Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

NKHANI YAKULONGOSORA UMOYO WA MUNTHU

Naŵikapo Mtima Kuti Mawoko Ghane Ghangalepwetukanga Yayi

Naŵikapo Mtima Kuti Mawoko Ghane Ghangalepwetukanga Yayi

ŴAWUKIRANO ŵanandi pa Beteli kanandi ŵakunichema kuti “Adada.” Pakuti nili na vyaka 89, nkhukondwa para ŵakunichema nthena. Mazgu ghachitemwa agha nkhuwona kuti ni vimoza mwa vitumbiko vyakufuma kwa Yehova chifukwa cha kumuteŵetera vyaka 72 mu uteŵeti wanyengozose. Ndipo pakuwona ivyo vyanichitikira mu vyaka vyose ivyo nateŵetera Chiuta, nkhuŵasimikizgira ŵawukirano aŵa kufumira pasi pa mtima kuti, ‘Mutumbikikenge usange muzomerezgenge yayi kuti mawoko ghinu ghalepwetuke.’—2 Mid. 15:7; mazgu ghamusi.

ŴAPAPI ŴANE NA ŴANA ŴAKWITHU

Ŵapapi ŵane ŵakasamira ku Canada kufuma ku Ukraine. Ŵakakhala mu tawuni ya Rossburn mu chigaŵa cha Manitoba. Amama ŵakababa ŵana ŵanalume 8 na ŵana ŵanakazi 8, kweni pakaŵavya ŵamaphaska. Ine nkhaŵa wa nambara 14. Adada ŵakalitemwanga Baibolo ndipo ŵakatiŵazgiranga mulenji uliwose pa zuŵa la Sabata. Kweni ŵakawonanga kuti chisopa chanjira bizinesi ndipo mwakuseka ŵakatemwanga kuyowoya kuti, “Kwali ninjani uyo wakalipiranga Yesu pa mulimo wake wa kupharazga na kusambizga!”

Pakati pajumpha nyengo, ŵana ŵakwithu 8 ŵakasambira unenesko, ŵanalume 4, ŵanakazi nawo 4. Mudumbu wane Rose wakachita upayiniya m’paka apo wakafwira. Mu mazuŵa ghaumaliro gha umoyo wake, wakachiskanga waliyose kupulikira Mazgu gha Chiuta. Wakatenge, “Nkhukhumba kuzakamuwonani mu charu chiphya.” Mukuru wane Ted pakwamba wakaŵa muliska ndipo wakapharazganga vyakuti ŵanthu ŵamuphya kuchanya. Mulenji uliwose pa zuŵa la Sabata wakapharazganga mwakukolomoka pa wayilesi, kuti ŵakwananga ŵamuphyanga na moto kuchanya kwamuyirayira. Kweni pamanyuma wakazgoka muteŵeti wamwamphu ndiposo wakugomezgeka wa Yehova.

UMO NKHAMBIRA UTEŴETI WANYENGOZOSE

Zuŵa linyake mu Juni 1944 nkhati nawera ku sukulu, nkhasanga kabuku ka mutu wakuti The Coming World Regeneration * kali pa thebulu mu nyumba. Nkhaŵazga peji lakwamba, mbwe lachiŵiri, mbwe nkhalutiliranga waka kuŵazga. Nkhati namalizga kuŵazga kabuku aka, nkhasimikizga mtima kuti nkhukhumba kuteŵetera Yehova nga umo Yesu wakachitira.

Kasi kabuku aka kakasangika wuli pa thebulu? Mukuru wane Steve wakati ŵanalume ŵaŵiri ŵakuguliska mabuku na tumabuku ŵakiza pa nyumba yakwithu. Wakati: “Nkhagura kabuku aka chifukwa kakaŵa kakutchipa chomene.” Ŵanalume aŵa ŵakizaso pa zuŵa la Sabata lakulondezgapo. Ŵakatiphalira kuti Mbakaboni ŵa Yehova ndipo ŵakugwiliskira ntchito Baibolo pakuzgora mafumbo agho ŵanthu ŵangaŵa nagho. Tikakondwa nayo fundo iyi chifukwa chakuti ŵapapi ŵithu ŵakatilera kuti tichindikenge Mazgu gha Chiuta. Ŵanalume aŵa ŵakatiphaliraso kuti Ŵakaboni ŵaŵenge na Ungano wa Chigaŵa ku Winnipeg, msumba uwo mudumbu wane wakakhalanga. Nkhawona kuti nilute ku ungano uwu.

