1, 2. (a) Mwakupambana na ŵanthu ŵamazaza, kasi Yehova wakuchita wuli na ŵanthu? (b) Kasi tisambirenge vichi mu nkhani iyi?

ŴANTHU ŵankhongono ndiposo ŵamazaza kanandi ‘ŵakuchita ufumu’ pa ŵanyawo, nanga nkhuŵasuzga. (Mat. 20:25; Muph. 8:9) Kweni Yehova ndimo wakuchitira yayi. Nangauli Ngwankhongonozose, kweni wakughanaghanira chomene ŵanthu ŵambura kufikapo. Ngwalusungu ndiposo wakughanaghanira ŵanji. Wakumanya umo tikujipulikira kweniso ivyo tikusoŵerwa. Pakuti “wakukumbuka kuti tili fuvu,” wakutituma yayi kuchita chinthu icho wakumanya kuti tingatondeka.—Sal. 103:13, 14.

² Mu Baibolo muli viyelezgero vinandi ivyo vikulongora kuti Yehova wakughanaghanira ŵateŵeti ŵake. Tiyeni tiwonepo vitatu pera. Chakwamba ntcha umo Chiuta wakawovwilira muwukirano Samuyeli kupeleka uthenga wacheruzgo kwa Wasembe Mukuru Eli. Chachiŵiri ntcha umo Yehova wakazikilira na Mozesi apo Mozesi wakawonanga kuti wangakwaniska yayi kulongozga Ŵaisrayeli. Ndipo chachitatu ntcha umo Chiuta wakalongolera kuti wakughanaghanira Ŵaisrayeli apo wakaŵafumiskanga mu Eguputo. Pa viyelezgero ivi,  tiyeni tiwone ivyo tingasambirapo vyakukhwaskana na Yehova na umo tingalondezgera ivyo tasambirapo.

3. Ntchinthu wuli chakuzizika icho chikachitikira Samuyeli pa usiku unyake, ndipo ni fumbo wuli ilo likuŵapo? (Wonani chithuzi chakwamba.)

³ Samuyeli wakamba ‘kuteŵetera Yehova’ pa chihema wachali muchoko chomene. (1 Sam. 3:1) Usiku unyake Samuyeli wakati wagona, chinthu chinyake chakuzizika chikachitika. * (Ŵerengani 1 Samuyeli 3:2-10.) Wakapulika munthu wakumuchema. Samuyeli wakaghanaghananga kuti wakamuchemanga Ngwasembe Mukuru Eli uyo pa nyengo iyi wakaŵa muchekuru. Ntheura wakachimbilira kwa iyo na kuyowoya kuti: “Ndine pano, pakuti mwanichemanga.” Eli wakakana. Kweni ivi vikati vyachitika katatu, Eli wakamanya kuti ni Chiuta uyo wakachemanga Samuyeli. Ntheura wakamuphalira umo wangakazgolera, ndipo Samuyeli wakapulikira. Chifukwa wuli Yehova kwizira mwa mungelo, wakajivumbura kwa Samuyeli pa nyengo yakwamba yayi? Baibolo likuyowoya yayi, kweni umo nkhani iyi yikulongolera, Chiuta wakachita nthena chifukwa cha kughanaghanira Samuyeli uyo wakaŵa muwukirano. Chifukwa wuli tikuyowoya nthena?

4, 5. (a) Kasi Samuyeli wakachita wuli na mulimo uwo Chiuta wakamupa, ndipo vinthu vikenda wuli mulenji? (b) Kasi nkhani iyi yikutisambizgachi vya Yehova?

⁴ Ŵerengani 1 Samuyeli 3:11-18. Dango la Yehova likatenge ŵana ŵachindikenge munthu muchekuru, chomenechomene mulongozgi. (Eks. 22:28; Lev. 19:32) Ntheura chikwenera kuti chikaŵa chakusuzga chomene kuti Samuyeli walute kwa Eli namlenji, na kumuphalira mwachikanga uthenga wacheruzgo wakufuma kwa Chiuta. Nakuti Baibolo likutiphalira kuti Samuyeli “wakawopanga kuphalira Eli mboniwoni yira.” Chiuta wakachita vinthu mu nthowa yakuti Eli wasimikizge kuti ni Chiuta wakachemanga Samuyeli. Ntheura, Eli wakalangura Samuyeli kuti wamuphalire waka. Eli wakati: “Unganibisanga chara . . . nanga ni lizgu limoza pa mazgu ghose agho wakuphalira.” Ntheura Samuyeli “wakamuphalira vyose.”

