Lutani apo pali nkhani

Lutani apo pali mitu ya nkhani

Tiŵe Ŵalusungu na Kughanaghanira Ŵanji Nga ni Yehova

Tiŵe Ŵalusungu na Kughanaghanira Ŵanji Nga ni Yehova

“Ngwakukondwa yose uyo wakughanaghanira munthu wakuyuyuka.”—SAL. 41:1.

SUMU: 130, 107

1. Kasi ŵanthu ŵa Chiuta ŵakulongora wuli kuti ŵakutemwana?

ŴANTHU ŵa Chiuta ni mbumba yauzimu ndipo ŵakumanyikwa na chitemwa. (1 Yoh. 4:16, 21) Ŵakulongora kuti ŵakutemwana kwizira mu tunthu tuchokotuchoko uto ŵakuchitirana, nga ni kuyowoyerana mazgu ghawemi kweniso kuchitirana lusungu. Para tikughanaghanira ŵanji na kuŵalongora lusungu ndikuti ‘tikuyezga Chiuta pakuŵa ŵana ŵakutemweka.’—Efe. 5:1.

2. Kasi Yesu wakayezga wuli chitemwa cha Adada ŵake?

2 Yesu wakayezga Adada ŵake mwakufikapo. Yesu wakati: “Zani kwa ine, imwe mose mukuphyoka na kunyekezgeka, ndipo nimupumuzganinge . . . , pakuti nili wakuzika na wakujiyuyura mu mtima.” (Mat. 11:28, 29) Para tikuyezga Yesu ‘mwakughanaghanira ŵanthu ŵakuyuyuka,’ Adada ŵithu ŵakuchanya ŵatitemwenge ndipo tikondwenge chomene. (Sal. 41:1) Tiyeni tiwone umo tingalongolera kuti tikughanaghanira ŵanji mu mbumba, mu mpingo, na mu uteŵeti.

MUGHANAGHANIRENGE ŴANJI MU MBUMBA

3. Kasi mfumu wakulongora wuli kuti wakupulikiska kweniso kumughanaghanira muwoli wake? (Wonani chithuzi chakwamba.)

3 Ŵafumu ndiwo ŵakwenera kuŵa pakwamba kughanaghanira ŵanji mu mbumba. (Efe. 5:25; 6:4) Mwachiyelezgero, ŵakuphalirika kuti ŵakwenera kuyezgayezga “kuŵamanya makora” ŵawoli ŵawo. Mazgu agha ghangang’anamuraso “kuŵaghanaghanira; kuŵapulikiska.” (1 Pet. 3:7; mazgu ghamusi) Mazgu ghakuti kuŵaghanaghanira na kuŵapulikiska ghakwendera lumoza. Mwachiyelezgero, mfumu wakupulikiska wakumanya kuti muwoli wake, uyo ni munyake wakumwenelera, ŵakupambana mu vinandi, kweni ngwapasi yayi. (Gen. 2:18) Ntheura wakughanaghanira umo wakujipulikira, ndipo wakuchita nayo mwakuzikira kweniso mwantchindi. Pakuyowoya za mfumu wake, muwoli munyake ku Canada wakati: “Wakuyuyura yayi maghanoghano ghane panji kuyowoya kuti ‘Uleke kujipulika nthena!’ Wakunitegherezga makora chomene. Para wakunovwira kuti nisinthe kaghanaghaniro kane pa nkhani yinyake, wakuchita nane mwalusungu.”

4. Kasi mfumu wangalongora wuli kuti wakughanaghanira muwoli wake para wakuchita vinthu na ŵanakazi ŵanyake?

4 Mfumu wamahara para wakuchita vinthu na ŵanakazi ŵanyake wakughanaghaniraso umo muwoli wake wajipulikirenge. Wakuphatanaphatana yayi panji kukopana na ŵanakazi ŵanyake panji kulongora kuti wakuŵakhumba. Ndimo wakuchitiraso para wali pa malo ghakuchezgerapo gha pa Intaneti. (Yobu 31:1) Nadi, wakuŵa wakugomezgeka kwa muwoli wake chifukwa chakuti wakumutemwa kweniso wakutemwa Chiuta na kutinkha icho ntchiheni.—Ŵerengani Salimo 19:14; 97:10.

