1-2. Kasi mubali munyake wali kusambirapo vichi pa nkhani ya kupeleka ulongozgi?

VYAKA vinandi kumanyuma uku, ŵalara ŵaŵiri ŵakendera mudumbu munyake uyo wakaleka kwiza ku maungano kwakanyengo. Yumoza mwa ŵalara aŵa wakamulongora mudumbu uyu malemba ghanandi agho ghakuchiska kuti tiwunganenge. Ndipo iyo wakaghanaghananga kuti apa ulendo wauliska wenda makora chomene, kweni apo ŵakalayiranga kuti ŵakuwera, mudumbu uyu wakati: “Kuti waka ŵabali imwe mukumanya yayi masuzgo agho ine nkhukumana nagho.” Ŵabali aŵa ŵakapeleka ulongozgi kwambura kumufumba dankha mudumbu uyu za masuzgo agho wakakumananga nagho. Ntheura ivi vikapangiska kuti mudumbu watondeke kuwona ulongozgi wawo kuti ngwakovwira.

² Para wakumbuka ivyo vikachitika pa nyengo yira, mulara uyo wakamuŵazgira mudumbu yura malemba wakuti: “Pa nyengo iyo, nkhawonanga kuti mudumbu uyu walije ntchindi. Kweni nkhati naghanaghanirapo, nkhawamo kuti suzgo likaŵa lakuti nkhaghanaghananga waka vya malemba agho ningamujulira, m’malo mwa kughanaghanira mafumbo ghakwenelera agho ningamufumba, ghakukhwaskana na umo vinthu viliri pa umoyo wake, kweniso umo tingawovwilirapo.” Mulara uyu wakasambirapo sambiro lakuzirwa chomene pa ivyo vikachitika. Ndipo sono ni muliska walusungu na wakovwira chomene.

3. Kasi ni njani uyo wangapeleka ulongozgi mu mpingo?

 ³ Pakuŵa ŵaliska, ŵalara ŵali na mulimo wakupeleka ulongozgi usange ntchakukhumbikwa kuchita nthena. Ndipouli, nyengo zinyake yingaŵapo nyengo apo ŵanji mu mpingo nawo ŵangakhumbikwira kupeleka ulongozgi. Mwachiyelezgero, mubali panji mudumbu wangapeleka ulongozgi wakufuma mu Baibolo kwa mubwezi wake. (Sal. 141:5; Zinth. 25:12) Panji mudumbu wachilara, wangapeleka  ulongozgi ku ŵadumbu ŵachisungwana pa vinthu nga ivyo vikuyowoyeka pa Tito 2:3-5. Kweniso kanandi ŵapapi ŵakukhumbikwira kupeleka ulongozgi na ntchenyo ku ŵana ŵawo. Ntheura nkhani iyi, nangauli ulongozgi wake ukuluta chomene ku ŵalara, kweni tose tingasanga nayo chandulo, apo tikuwona nthowa za umo tingapelekera ulongozgi wakovwira kweniso uwo ungaŵa upusu ku ŵanji kuwupokelera na kuwulondezga.—Zinth. 27:9.

4. Kasi tidumbiskanenge vichi mu nkhani iyi?

⁴ Mu nkhani iyi, tidumbiskanenge mafumbo ghanayi pa nkhani ya kupeleka ulongozgi: (1) Kasi ulongozgi ukwenera kupelekeka wuli? (2) Kasi pakukhumbikwira nadi kupeleka ulongozgi? (3) Kasi ni njani wakwenera kupeleka ulongozgi? (4) Kasi mungachita wuli kuti mupelekenge ulongozgi wakovwira?

