NKHANI YAKUSAMBIRA 22
Vinjeru Ivyo Vingatovwira pa Umoyo Withu
“Yehova ndiyo wakupeleka vinjeru.”—ZINTH. 2:6.
SUMU 89 Pulikirani Mutumbikike
IVYO VILI MU NKHANI IYI *
1. Chifukwa wuli tose tikukhumbikwira vinjeru vya Chiuta? (Zintharika 4:7)
USANGE nyengo yinyake mukakhumbikwiranga kuti musankhe mwamahara pa nkhani yinyake yakuzirwa, tikukayika yayi kuti mukalomba vinjeru chifukwa mukamanya kuti ndivyo mukakhumbikwiranga kuti musankhe makora. (Yak. 1:5) Themba Solomoni likalemba kuti: “Vinjeru ntchinthu chakuzirwa chomene.” (Ŵazgani Zintharika 4:7.) Apa Solomoni wakayowoyanga vinjeru bweka yayi, kweni vinjeru vyakufuma kwa Yehova Chiuta. (Zinth. 2:6) Kweni kasi vinjeru vyakufuma kwa Chiuta vingatovwira kumazga masuzgo agho tikukumana nagho mazuŵa ghano? Enya vingatovwira, nga umo tiwonerenge mu nkhani yino.
2. Kasi ni nthowa wuli yimoza iyo tingaŵira ŵavinjeru nadi?
2 Nthowa yimoza iyo tingaŵira ŵavinjeru nadi, nkhusambira na kuchita ivyo ŵanalume ŵaŵiri awo ŵakumanyikwa kuti ŵakaŵa ŵavinjeru chomene, ŵakasambizga. Chakwamba, tidumbiskanenge dankha za Solomoni. Baibolo likuyowoya kuti “Chiuta wakamupa Solomoni vinjeru na umanyi wakuluska.” (1 Mathe. 4:29) Ndipo kachiŵiri, tidumbiskanenge za Yesu uyo wakaŵa munthu wavinjeru chomene uyo wandaŵeko. (Mat. 12:42) Pakuyowoya za Yesu, uchimi ukati: “Mzimu wa Yehova uzamuŵa pa iyo, mzimu wa vinjeru na wa kupulikiska.”—Yes. 11:2.
3. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?
3 Chiuta wakapa Solomoni na Yesu vinjeru vinandi, ntheura ŵanalume aŵa ŵakapeleka ulongozgi uwemi pa nkhani zakuzirwa kwa tose ise mazuŵa ghano. Mu nkhani iyi, tiwonenge vinthu vitatu: Tiwonenge kuzirwa kwakuwona ndalama, ntchito, na ise taŵene mwakwenelera.
KUWONA NDALAMA MWAKWENELERA
4. Kasi Solomoni na Yesu ŵakapambananga wuli pa nkhani ya kasangiro?
4 Solomoni wakaŵa musambazi chomene, ndipo wakakhalanga umoyo uwemi chomene. (1 Mathe. 10:7, 14, 15) Kweni Yesu wakaŵa na tunthu tuchoko ndipo wakaŵavya nyumba. (Mat. 8:20) Ndipouli, ŵanalume wose ŵaŵiri aŵa, ŵakawonanga vinthu vyakuthupi mwakwenelera chifukwa wose vinjeru vyawo vikafuma kwa Yehova Chiuta.
5. Kasi Solomoni wakaziwonanga wuli ndalama? Longosorani.
5 Solomoni wakayowoya kuti ndalama “ntchivikiliro.” (Muph. 7:12) Para tili na ndalama, tingasanga vinthu vyakukhumbikwa chomene pa umoyo na vinthu vinyake ivyo tikukhumba waka. Ndipouli, nangauli Solomoni wakaŵa musambazi chomene, wakamanya fundo yakuti pali vinthu ivyo ni vyakuzirwa chomene kuluska ndalama. Mwachiyelezgero wakalemba kuti: “Zina liwemi [panji kuti “lumbiri luwemi,” mazgu ghamusi] ndakukhumbikwa kuluska usambazi unandi.” (Zinth. 22:1) Solomoni wakamanyaso kuti ŵanthu awo ŵakutemwa chomene ndalama ŵakuŵa ŵakukondwa viŵi yayi na ivyo ŵali navyo. (Muph. 5:10, 12) Ndipo wakachenjezga kuti tileke kughanaghana kuti ndalama ndicho ntchinthu chakuzirwa chomene, chifukwa nanga tingaŵa na ndalama zinandi wuli, zingamara na nyengo wuwo yayi.—Zinth. 23:4, 5.