5. Kasi muwoli wangalongora wuli kuti wakughanaghanira mfumu wake?

5 Para mfumu wakuyezga Yesu Khristu uyo ni mutu wake, wakovwira muwoli wake kuti ‘wamuchindikenge chomene.’ (Efe. 5:22-25, 33) Para wakumuchindika, wamupulikiskenge mfumu wake para watangwanika na milimo ya mpingo panji para wakulimbana na masuzgo ghanyake. Mfumu munyake ku Britain wakati: “Nyengo zinyake muwoli wane wakumanya chinthu icho chikunisuzga pakulaŵiska waka umo nkhuwonekera. Ndipo wakulondezga fundo ya pa Zintharika 20:5, nanga ni para wangakhumbikwira kulindilira nyengo yitali kuti wadumbiskane nane nkhani yinyake, usange njakuti tingadumbiskana.”

6. Kasi tose tingasambizga wuli ŵana kuti ŵaghanaghanirenge ŵanji, ndipo ŵana ŵangasanga chandulo wuli?

6 Para ŵapapi ŵakughanaghanirana, ŵakupeleka chiyelezgero chiwemi ku ŵana ŵawo. Ŵapapi ŵakwenera kusambizga ŵana ŵawo kuti ŵaghanaghanirenge ŵanji. Mwachiyelezgero, ŵapapi ŵangaŵasambizga kuti ŵaleke kuchimbirachimbira mu Nyumba ya Ufumu. Pa chiphikiro, ŵapapi ŵangaphalira ŵana ŵawo kuti pa nyengo ya chakurya ŵalara ndiwo ŵambe kutorapo. Kweni wose mu mpingo ŵangawovwira ŵapapi. Mwachiyelezgero, para mwana watichitira chinthu chiwemi, nga nkhutijulira chijaro, tikwenera kumuwonga. Para tichitenge nthena, tovwirenge ŵana kuti ŵalutilire kuchita vinthu viwemi na kumanya kuti “uyo wakupeleka wakukondwa chomene kuluska uyo wakupokera.”—Mil. 20:35.

‘MUGHANAGHANIRANENGE’ MU MPINGO

7. Kasi Yesu wakamughanaghanira wuli munthu wakumangwa makutu na walutata, ndipo tikusambirako vichi kwa Yesu?

7 Nyengo yinyake apo Yesu wakaŵa mu chigaŵa cha Dekapoli, ŵanthu “ŵakamutolera munthu wakumangwa makutu na walutata.” (Mrk. 7:31-35) M’malo mwa kumuchizgira pa mzinda, Yesu “wakatolera munthu yura kumphepete” na kumuchizga. Chifukwa wuli? Chifukwa ntchakuti munthu yura wakatenge wafwatukenge yayi pa mzinda. Pakumanya ichi, Yesu wakamuchizgira kumphepete. Nangauli tingachizga yayi ŵanthu mwamunthondwe, kweni tikwenera kughanaghanira ivyo ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵakusoŵerwa kweniso umo ŵakujipulikira. Mpositole Paulosi wakalemba kuti: “Tiyeni tighanaghaniranenge na kuchiskana kuti titemwanenge na kuchita milimo yiwemi.” (Heb. 10:24) Yesu wakamupulikiska munthu wakumangwa makutu na walutata ndipo wakachita nayo mwalusungu. Yesu ntchiyelezgero chiwemi chomene kwa ise.

8, 9. Kasi tingalongora wuli kuti tikughanaghanira ŵachekuru na ŵakulwaralwara? (Yowoyani viyelezgero.)

