapika mulimo wuli wakusuzga?
GHANAGHANIRANI kuti mwaŵa themba la ŵanthu ŵa Chiuta apo muchali mwana panji muwukirano. Kasi mungagwiliskira wuli ntchito nkhongono zinu? Baibolo likutiphalira vya ŵawukirano ŵanandi awo ŵakaŵa mathemba gha Yuda. Mwachiyelezgero, Yehowashi wakaŵa themba wali na vyaka 7 pera, Uziya wakaŵa na vyaka 16, ndipo Yosiya wakaŵa na vyaka 8. Ichi chikwenera kuti chikaŵa chakusuzga chomene kwa iwo. Nangauli chikaŵa chakusuzga, kweni wose ŵakaŵa na wovwiri uwo ŵakakhumbikwiranga kuti ŵamarane na masuzgo kweniso kuti ŵachite makora mulimo wawo.
2. Chifukwa wuli tikwenera kusambira nkhani yakukhwaskana na Yehowashi, Uziya, na Yosiya?
2 Nangauli ndise mathemba yayi panji mafumukazi, kweni tingasambirako vinthu vyakuzirwa kufuma ku ŵanthu ŵa mu Baibolo aŵa. Ŵakasankha makora vinthu, kweni nyengo yinyake ŵakasankhaso mwambura mahara. Kufuma kwa iwo, tiwonenge chifukwa icho tikwenera kusankha makora ŵabwezi, kulutilira kujiyuyura, kweniso kulutilira kupenja Yehova.
SANKHANI ŴABWEZI ŴAWEMI
Ntchamachitiko mazuŵa ghano kulondezga chiyelezgero cha Yehowashi pakupulikira ulongozgi wa ŵabwezi ŵawemi (Wonani ndime 3, 7) c
3. Kasi Themba Yehowashi likachita wuli na ulongozgi wa Wasembe Mukuru Yehoyada?
3 Yezgani Yehowashi pakusankha vinthu mwamahara. Apo wakaŵa mwana, Themba Yehowashi wakasankha vinthu mwavinjeru. Pakuti wakaŵavye awiske, wakapulikira ulongozgi wa Wasembe Mukuru Yehoyada, uyo wakaŵa wakugomezgeka. Wasembe uyu wakamulera makora Yehowashi nga kuti ni mwana wake. Chifukwa cha chiyelezgero chiwemi cha Yehoyada, Yehowashi wakasankha kuteŵetera Yehova na kovwiraso ŵanthu kuteŵetera Yehova. Yehowashi wakanozgaso vyakuti tempile la Yehova linozgekeso.—2 Mid. 24:1, 2, 4, 13, 14.
4. Kasi tikupindura wuli para tikutemwa na kupulikira malango gha Yehova? (Zintharika 2:1, 10-12)
4 Usange ŵapapi ŵinu panji munthu munyake wakumusambizgani kutemwa Yehova na kulondezga fundo zake, manyani kuti mwapika chinthu chakuzirwa chomene. (Ŵazgani Zintharika 2:1, 10-12.) Ŵapapi ŵinu ŵangamusambizgani munthowa zakupambanapambana. Wonani umo mudumbu munyake zina lake Katya, adada ŵake ŵakamovwilira kuti wasankhe makora vinthu. Zuŵa lililose pambere awiske ŵandalute nayo ku sukulu, ŵakadumbiskananga nayo dankha lemba la zuŵa. Iyo wakuti: “Ivi vikanovwira chomene kuti nichitenge mwakwenelera para nasangana na suzgo pa zuŵa ilo.” Kweni wuli usange mukuwona kuti ulongozgi wa mu Baibolo uwo ŵapapi ŵinu ŵakumupani ukumupokani wanangwa? Kasi ntchivichi icho chingamovwirani kuti mupulikirenge? Mudumbu munyake zina lake Anastasia wakukumbuka kuti ŵapapi ŵake ŵakapaturanga nyengo kumulongosolera chifukwa icho ŵaŵikira malango ghanyake. Iyo wakuti: “Ichi chikanovwira kumanya kuti ŵakaŵika malango ghanyake kuti ŵanifyenye nagho yayi, kweni kunivikilira pakuti ŵakunitemwa.”
5. Kasi ivyo mukuchita vikuŵakhwaska wuli ŵapapi ŵinu na Yehova? (Zintharika 22:6; 23:15, 24, 25)
5 Ŵapapi ŵinu ŵakondwenge chomene para mupulikirenge ulongozgi uwo ŵakumupani kufuma mu Baibolo. Chakuzirwa chomene kuluska vyose ntchakuti mukondweskenge Chiuta na kuŵa nayo paubwezi wakukhora. (Ŵazgani Zintharika 22:6; 23:15, 24, 25.) Ivi ni vifukwa viwemi vyakuyezgera Yehowashi apo wakaŵa mwana.