⁵ Uthenga wa Samuyeli ukaŵa wachilendo yayi kwa Eli. Ukakolerana na uthenga uwo “munthu wa Chiuta” uyo zina lake likuzunulika yayi, wakaŵa kuti wamuphalira kale. (1 Sam. 2:27-36) Nkhani yakukhwaskana Samuyeli na Eli yikutovwira kumanya kuti Yehova wakughanaghanira ŵanji ndiposo wali na vinjeru.

6. Kasi tingasambirako vichi kwa Chiuta pa umo wakawovwilira muwukirano Samuyeli?

⁶ Kasi ndimwe muwukirano? Usange ni nthena, nkhani yakuyowoya vya Samuyeli yikulongora kuti Yehova wakumanya masuzgo agho mukukumana nagho kweniso umo mukujipulikira. Panji muli na soni ndiposo chikumuŵirani chinonono kupharazgira ŵanthu ŵalara msinkhu uthenga wa Ufumu. Panji chikumuŵirani chinonono kuchita ivyo mukusambira mu Baibolo chifukwa chakuti mukopa kuti ŵanyinu ŵangamusekani. Manyani kuti Yehova ngwakunozgeka kumovwirani. Ntheura pungulirani mitima yinu kwa iyo mu lurombo. (Sal. 62:8) Ghanaghanirani viyelezgero vya mu Baibolo vya ŵawukirano nga ni Samuyeli. Ndipo dumbiskanani na Ŵakhristu ŵanyinu awo ŵatonda masuzgo ghakuyana na agho imwe mukukumana nagho. Ŵakhristu aŵa ŵangaŵa ŵawukirano ŵanyinu panji ŵalara mu vyaka. Nadi ŵangamuphalirani nyengo izo Yehova wakaŵawovwira, panji mu nthowa iyo iwo ŵakakhazganga yayi.

7, 8. Kasi Yehova wakalongora wuli kuti wakamughanaghaniranga chomene Mozesi?

⁷ Apo Mozesi wakaŵa na vyaka 80, Yehova wakamupa mulimo wakusuzga. Mulimo uwu ukaŵa wakuti Mozesi wakawombore Ŵaisrayeli ku wuzga  ku Eguputo. (Eks. 3:10) Mozesi wakwenera kuti wakazizwa chomene kuti wakapika mulimo uwu chifukwa wakaŵa muliska wa viŵeto ku Midiyani vyaka 40. Iyo wakati: “Ndine njani ine kuti nilute kwa Farawo kukafumiska Ŵaisrayeli mu Eguputo?” Chiuta wakamusimikizgira Mozesi kuti: “Ine niŵenge nawe.” (Eks. 3:11, 12) Wakamulayizgaso kuti: Ŵalara ŵa Israyeli “ŵamupulika nadi mazgu ghako.” Nangauli vikaŵa nthena, kweni Mozesi wakazgora kuti: “Wuli usange ŵamutondeka . . . kupulikira mazgu ghane?” (Eks. 3:18; 4:1) Apa tingayowoya kuti Mozesi wakasuska Chiuta. Kweni Yehova wakazikira. Nakuti wakamupaso wovwiri unyake. Wakapa Mozesi nkhongono zakuchitira minthondwe, ndipo Mozesi ngwakwamba kupika nkhongono izi pa ŵanthu wose awo ŵakuzunulika mu Baibolo.—Eks. 4:2-9, 21.

⁸ Kweni Mozesi wakalutilira kusanga vifukwa vyakugwenthera, wakati wakamanyanga yayi kuyowoya makora. Pakumuzgora, Chiuta wakati: “Ine namuŵa nawe para ukuyowoya, ndipo namukusambizga icho wamuyowoya.” Kasi apa sono Mozesi wakazomera? Yayi, chifukwa wakapempha Chiuta kuti watume munthu munyake. Pa nyengo iyi, Yehova wakakwiya. Kweni wakanonopeska vinthu yayi. M’malo mwake, Chiuta wakamughanaghanira Mozesi, ndipo wakasankha Aroni kuti waŵe muyowoyeri wa Mozesi.—Eks. 4:10-16.

