SARA wakuŵika vinthu mu malo ghake. Ŵantchito ŵake mbakukondwa chifukwa wakupeleka ulongozgi uwemi pa nkhani ya ntchito. Nayo wakutokatoka. Ŵani nga mukumuwona Sara wakujinyoloranyolora pakuti wavuka. Panji wangutangwanika na kusona chigamba pa hema ilo sono ni nyumba yawo. Hema ili ndakupangika kufuma ku chikumba cha mbuzi ndipo sono latchujuka na vula kweniso zuŵa. Ivi vikwenera kuti vikamukumbuskanga umoyo wakwendakwenda uwo ŵakakhala kwa vyaka vinandi. Muhanya wajumpha ndipo sono zuŵa lili pafupi kunjira. Wamuwonanga Abrahamu * apo wakufumangapo mulenji, ndipo sono maso ghali ku nthowa kulindilira mfumu wake. Wati wawona mfumu wake wakwiza chapataliko, Sara wakwamba kumwemwetera.

Vyaka 10 vyajumphapo kufuma apo Abrahamu wakalongozgera mbumba yake kwambuka mlonga wa Yufurate na kuluta ku Kenani. Sara wakamovwira chomene mfumu wake paulendo uwu nangauli ŵakamanyangako yayi uko ŵakalutanga. Kweni icho Sara wakamanyanga ntchakuti khumbo la Chiuta lakuti pazakaŵe mtundu wakutumbikika lifiskikenge kwizira mwa mfumu wake. Kasi ivi vikate vichitikenge wuli pakuti wakaŵa na vyaka 75 kweniso ŵakaŵa chumba? Wakwenera kuti wakajifumbanga kuti, ‘Kasi ivyo Yehova walayizga vingafiskika wuli uku mwanakazi wa Abrahamu ndine?’ Chingaŵa chakuzizika yayi usange Sara wakenjerwanga panji kuwona kuchedwa.

Nase nyengo zinyake tikujifumba usange ivyo Chiuta walayizga vifiskikenge nadi. Kanandi chikuŵa chakusuzga kuzikira para icho tikulindilira ntchakuzirwa chomene. Kasi tingasambirako vichi ku chipulikano cha Sara?

Mbumba iyi yikaŵa kuti yawerako ku Eguputo. (Genizesi 13:1-4) Yikakhalanga kumafumiro gha dazi kwa Beteli, panji kuti Luzi kuyana na umo Ŵakenani ŵakachemeranga malo agha. Pakuti dera ili likaŵa ku malo ghakukwera, Sara wakwenera kuti wakawonanga Charu cha Layizgano. Mukawonekangaso mizi ya Ŵakenani, na misewu yakuluta ku malo yakutali. Ndipouli, malo agha ghakayananga yayi na kukwake kwa Sara. Iyo wakakulira ku Uri, msumba wa ku Mesopotamiya uwo ukaŵa pa mtunda wa makilomita 1,900 kufuma apo ŵakaŵa. Sara wakaleka ŵabali ŵake, msumba usambazi uwo mukaŵa misika na mashopu kweniso nyumba yiwemi chomene iyo yikwenera kuti yikaŵa na vyose mumo. Usange tingaghanaghanira kuti Sara wakulaŵiska cha kumafumiro gha dazi na kwamba kukumbuka ivyo ŵakaleka, mbwee ndikuti tikumumanya makora yayi mwanakazi uyu.

Wonani ivyo mpositole Paulosi wakalemba vyaka 2,000 ivyo vyajumpha. Pakuyowoya za chipulikano cha Sara na Abrahamu, iyo wakati: “Kuŵenge kuti ŵakakumbukanga malo agho ŵakafumako, mphanyi ŵakaŵa na mwaŵi wa kuwelerako.” (Ŵahebere 11:8, 11, 15) Sara na Abrahamu ŵakadokeranga yayi ivyo ŵakaleka. Ŵaŵenge na maghanoghano agha, mphanyi ŵakawelera kukwawo. Ŵawelerenge ku Uri mphanyi  ŵakataya mwaŵi wapadera uwo Yehova wakaŵapa. Kweniso mphanyi ŵakukumbukika yayi na ŵanthu mamiliyoni ghanandi kuti ŵakaŵa na chipulikano chakukhora.

M’malo mwa kulaŵiska vyakumasinda, Sara wakalaŵiska kunthazi. Iyo wakalutilira kovwira mfumu wake mu malo agha. Wakamovwiranga kupakira mahema, kughajinthaso, na kulongozga viŵeto. Wakazizipizganga masuzgo ghanandi chomene. Yehova wakayowoyaso za ivyo wakamulayizga Abrahamu, kweni apa napo wakamuzunurapo yayi Sara.—Genizesi 13:14-17; 15:5-7.