6. Yehoyada wati wafwa, kasi Yehowashi wakamba kupulikira njani, ndipo pakaŵa vyakufumapo wuli? (2 Midauko 24:17, 18)
6 Sambiraniko kwa Yehowashi pa ivyo wakabudiska. Yehoyada wati wafwa, Yehowashi wakamba kuŵa na ŵabwezi ŵaheni. (Ŵazgani 2 Midauko 24:17, 18.) Wakamba kupulikira ulongozgi wa ŵakaronga ŵa Yuda awo ŵakatemwanga Yehova yayi. Namwe mungazomerezga kuti Yehowashi wakatenge waŵagegenge ŵanthu aŵa chifukwa ŵakachitanga vinthu viheni. (Zinth. 1:10) Kweni iyo wakasankha kuŵapulikira ŵanthu aŵa. Nakuti apo muvyara wake Zekariya wakayezga kumovwira, Yehowashi wakalangura kuti wakomeke. (2 Mid. 24:20, 21; Mat. 23:35) Apa wakachita vinthu mwambura mahara. Yehowashi wakamba makora chomene, kweni chachitima ntchakuti pamanyuma wakagaluka na kuŵa wankhaza. Paumaliro, ŵateŵeti ŵake ŵakamukoma. (2 Mid. 24:22-25) Vinthu vikatenge vimwenderenge makora chomene walutilirenge kupulikira Yehova kweniso ŵanthu awo ŵakatemwanga Chiuta. Kasi mungasambirako vichi kwa Yehowashi?
7. Kasi mungasankha njani kuti waŵe mubwezi winu? (Wonaniso chithuzi.)
7 Sambiro limoza ilo tikusambirapo pa vinthu viheni ivyo Yehowashi wakasankha ndakuti tikwenera kuŵa na ŵabwezi awo ŵangatovwira kusankha makora vinthu, ŵabwezi awo ŵakutemwa Yehova kweniso kukhumba kumukondweska. Tingaŵa paubwezi na ŵanthu awo mbachekuru panji ŵawukirano. Kumbukani kuti Yehowashi wakaŵa mwana kwa mubwezi wake Yehoyada. Pa nkhani ya ŵabwezi ŵinu awo muli kusankha, jifumbani kuti: ‘Kasi ŵakunovwira kukhozga chipulikano chane mwa Yehova? Kasi ŵakunichiska kuti nikhalenge mwakukolerana na fundo za Chiuta? Kasi kanandi ŵakuyowoya vyakukhwaskana na Yehova na fundo zake zakuzirwa? Kasi ŵakulongora kuti ŵakuchindika fundo za Chiuta? Kasi ŵakuniphalira waka vinthu ivyo makutu ghane ghangatemwa kupulika nakale, panji ŵali na chikanga kuniphalira apo nkhwenera kunozga?’ (Zinth. 27:5, 6, 17) Unenesko ngwakuti para ŵabwezi ŵinu ŵakumutemwa yayi Yehova, ndikuti mbambura kukhumbikwa. Kweni para muli na ŵabwezi awo ŵakumutemwa Yehova, skepelerani kwa iwo chifukwa ŵamovwiraninge nyengo zose.—Zinth. 13:20.
8. Usange mukugwiliskira ntchito malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti na nthowa zinyake, kasi mukwenera kughanaghanirapo vichi?
8 Mazuŵa ghano pali nthowa zakupambanapambana zakuyowoyeskerana na ŵamumbumba yithu na ŵabwezi ŵithu kwizira pa Intaneti. Ndipouli, ŵanthu ŵanandi ŵakugwiliskira ntchito nthowa izi kuti ŵajilongore waka ku ŵanji, kulongora ŵanji vithuzi na mavidiyo gha ivyo ŵagura panji kuchita. Usange mukugwiliskira ntchito nthowa izi, jifumbani kuti: ‘Kasi chilato chane ntchakuti ŵanji ŵagome waka nane? Kasi chilato chane ntchakuti nikhozge ŵanji panji kuti ŵanji ŵanilumbe? Kasi nkhuzomerezga ŵanthu awo ŵakugwiliskira ntchito vinthu ivi kuti ŵatimbanizge kaghanaghaniro kane, kayowoyero kane, panji umo nkhuchitira vinthu?’ Mubali Nathan Knorr, uyo wakateŵeteranga mu Wupu Wakulongozga, wakapeleka ulongozgi uwu: “Mungayezganga yayi kuchita vinthu kuti mukondweske waka ŵanthu. Palije uyo mungamukondweska. Kondweskani Yehova, ndipo mukondweskenge wose awo ŵakumutemwa Yehova.”