9. Kasi mtima wa kuzikira na kughanaghanira ŵanji uwo Yehova wakalongora, ukamovwira wuli Mozesi pa mulimo wake?

⁹ Kasi nkhani iyi yikutisambizgachi vya Yehova? Pakuŵa Chiuta Wankhongonozose, wakatenge wamofyenge waka Mozesi kuti wazomere luŵiro. Kweni Yehova wakazikira na kumulongora lusungu, ndipo wakamusimikizgira muteŵeti wake wakujiyuyura uyu kuti waŵenge nayo. Kasi ivi vikawovwira? Chomene nkhanira. Mozesi wakazakaŵa mulongozgi muwemi chomene, uyo wakawovwiranga ŵanji mwakuzikira na kuŵaghanaghanira nga umo Yehova wakachitira na iyo.—Maŵa. 12:3.

10. Kasi pakuŵa uwemi wuli para tikuyezga Yehova pa nkhani ya kughanaghanira ŵanji?

¹⁰ Sambiro ilo tikusambirapo: Kasi ndimwe mfumu, mupapi, panji mulara mu mpingo?  Usange ni nthena, muli na mazaza. Ntheura ntchakuzirwa chomene kuti muyezgenge Yehova pa nkhani ya kughanaghanira ŵanji, lusungu, ndiposo kuzikira para mukuchita vinthu na awo ŵali pasi pinu. (Kol. 3:19-21; 1 Pet. 5:1-3) Para mukufwilirapo kuyezga Yehova na Mozesi Mukuru, uyo ni Yesu Khristu, chiŵenge chipusu kuti ŵanji ŵafwatukenge namwe ndipo muŵakhozgenge. (Mat. 11:28, 29) Namweso muŵenge chakuwonerapo chiwemi.—Heb. 13:7.

11, 12. Apo Yehova wakafumiskanga Ŵaisrayeli mu Eguputo, kasi wakachita vichi kuti ŵajipulike kuti mbakuvikilirika?

¹¹ Apo Ŵaisrayeli ŵakafumanga mu Eguputo mu 1513 B.C.E., ŵakwenera kuti ŵakaŵa ŵakujumpha 3,000,000. Pa wumba uwu pakaŵa ŵana, ŵachekuru, ndipo tikukayika yayi kuti ŵanyake ŵakaŵa ŵakunyotwa (ŵambura nkhongono) panji ŵakupendera. Ntheura pakakhumbikwanga Mulongozgi wakupulikiska ndiposo wakughanaghanira ŵanji kuti walongozge wumba ukuru uwu kufuma mu Eguputo. Yehova wakalongora kuti ni Mulongozgi wanthena, kwizira mwa Mozesi. Ntheura, Ŵaisrayeli ŵakawona kuti mbakuvikilirika apo ŵakafumanga mu Eguputo.—Sal. 78:52, 53.

¹² Kasi Yehova wakachita vichi kuti ŵanthu ŵake ŵawone kuti mbakuvikilirika? Chimoza chake ntchakuti, apo ŵakafumanga mu Eguputo “ŵakandonda makora nga ni magulu gha nkhondo.” (Eks. 13:18) Ichi chikaŵasimikizgira Ŵaisrayeli kuti Chiuta wawo wali nawo. Kweniso, Yehova wakalongora kuti wali nawo kwizira mu ‘bingu ilo wakaŵalongozganga nalo namuhanya kweniso ungweru wa moto’ nausiku. (Sal. 78:14) Apa vikaŵa nga Yehova wakuti: “Ungawopanga yayi. Ine nili nawe kuti nikulongozge na kukuvikilira.” Ŵaisrayeli ŵakakhumbikwiranga nadi kuŵakhozga na mazgu agha chifukwa cha ivyo vikachitika pamanyuma.

13, 14. (a) Kasi Yehova wakachita vichi pa Nyanja Yiswesi icho chikulongora kuti wakaŵaghanaghanira Ŵaisrayeli? (b) Kasi Yehova wakalongora wuli nkhongono zake pa Ŵaeguputo?

¹³ Ŵerengani Ekisodo 14:19-22. Jitorani nga mukaŵapo panyengo iyi. Mwasoŵa kwakunjilira, muli pakati pa ŵasilikari ŵa Farawo na Nyanja Yiswesi. Ndipo pamanyuma Chiuta wakuchitapo kanthu. Mzati wa bingu ukuluta kumasinda kwa wumba winu, ukujanda Ŵaeguputo na kuŵaŵika mu mdima. Kweni mwamunthondwe uko muli imwe kuli ungweru. Pamanyuma mukuwona Mozesi wakunyoloskera woko lake pa nyanja, ndipo mphepo yankhongono yakumafumiro gha dazi yikujura nthowa yisani m’paka sirya linyake. Mwandondomeko yiwemi, imwe, mbumba yinu, ndiposo viŵeto vinu mukunjira mu nyanja pamoza na ŵanthu wose. Nyengo yeneyiyo mukuwona chinthu chinyake chakuzizika. Pasi pa nyanja mphakuzolokera yayi panji kuzizima kweni mphakomira ndiposo mphakukhora, ndipo mukwenda makora waka. Nanga ni awo ŵakusuzgikira kwenda ŵakufika makora sirya linyake.