Kasi umo tikuwonera vinthu vyakuthupi kukutitimbanizga kuti tiŵikenge vinthu vya Ufumu pakwamba mu umoyo withu? (Wonani ndime 6-7) *
6. Kasi Yesu wakaviwonanga wuli vinthu vyakuthupi? Longosorani. (Mateyu 6:31-33)
6 Yesu wakaviwonanga mwakwenelera vinthu vyakuthupi. Wakakondwanga na chakurya na kumwa. (Luka 19:2, 6, 7) Ulendo unyake, wakapanga vinyo liwemi chomene, ndipo uwu ndiwoso ukaŵa munthondwe wake wakwamba. (Yoh. 2:10, 11) Nakuti pa zuŵa ilo wakafwira wakavwara laya lakudura chomene. (Yoh. 19:23, 24) Kweni Yesu wakazomerezga yayi kuti vinthu vyakuthupi ndivyo viŵe vyakuzirwa chomene pa umoyo wake. Wakaphalira ŵalondezgi ŵake kuti: “Palije uyo wangateŵetera nga ni muzga wa mabwana ghaŵiri . . . Vingachitika yayi kuti pa nyengo yimoza muŵe ŵazga ŵa Chiuta na Usambazi.” (Mat. 6:24) Yesu wakasambizga kuti para tikupenja dankha Ufumu, Yehova wawoneseskenge kuti tili na ivyo tikukhumbikwira.—Ŵazgani Mateyu 6:31-33.
7. Kasi mubali munyake wali kusanga vyandulo wuli chifukwa cha kuwona ndalama mwakwenelera?
7 Ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵanandi ŵasanga vyandulo chifukwa cha kulondezga ulongozgi wa Yehova pa nkhani ya ndalama. Wonani ivyo wakayowoya mubali munyake wambura kutora zina lake Daniel. Iyo wakuti: “Apo nkhaŵa mwana muchoko, nkhasankha kuti vinthu vyauzimu ndivyo viŵenge vyakuzirwa chomene pa umoyo wane.” Chifukwa chakuti Daniel wakukhala umoyo wambura kukhumba vinandi, wakwaniska kugwiliskira ntchito nyengo na maluso ghake pa vinthu vyauzimu. Iyo wakuyowoyaso kuti: “Kuyowoya unenesko, nkhudandawurapo yayi na ivyo nili kusankha. Mbunenesko kuti mphanyi nili na ndalama zinandi chomene pasono nisankhenge kuti ndizo ziŵenge chinthu chakuzirwa chomene pa umoyo wane. Kweni viŵenge nthena mphanyi nilije ŵabwezi awo nili nawo pasono. Kweniso mphanyi nili wakukondwa yayi nga umo viliri pasono nilekenge kuŵika mtima pa kuteŵetera Yehova. Yehova wanipa chimwemwe chikuru chomene icho ndalama zinganipa yayi.” Apa ntchakuwonekerathu kuti tikusanga chandulo para tikuŵika mtima pa vinthu vyauzimu, pa ndalama yayi.
KUWONA NTCHITO MWAKWENELERA
8. Kasi tikumanya wuli kuti Solomoni wakayiwonanga mwakwenelera ntchito? (Mupharazgi 5:18, 19)
8 Solomoni wakayowoya kuti kutokatoka kukupangiska munthu kuŵa wakukondwa. Ndipo wakati “ichi ntchawanangwa chakufuma kwa Chiuta.” (Ŵazgani Mupharazgi 5:18, 19.) Wakalemba kuti: “Ntchito yiliyose iyo munthu wakulimbikira kuyichita yili na chandulo.” (Zinth. 14:23) Solomoni wakamanyanga kuti uwu mbunenesko. Iyo nayo wakalimbikiranga chomene ntchito. Wakazenga zinyumba, kupanda minda ya mpheska, kupanga malo ghakutowa na viziŵa vya maji. Wakazengaso misumba. (1 Mathe. 9:19; Muph. 2:4-6) Ivi vikulongora kuti wakalimbikiranga chomene ntchito ndipo tikukayika yayi kuti vikamupangiska kuti waŵe wakukondwa. Kweni Solomoni wakamanyanga kuti wakwenera kuchita vinandi kuti waŵe wakukondwa zanadi. Wakamuchitiraso vinthu vinandi Yehova. Mwachiyelezgero, ndiyo wakalongozga mulimo wakuzenga tempile lakutowa na lakupatulika lakusoperamo Yehova ilo likazengeka kwa vyaka 7. (1 Mathe. 6:38; 9:1) Solomoni wati wachita vinthu vyakupambanapambana vyakuthupi na vyauzimu, wakawamo kuti vinthu vyauzimu ni vyakuzirwa chomene kuluska vyakuthupi. Iyo wakalemba kuti: “Umaliro wa nkhani, vyose vyati vyapulikikwa, ngwakuti: Wopenge Chiuta waunenesko na kusunga malango ghake.”—Muph. 12:13.