LUTILIRANI KUJIYUYURA
9. Kasi Yehova wakamovwira Uziya kuchita vichi? (2 Midauko 26:1-5)
9 Yezgani Uziya pakusankha makora vinthu. Apo wakaŵa mwana, Themba Uziya wakaŵa wakujiyuyura. Wakasambira “kopa Chiuta waunenesko.” Wakakhala vyaka 68 ndipo pafupifupi umoyo wake wose, Yehova wakamutumbika. (Ŵazgani 2 Midauko 26:1-5.) Uziya wakathereska mitundu yinandi iyo yikaŵa yilwani yake ndipo wakawoneseska kuti Yerusalemu ngwakuvikilirika. (2 Mid. 26:6-15) Uziya wakaŵa wakukondwa zanadi chifukwa chakuti Chiuta wakamovwira pa vyose ivyo wakachita.—Muph. 3:12, 13.
10. Kasi ntchivichi chikachitikira Uziya?
10 Sambiraniko kwa Uziya pa ivyo wakabudiska. Themba Uziya likazgoŵera kuti ilo ndilo liphalirenge ŵanji vyakuchita. Panji ivi ndivyo vikapangiska kuti wambe kuwona kuti wangachita chilichose icho wakukhumba. Zuŵa linyake Uziya wakanjira mu tempile la Yehova ndipo mwakujikuzga wakawotcha vyakununkhira pa jotchero. Kweni themba likazomerezgekanga yayi kuchita nthena. (2 Mid. 26:16-18) Wasembe Mukuru Azariya wakayezga kumukanizga, kweni Uziya wakakwiya chomene. Chachitima ntchakuti Uziya wakatondeka kulutilira kugomezgeka ndipo Yehova wakamulanga na nthenda ya vyoni. (2 Mid. 26:19-21) Walutilirenge kuŵa wakujiyuyura, wakatenge waŵenge na umoyo uwemi chomene.
M’malo mwakujikuzga na ivyo tafiska, tikwenera kuwonga Yehova chifukwa ndiyo watovwira kufiska kuchita vinthu ivyo (Wonani ndime 11) d
11. Kasi ntchivichi chingatovwira kuti tilutilire kuŵa ŵakujiyuyura? (Wonaniso chithuzi.)
11 Uziya wakati waŵa wankhongono chomene, wakaluwa kuti Yehova ndiyo wakamupanga nkhongono na kumutumbika pa vyose ivyo wakachitanga. Kasi tikusambirapo vichi apa? Tikwenera kujikumbuskanga kuti vitumbiko vyose ivyo tili navyo kweniso mwaŵi wa mauteŵeti agho tikuchita vikufuma kwa Yehova. M’malo mwa kujikuzga pa ivyo tachita, tikwenera kumuwonga Yehova pa ivyo tikukwaniska kuchita. b (1 Kor. 4:7) Tikwenera kujiyuyura na kuzomerezga kuti ndise ŵambura kufikapo ndipo tikukhumbikwira ulongozgi panji ntchenyo. Mubali munyake uyo wali na vyaka pafupifupi 60 wakalemba kuti: “Nasambira kuti ningakwiyanga yayi panji kukhuŵara para ŵanji ŵaniphalira ivyo nabudiska. Para napika ntchenyo chifukwa cha ivyo nabudiska, nkhuyezga kusintha na kulutilira kumuchitira Yehova ivyo ningakwaniska.” Unenesko ngwakuti para tikopa Yehova na kulutilira kuŵa ŵakujiyuyura, vinthu vikutiyendera makora chomene pa umoyo withu.—Zinth. 22:4.
LUTILIRANI KUMUPENJA YEHOVA
12. Apo wakaŵa muwukirano, kasi Yosiya wakamupenja wuli Yehova? (2 Midauko 34:1-3)
12 Yezgani Yosiya pa viwemi ivyo wakasankha. Yosiya wakaŵa muwukirano apo wakambanga kupenja Yehova. Wakakhumbanga kumanya vyakukhwaskana na Yehova na khumbo lake. Ndipouli, umoyo ukaŵa wakusuzga chomene kwa themba lachinyamata ili. Panyengo iyi, ŵanthu ŵanandi ŵakasopanga ŵangoza, ntheura Yosiya wakakhumbikwiranga chikanga kuti walekeske ŵanthu kuchita nthena. Nakuti wakalongora nadi chikanga. Pambere Yosiya wandafike vyaka 20, wakamba kuwuskapo kusopa kwautesi.—Ŵazgani 2 Midauko 34:1-3.