5. Kasi chitemwa chingawovwira wuli mulara kuti wapeleke ulongozgi munthowa yakwenelera? (1 Ŵakorinte 13:4, 7)

⁵ Ŵalara ŵakuŵatemwa chomene ŵabali na ŵadumbu. Nyengo zinyake ŵakulongora chitemwa chawo, mwa kupeleka ulongozgi kwa mupharazgi uyo ŵawona kuti wamba kupuluka. (Gal. 6:1) Ndipouli, pambere mulara wandapeleke ulongozgi kwa munthu, wangachita makora kughanaghanirapo dankha fundo zakukhwaskana na chitemwa izo mpositole Paulosi wakayowoya. Mpositole Paulosi wakati: “Chitemwa chikuzikira ndipo ntchalusungu. . . . Chikubenekelera vinthu vyose, chikupulikana vinthu vyose, chikugomezga vinthu vyose, chikuzizipizga vinthu vyose.” (Ŵazgani 1 Ŵakorinte 13:4, 7.) Para mulara wangaghanaghanirapo mwakufwasa pa mavesi agha, vingamovwira kuwoneseska kuti wakupeleka ulongozgi mwachitemwa. Usange uyo wakupika ulongozgi wamanya kuti mulara wakumughanaghanira, wangawupokelera makora ulongozgi.—Rom. 12:10.

6. Kasi Paulosi wakalongora chiyelezgero wuli chiwemi?

⁶ Mpositole Paulosi ntchiyelezgero chiwemi chomene ku ŵalara. Mwachiyelezgero, apo ŵabali ŵa ku Tesalonika ŵakakhumbikwiranga kupika ulongozgi, Paulosi wakachitapo kanthu mwaluŵiro. Ndipouli, mu makalata ghake agho wakaŵalembera, Paulosi wakaŵawonga dankha pa viwemi ivyo ŵakachitanga, nga nkhulongora chipulikano, chitemwa, na kuzizipizga. Wakaghanaghaniraso za masuzgo agho ŵakajumphangamo, ndipo wakaŵaphalira kuti wakumanya kuti ŵakuzizipizga nthambuzgo mwakugomezgeka. (1 Tes. 1:3; 2 Tes. 1:4) Wakaŵaphaliraso ŵabali aŵa kuti ŵakaŵa chiyelezgero chiwemi ku Ŵakhristu ŵanyawo. (1 Tes. 1:8, 9) Ŵabali aŵa ŵakakondwa chomene kupokera kalata ya kuŵawonga kufuma kwa Paulosi. Ŵakamanya kuti Paulosi wakaŵatemwanga chomene. Lekani Paulosi wakapeleka ulongozgi wakovwira ku mpingo wa Tesalonika kwizira mu makalata ghake ghose ghaŵiri.—1 Tes. 4:1, 3-5, 11; 2 Tes. 3:11, 12.

7. Chifukwa wuli munyake wangatondeka kupokelera ulongozgi?

⁷ Kasi ntchivichi chingachitika usange tindapeleke ulongozgi munthowa yiwemi? Mubali munyake uyo waŵa mulara kwanyengo yitali wakuti: “Ŵanji ŵakutondeka kupokelera ulongozgi chifukwa chakuti wapelekeka mwambura chitemwa, kuti ntchifukwa chakuti ulongozgi uwo nguheni yayi.” Kasi tingasambirapo vichi apa? Chikuŵa chipusu kuti munthu wapokelere ulongozgi para wapelekeka mwachitemwa, mwaukali yayi.

8. Kasi mulara wakwenera kujifumba vichi para wakughanaghana vyakupeleka ulongozgi kwa munthu?

⁸ Ŵalara ŵakwenera yayi kuchimbilira kupeleka ulongozgi. Pambere mulara wandapeleke ulongozgi, wangachita makora kujifumba kuti: ‘Kasi nkhwenera kupelekapo nadi ulongozgi? Kasi nasimikizga kuti ivyo munthu uyu wakuchita ni viheni nadi? Kasi pa ivyo wachita waswa fundo ya mu Baibolo? Panji kasi ivyo wachita vyapambana waka na umo ine natenge nichitirenge?’ Ŵalara ŵakugega ‘kuchimbilira kuyowoya.’ (Zinth. 29:20) Para  mulara wakusimikizga viŵi yayi usange munthu munyake wangakhumbikwira ulongozgi, wangachita makora kufumba mulara munyake usange nayo wakuwona kuti mubali panji mudumbu wakuswa fundo za mu Baibolo mwakuti wangakhumbikwira nadi kupika ulongozgi.—2 Tim. 3:16, 17.