9. Kasi Yesu wakachita wuli kuti ntchito yakuthupi yileke kuŵa yakuzirwa chomene kwa iyo?
9 Yesu wakaŵa wakulimbikira chomene. Mu vyaka vyakwambilira vya uwukirano wake, wakaŵa kalipentara. (Mrk. 6:3) Tikukayika yayi kuti ŵapapi ŵake ŵakawonganga chomene wovwiri wake apo ŵakalimbikiranga chomene kuti ŵasangire vyakukhumbikwa mbumba yawo yikuru. Pakuŵa munthu wakufikapo, Yesu wakwenera kuti wakapanganga vinthu viwemi chomene, ndipo ŵanthu wakwenera kuti ŵakavikhumbanga chomene vinthu ivyo wakapanganga. Yesu wakwenera kuti wakakondwanga chomene na ntchito yake. Kweni nangauli wakalimbikiranga chomene ntchito, Yesu wakawoneseskanga kuti waŵe na nyengo yakuchitira vinthu vyauzimu. (Yoh. 7:15) Pamanyuma, wati wamba uteŵeti wake, wakachiska awo ŵakamutegherezganga kuti: “Lekani kugwira ntchito kuti musange chakurya icho chikumara, kweni gwirani ntchito kuti musange chakurya icho chikukhalilira na kupeleka umoyo wamuyirayira.” (Yoh. 6:27) Ndipo pa Upharazgi wake wa pa Phiri, Yesu wakati: “Mujiŵikire usambazi kuchanya.”—Mat. 6:20.
Kasi tingachita wuli kuti ntchito ya kuthupi na vinthu vyauzimu vyose vyendenge makora? (Wonani ndime 10-11) *
10. Kasi ŵanyake ŵangakumana na suzgo wuli ku ntchito kwawo?
10 Vinjeru vyakufuma kwa Yehova vikutovwira kuti tiyiwonenge mwakwenelera ntchito yakuthupi. Pakuŵa Ŵakhristu, tikuchiskika kuti ‘tifukafukenge na kugwira ntchito yiwemi.’ (Efe. 4:28) Mabwana yithu kanandi yakuwona kugomezgeka na kulimbikira kwithu pa ntchito, ndipo yangatiphalira kuti yakuwonga chomene na umo tikugwilira ntchito. Ivi vingatipangiska kuti tigwirenge ntchito maora ghanandi chifukwa chakuti tikukhumba kuti awo ŵakatilemba ntchito ŵaghanaghanenge viwemi vya Ŵakaboni ŵa Yehova. Kweni para tachita nthena, tingaŵavya nyengo yakuchezgera na mbumba yithu na kuteŵetera Yehova mwakukwana. Ntheura tikwenera kusintha mwakuti tiŵenge na nyengo yinandi yakuchitira vinthu vyakuzirwa chomene.
11. Kasi mubali munyake wakasambira vichi pa nkhani yakuwona ntchito mwakwenelera?
11 Mubali wachiwukirano zina lake William wali kuwona uwemi uwo ukuŵapo para tikuwona ntchito yakuthupi mwakwenelera. Pakuyowoya za mubali mulara uyo wakamulembapo ntchito kumanyuma, William wakuti: “[Mubali uyu] ntchiyelezgero chiwemi chomene pa nkhani yakuwona ntchito mwakwenelera. Wakulimbikira chomene ntchito, ndipo makasitomara ghake ghakumutemwa chomene chifukwa wakugwira makora chomene ntchito. Kweni para nyengo yakugwilira ntchito yamara, wakuleka ntchito kuti wasange nyengo ya kuchezgera na mbumba yake na kuchita vinthu vyauzimu. Nakuti ni munthu wakukondwa chomene.” *