13. Kasi umoyo winu uŵenge wuli para mujipatulirenge kwa Yehova?
13 Nanga mungaŵa mwana chomene, mungamuyezga Yosiya pakupenja Yehova na kusambira vyakukhwaskana na mikhaliro yake. Kuchita nthena kumovwiraninge kuti mujipeleke kwa iyo. Kasi ivi vikhwaskenge wuli umoyo winu? Luke uyo wakabatizika wali na vyaka 14 wakayowoya mazgu agha pa zuŵa ilo wakajipelekera kwa Yehova, wakati: “Kwamba waka sono, niŵikenge pakwamba kusopa Yehova pa umoyo wane na kuyezgayezga kumukondweska.” (Mrk. 12:30) Namwe mutumbikikenge chomene para muchitenge nthena.
14. Pelekani viyelezgero vya umo ŵawukirano ŵanyake ŵakuyezgera Themba Yosiya.
14 Kasi ni masuzgo wuli agho mungasangana nagho pakuŵa muwukirano uyo wakuteŵetera Yehova? Johan, uyo wakabatizika wali na vyaka 12, wakuyowoya kuti ŵanyake mu kilasi ŵakamuchichizganga kuti wakhweŵepo. (electronic cigarettes) Kuti wasange nkhongono zakutondera chiyezgo ichi, Johan wakajikumbuskanga kuti kukhweŵa kungananga umoyo wake kweniso ubwezi wake na Yehova. Rachel, uyo wakabatizika wali na vyaka 14, wakulongosora ivyo vikumovwira kuti wazizipizge masuzgo agho wakusangana nagho ku sukulu. Iyo wakuti: “Nkhuyezgayezga kupenjerezga vinthu ivyo vinganikumbuska vyakukhwaskana na Baibolo kweniso Yehova. Mwachiyelezgero, nkhani yinyake ya mu chisambizgo cha history yinganikumbuska nkhani yinyake ya mu Baibolo panji uchimi unyake. Panji para nkhuyowoyeskana na mwana wa sukulu munyane, nkhughanaghanira lemba ilo ningamuphalirako.” Masuzgo agho mukusangana nagho ghangapambana na agho Themba Yosiya likakumana nagho, kweni namwe mungaŵa ŵavinjeru kweniso ŵakugomezgeka nga ndiyo. Masuzgo agho mukusangana nagho pakuŵa ŵawukirano ghakumunozgekereskani masuzgo ghanyake agho ghakwiza kunthazi.
15. Kasi ntchivichi chikawovwira Yosiya kuti wateŵetere Yehova mwakugomezgeka? (2 Midauko 34:14, 18-21)
15 Apo Themba Yosiya likaŵa na vyaka 26, likamba kunozga tempile. Apo mulimo ukaŵa mukati, “buku la Dango la Yehova ilo likapelekeka mwa Mozesi” likasangika. Themba likati lapulika ivyo buku ili likayowoyanga, mwaluŵiro likachitapo kanthu na kusintha vinthu vinyake kuti likolerane na ivyo vikaŵa mu buku ili. (Ŵazgani 2 Midauko 34:14, 18-21.) Kasi mungatemwa kuti muŵazgenge Baibolo sabata yiliyose? Usange mukuŵazga nakale, kasi mukukondwa apo mukuŵazga? Kasi mukusunga mavesi agho ghangamovwirani imwe pamwekha? Luke, uyo tamuzunura kale, wakulemba mu buku fundo zakukondweska izo wazisanga. Kasi kuchita nthena namwe kungamovwirani kukumbukira mavesi panji fundo izo mukutemwa? Para mukulimanya makora Baibolo na kulitemwa, mumutemwengeso chomene Yehova. Nga ni Yosiya, namwe mungachitapo kanthu chifukwa cha kumanya ivyo Mazgu gha Chiuta ghakuyowoya.