Paumaliro, Sara wakamuphalira Abrahamu ivyo wakaghanaghananga. Ŵani nga mukuwona Sara wakusuzgika maghanoghano uku wakuyowoya kuti: “Wona sono! Yehova wanikanizga kubaba ŵana.” Kufuma apo, wakuphalira mfumu wake kuti wagone na muteŵeti wake Hagara kuti panji wangaŵa na ŵana kwizira mwa iyo. Kasi mukuwona umo Sara wakwenera kuti wakujipulikira kupempha mfumu wake kuchita ivi? Ivi vingawoneka vyachilendo kwa ise mazuŵa ghano. Kweni kale vikachitikanga mwanalume kutora mwanakazi munyake kuti ŵasange ŵana awo mbahaliri. * Panji Sara wakaghanaghananga kuti para Abrahamu wangachita nthena, mbwenu ivyo Chiuta wakalayizga vingafiskika. Sara wakaŵa wakunozgeka kuchita chilichose kuti ivi vichitike. Kasi Abrahamu wakachita wuli? Baibolo likuti Abrahamu “wakapulikira ivyo [Sara] wakayowoya.”—Genizesi 16:1-3.

Kasi nkhani iyi yikulongora kuti Yehova ndiyo wakamutuma Sara kuti Abrahamu watore Hagara? Yayi. M’malo mwake, ivyo wakayowoya vikuvumbura umo kanandi munthu wakujipulika para ni chumba. Sara wakaghanaghananga kuti Chiuta ndiyo wakamupangiska kuti waleke kubaba, ndipo wakawona kuti palije nthowa yinyake iyo wangachita. Kweni ivyo wakasankha vikamwiziskira masuzgo. Ndipouli, ivyo wakasankha vikalongora kuti Sara wakaŵa munonono mtima yayi. Ŵanandi ŵakaŵikanga vyakukhumba vyawo pakwamba, kweni Sara wakalongora chiyelezgero chiwemi chomene pa nkhani ya kuŵika vyakukhumba vya ŵanji pakwamba. Para nase tikuŵika khumbo la Chiuta pakwamba m’malo ma vyakukhumba vithu, ndikuti tikuyezga chipulikano cha Sara.

Pamasinda, Hagara wakaŵa na nthumbo ya Abrahamu. Hagara wakamba kujiwona kuti ngwakuzirwa chomene ndipo wakamba kuyuyura fumukazi yake. Sara wakwenera kuti wakakwenyeleranga chomene. Sara wakamba kumusuzga Hagara ndipo Chiuta wakazomerezga kuti ivi vichitike. Hagara wakababa Ishumayeli ndipo vyaka vinandi vikajumphapo. (Genizesi 16:4-9, 16) Baibolo likulongora kuti apo Sara wakaŵa na vyaka 89, Abrahamu vyaka 99 ndipo ŵakapokera uthenga kufuma kwa Yehova. Ukaŵa uthenga wakuzizika chomene!

 Apa napo Yehova wakalayizgaso mubwezi wake Abrahamu kuti wazamwandaniska mphapu yake. Chiuta wakasintha zina la mwanalume uyu. Kwa nyengo yose iyi, mwanalume uyu wakamanyikwanga na zina lakuti Abramu. Kweni apa Yehova wakamupa zina lakuti Abrahamu, kung’anamura “Wiske wa Wumba.” Yehova wakalongora kakwamba kuti Sara nayo wakukhwaskika na layizgo ili. Yehova wakasintha zina lakuti Sarai ilo panji likang’anamuranga “Kugazgana” na kumuthya zina lakuti Sara ilo taŵanandi tikulimanya makora. Kasi zina lakuti Sara likung’anamurachi? Likung’anamura kuti “Mwanakazi Wakuchindikika”! Yehova wakayowoya chifukwa icho wakapelekera zina ili kwa mwanakazi wakutemweka uyu. Iyo wakati: “Nimutumbikenge, ndipo iwe nikupenge mwana mwanalume kufuma mwa iyo. Nimutumbikenge ndipo waŵenge nyinawo wa mitundu, mathemba gha ŵanthu ghazamufuma mwa iyo.”—Genizesi 17:5, 15, 16.

