Kasi Baibolo Likusambizga Mikhaliro Yiweme?

“MU CIKAYA mukukhumbikwa kuŵa marango ghaweme gheneagho ghangarongozga na kuvikilira ŵantu ŵake.” Umo ndimo wakayowoyera mwanarumi munyake wakulemba nkani ndiposo mupharazgi wa pa wayilesi ya sinema ku Germany. Uwu mbunenesko nadi. Kuti cikaya ciŵe cakukhazikika ndiposo cisambazi, ŵantu ŵakwenera kumanya marango agho ghangaŵawovwira kuti ŵamanye ico nciweme na ciheni. Fumbo ndakuti: Kasi ni marango ngani agho ngaweme, pose paŵiri, gha cikaya na gha ŵantu ŵake?

Usange ŵantu ŵangarondezga mikhaliro yiweme ya mu Baibolo, iyo yiŵawovwirenge kuti ŵakhale na umoyo wakukhazikika na ŵakukondwa. Ndipo, mwakurondezga mikhaliro yiweme iyi kungapangiska ŵantu awo ŵakuyicita kuŵa ŵacimwemwe ndiposo ŵakukhazikika comene. Kasi ndimo viliri? Tiyeni tiwone ivyo Baibolo likuyowoya pa nkani zakukhumbikwa ziŵiri izi: kugomezgeka mu ntengwa ndiposo mu umoyo wa zuŵa na zuŵa.

Jibatikani ku Munyinu wa mu Ntengwa

Mlengi withu wakalenga Adamu ndipo panyuma pake wakalenga Heva kuŵa muwoli wake. Iyi yikaŵa ntengwa yakwamba mu mdauko ndipo yikakhumbikwiranga kukhalirira kwamuyirayira. Ciuta wakati: “Mwanarumi tiwasidenge wiske na nyina na kubatikana na muwoli wake.” Virimika 4,000 panyuma pake, Yesu Kristu wakayowoyaso mazgu agha kwa ŵarondezgi ŵake wose. Ndiposo, wakasuska kugonana kuwaro kwa ntengwa.—Genesis 1:27, 28; 2:24; Mateyu 5:27-30; 19:5.

Nga ni umo Baibolo likuyowoyera, vintu viŵiri vyakukhumbikwa comene kuti ntengwa yiŵe yacimwemwe ncitemwa na kucindikana pakati ŵakutorana wose ŵaŵiri. Mfumu, mweneuyo ni mutu wa mbumba, wakwenera kurongora citemwa cambura ulyezi mwakucitira muwoli wake ivyo wakutemwa. Wakwenera kukhala naye “kwakuyana na mahara” ndipo wakwenera kumucitira “nkaza” cara. Muwoli wakwenera ‘kucindika comene’ mfumu wake. Usange ŵakutorana ŵakurondezga marango ghakakhaliro  agha, mbwenu ŵangatceŵa panji kumazga masuzgo ghanandi agho ghakusangika mu mbumba. Mfumu wakwenera kujibatika kwa muwoli wake ndipo muwoli naye wakwenera kujibatika kwa mfumu wake.—1 Petros 3:1-7; Ŵakolose 3:18, 19; Ŵaefeso 5:22-33.

Kasi cisambizgo ca Baibolo cakuti muntu wagomezgekenge ku munyake wa mu ntengwa ncakovwira kuti mbumba yiŵe yacimwemwe? Eya, aghanaghanani za kafukufuku uyo wakacitika ku Germany. Ŵantu ŵakafumbika kuti ŵayowoye ivyo vikukhumbikwa kuti mbumba yiŵe yacimwemwe. Ŵanandi ŵakati nkugomezgeka kwa ŵakutorana wose ŵaŵiri. Kasi mukuzomerezga cara kuti ŵantu ŵakukondwa comene usange ŵanyawo ŵa mu ntengwa mbakugomezgeka?