16. Chifukwa wuli Yosiya wakabudiska chomene vinthu, ndipo tikusambirapo vichi?
16 Sambiraniko kwa Yosiya pa ivyo wakabudiska. Apo Yosiya wakaŵa na vyaka pafupifupi 39, wakanangiska vinthu ivyo vikapangiska kuti wataye umoyo wake. Wakajithemba m’malo mwa kufumba ulongozgi kwa Yehova. (2 Mid. 35:20-25) Apa sambiro ndakuwonekerathu. Kwali tili na vyaka vilinga panji tasambira Baibolo kwa vyaka vinandi, tikwenera kulutilira kupenja Yehova. Ivi vikusazgapo kulomba ulongozgi kwa Yehova nyengo zose, kusambira Mazgu ghake, na kupulikira ulongozgi wa Ŵakhristu ŵakukhwima mwauzimu. Para tichitenge nthena, ntchakuwonekerathu kuti tigegenge kubudiska vinthu vikuru ndipo tiŵenge ŵakukondwa.—Yak. 1:25.
ŴAWUKIRANO MUNGAŴA NA UMOYO WAKUKONDWA
17. Kasi ni fundo wuli zakuzirwa izo mwasambirako ku mathemba ghatatu gha Yuda?
17 Pali vinthu vinandi vyakukondweska ivyo mungachita apo muchali ŵawukirano. Nkhani za Yehowashi, Uziya, na Yosiya zikulongora kuti ŵawukirano ŵangasankha mwavinjeru na kulondezga nthowa iyo Yehova wakukondwa nayo. Nga umo tawonera, ni vyose yayi ivyo ŵakachita makora ŵanthu aŵa. Ndipouli, tingaghayezga mathemba agha pa viwemi ivyo ghakachita makora na kugega ivyo ghakabudiska. Para tichitenge nthena tiŵenge ŵakukondwa pa umoyo withu.
Davide wakaŵa paubwezi na Yehova kwamba pa wanichi. Wakakondweska Yehova ndipo nayoso wakaŵa wakukondwa (Wonani ndime 18)
18. Kasi ni viyelezgero wuli vya mu Malemba ivyo vikulongora kuti mungaŵa ŵakukondwa pa umoyo winu? (Wonaniso chithuzi.)
18 Mu Baibolo muli nkhani za ŵawukirano ŵanyake awo ŵakasendelera kwa Yehova, na kuŵa nayo paubwezi, ndipo ŵakaŵa na umoyo wakukhorweska. Davide njumoza wawo. Apo iyo wakaŵa mwana, wakasankha kuŵa paubwezi na Chiuta ndipo pamanyuma wakaŵa themba. Mbunenesko kuti nyengo yinyake wakabuda, kweni para tikuwona umoyo wake wose, Chiuta wakamuwonanga kuti ngwakugomezgeka. (1 Mathe. 3:6; 9:4, 5; 14:8) Para mungasambira vyakukhwaskana na Davide, chiyelezgero chake namwe chingamuchiskani kuti muteŵetere Yehova mwakugomezgeka. Panji mungasambiraso vinandi vyakukhwaskana na Mariko na Timote. Muwonenge kuti ŵakateŵetera Yehova kwambira waka apo ŵakaŵa ŵachoko ndipo ŵakalutilira kuŵa ŵakugomezgeka kwa Chiuta. Ivi vikapangiska kuti vinthu viŵayendere makora chomene pa umoyo wawo.
19. Kasi umoyo winu uŵenge wuli para mugomezgenge Yehova?
19 Umo mukugwiliskira ntchito umoyo winu pasono ndivyo vilongorenge umo umoyo winu uzamuŵira munthazi. Para mukugomezga Yehova m’malo mwa kugomezga pa kapulikiskiro kinu, wamovwiraninge kuti musankhenge vinthu mwamahara. (Zinth. 20:24) Namwe mungaŵa na umoyo wakukondwa kweniso wakukhorweska. Mukumbukenge kuti Yehova wakuzirwiska ivyo mukumuchitira. Palije nthowa yiwemi chomene iyo mungagwiliskira ntchito umoyo winu kuluska kuteŵetera Adada ŵinu ŵakuchanya, Yehova.
SUMU 144 Laŵiskaninge pa Njombe
a Ŵawukirano, manyani kuti Yehova wakumanya masuzgo agho ghangananga ubwezi winu na iyo. Kasi mungachita wuli kuti musankhe vinthu mwamahara ivyo vingakondweska Adada ŵinu ŵakuchanya? Tiwonenge viyelezgero vya ŵanyamata ŵatatu awo ŵakaŵa mathemba gha Yuda. Wonani ivyo mungasambirapo pa ivyo ŵakasankha.
b Wonani bokosi lakuti “Muŵe maso na ‘Kujiyuyura Kwautesi’” ilo lili mu nkhani ya pa jw.org ya mutu wakuti “Kasi Kuŵa Wakumanyikwa pa Intaneti Kuli na Phindu Lililose?”
