Kasi Makani Ghaweme gha Ufumu ni Vici?

KASI ŵantu 6,035,564 ŵawukirano na ŵarara awo ŵakagwiriskira ncito maora 1,171,270,425 ŵakaphaliranga ŵanji za vici mu vyaru 235 pacaru cose? Kusazgirapo pa kuyowoya na ŵantu, iwo ŵakagaŵira mabuku na magazini ghakulongosora Baibolo ghakujumpa pa 700 miliyoni pakupharazga makani agha. Ŵakagaŵiraso masauzande gha makaseti ya vidiyo pakupharazga makani agha. Kasi ni “Makani wuli”?

Ni makani ghaweme gha Ufumu wa Ciuta. Mwaunenesko, mu mdauko wose wa ŵantu “makani ghaweme gha Ufumu” ghandapharazgikepo nga ni umo ghakupharazgikira lero.—Mateyu 24:14.

Awo ŵakucita mulimo wa kupharazga na kusambizga pacaru cose capasi ŵakucita ici mwakujipereka. Ŵantu ŵambura kugomezga ŵangawona nga kuti ŵantu aŵa mbakwenelera cara mulimo uwu. Mwanteura kasi ncivici ico cikuŵapangiska kuti ŵawe na cikanga ndiposo kutonda? Nkongono ya Makani ghaweme gha Ufumu, ndico cifukwa cikuru, cifukwa ni makani ghakuyowoya za vitumbiko ivyo ŵantu ŵazamupokera. Ivi ni vitumbiko ivyo ŵantu ŵakunweka—cimwemwe, kuleka kusuzgika cifukwa ca kusoŵa cuma, muwuso uwemi, mtende na cimango ndiposo na cintu cinyake ico cikuŵa cakusuzga kuti ŵantu ŵacigomezge—umoyo wamuyirayira. Agha ni makani ghaweme nadi ku ŵantu awo ŵakukhumba kumanya cilato ca umoyo. Enya, vitumbiko vyose ivi na vintu vinyake vinandi vingaŵa vinu usange mwazomerezga na kucitapo kantu pa cipharazgo ca Makani ghaweme gha Ufumu.

Kasi Ufumu ni Vici?

Kasi Ufumu uwo ukupharazgika nga ni Makani ghaweme ni vici? Ni Ufumu uwo ŵantu ŵanandi ŵasambizgika kuwuromba mu mazgu ghakumanyikwa comene agha: ‘Ŵadada ŵithu ŵa kucanya, litumbikike zina linu. Ufumu winu wize. Khumbo linu licitike pano pasi, nga nkucanya.’—Mateyu 6:9, 10.

Ni Ufumu weneuwo ukayowoyeka na ncimi ya Cihebere Daniel vyaka 2,500 ivyo vyajumpa apo yikalemba kuti: “Ciuta wa kucanya wati wimike uthemba, uwo kuti wamkuparanyika cara muyirayira, panji mazaza ghake ghasidike ku fuko linyake cara. Wamkuteketa mauthemba ghose agha na kughamara kweni uwu tiwimirire muyirayira.”—Daniel 2:44.

Mwanteura, makani ghaweme ni Ufumu, panji boma la Ciuta leneilo lizamumazga uheni wose na kuwusa caru cose capasi mwamtende. Uzamwiziska cilato ca Mlengi cakudanga cakukhwaskana na ŵantu na caru capasi.—Genesis 1:28.

 “Ufumu wa Kucanya Waneng’enera”

Pafupifupi vyaka 2,000 ivyo vyajumpa, makani ghaweme gha Ufumu ghakapharazgika kakwamba na mwanarumi wakujipereka mweneuyo kawonekero na ukhaliro wake vikakopa comene ŵantu. Mwanarumi uyu wakaŵa Yohane Mbapatizi, mwana wa musofi Waciyuda Zekariya na muwoli wake Elisabeta. Yohane wakavwaranga cakuvwara ca weya wa ngamila na lukwamba lwa cikoŵa mu luwunda lwake, nga ni umo wakacitira Eliya uyo wakimiranga iye. Kweni uthenga wake ndiwo ukakondweska ŵantu ŵanandi. Uthenga wake ukaŵa wakuti: “Ng’anamukani mu mtima; cifukwa Ufumu wa kucanya waneng’enera.”—Mateyu 3:1-6.

Ŵategherezgi wa Yohane ŵakaŵa Ŵayuda awo ŵakaghanaghananga kuti ŵakasopanga Ciuta waunenesko, Yehova. Mtundu uwu ukapokera Dango kwizira mwa Moses pafupifupi vyaka 1,500 pambere Yohane wandaŵeko. Ndiposo mu Yerusalemu mukaŵa tempele lakutumbikika mwenemumo sembe zikaperekekanga mwakuyana na Dango. Ŵayuda ŵakaŵa na cigomezgo cakuti kusopa kwawo kukaŵa kwakuzomerezgeka na Ciuta.