9. Kasi tingasambirako vichi kwa Paulosi pa umo tingapelekera ulongozgi pa nkhani ya kavwaliro na kujitozga? (1 Timote 2:9, 10)

⁹ Ghanaghanirani chiyelezgero ichi. Tiyelezgere kuti mulara wakuwona kuti Mkhristu munyake wakuvwara panji kujitozga mwambura kwenelera. Mulara uyu wangachita makora kujifumba kuti, ‘Kasi nili na chifukwa cha mu Malemba cha kupelekerapo ulongozgi?’ Chifukwa chakuti mulara wakukhumba yayi kupeleka waka ulongozgi wa mu mutu wake, wangafumba maghanoghano kwa mulara munyake panji kwa Mkhristu wakukhwima mwauzimu. Ŵangaweleramo lumoza ulongozgi wa Paulosi wakuyowoya vya kuvwara na kujitozga mwakwenelera. (Ŵazgani 1 Timote 2:9, 10.) Paulosi wakalemba waka fundo zakovwira kuti Mkhristu wavwarenge na kujitozga mwakwenelera. Wakati tikwenera kujitozga mwasoni ndiposo mwamahara, kuti wakaŵika malango gha malaya agho munthu wakwenera kuvwara na agho wakwenera kuvwara yayi. Wakamanyanga kuti Mkhristu waliyose wali na wanangwa wakusankha umo wangavwalira na kujitozgera, chikuru vikuleka kupambana na fundo za mu Baibolo. Ntheura apo mulara wakughanaghanirapo usange wangakhumbikwira kupeleka ulongozgi, wakweneraso kuwona usange munthu uyo wakuvwara na kujitozga nadi mwambura kwenelera.

10. Kasi tikwenera kukumbuka vichi pa nkhani ya ivyo munthu wasankha?

¹⁰ Ntchakuzirwa kukumbuka kuti nanga ŵangaŵa Ŵakhristu ŵaŵiri, awo wose mbakukhwima mwauzimu, ŵangasankha vinthu mwakupambana nangauli vyose vingaŵa viwemi waka. Tikwenera yayi kuŵika tumalango twithu pa nkhani ya icho ntchiwemi na icho ntchiheni, kuti ndito Ŵakhristu ŵanyithu ŵenderenge.—Rom. 14:10.

11-12. Usange pakukhumbikwa kupeleka ulongozgi, kasi mulara wangajifumba vichi, ndipo chifukwa wuli?

¹¹ Usange ntchakuwonekerathu kuti munthu wakwenera kupika ulongozgi, fumbo lakulondezgapo lingaŵa lakuti, Kasi ni njani wakwenera kupeleka ulongozgi? Pambere mulara wandapeleke ulongozgi kwa mudumbu wakutengwa, panji kwa mwana muchoko, wangachita makora kudumbiskana dankha na mutu wa mbumba chifukwa nyengo zinyake wangatemwa kuti wapeleke yekha ulongozgi. * Kweniso panji mutu wa mbumba wangatemwa kuti waŵepo apo mulara wakupeleka ulongozgi. Ndipo nga umo tayowoyera kale mu  ndime 3, nyengo zinyake pakuŵaso nyengo apo chikuŵa chakwenelera kuti mudumbu wachilara ndiyo wapeleke ulongozgi kwa ŵadumbu ŵachisungwana.