MUJIWONENGE MWAKWENELERA
12. Kasi pakwamba Solomoni wakalongora wuli kuti wakajiwonanga mwakwenelera, kweni pamanyuma wakachita vichi?
12 Apo wakaŵa muteŵeti wakugomezgeka wa Yehova, Solomoni wakajiwonanga mwakwenelera. Pakuŵa muwukirano, wakamanyanga ivyo wangafiska kuchita na ivyo wangafiska yayi, ndipo wakapempha Yehova kuti wamulongozge. (1 Mathe. 3:7-9) Kukwambilira kwa muwuso wake, Solomoni wakamanyangaso uheni wakuŵa wakujikuzga. Iyo wakalemba kuti: “Para munthu wakujikuzga ndikuti wali pafupi kuparanyika, ndipo para wamba mzimu wakujituntha wali pafupi kuwa.” (Zinth. 16:18) Chachitima ntchakuti pamanyuma Solomoni wakatondeka kulondezga ulongozgi uwo iyo mweneko wakalemba. Nyengo yinyake, wakajikuzga na kusulako malango gha Chiuta. Mwachiyelezgero, dango linyake likatenge themba la Chihebere ‘lingajitoleranga ŵanakazi ŵanandi chara kuti mtima wake uleke kupuluka.’ (Doto. 17:17) Solomoni wakasulako dango ili ndipo wakatora ŵanakazi 700 kuŵa ŵawoli ŵake na ŵanakazi ŵanyakeso ŵamumphepete 300, ndipo ŵanandi mwa ŵanakazi aŵa ŵakasopanga Yehova yayi. (1 Mathe. 11:1-3) Panyake Solomoni wakaghanaghananga kuti suzgo palije nanga wangatora ŵanakazi ŵanandi. Mulimose umo vingaŵira, kweni pamanyuma Solomoni wakasangana na masuzgo chifukwa cha kuleka kupulikira Yehova.—1 Mathe. 11:9-13.
13. Kasi tingasambira vichi para tingaghanaghanira kujiyuyura kwa Yesu?
13 Yesu wakalutilira kujiwona mwakwenelera kweniso kujiyuyura. Pambere wandize pa charu chapasi, wakachita vinthu viwemi vinandi pakuteŵetera Yehova. Ndipo kwizira mwa Yesu, “vinthu vinyake vyose vikalengeka kuchanya na pa charu chapasi.” (Kol. 1:16) Pa ubatizo wake, Yesu wakakumbukira vinthu ivyo wakachita apo wakaŵa na Adada ŵake kuchanya. (Mat. 3:16; Yoh. 17:5) Kweni ivi kuti vikamupangiska Yesu kuŵa wakujikuzga yayi. Ndipo wakachitanga vinthu kuti wajilongore kuti wakumanya vinandi kuluska waliyose yayi. Nakuti wakaphalira ŵapositole ŵake kuti wakiza pa charu chapasi, “kuzakateŵetereka chara, kweni kuteŵetera na kupeleka umoyo wake kuŵa chiwombolero cha ŵanandi.” (Mat. 20:28) Wakayowoyaso kuti wangachita yayi chinthu payekha nanga ntchimoza. (Yoh. 5:19) Yesu wakalongora kujiyuyura chomene. Ndipo ntchiyelezgero chiwemi chomene kwa ise kuchilondezga.
14. Kasi tikusambirako vichi kwa Yesu pa nkhani ya kujiwona mwakwenelera?
14 Yesu wakasambizga ŵalondezgi ŵake kuti ŵajiwonenge mwakwenelera. Ulendo unyake, Yesu wakaŵasimikizgira kuti: “Masisi gha ku mutu kwinu ghose ghali kupendeka.” (Mat. 10:30) Fundo iyi njakupembuzga chomene kwa ise, chomenechomene para tikujiwona kuti ndise ŵawakawaka. Chifukwa yikulongora kuti Adada ŵithu ŵakuchanya ŵakutiwona kuti ndise ŵakuzirwa chomene kwa iwo. Ntheura usange Yehova wali kutizomerezga kuti timusopenge ndipo wakutiwona kuti tili ŵakwenelera kuzakakhala kwamuyirayira mu charu chiphya, tileke kughanaghana kuti tili ŵambura kwenelera ndipo Yehova wali kubudiska waka pakuchita nthena.