8 Mughanaghanirenge ŵachekuru na ŵakunyotwa (ŵambura nkhongono). Mpingo Wachikhristu ukumanyikwa na maluso yayi kweni chitemwa. (Yoh. 13:34, 35) Chitemwa ichi ndicho chikutichiska kuti tovwire ŵachekuru na awo ŵali na masuzgo ghanyake mu thupi kuti ŵapharazgenge makani ghawemi na kufika pa maungano gha mpingo. Tikuŵawovwira nangauli ŵakukwaniska kuchita vichoko waka. (Mat. 13:23) Michael, uyo wakwenda pa kanjinga ka ŵanthu ŵakupendera, wakuwonga chomene wovwiri wakufuma ku mbumba yake kweniso ku ŵabali ŵa mu gulu lake la uteŵeti. Iyo wakuti: “Chifukwa cha wovwiri uwo ŵakunipa, nkhukwaniska kusangika pa maungano ghanandi gha mpingo kweniso nkhupharazga nyengo zose. Nkhutemwa chomene kupharazga ku malo uko kukusangika ŵanthu ŵanandi.”

9 Mu Mabeteli ghanandi muli ŵabali na ŵadumbu ŵachekuru na ŵakulwaralwara. Awo ŵakulaŵilira ŵateŵeti ŵakugomezgeka aŵa ŵakulongora kuti ŵakuŵaghanaghanira pakunozga vyakuti ŵapharazgenge kwizira pa foni panji pa makalata. Bill, uyo wali na vyaka 86 ndipo wakulembera makalata ŵanthu ŵa mu vigaŵa vyakutali, wakuti: “Tikuwonga chomene mwaŵi wa kulemba makalata uwu.” Nancy, uyo wali pafupi kukwaniska vyaka 90, wakuti: “Nkhuwona mwakupepuka yayi makalata agho nalemba. Nkhuwona kuti uwu mbupharazgi. Ŵanthu ŵakwenera kumanya unenesko.” Ethel, uyo wakababika mu 1921, wakuti: “Nyengo zose nkhupulika vyakuŵinya. Mazuŵa ghanyake nkhusuzgika na kuvwara malaya wuwo.” Nangauli vili nthena, wakukondwa chomene kupharazga pa foni ndipo wali na maulendo ghawemi ghakuwelerako. Barbara, uyo wali na vyaka 85, wakulongosora kuti: “Chifukwa chakuti nkhujipulika makora yayi mu thupi, chikuniŵira chakusuzga kupharazga nyengo zose. Kweni upharazgi wa pa foni ukunovwira kuyowoya na ŵanji. Yewo Yehova.” Pambere chaka chimoza chindakwane, gulu la ŵachekuru likamalira maora ghakukwana 1,228 mu uteŵeti, likalemba makalata ghakukwana 6,265, likimba mafoni ghakujumpha 2,000, ndipo likagaŵira mabuku 6,315. Nadi, Yehova wakakondwa chomene chifukwa cha kuyezgayezga kwawo.—Zinth. 27:11.

10. Kasi tingawovwira wuli ŵabali kuti ŵasangenge chandulo pa maungano gha mpingo?

10 Mughanaghanirenge ŵanji pa maungano gha mpingo. Para tikughanaghanira ŵanji tovwirenge ŵabali kuti ŵasangenge chandulo pa maungano. Mu nthowa wuli? Nthowa yimoza nkhutendekera pa maungano kuti tileke kutimbanizga ŵanji. Mbunenesko kuti vinthu vinyake vyamabuchi vingatichitikira ndipo tingachedwa ku maungano. Kweni para tikuchedwa nyengo zose, tikwenera kughanaghanira umo ŵabali ŵakukhwaskikira ndiposo ivyo tingasintha kuti tilongore kuti tikuŵaghanaghanira. Tikwenera kukumbuka kuti Yehova na mwana wake ndiwo ŵakutichemera ku maungano. (Mat. 18:20) Ntheura tingalongora kuti tikuŵachindika para tikutendekera ku maungano.