Wuli Usange Paŵa Vyakumara-mahara?

Wuli usange mwanakazi na mwanarumi ŵakukolerana cara? Wuli usange citemwa cawo cawelera nyuma? Kasi cingaŵa ciweme yayi kumazga ntengwa? Panji ico Baibolo likuyowoya ca kujibatika mwakugomezgeka ku munyinu wa mu ntengwa, kasi cingaŵaso cakupulikikwa?

Awo ŵakalemba Baibolo ŵakamanya kuti ŵakutorana ŵaŵenge na vyakumara-mahara cifukwa cambura urunji. (1 Ŵakorinte 7:28) Kweni ndipouli, ŵakutorana awo ŵakugwiriskira ncito ivyo Baibolo likuyowoya ŵakuyezgayezga kugowokerana na kumazgira lumoza masuzgo ghawo. Enya, pangaŵa vyakucitika vinyake—nga ni ureŵi panji mbembe vyeneivyo vingapangiska Mkristu kughanaghana za kupatukana panji kupatana. (Mateyu 5:32; 19:9) Kweni kumazga ntengwa mwaluŵiro kwambura cifukwa ceneco panji na cakulata ca kukatora munyake kukurongora kureka kupwererera ŵanyinu. Ici cikwiziska cikhazi panji cimwemwe cara. Tiyeni tiwone ciyelezgero cimoza.

Peter wakawona kuti ntengwa yake yikaŵa yambura kukhora kuruska umo yikaŵira pakudanga. * Mwanteura, wakamuleka muwoli wake na kukatora Monika, mweneuyoso wakaleka mfumu wake. Kasi cikacitika ncivici? Pakati pajumpa myezi yicoko waka, Peter wakazomerezga kuti kukhala na Monika “kukaŵa kupusu cara nga ni umo nkaghanaghaniranga.” Cifukwa wuli? Maubudi agho ŵantu ŵali nagho ghakamba kuwonekera ku muwoli wake mupya nga ni umo kukaŵira na wakale. Kucita vintu mwamawala na mwaulyezi uko wakacita kukamwiziskira masuzgo ghakuru gha ndrama. Ndiposo, ŵana ŵa Monika ŵakasuzgikanga mu mtima cifukwa ca kusinta kwa umoyo wa mbumba.

Nga ni umo ciyelezgero ici calongosolera, usange mbumba yakumana na suzgo yikuru, kumazga ntengwa ndilo zgoro cara. Mu malo mwake, kukhala mwakukolerana na mikhaliro yiweme iyo yili mu Mazgu gha Ciuta, Baibolo, kungapangiska ntengwa kuzizipizga masuzgo, na kwambaso kwenda makora. Ici ndico Thomas na Doris ŵakacita.

Thomas na Doris ŵakati ŵakhala virimika 30 mu ntengwa, Thomas wakamba kumwa moŵa mwa uloŵevu. Ici cingapangiska Doris kuŵa wacitima, ndipo wose ŵaŵiri ŵakadumbiskana kuti ŵapatane. Doris wakakayowoya nkani iyi kwa mwanakazi munyake mweneuyo wakaŵa yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova. Kaboni uyo wakaphalira Doris ceneico Baibolo likuyowoya pakuyowoya za ntengwa, ndipo wakamukhuŵirizga mama uyo kuti ŵareke kucimbilira kupatukana kweni kuti cakwamba ŵayezgeyezge pamoza na mufumu wake kusanga ntowa zakumazgira suzgo ilo ŵakaŵa nalo. Ici ndico Doris wakacita. Pakati pajumpa myezi yicoko waka, ŵakareka kuyowoya za kupatana. Thomas na Doris ŵakovwirananga kumazga masuzgo agho ŵakaŵa nagho. Kurondezga unjirikizgi uwo wuli mu Baibolo kukakhozga ntengwa yawo ndiposo kukaŵapa mwaŵi wakumazgira masuzgo ghawo.