Kweni peneapo ŵakategherezganga kwa Yohane, ŵantu ŵanyake ŵakamba kupanikizga kuti cisopo cawo cikaŵa nga ni umo ŵakaghanaghaniranga cara. Mitheto na visambizgo vya Cigiriki vikaŵa kuti vyanjira comene mu visambizgo vya cisopo ca Ŵayuda. Dango ilo ŵakapika na Ciuta kwizira mwa Moses likazgoka lambura nkongono ndipo ŵakaleka kuligwiriskiraso ncito cifukwa ca visambizgo na mitheto ya ŵantu. (Mateyu 15:6) Mwakurongozgeka na ŵalongozgi ŵamitima yinonono ndiposo ŵambura lusungu, ŵantu ŵanandi ŵakaleka kusopa Ciuta muntowa yakuzomerezgeka. (Yakobe 1:27) Iwo ŵakakhumbikwiranga kuti ŵarape zakwananga zawo izo ŵakanangira Ciuta na Dango lake.

Panyengo iyo, Ŵayuda ŵanandi ŵakalindiriranga kwiza kwa Mesiya wakulayizgika panji kuti Kristu, ŵanji ŵakazizwanga na Yohane ndipo ŵakati: Panji uyu wangaŵa Kristu? Kweni Yohane wakakana kuti iye wakaŵa Mesiya yayi ndipo mu malo mwake wakaŵarongozga kwa muntu munyake, mweneuyo iye wakati: ‘Wakwenera cara kusutula malusinga gha virato vyake.’ (Luka 3:15, 16) Pakuŵarongozga ŵasambiri ŵake kwa Yesu, Yohane wakayowoya kuti: “Wonani, Mwana-mberere wa Ciuta, uyo wakuwuskako kwananga kwa caru!”—Yohane 1:29.

Agha ghakaŵa makani ghaweme nadi, cifukwa Yohane wakaŵarongora ŵantu wose ntowa yakuya ku umoyo na cimwemwe—Yesu, mweneuyo “wakuwuskako kwananga kwa caru.” Ŵantu wose nga ni ŵana ŵa Adamu na Heva, ŵali kuhara kwananga na nyifwa. Lemba la Ŵaroma 5:19, likulongosora kuti: ‘Nga ndi umo ŵanandi ŵakazgokera ŵakwananga cifukwa ca muntu yumoza [Adamu] wakawura kupulikira, nteura ndimo ŵanandi ŵati ŵazgokerenge ŵarunji cifukwa ca muntu yumoza [Yesu] wakapulikira.’ Mwakuyana waka na sembe ya mberere, Yesu, wakenera kuwuskapo “kwananga” na kwiziska umoyo uweme ku ŵantu. Baibolo likuyowoya kuti: ‘Njombe ya kwananga ndi nyifwa; kweni cawanangwa ca Ciuta mbumoyo wa muyirayira mwa Kristu Yesu Fumu yithu.’—Ŵaroma 6:23.

Nga ni muntu murunji, kweniso murara kuruska  ŵantu wose, Yesu wakapharazganga makani ghaweme. Pa Marko 1:14, 15, Baibolo likutiphalira kuti: “Kweni wakati wakomboleka Yohane, Yesu wakiza ku Galileya, na kupharazga ivangeli la Ciuta, na kuti, ‘Nyengo yafiskika, ndipo Ufumu wa Ciuta waneng’enera: ng’anamukani mu mtima na kupulikana na ivangeli.”’

Awo ŵakazomerezga uthenga wa Yesu na kugomezga makani ghaweme, ŵakatumbikika comene. Pa Yohane 1:12, pakuyowoya kuti: “Ŵose aŵo ŵakamupokerera [Yesu], wakaŵapa mazaza ghakuŵira ŵana ŵa Ciuta, ŵeneaŵo ŵakupulikana mu zina lake.” Cifukwa ca kuŵa ŵana ŵa Ciuta iwo ŵakaŵa na mwaŵi wa kupokera umoyo wamuyirayira.—1 Yohane 2:25.

Kweni mwaŵi wa kupokera vitumbiko vya Ufumu ukaŵa na ŵantu ŵa mu handiredi lakudanga pera cara. Nga ni umo tayowoyera kale, lero makani ghaweme gha Ufumu wa Ciuta ghakupharazgika na kusambizgika pacaru cose capasi. Mwanteura nanga ni sono ntena vitumbiko vicali. Kasi mungacita wuli kuti mupokere vitumbiko vya nga ni ivi? Nkani yakurondezgapo yikuzgora fumbo ili.