Kasi chichitikenge ntchivichi usange tikujiwona mwambura kwenelera? (Wonani ndime 15) *
15. (a) Kasi Gongwe la Mulinda linyake likati vichi pa nkhani ya kujiwona mwakwenelera? (b) Nga umo chikulongolera chithuzi pa peji 4, usange tikujighanaghanira chomene, kasi ni vitumbiko wuli ivyo vitipambenge?
15 Vyaka 15 ivyo vyajumpha, Gongwe la Mulinda linyake likayowoya kuti tijiwonenge mwakwenelera, likati: ‘Tileke kujighanaghanira chomene tekha na kwamba kujikuzga. Kweni tilekeso kujisura, na kwamba kujiwona ŵawakawaka. M’malo mwake, tikwenera kujiwona mwakwenelera, timanyenge ivyo tingakwaniska kuchita na ivyo tingatondeka. Mwanakazi munyake Wachikhristu wakati: ‘Ndine munthu muheni chomene yayi kweniso ndine muwemi chomene yayi kuluska ŵanyake. Pali vinthu ivyo nkhuchita makora na ivyo nkhutondeka, nga umo waliri munthu waliyose.’’ * Kasi mwawona uwemi uwo ukuŵapo para tingasambira kujiwona mwakwenelera?
16. Chifukwa wuli Yehova wakutipa ulongozgi wavinjeru?
16 Kwizira mu Mazgu ghake, Yehova wakutipa ulongozgi wavinjeru. Wakutitemwa, ndipo wakukhumba kuti tikondwenge. (Yes. 48:17, 18) Chinthu chamahara icho mungasankha, icho chingamovwirani kuti muŵe ŵakukondwa zanadi, nkhulutilira kuchita vinthu ivyo vikukondweska Yehova. Usange tichitenge nthena, tigegenge masuzgo ghanandi agho ŵanthu ŵanandi ŵakusangana nagho chifukwa chakuti wakuŵika chomene mtima pa ndalama, ntchito yakuthupi, na iwoŵene. Mphanyi waliyose wa ise waŵikapo mtima kuŵa wavinjeru na kukondweska mtima wa Yehova.—Zinth. 23:15.
SUMU 94 Kuwonga Chifukwa cha Mazgu gha Chiuta
^ ndime 5 Solomoni na Yesu ŵakaŵa ŵavinjeru chomene. Kweni vinjeru vyose ivi vikafuma kwa Yehova Chiuta. Mu nkhani iyi, tiwonenge ivyo tingasambirako ku ulongozgi wa Solomoni na Yesu pa nkhani yakuwona mwakwenelera ndalama, ntchito na ise taŵene. Tiwonengeso umo ŵasopi ŵanyithu wasangira vyandulo chifukwa cha kulondezga ulongozgi wa mu Baibolo pa vigaŵa ivi.
^ ndime 11 Wonani nkhani ya mutu wakuti “Kasi Mungachita Wuli Kuti Mukondwenge na Ntchito?” mu Gongwe la Mulinda la Febuluwale 1, 2015.
^ ndime 15 Wonani nkhani yakuti “Baibolo Lingamovwirani Kusanga Chimwemwe” mu Gongwe la Mulinda la Ogasiti 1, 2005.
^ ndime 52 MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: John na Tom mbabali ŵaŵiri ŵachiwukirano awo ŵali mu mpingo umoza. John wakumalira nyengo yinandi pakupwelelera galimoto yake. Tom wakugwiliskira ntchito galimoto yake kovwilira ŵanji kuluta mu upharazgi na ku maungano gha mpingo.
^ ndime 54 MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: John wakugwira ntchito kwa maora ghanandi, ndipo wakukhumba yayi kukhuŵazga bwana wake. Ntheura nyengo yiliyose iyo abwana ŵake ŵamupempha kuti waŵeruke mwakuchedwa, John wakuzomera waka. Mise yeneyira, Tom uyo ni muteŵeti wakovwira, wakuluta na mubali mulara ku ulendo wauliska. Kumanyuma Tom wakalongosolera abwana ŵake kuti mazuŵa ghanyake namise wakusopa Yehova ndipo wangagwira yayi ntchito nyengo iyi.
^ ndime 56 MAZGU GHAKULONGOSORA CHITHUZI: John wakujighanaghanira chomene yekha. Tom uyo wakudangizga vinthu vyauzimu m’malo mwa vyakukhumba vyake, wakusanga ŵabwezi ŵanandi apo wakovwirapo pa mulimo wa kunozga Malo Ghakuchitirapo Ungano.