¹² Paliso chinthu chinyake icho mulara wakwenera  kuchighanaghanira. Wangajifumba kuti, ‘Kasi ine ndine ningamovwira makora munthu uyu, panji walipo munyake uyo usange wangamupa ulongozgi wangawupokelera makora?’ Mwachiyelezgero, munthu uyo wali na suzgo la kujiwona kuti ngwambura kuzirwa, wangawovwirika makora na mulara uyo wali kulimbanapo na suzgo ili kuluska uyo vindamuchitikirepo. Mulara uyo vili kumuchitikirapo ndiyo panji wangamupulikiska makora munthu uyu ndiposo kuyowoya fundo izo zingamukhorweska munthu uyu. Ndipouli, ŵalara wose ŵali na udindo wakukhozga na kuchiska ŵabali na ŵadumbu kuti ŵalondezgenge ivyo Malemba ghakuyowoya. Ntheura para pakukhumbikwa ulongozgi, chakuzirwa chomene ntchakuti ulongozgi upelekeke, nanga vingaŵa kuti mulara uyo wapelekenge wandakumanepo na suzgo ilo.

13-14. Chifukwa wuli ntchakuzirwa kuti mulara wategherezgenge?

¹³Mutegherezgenge. Para mulara wakunozgekera kukapeleka ulongozgi, wakwenera kujifumba kuti: ‘Kasi nkhumanyapo vichi pa umo vinthu viliri kwa mubali wane uyu? Kasi vinthu vili wuli pa umoyo wake? Kasi vingaŵa kuti wakukumana na masuzgo agho ine nkhughamanya yayi? Kasi ntchivichi icho wakukhumbikwira chomene pasono?’

¹⁴ Fundo iyo yili pa Yakobe 1:19 chomene yikuluta kwa awo ŵakupeleka ulongozgi. Yakobe wakalemba kuti: “Munthu waliyose wapulikenge luŵiro, wazikirenge pakuyowoya, kukwiya luŵiro yayi.” Nyengo zinyake mulara wangawona nga wayimanya makora nkhani yose, kweni ka wayimanya nadi? Lemba la Zintharika 18:13 likutikumbuska kuti: “Usange munthu wakuzgora nkhani pambere wandayipulikiske, mbuchindere na soni.” Ntheura ntchamahara chomene kufumba mwenecho kuti walongosore yekha umo vinthu viliri. Mulara wakwenera kutegherezga dankha pambere wandayowoyepo. Kumbukani sambiro ilo wakasambira mulara uyo tamuzunura kukwambilira kwa nkhani iyi. Wakasambirapo kuti m’malo mwa kulongosora waka ivyo wakanozgekera kwa mudumbu, wakeneranga kumufumba dankha mafumbo nga ghakuti: “Kasi vinthu vili wuli pa umoyo winu?” “Kasi tingawovwirapo wuli?” Para ŵalara ŵakuyezgayezga kuti ŵamanye nkhani yose pambere ŵandapeleke ulongozgi, ŵangawovwira makora ŵabali na ŵadumbu mu mpingo kweniso kuŵakhozga.

15. Kasi ŵalara ŵangalondezga wuli fundo ya pa Zintharika 27:23?

¹⁵Zimanyani makora mberere. Nga umo tanguyowoyera kukwambilira kwa nkhani iyi, kupeleka ulongozgi wakovwira kukukhumba vinandi padera pakuŵazga waka malemba panji kumuphalira masachizgo munthu. Ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵakwenera kujipulika kuti tikuŵaghanaghanira, tikuŵapulikiska, kweniso kuti tikukhumba kuŵawovwira. (Ŵazgani Zintharika 27:23.) Ŵalara ŵakwenera kuyezgayezga kuti ŵaŵenge paubwezi uwemi na ŵabali na ŵadumbu mu mpingo.

16. Kasi ntchivichi chingawovwira ŵalara kuti chiŵenge chipusu kwa iwo kupeleka ulongozgi?

¹⁶ Ŵalara ŵakwenera kugega kupangiska ŵabali mu mpingo kughanaghana kuti ŵalara ŵakuŵayendera pekha para ŵabudiska kanthu ndipo ŵakukhumba kuŵapa ulongozgi. M’malo  mwake, nyengo zose ŵakwenera kuyowoyeskana nawo ŵabali na ŵadumbu, kulongora kuti ŵakuŵaghanaghanira apo ŵakukumana na masuzgo. Mubali munyake mulara wakati: “Para nyengo zose mukuchezga nawo ŵabali na ŵadumbu, muŵenge nawo paubwezi. Ndipo para mukukhumba kuŵapa ulongozgi, chiŵenge chipusu kuchita nthena.” Kweniso uyo wakupika ulongozgi nayo wawupokelerenge mwambura kusuzga.