Kugomezgeka mu Vintu Vyose

Kuskeperera ku munyinu wa mu ntengwa kukukhumbikwira kuŵa na mikhaliro yiweme na kutemwa ico nciweme. Mikhaliro yiweme iyi yikukhumbikwa kuti tiŵe ŵakugomezgeka mu caru cambura urunji ici. Baibolo liri na vinandi pakuyowoya za kugomezgeka. Mpostole Paulos wakalembera Ŵakristu ŵa mu virimika vya mu handiredi lakudanga mu Yudeya kuti: “Tikukhumba kukhala mwakugomezgeka mu vintu vyose.” (Ŵahebere 13:18, NW) Kasi ici cikung’anamuraci?

Muntu wakugomezgeka wakuyowoya unenesko ndipo ngwambura upusikizgi. Wakucita vintu mwambura sanko—mwambura kubisa, mwaurunji, mwambura utesi panji kupuruska. Ndiposo, muntu wakugomezgeka ni muntu wakufikapo mweneuyo wakupusika ŵanyake cara. Ŵantu ŵakugomezgeka ŵakupangiska kuti paŵe kuthembana na kugomezgana pakati pa ŵantu, ceneico cikupangiska kuti ŵaŵe ŵakukolerana comene.

 Kasi ŵantu ŵakugomezgeka mbacimwemwe? Enya, ŵali na cifukwa ciweme cakuŵira nteura. Mwambura kupwererako kantu za kuthandazgika kwa vimbundi na ukatangari—ŵantu ŵakugomezgeka ndiwo ŵakudokereka na ŵanji. Mwakukolerana na kafukufuku uyo wakacitika pakati pa ŵawukirano, 70 peresenti ya awo ŵakafumbika ŵakazgora kuti kugomezgeka ndiwo ukhaliro uweme comene. Ndiposo, mwambura kupwererako kantu za msinku withu, waliyose wa ise wakukhumba kuŵa na mabwezi ghakugomezgeka.

Christine wakasambira kwiba pa msinku wa virimika 12. Pakati pajumpa virimika vinandi wakaŵa nkhwanta ya kwiba. Iye wakati, “Mazuŵa ghanyake nkibanga ndrama zakukwana US $2,200.” Christine wakakakika nyengo zinandi, ndipo umoyo wake ukaŵa wakuruta-ruta ku gadi. Peneapo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakamurongosolera za ico Baibolo likuyowoya pakuyowoya za kugomezgeka, Christine wakatoreka mtima na mikhaliro yiweme iyo Baibolo likusambizga. Wakasambira kupulikira ncenjezgo yakuti: “Uyo wakwiba wareke kwibaso.”—Ŵaefeso 4:28.

Panyengo yeneiyo Christine wakabapatizikanga nga njumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova, iye wakaŵa kuti wareka kale kwiba. Cifukwa cakuti Ŵakaboni ŵakudidimizgapo comene pa nkani ya kugomezgeka na mikhaliro yinyake ya Cikristu, iye wakayezgayezga kuŵa ŵakugomezgeka mu vintu vyose. Nyuzipepala ya Lausitzer Rundschau yikayowoya kuti: “Mazgu gha nga ni kugomezgeka, kucita vintu mwambura kujumpizga, na kutemwa ŵazengezgani ngakuzirwa comene mu visambizgo vya Ŵakaboni.” Kasi Christine wakujipulika wuli cifukwa ca kusinta uku mu umoyo wake? “Mazuŵa ghano nili wakukondwa comene cifukwa cakuti nili kureka kwiba. Nkujipulika kuŵa muntu wakucindikika mu cikaya.”