Yehova wakapanga phangano kuti mitundu yose yizamutumbikika kwizira mwa mwana mwanalume wa Sara. Chiuta wakati mwana uyu zina lake lizamuŵa Yisake, kung’anamura “Seko.” Abrahamu wati wapulika kuti Yehova wamutumbikenge ndipo khumbo lake lifiskikenge kwizira mu mwana uyo Sara wababenge “wakawa kavunama na kwamba kuseka.” (Genizesi 17:17) Wakazizwa chomene ndipo wakakondwa kwazanimuwone. (Ŵaroma 4:19, 20) Kasi Sara wakajipulika wuli?

Pamasinda, kunyumba kwa Abrahamu kukiza ŵanalume ŵatatu ŵachilendo. Ŵalendo aŵa ŵakiza muhanya ndipo kukawotchanga chomene. Abrahamu na Sara ŵakaŵa ŵachekuru kweni ŵakaŵapokelera ŵalendo aŵa. Abrahamu wakaphalira Sara kuti: “Endeska, tora ufu uwemi wakukwana vipimo vitatu, ukase na kuphika tuvibama.” Kale pakupokelera ŵalendo pakachitikanga vinandi. Abrahamu wakamulekera yekha Sara ntchito yayi, kweni wakachimbilira kukakoma kang’ombe kanalume katechi na kupanga chakurya chinandi chomene na mkaka. (Genizesi 18:1-8) Ŵanalume aŵa ŵakaŵa ŵangelo ŵa Yehova. Paulosi wakwenera kuti wakanenanga ŵangelo aŵa apo wakalembanga kuti: “Mungaluwanga yayi kupokelera ŵalendo, chifukwa pakuchita nthena, ŵanyake kwambura kumanya ŵakapokelera ŵangelo.” (Ŵahebere 13:2) Kasi imwe mungasambirako yayi kwa Abrahamu na Sara pa nkhani ya kupokelera ŵalendo?

Apo yumoza wa ŵangelo wakawerezgangaposo layizgo la Chiuta kwa Abrahamu kuti Sara wababenge mwana mwanalume, Sara wakaŵa mu hema ndipo wakategherezganga ivyo mungelo wakayowoyanga. Pakuti wakaŵa muchekuru, fundo yakuti waŵenge na mwana yikamuzizika chomene. Iyo wakatondeka kujikora, mwakuti wakaseka na kujifumba kuti: “Kasi ningakondwaso nthena uku namara kale, ndipo fumu yane nayo njichekuru?” Mungelo wakanyololera maghanoghano gha Sara mwa kumufumba kuti, “Kasi chilipo icho chingamutonda Yehova?” Sara wakawopa chomene ndipo wakajivikilira waka nga umo waliyose wangachitira. Iyo wakati: “Nindasekepo!” Kweni mungelo wakati: “Yayi, wanguseka.”—Genizesi 18:9-15.

Pakuti Sara wakaseka, kasi ndikuti wakaŵavya chipulikano? Yayi. Baibolo likuti: “Na chipulikano, Sara nayo wakapokera nkhongono zakuŵira na nthumbo, nangauli wakajumpha msinkhu wa kubaba, chifukwa wakawona kuti Chiuta uyo wakamulayizga ngwakugomezgeka.” (Ŵahebere 11:11) Sara wakamumanyanga makora Yehova, ndipo wakamanyangaso kuti wakufiska chilichose icho walayizga. Kasi walipo uyo wakukhumba yayi kuŵa na chipulikano chakukhora nthena? Tingachita makora kumumanya makora Chiuta uyo wali kulemba Baibolo. Para tingamumanya makora Yehova, tingapulikiska chifukwa icho Sara wakaŵira na chipulikano mwa iyo. Nadi Yehova wakufiska chilichose icho walayizga, ndipo nyengo zinyake wakufiska ivyo walayizga munthowa yakuzizika chomene!

Apo Sara wakaŵa na vyaka 90 wakakondwa chomene chifukwa nyengo iyo wakalindiliranga yikakwana. Wakamubabira Abrahamu mwana mwanalume, ndipo pa nyengo iyi Abrahamu wakaŵa na vyaka 100. Abrahamu wakamuthya mwana uyu zina lakuti Yisake panji kuti “Seko” nga umo Chiuta wakayowoyera. Nangauli Sara wakaŵa muchekuru kweni wakaŵa wakukondwa chomene ndipo wakati: “Chiuta wanisekeska ine. Ndipo waliyose uyo wapulikenge wasekenge nane.” (Genizesi  21:6) Iyo wakaŵa wakukondwa umoyo wake wose kuti Chiuta wakamupa mwana. Ndipouli, wakaŵaso na udindo chifukwa cha mwana uyu.