11. Chifukwa wuli awo ŵakupika nkhani mu mpingo ŵakwenera kulondezga ulongozgi wa pa 1 Ŵakorinte 14:40?

11 Tingalongoraso kuti tikughanaghanira ŵabali ŵithu para tikulondezga ulongozgi wakuti: “Vinthu vyose vichitike mwakwenelera ndiposo mu ndondomeko.” (1 Kor. 14:40) Ŵabali awo ŵakupika nkhani mu mpingo ŵakulongora kuti ŵakupulikira ulongozgi uwu para ŵakusunga nyengo iyo ŵapika pa nkhani yawo. Para ŵakuchita nthena ndikuti ŵakughanaghanira uyo wadumbenge nkhani yakulondezgapo kweniso mpingo wose. Ŵabali ŵanyake ŵakwenda mitunda yitali kuti ŵakafike ku nyumba zawo. Ŵanyake ŵakuchimbilira kukakwera magalimoto agho ghakwendera nyengo. Ndipo ŵanyake ŵali kutorana na munthu uyo ngwambura kugomezga ndipo wakukhazga kuti ŵawelengeko mwaluŵiro.

12. Chifukwa wuli ŵalara awo ŵakufukafuka tikwenera ‘kuŵaghanaghanira chomene na kuŵatemwa’? (Wonani bokosi lakuti “ Longorani Kuti Mukughanaghanira Awo Ŵakulongozga.”)

12 Ŵalara awo ŵakufukafuka chomene mu mpingo kweniso ŵakulimbikira chomene mu upharazgi tikwenera kuŵaghanaghanira chomene. (Ŵerengani 1 Ŵatesalonika 5:12, 13.) Tikukayika yayi kuti mukuwonga kuti ŵakuyezgayezga. Ntheura, mu nthowa yiliyose, ŵawovwirani na kukolerana nawo, kulongora kuti mukuwonga. Nakuti “ŵakulinda imwe nga ni awo ŵazamupatawura.”—Heb. 13:7, 17.

MUGHANAGHANIRENGE ŴANJI MU UTEŴETI

13. Kasi tingasambirako vichi kwa Yesu pa nkhani ya umo wakachitiranga na ŵanthu?

13 Yesaya wakayowoyerathu za Yesu kuti: “Thete lakuphwanyika waliteketenge chara, ndipo chisunda chakulota wazimyenge chara.” (Yes. 42:3) Yesu wakaŵalengeranga ŵanthu lusungu chifukwa chakuti wakaŵatemwanga. Wakapulikiskanga umo ŵakajipulikiranga ŵanthu awo ŵakaŵa nga ni thete lakuphwanyika panji chisunda chakulota icho chili pafupi kuzimwa. Ntheura wakaŵaghanaghaniranga na kuŵalengera lusungu. Kweniso wakazikiranga nawo. Nanga ni ŵana ŵakamutemwanga. (Mrk. 10:14) Nangauli ŵanthu tingaŵapulikiska yayi panji kuŵasambizga nga umo Yesu wakachitiranga, kweni tikwenera kughanaghanira ŵanthu mu chigaŵa chithu. Ivi vikusazgapo umo tikuyowoyeskerana nawo, nyengo iyo tikuyowoyeskerana nawo, kweniso utali wa nyengo iyo tikuyowoyeskerana nawo.

14. Chifukwa wuli tikwenera kupwelelera chomene para tikuyowoyeskana na ŵanthu?

14 Kasi tikwenera kuyowoya nawo wuli ŵanthu? Mazuŵa ghano ŵanthu ŵanandi ‘mbakufyopoka na kujowoleka’ na ŵamalonda ŵankhaza, ŵandyali na ŵalongozgi ŵa visopa. (Mat. 9:36) Chifukwa cha ivi, ŵanthu ŵanandi ŵakugomezga munthu yayi ndipo ŵalije chilindizga chilichose. Ntheura ntchakuzirwa chomene kuti tiŵayowoyerenge mazgu ghawemi kweniso mazgu ghithu ghalongorenge kuti tikuŵalengera lusungu. Nadi, ŵanthu ŵanandi ŵakutemwa uthenga withu chifukwa chakuti tikulongosora makora Baibolo kweniso chifukwa chakuti tikukondwa nawo ndipo tikulongora kuti tikuŵaghanaghanira.