Nkhatchova njinga pafupifupi makilomita 320 kuti nkhafike ku Winnipeg, kweni nkhayima dankha pa tawuni ya Kelwood, uko Ŵakaboni ŵaŵiri awo ŵakiza ku nyumba kwithu ŵakakhalanga. Apo nkhaŵa kunyumba kwawo, nkhaluta ku maungano, ndipo nkhamanya umo mpingo ukuŵira. Nkhamanyaso kuti waliyose kwali ni mwanalume, mwanakazi, panji muwukirano wakwenera kupharazga nyumba na nyumba, nga umo Yesu wakachitiranga.

Ku Winnipeg, nkhakumana na mukuru wane Jack, wakiza ku ungano kufuma ku mpoto kwa Ontario. Pa zuŵa lakwamba la ungano, mubali wakapharazga kuti kuŵenge ubatizo. Ine na Jack tikawona kuti tibatizike pa ungano uwu. Tose tikaŵikapo mtima kuti tambenge upayiniya para tabatizika waka. Jack wakamba uteŵeti wanyengozose wati wawera waka ku ungano uwu. Ine nkhaŵa na vyaka 16 ndipo nkhawelera ku sukulu, kweni chaka chakulodezgapo nkhamba upayiniya wanyengozose.

NKHASAMBIRA VINANDI APO NKHAŴA MUPAYINIYA

Nkhamba kuchita upayiniya ku Souris pamoza na Stan Nicolson. Tawuni iyi yili mu chigaŵa cha Manitoba. Mwaluŵiro nkhamanya kuti nyengo zinyake upayiniya ukuŵa wakusuzga. Ndalama zithu zikamaranga pachoko na pachoko, kweni tikalutilira kupharazga. Zuŵa linyake tikati tapharazga zuŵa lose, tikawera njara zaŵinya chomene, kweni tikaŵavyirathu ndalama. Tikazizwa kuwona kuti thumba likuru la chakurya lili pa mulyango wa nyumba yithu. M’paka sono, tikumanya yayi uyo wakaŵikapo thumba ili. Pa usiku uwu, tikarya makora chomene. Tikatumbikika chifukwa tikazomerezga yayi kuti mawoko ghithu ghalepwetuke. Nakuti, mwezi uwu ukati wamara, nkhatutuŵa chomene. Umoyo wane wose nkhaŵa kuti nindatutuŵirepo nthena.

Myezi yichoko waka yikati yajumphapo, tikamba kuteŵetera mu tawuni ya Gilbert Plains, iyo yili pa mtunda wa makilomita 240 ku mpoto kwa Souris. Mu nyengo iyo, mpingo uliwose ukaŵanga na chitchati ku pulatifomu chakulongora umo mpingo ukuchitira pa mulimo wa kupharazga mwezi na mwezi. Mwezi unyake maora gha ŵapharazgi ghakati ghakhira, nkhadumba nkhani ku mpingo, nkhadidimizga kuti ŵabali na ŵadumbu ŵakeneranga kugwilirapo ntchito kuti ŵachitenge makora. Maungano ghakati ghamara, mudumbu munyake muchekuru uyo wakaŵa mupayiniya, uyo mfumu wake wakaŵa Kaboni yayi, wakayowoya nane uku wakulira. Wakati, “Nkhayezeska, kweni nkhachita waka ivyo ningakwaniska.” Pamanyuma nane nkhalira, ndipo nkhamuphepiska.

Nga umo vikaŵira na ine, ŵabali ŵanandi ŵachinyamata ŵangabudiska vinthu ndipo pamanyuma ŵangajipa mulandu. Kweni nawona kuti m’malo mwa kulepwetuka mawoko, ntchiwemi kusambirapo kanthu pa ivyo wabudiska, na kukumbukira ivyo wasambirapo nyengo zose. Para wachita nthena utumbikikenge.

SUZGO MU QUEBEC

Apo nkhaŵa na vyaka 21 nkhaŵa na mwaŵi ukuru, nkhanjira Sukulu ya Giliyadi, kilasi nambara 14, iyo nkhamalizga mu Febuluwale 1950. Taŵanandi mu kilasi ili ŵakatituma ku chigaŵa cha Quebec ku Canada, uko ŵanthu ŵakayowoyanga Chifurenchi. Ku chigaŵa ichi Ŵakaboni ŵakatambuzgikanga chomene. Nkhamba kuteŵetera ku Val-d’Or, tawuni iyo mukaŵa migodi ndipo yikaŵa ku mpoto. Zuŵa linyake, ine na ŵanyane tikaluta kukapharazga mu muzi unyake wapafupi wa Val-Senneville. Wasembe wa mu muzi uwu wakatiwofya kuti watitimbenge usange tifumengemo yayi mu muzi uwu. Nkhani iyi nkhayitolera ku khoti. Wasembe ŵakamulipiska. *