¹⁴ Ŵerengani Ekisodo 14:23, 26-30. Nyengo yeneyiyo, Farawo wakujikuzga wakunjira mu nyanja uku wagolera na ukali. Mukuwonaso Mozesi wakunyoloskera woko lake pa nyanja. Pa nyengo iyi, viliŵa vya maji vikuwa. Nyanja yikuwelera mu malo ghake. Farawo na ŵasilikari ŵake, wose ŵakuparanyika.—Eks. 15:8-10.

15. Kasi nkhani iyi yikutisambizgachi vya Yehova?

¹⁵ Nkhani iyi yikutisambizga kuti Yehova ni Chiuta wa ndondomeko, ndipo fundo iyi yikutovwira kuti tijipulikenge kuti ndise ŵakuvikilirika. (1 Kor. 14:33) Yehova wakulongoraso kuti ni Muliska wachitemwa uyo wakupwelelera ŵanthu ŵake mu nthowa yapadera. Wakuŵalongora lusungu na kuŵavikilira ku ŵalwani ŵawo. Tikukhozgeka chomene kumanya fundo izi apo tili kuumaliro wa mgonezi uheni uwu.—Zinth. 1:33.

16. Kasi tingasanga chandulo wuli para tikughanaghanira umo Yehova wakaponoskera Ŵaisrayeli?

¹⁶ Mazuŵa ghano napo Yehova wakupwelelera  ŵanthu ŵake wose nga ni gulu. Wakuŵapwelelera mwauzimu ndiposo mwakuthupi. Walutilirenge kuŵapwelelera na pa nyengo ya suzgo yikuru iyo yikwiza sonosono. (Chivu. 7:9, 10) Ntheura kwali mbawukirano kwali mbachekuru, ŵankhongono panji ŵakupendera, ŵanthu ŵa Chiuta ŵazamuchita wofi yayi nesi kuwelera nyuma pa nyengo ya suzgo yikuru. * M’malo mwake, ŵazamuŵa ŵachikanga. Ŵazamukumbuka mazgu gha Yesu Khristu ghakuti: “Yimilirani na kwinuska mitu yinu, chifukwa kuwombokwa kwinu kuli pafupi.” (Luka 21:28) Ŵazamulutilira kuŵa na chikanga nanga Gogi wazakaŵawukire. Gogi nkhukolerana kwa mitundu iyo yizamuŵa yankhongono chomene kujumpha Farawo. (Ezek. 38:2, 14-16) Chifukwa wuli ŵanthu ŵa Chiuta ŵazamulutilira kuŵa na chikanga? Chifukwa chakuti ŵakumanya kuti Yehova wakusintha yayi. Wazamulongoraso kuti ni Chiuta wakuvikilira kweniso wakughanaghanira ŵanji.—Yes. 26:3, 20.

17. (a) Kasi tingasanga chandulo wuli para tikusambira nkhani za mu Baibolo zakukhwaskana na umo Yehova wakupwelelera ŵanthu ŵake? (b) Kasi tizamusambira vichi mu nkhani yakulondezgapo?

¹⁷ Mu nkhani iyi tawona vinyake mwa viyelezgero vinandi ivyo vikulongora umo Yehova wakulongolera lusungu kweniso kuti wakughanaghanira ŵanji. Tawona kuti wakuŵapwelelera, kuŵalongozga, na kuŵathaska ŵanthu ŵake. Apo mukughanaghanirapo viyelezgero ivi, yezgayezgani kuwona mikhaliro ya Yehova iyo mukayimanyanga yayi. Para muchitenge nthena, muyimanyenge makora mikhaliro yiwemi iyi, na kumutemwa chomene Chiuta kweniso mukhozgenge chipulikano chinu mwa iyo. Mu nkhani yakulondezgapo, tizamuwona nthowa izo tingamuyezgera Yehova pa nkhani ya kughanaghanira ŵanji mu mbumba, mu mpingo, na mu uteŵeti.