Ŵantu Wose Ŵakwandula

Ŵantu awo mbakugomezgeka kwa ŵanyawo ŵa mu ntengwa ŵakuŵa ŵakukondwa iwo ŵekha pera cara, kweniso ŵantu wose mu cikaya ŵakwandula. Awo ŵakulemba ncito ŵakukhumba ŵantu ŵambura upusikizgi. Tose tikukhumba kuŵa na ŵazengezgani ŵakugomezgeka, ndiposo tikutemwa kugula vintu mu sitolo ya muntu wakugomezgeka. Kasi asi tikucindika ŵandyari, ŵapolisi, na ŵeruzgi ŵeneawo wakukana vimbundi? Cikaya cikwandula comene para ŵantu ŵake mbakugomezgeka nyengo zose pa marango gha kakhaliro.

Ndiposo, kugomezgeka kwa ŵakutorana ndilo jando lakuti mbumba ziŵe zakukhora. Ŵantu ŵanandi ŵangazomerezga ivyo wakayowoya mwanarumi munyake wa ndyari wa ku Europe kuti: “Mbumba iyo [yikusunga mdauko] yikurondezga marango ndiyo yikuŵa yakuvikilirika nanga kungaŵa ku sono.” Mbumba yeneiyo ŵarara na ŵana mbakuvikilirika mu maghanoghano yikukhala mwamtende. Mwanteura awo mbakugomezgeka mu ntengwa ŵakovwira kuzenga cikaya cakukhazikika.

Aghanaghanirani umo kwatenge kuŵirenge kwacandulo kwa waliyose usange kuŵavyenge kupatana, makhoti ghakumazga ntengwa, panji nkani zakukhwaskana na uko kungakhala ŵana para ntengwa yamara. Wuli usange kuŵavyenge ŵankungu, ukatangari, ŵarara ŵa boma ŵa vimbundi, panji ŵasayansi ŵapusikizgi? Kasi ici cikuwoneka nga ndi loto waka? Ndimo viliri cara na awo ŵakuŵazga Baibolo na kukondweskeka na ivyo likuyowoya pakuyowoya za muntazi mwithu. Mazgu gha Ciuta ghakulayizga kuti sono-sono apa Ufumu wa Yehova Waumesiya uzamunjira mu malo mwa maboma ghose gha pacaru capasi. Mu Ufumu uwu ŵantu ŵake wose ŵazamusambizgika kukhala mwakukolerana na mikhaliro iyo Baibolo likusambizga. Panyengo iyo, ‘ŵakunyoroka ŵazamuhara caru na kukhala mwenemumo kwandanda.’—Salmo 37:29.

Baibolo Likusambizga Mikhaliro Yiweme Comene

Ŵantu mamiliyoni ghanandi awo ŵaŵazga Malemba Ghatuŵa mwakupwererera ŵamanya kuti urongozgi uwo wuli mu Baibolo ni mahara ghakufumira kwa Ciuta, agho ghakuruska kaghanaghaniro ka muntu. Ŵantu ŵa nga ndi aŵa ŵakuwona Baibolo kuŵa launenesko ndiposo lakukhumbikwa mu umoyo withu wa mazuŵa ghano. Ŵakumanya kuti kupulikira urongozgi weneuwo wuli mu Mazgu gha Ciuta nkwacandulo.

Ndico cifukwa cake, iwo ŵakupulikira ivyo Baibolo likuyowoya: “Tamira mwa Yehova na mtima wako wose, ungeghamanga ku umanyi wako wekha. Mu mendero ghako ghose umuzomere Iye, ndipo tiwanyoroskenge ntowa zako.” (Zintharika 3:5, 6) Mwakucita nteura, umoyo wawo ukwandula comene, ndipo ŵakwanduliskaso maumoyo gha awo ŵakukhala nawo pafupi. Ndipo ŵakuŵa na cipulikano cakukhora mu “umoyo . . . uwo ukwiza,” penepapo ŵantu wose ŵazamurondezga mikhaliro yeneiyo Baibolo likusambizga.—1 Timote 4:8.

[Mazgu ghamusi]