Nkhani iyi na zinyake zinandi zakuyanako na iyi, ndizo ghakaŵa masuzgo gha mu Quebec. Chigaŵa cha Quebec chikaŵa pasi pa Tchalitchi la Katolika kwa vyaka vyakujumpha 300. Ŵaliska pamoza na ŵalongozgi ŵawo ŵa ndyali ŵakatambuzganga Ŵakaboni ŵa Yehova. Yikaŵa nyengo yakusuzga, ndipo ise tikaŵa ŵachoko; kweni tikazomerezga yayi kuti mawoko ghithu ghalepwetuke. Ŵanthu ŵamitima yiwemi mu Quebec ŵakazomera unenesko. Nkhaŵa na mwaŵi kusambira na ŵanthu ŵakupambanapambana awo ŵakazomera unenesko. Sambiro lane linyake la Baibolo yikaŵa mbumba ya ŵanthu 10. Mbumba yose yikamba kuteŵetera Yehova. Chikanga icho mbumba iyi yikalongora chikawovwira ŵanji kuti ŵalileke Tchalitchi la Katolika. Tikalutilira kupharazga, ndipo pamanyuma tikatonda.

KUSAMBIZGA ŴABALI MU CHIYOWOYERO CHAWO

Mu 1956, nkhamba kuteŵetera mu Haiti. Ŵamishonale ŵanandi ŵaphya ŵakasuzgika kusambira Chifurenchi, kweni ŵanthu ŵakategherezganga. Mishonale munyake, Stanley Boggus wakati, “Tikazizwa chomene kuwona kuti ŵanthu ŵakachita vyose ivyo ŵangafiska kutovwira kuti tiyowoyenge mwakufwatuka.” Pakwamba, nkhaŵa na mwaŵi chifukwa chakuti nkhasambira Chifurenchi mu Quebec. Kweni mwaluŵiro nkhamanya kuti ŵabali ŵanandi mu mpingo ŵakayowoyanga Chihaitiani Creole pera. Ntheura kuti taŵamishonale tovwire makora ŵabali, tikeneranga kusambira chiyowoyero chawo. Tikasambira, ndipo tikatumbikika chifukwa cha kufwilirapo.

Kuti tiŵawovwire makora ŵabali, Wupu Wakulongozga ukatizomerezga kuti ting’anamurenge Gongwe la Mulinda na mabuku ghanyake kuya mu Chihaitiani Creole. Chiŵelengero cha ŵanthu pa maungano chikakwera mwaluŵiro chomene mu charu chose. Mu 1950, mu Haiti mukaŵa ŵapharazgi 99, kweni kufika mu 1960, chiŵelengero cha ŵapharazgi chikakwera kujumpha 800. Pa nyengo iyi, nkhamba kuteŵetera pa Beteli. Mu 1961, nkhaŵa na mwaŵi wa kusambizga Sukulu ya Uteŵeti wa Ufumu. Tikasambizga ŵalara na ŵapayiniya ŵapadera. Wose pamoza ŵakaŵa 40. Pa Ungano wa Chigaŵa mu Janyuwale 1962, tikachiska ŵabali ŵalara kusazgirako uteŵeti wawo, ndipo ŵanyake ŵakimikika kuŵa ŵapayiniya ŵapadera. Wovwiri uwu ukaŵa wa panyengo yake chifukwa tikaŵa pafupi kukumana na masuzgo.

Pa Janyuwale 23, 1962, Ungano wa Chigaŵa ukati wamara waka, ine na Andrew D’Amico uyo wakaŵa mishonale, tikakakika pa ofesi ya munthavi, ndipo ŵakapoka magazini gha Wukani! ya Janyuwale 8, 1962 (mu Chifurenchi). Mu Wukani! iyi mukaŵa mazgu agho ghakatoleka mu manyuzipepara gha Chifurenchi ghakuti visopa vya mu Haiti vikachitanga vinthu vyamizimu. Ŵanthu ŵanyake ŵakakondwa nagho yayi mazgu agha ndipo ŵakati ndise talemba nkhani iyi pa ofesi ya munthavi. Masabata ghachoko waka ghakati ghajumphapo, ŵamishonale ŵakachimbizgika mu charu ichi. * Kweni ŵabali awo ŵakasambizgika ŵakalutilira kuchita milimo. Sono, nkhukondwa para nkhuwona umo ŵakazizipizgira ndiposo umo ŵakakulira mwauzimu. Nakuti pasono ŵali na Baibolo la Malemba Ghakupatulika mu Mang’anamuliro gha Charu Chiphya mu Chihaitiani Creole, chinthu icho panyengo iyo tikamanyanga yayi kuti chingachitika.