17. Kasi mphanyengo wuli apo chomenechomene mulara wakwenera kuŵa wakuzikira na walusungu?

¹⁷Muŵenge ŵakuzikira na ŵalusungu. Mtima wakuzikira na walusungu ngwakukhumbikwa, chomenechomene para pakwamba mubali panji mudumbu wakukana kulondezga ulongozgi wakufuma mu Baibolo. Mulara wakwenera yayi kukwiya para uyo wamupa ulongozgi wakukana kuwupokelera panji kuwulondezga. Pakuyowoya vya Yesu, Baibolo likayowoyerathu kuti: “Thete lakuphwanyika waliteketenge chara, ndipo chisunda chakulota wazimwenge chara.” (Mat. 12:20) Ntheura apo mulara wakulomba payekha, wangalomba Yehova kuti wamovwire uyo wakukhumbikwira ulongozgi pa suzgo lake, kweniso kumovwira kuti wapulikiske chifukwa icho wakupikira ulongozgi ndiposo kuti wakwenera kuwulondezga. Mubali uyo wapika ulongozgi, wangakhumbikwira nyengo kuti waghanaghanirepo pa ivyo waphalirika. Para mulara wakuyowoya mwakuzikira na mwalusungu, uyo wapika ulongozgi wangakhuŵara yayi na umo ulongozgi wapelekekera, m’malo mwake waghanaghanirenge waka pa ivyo ŵamuphalira. Ndipo ulongozgi ukwenera kujintha pa Mazgu gha Chiuta nyengo zose.

18. (a) Kasi tikwenera kukumbuka vichi apo tikupeleka ulongozgi? (b) Kuyana na chithuzi kweniso bokosi, kasi ŵapapi ŵakudumbiskana vichi?

¹⁸Sambiranipo pa ivyo mukabudiska. Chifukwa chakuti tili ŵambura kufikapo, chingaŵa chipusu yayi nyengo zose kulondezga ndendende ivyo tadumbiskana mu nkhani iyi. (Yak. 3:2) Nyengo zinyake titondekenge, kweni para vyaŵa nthena, tikwenera kusambirapo kanthu. Para ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵangamanya kuti tikuŵatemwa, chiŵaŵirenge chipusu kutigowokera para tayowoya panji kuchita chinthu chinyake icho chaŵakhuŵazga.—Wonaniso bokosi lakuti “ Uthenga ku Ŵapapi.”

19. Kasi tingachita wuli kuti tipelekenge ulongozgi wakovwira kweniso kuti chiŵe chipusu ku ŵabali na ŵadumbu ŵithu kuwupokelera?

¹⁹ Nga umo tawonera, ntchipusu yayi kupeleka ulongozgi wakovwira. Ise tikupeleka ulongozgi pamoza na awo ŵakupika ulongozgi, tose tili ŵambura kufikapo. Ntheura mukumbukenge ivyo tadumbiskana mu nkhani iyi. Muwoneseskenge kuti ulongozgi ukupelekeka mwachitemwa. Kweniso muwonenge dankha usange pakukhumbikwa nadi kupeleka ulongozgi, ndiposo usange ndimwe muli ŵakwenelera kuwupeleka. Pambere mundapeleke ulongozgi, mufumbenge mafumbo na kutegherezga chomene mwakuti mupulikiske masuzgo agho munthu uyo wakukumana nagho. Yezgani kuwona vinthu nga umo munthu uyo wakuviwonera. Muŵe ŵalusungu na kuŵa paubwezi wakukhora na ŵabali na ŵadumbu. Kumbukani kuti chilato chithu ntchakuti tipelekenge ulongozgi wakovwira na ‘wakukondweska mtima.’—Zinth. 27:9.