Apo Yisake wakaŵa na vyaka 5, mbumba iyi yikachita chiphikiro kuti ŵalumure mwana wawo. Kweni vyose vikaŵa makora yayi. Baibolo likuti Sara “wakawonanga” nkharo yinyake yiheni. Mwana wa Hagara, Ishumayeli uyo pa nyengo iyi wakaŵa na vyaka 19 wakamusekanga Yisake. Yikaŵa nkhani yakuchezga waka yayi. Mpositole Paulosi wakakhuŵilizgika na mzimu kulemba kuti ivyo wakachitanga Ishumayeli kukaŵa kutambuzga Yisake. Sara wakawonanga vyose ivi, ndipo wakawona kuti umoyo wa mwana wake uli pangozi. Sara wakamanyanga kuti Yisake ni mwana wapadera chifukwa ndiyo Yehova wakeneranga kuzakafiskirapo khumbo lake. Ntheura Sara wakachita chikanga na kuyowoya na Abrahamu. Iyo wakaphalira Abrahamu kuti Hagara na Ishumayeli ŵawukepo pa nyumba.—Genizesi 21:8-10; Ŵagalatiya 4:22, 23, 29.

Kasi Abrahamu wakachita wuli? Baibolo likuti: “Ivyo Sara wakayowoya vikamukwiyiska chomene Abrahamu chifukwa cha mwana wake.” Iyo wakamutemwanga chomene Ishumayeli pakuŵa mwana wake. Ndipouli, Yehova wakawona umo vikaŵira ndipo wakanjilirapo pa nkhani iyi. Baibolo likuti: “Chiuta wakati kwa Abrahamu: ‘Leka kukwiya na ivyo Sara wakuyowoya vya msepuka uyu pamoza na muzga wako mwanakazi. Pulikira mazgu ghake, chifukwa iyo yizamuchemeka mphapu yako yizamufuma mwa Yisake.’” Yehova wakalayizga Abrahamu kuti iyo wapwelelerenge Hagara na mwana wake. Abrahamu wakapulikira pakuti wakaŵa wakugomezgeka.—Genizesi 21:11-14.

Sara wakaŵa mwanakazi wakugomezgeka chomene kwa Abrahamu ndipo wakamutemwanga chomene mfumu wake. Para wakuyowoya wakaŵa na chilato chakuti wakondweske waka mfumu wake yayi. Para wawona suzgo linyake ilo panji lingakhwaska mbumba yose, wakamuphaliranga mfumu wake umo wakuyiwonera nkhani iyo. Pakuti Sara wakayowoyanga mwambura kubisa kwa mfumu wake, kasi ndikuti wakaŵavya ntchindi? Yayi. Nakuti Petrosi uyo nayo wakaŵa wakutora, wakayowoya kuti Sara ntchiyelezgero chiwemi chomene ku ŵanakazi wose pa nkhani yakuchindika mfumu wake. (1 Ŵakorinte 9:5; 1 Petrosi 3:5, 6) Sara walekenge kumuphalira unenesko Abrahamu pa nkhani iyi, mphanyi vikaŵa makora yayi chifukwa banja lose likate likumanenge na masuzgo. Sara wakayowoyanga mwantchindi kalikose ako wakwenera kuyowoya.

Sara ntchiyelezgero chiwemi chomene ku ŵanakazi pa nkhani yakuyowoya mwantchindi na kuchindika ŵafumu ŵawo. Ŵawoli ŵanyake mazuŵa ghano, ŵangatemwa kuti Yehova wanjilirengepo pa ivyo ŵakudumbirana na ŵafumu ŵawo nga umo wakachitira na Sara. Ndipouli ŵawoli ŵakwenera kuŵa na chipulikano chakukhora, ŵachitemwa kweniso ŵakuzikira nga ni Sara.

Nangauli Sara wakachemekanga kuti “Mwanakazi Wakuchindikika,” kweni wakakhazganga yayi kuti ŵanthu ŵamuchindikenge. Ntchakupulikikwa kuti Sara wati wafwa na vyaka 127, “Abrahamu wakamba kumulira Sara na kumutengelera.” * (Genizesi 23:1, 2) Iyo wakamusoŵa chomene “Mwanakazi Wakuchindikika” uyu. Nakuti Yehova Chiuta nayo wakumusoŵa chomene Sara, ndipo wazamumuwuska mu paradiso pa charu chapasi. Sara wakulindilira kuzawuskika na kuzakakondwa na umoyo wamuyirayira pamoza na wose awo ŵakuyezga chipulikano chake.—Yohane 5:28, 29.