MULIMO WA KUZENGA KU CENTRAL AFRICAN REPUBLIC

Nkhati nateŵetera ku Haiti, ŵakanituma ku Central African Republic nga mishonale. Pamanyuma, nkhaŵa na mwaŵi wa kuteŵetera nga mulaŵiliri wakwendakwenda ndiposo pamanyuma nga mulaŵiliri wa munthavi.

Mu nyengo iyo, Nyumba za Ufumu zinandi zikaŵa ziwemi yayi. Nkhasambira umo ŵakusengera (ŵakwiphira) utheka ku thondo na kwegha (kufulera) nyumba. Ŵanthu awo ŵakajumphanga vikaŵakondweskanga kuwona kuti nkhuchita mulimo uwu. Kweniso ivi vikachiska ŵabali kuti ŵambe kulimbikira mulimo wa kuzenga na kunozga Nyumba zawo za Ufumu. Ŵalongozgi ŵa visopa ŵakatinenanga chifukwa matchalitchi ghawo ghakaŵa gha malata kweni Nyumba za Ufumu zithu zikaŵa za utheka. Nangauli vikaŵa nthena, kweni tikalutilira kuwungana mu Nyumba zithu za Ufumu za utheka. Ŵalongozgi aŵa ŵakaleka kutinena chimphepo chikuru chikati chatimba msumba ukuru wa Bangui. Chimphepo chikewura malata gha matchalitchi na kukaghaponya mu msewu ukuru. Nyumba za Ufumu zithu zikewuka yayi. Kuti tilaŵilire makora mulimo wa Ufumu, tikazenga ofesi yiphya ya munthavi na nyumba za ŵamishonale mu myezi yinkhondi pera. *

KUTORANA NA MWANAKAZI WAMWAMPHU

Pa zuŵa la ukwati withu

Mu 1976 mulimo wa Ufumu ukakanizgika mu Central African Republic, ndipo nkhatumika ku N’Djamena, msumba ukuru wa charu cha Chad icho chili pafupi na charu ichi. Chakukondweska ntchakuti nkhakumana na Happy, mupayiniya wapadera wamwamphu, uyo kukwake nkhu Cameroon. Tikatorana pa Epulero 1, 1978. Mwezi wenewuwu uwu, nkhondo yikamba, ndipo nga umo ŵanandi ŵakachitira, nase tikachimbilira kumwera kwa charu ichi. Nkhondo yikati yamara, tikawelera ndipo tikasanga kuti nyumba yithu mpha likuru lwa ŵasilikari. Ŵakatora mabuku ghithu na diresi la ukwati la Happy ndiposo vyawanangwa ivyo ŵanthu ŵakatipa pa ukwati. Kweni tikazomerezga yayi kuti mawoko ghithu ghalepwetuke. Ine na Happy tikaŵa tichali lumoza ndipo maso ghithu ghakaŵa pa mulimo.

Pakati pajumpha vyaka pafupifupi viŵiri, mulimo withu mu Central African Republic ukazomerezgekaso. Tikawelera ndipo tikamba mulimo wakwendakwenda. Nyumba yithu yikaŵa galimoto iyo mukaŵa bedi ilo tikapindanga, chithini chikuru icho mukazuranga maji pafupifupi malita 200, furiji ya gasi, ndiposo chakuphikira cha gasi. Kwenda kukaŵa kwakusuzga chomene. Ulendo unyake, munthowa tikayimiskika na ŵapolisi malo ghakujumpha 117.

Kukawotchanga chomene, ndipo kanandi kotcha kukafikanga madigirizi 50. Pa maungano ghadera, nyengo zinyake chikaŵanga chakusuzga kusanga maji ghakukwana gha ubatizo. Ntheura ŵabali ŵakajimanga chisimi mu dambo ndipo pachokopachoko ŵakaneghanga maji ghakukwana, ndipo kanandi ubatizo ukachitikiranga mu chibafa chikuru.

