Mafumbo Ghakufumira ku Ŵaŵazgi

Kasi Ŵakristu ŵaunenesko ŵakwenera kucita wuli pa nkani ya kupereka maprogramu gha pa kompyuta kwawanangwa ku ŵanji?

Ŵanji ŵangaghanaghana kuti kucita ntena nciheni cara cifukwa Yesu wakayowoya kuti: “Muli kupokera kwawanangwa, ipani kwawanangwa.” Yesu wakang’anamuranga cara kupereka kwawanangwa maprogramu gha pa kompyuta panji kusindikizga mabuku agho ŵeneco ŵandazomerezge kucita nteura. Iye wakayowoyanga za uteŵeti. Yesu wakaphalira ŵapostole kuti ŵarute ku misumba na vikaya vyakupambana-pambana kukapharazga Ufumu, kucizga ŵarwari, na kufumya mizimu yiheni. Mu malo mwa kutcaja ndarama, iwo ŵakeneranga kucita ncito iyi “kwawanangwa.”—Mateyu 10:7, 8.

Cifukwa ca kuzara kwa makompyuta, ŵantu ŵanandi ŵakukhumba maprogramu gha pa kompyuta. Nyengo zinandi maprogramu agha ghakucita kugurika. Ŵantu ŵanyake ŵakulemba maprogramu na kupereka kwawanangwa ndipo ŵakuphalira ŵanji kuti ŵangapanga makope na kuperekaso ku ŵanyawo. Maprogramu ghanandi gha pa kompyuta ghakucita kuguriskika. Kwali ngakugwiriskira ncito mu nyumba mwawo kwali nga ku ncito, awo ŵakugwiriskira ncito maprogramu gha pa kompyuta ŵakwenera kulipira. Kutora maprogramu gha pa kompyuta kwambura kulipira, kukuzomerezgeka cara, kukuyana waka na kusindikizga mabuku agho ŵeneco ŵandazomerezge, nanga kungaŵa kwakuti mabuku agho ghaperekekenge kwawanangwa.

Maprogramu ghanandi gha pa kompyuta (kusazgapo maseŵero) ghakugwiriskirika ncito na muntu yekha uyo wali na layisensi (kalata yakumuzomerezga), ndipo muntu uyu wakwenera kurondezga ivyo vikukhumbikwa. Malayisensi ghanandi ghakuyowoya kuti muntu yumoza pera ndiyo wakwenera kuŵikamo maprogramu mu kompyuta na kughagwiriskira ncito, ndipo wakuŵika programu iyo mu kompyuta yimoza pera, kwali yingaŵa kompyuta ya mu nyumba, ku ncito panji kusukulu. Malayisensi ghanyake ghakuyowoya kuti uyo wakugwiriskira ncito maprogramu gha pa kompyuta wakwenera kuŵa na kope la programu iyo na kulisunga, kweni wakwenera cara kupanga makope ghakuti wagaŵire ŵantu ŵanyake. Usange mweneco wa programu wakukhumba kupereka ku ŵanyake maprogramu ghake ghose (kusazgapo layisensi), wali na wanangwa wakucita ntena. Kweni ndipouli, usange wacita nteura walijeso wenelero wa kugwiriskira ncito maprogramu agho. Malayisensi ngakupambana-pambana mwanteura muntu uyo wakugura panji kupika maprogramu wakwenera kusanda ivyo layisensi yikuyowoya.

Vyaru vinandi vikukolerana kuti viwovwire kuvikilira “maluso gha ŵanji,” nga ni maprogramu gha pa kompyuta, ndipo vikuyezgayezga kukhwimiska marango gha kukanizga kukopera maluso gha ŵanji. Mwaciyerezgero, nyuzipepala ya The New York Times ya January 14, 2000, yikayowoya kuti “Ŵapolisi ŵa ku Germany na ŵa ku Denmark ŵakakaka ŵantu awo ŵakaperekanga na kugaŵa maprogramu gha pa kompyuta,” ndipo ghanyake ŵakaguriskanga na pa internet wuwo.

Kasi mpingo Wacikristu ukutipo wuli pa nkani iyi? Yesu wakati: “Vya Kesare perekani kwa Kesare, ndipo vya Ciuta kwa Ciuta.” (Marko 12:17) Ici cikung’anamura kuti Ŵakristu ŵakwenera kupulikira marango gha mu caru ico ŵakukhala agho ghakuleka kwimikana na dango la Ciuta. Pakuyowoya za kujilambika ku maboma, Paulos wakalemba kuti: ‘Ŵantu wose ŵaŵapulikire ŵa mazaza ŵarara . . . Uyo wakupindikana na ŵa mazaza, wakwimikana na cakwimikika na Ciuta: ndipo aŵo ŵakwimikana naco ŵati ŵajitorerenge kususkika.’—Ŵaroma 13:1, 2.

Mu mpingo wa Cikristu ŵarara ŵakusanda cara makompyuta gha ŵanji, nga ni para kuti ŵali na mazaza gha kuŵika na kukhwimiska marango gha kukanizga kukopera maluso gha ŵanji. Mu malo mwake ŵakusambizga Ŵakristu kuti ŵatceŵe kutora ico ncawo cara na kuyezgayezga kusunga marango. Ici cikuvikilira Ŵakristu kuti ŵaleke kupokera cirango cifukwa ca kuswa marango, ndiposo cikuŵawovwira kuŵa na njuŵi yiweme pamaso pa Ciuta. Paulos wakalemba kuti: “Nteura mukwenera kujilambika, kuti ncifukwa ca ukali pera cara, kweni cifukwa ca njuŵi wuwo.” (Ŵaroma 13:5) Ndiposo, Paulos wakalemba za ivyo Ŵakristu ŵaunenesko ŵakukhumba kuti: ‘Tikujigomezga kuti tiri na njuŵi ziweme, ndipo tikukhumba kuŵa ŵakugomezgeka mu vyose.’—Ŵahebere 13:18.

[Bokosi pa peji 31]

Makamupani na sukulu zinyake ŵakugura malayisensi agho ghakupereka mwaŵi wakuti ŵantu ŵanandi ŵagwiriskire ncito programu. Mu 1995, mipingo ya Ŵakaboni ŵa Yehova yikadumbiskana nkani iyo yikaŵa na unjirikizgi uwu:

“Makamupani ghanandi agho ghakunozga na kuguriska maprogramu gha pa kompyuta ghakuŵika dango ilo likukanizga kugwiriskira ncito maprogramu ghawo kwambura kuzomerezgeka, ndipo ŵakupereka layisensi iyo yikukonkoska mweneumo maprogramu agha ghangagwiriskirika ncito. Nyengo zinandi layisensi yikuyowoya kuti ŵeneco ŵakupereka cara ku ŵanji makope gha programu iyo; nakwenenako, dango la pacaru cose capasi la kukanizga kukopera maluso gha ŵanji likukana kucita nteura. . . . Makamupani ghanyake ghakuguriska makompyuta agho ghakuŵa na maprogramu kale. Kweniso pali ŵanyake awo ŵakuguriska makompyuta ŵakupereka malayisensi cara cifukwa cakuti maprogramu agho ghalimo kale ngambura kuzomerezgeka, kung’anamura kuti uyo wagura wakuswa dango mwakugwiriskira ncito maprogramu agho. Cifukwa ca ici, Ŵakristu ŵakwenera kutceŵa kuŵika panji kufumyapo pa ma bulletin board gha pa kompyuta vintu ivyo vili na copyright (nga ni umo viliri vyakupharazga vya Sosaite) na ivyo vikukopeka kwambura kuzomerezgeka na ŵeneco.”