15. Kasi tingalongora wuli kuti tikughanaghanira ŵanthu awo tikuŵapharazgira mu chigaŵa chithu?

15 Pali nthowa zinandi izo tikulongolera kuti tikughanaghanira awo tikuŵapharazgira. Mwachiyelezgero, kufumba mafumbo ni nthowa yiwemi yakusambizgira. Kweni tikwenera kufumba mafumbo ghithu mwalusungu kweniso mwantchindi. Mupayiniya munyake uyo wakapharazganga mu chigaŵa icho ŵanthu ŵanandi ŵakaŵa ŵasoni, wakawona kuti ntchiwemi yayi kuŵafumba mafumbo agho ghangaŵakhozga soni. Ghanyake mwa mafumbo agha ngakuti munthu wangatondeka kuzgora panji wangateta. Mwachiyelezgero, mupayiniya uyu wakaŵafumbanga yayi mafumbo ghakuti, ‘Kasi mukulimanya zina la Chiuta?’ panji, ‘Kasi Ufumu wa Chiuta ni vichi?’ M’malo mwake, wakayowoyanga kuti, “nili kusambira mu Baibolo kuti Chiuta wali na zina. Kasi ningamulongorani zina ili?” Mbunenesko kuti, mitheto yikupambana kweniso ŵanthu ŵakupambana, ntheura palije malango pa nkhani iyi. Nangauli vili nthena, kweni nyengo zose tikwenera kughanaghanira ŵanji na kuŵalongora ntchindi, kusazgapo kuŵamanya makora ŵanthu ŵa mu chigaŵa chithu.

16, 17. Kasi tingalongora wuli kuti tikughanaghanira ŵazengezgani ŵithu (a) para taluta mu nyumba zawo? (b) para tikudumbiskana nawo?

16 Kasi mphawuli apo tikwenera kupharazgira ŵazengezgani ŵithu? Para tikupharazga ku nyumba na nyumba, tikwenera kumanya kuti tindachemeke. Ntheura ntchakuzirwa kuluta pa nyengo iyo ŵanthu ŵanganweka kuyowoyeskana nase. (Mat. 7:12) Mwachiyelezgero, kasi ŵanthu mu chigaŵa chinu ŵakutemwa kugonelezga pa Chisulo na pa Sabata? Para ni nthena, mungamba kupharazga mu misewu, ku malo uko kukusangika ŵanthu ŵanandi, panji tingaluta ku maulendo ghakuwelerako uko tikumanya kuti ŵanthu ŵamuŵa kuti ŵawuka.

17 Kasi tikwenera kudumbiskana nawo kwa nyengo yitali wuli? Ŵanthu ŵanandi mbakutangwanika, ntheura ntchakuzirwa chomene kuti para takumana na munthu kakwamba, tiyowoyeskanenge nayo mwakudumura. Ntchiwemi kuyowoyeskana nawo nyengo yichoko kuluska nyengo yitali. (1 Kor. 9:20-23) Para ŵanthu ŵawona kuti tikumanya kuti mbakutangwanika, ŵaŵenge ŵakunweka kuzakatipokeleraso. Nadi tikwenera kulongora vipambi vya mzimu wa Chiuta mu uteŵeti. Para tikulongora vipambi ivi tikuŵa “ŵantchito ŵanyake na Chiuta,” ndipo Yehova wangaguzira munthu munyake mu unenesko kwizira mwa ise.—1 Kor. 3:6, 7, 9.

18. Kasi tipokerenge vitumbiko wuli para tikughanaghanira ŵanji

18 Ntheura tiyeni tiyezgeyezge kughanaghanira ŵanji mu mbumba, mu mpingo, na mu uteŵeti. Para tichitenge nthena, tipokerenge vitumbiko vinandi sono ndiposo munthazi. Lemba la Salimo 41:1, 2 likuti: “Ngwakukondwa yose uyo wakughanaghanira munthu wakuyuyuka. Yehova wamuthaskenge mu zuŵa la soka. . . . Wachemekenge wakukondwa mu charu chapasi.”