MILIMO YINYAKE MU VYARU VINYAKE VYA MU AFRICA

Mu 1980 ŵakatituma ku Nigeria. Tili ku Nigeria, kwa vyaka viŵiri na hafu, tikawovwira pa mulimo wakunozgekera kuzenga ofesi yiphya ya munthavi. Ŵabali ŵakagura nyumba yakudikanya kaŵiri iyo yikakhumbikwiranga kuwiskika kuti tizengepo maofesi ghithu. Mulenji unyake, nkhakwera pachanya pa nyumba kuti novwire pa mulimo wakuwiska. Cha m’ma 12 koloko muhanya, nkhamba kukhilira pa malo agho nkhakwelerapo. Kweni chifukwa chakuti tikaŵa kuti tagumura malo ghanyake, apo nkhakwelera pakasintha, ntheura nkhaphazamuka m’paka pasi dyonkho. Nkhajipweteka chomene, kweni dokotala wakati wanijambura na kunipima, wakaphalira Happy kuti: “Kufipa mtima yayi. Misempha yinyake yalekana waka kweni waŵenge makora para pajumpha sabata yimoza panji kujumphirapo.”

Tikuluta ku ungano wadera takwera galimoto za ŵanthu

Mu 1986 tikasamira ku Côte d’Ivoire, uko tikateŵetera pa mulimo wakwendakwenda. Mulimo uwu ukatifiska m’paka ku Burkina Faso, charu icho chili pafupi na charu ichi. Kweni nkhamanyanga yayi kuti charu cha Burkina Faso ndicho chizamuŵa chikaya chithu kwakanyengo.

Apo tikaŵa pa mulimo wakwendakwenda, nyumba yithu yikaŵa galimoto

Nkhafumako ku Canada mu 1956, kweni mu 2003, pamanyuma pa vyaka 47, nkhawelera pa Beteli ku Canada ndipo panyengo iyi nkhaŵa na Happy. Pa pepara, kwithu kukaŵa ku Canada, kweni tikajipulikanga kuti tili ŵa ku Africa.

Nkhusambizga munthu Baibolo ku Burkina Faso

Mu 2007, apo nkhaŵa na vyaka 79, tikaweleraso ku Africa. Tikatumika ku Burkina Faso, uko nkhaŵa yumoza wa mu Komiti ya Charu. Pamanyuma ofesi iyi yikazgoka ofesi yakung’anamulirako fmabuku, ndipo yikaŵa pasi pa ofesi ya munthavi ya Benin. Mu Ogasiti 2013, tikamba kuteŵetera pa Beteli ku Benin.

Nili na Happy, apo tikateŵeteranga ku ofesi ya munthavi ya Benin

Nangauli pasono nkhutondeka kuchita vinandi, kweni upharazgi nkhuwutemwa chomene. Mu vyaka vitatu ivyo vyajumpha, na wovwiri wa ŵabali ŵalara ndiposo muwoli wane, nkhakondwa chomene kuwona kuti ŵanthu ŵaŵiri awo nkhasambiranga nawo Baibolo, Gédéon na Frégis, ŵakabatizika. Pasono ŵakulimbikira chomene kuteŵetera Yehova.

Pa nyengo yasono, ine na muwoli wane tili kusamuskikira ku ofesi ya munthavi ya South Africa, uko mbumba ya Beteli yikutipwelelera chifukwa nkhulwaralwara. South Africa ni charu cha nambara 7 mu Africa icho nateŵeteramo. Mu Okutobala 2017, tikapokera thumbiko linyake lapadera. Tikachemeka kuti tikaŵepo pakupatulira ofesi yikuru ya Ŵakaboni ŵa Yehova ku Warwick, New York. Ichi ntchakuchitika chambura kuluwika.

Buku Lapachaka Lachingelezi la 1994 pa peji 255 likuti: “Mose imwe mwazizipizga vyaka vinandi mu uteŵeti, tikumuchiskani kuti: “Muŵe ŵankhongono, mungathikanga lusoko yayi, chifukwa mupokerenge njombe pa mulimo winu.’—2 Mid. 15:7.” Ine na Happy taŵikapo mtima kulondezga ulongozgi uwu ndipo tikuchiska ŵanji kuti ŵachite mwakuyana waka.

^ ndime 9 Lakupharazgika na Ŵakaboni ŵa Yehova mu 1944. Sono likusindikizgikaso yayi.

^ ndime 18 Wonani nkhani yakuti “Quebec Priest Convicted for Attack on Jehovah’s Witnesses” mu Wukani Yachingelezi ya Novembala 8, 1953, peji 3-5.

^ ndime 23 Vinandi vikulongosoreka mu Buku Lapachaka la Ŵakaboni ŵa Yehova Lachingelezi la 1994, peji 148-150.

^ ndime 26 Wonani nkhani yakuti “Kuzenga pa Lufura Lwakukhora” (“Building on a Solid Foundation”) mu Wukani!, Yachingelezi ya Meyi 8, 1966, peji 27.