Kasi Mungagomezga Vipimo Vyanjani?

Mulendo uyo wakiza nyengo yakwamba ku Africa wakazizwa apo wakawona mwanarumi munyake wakimilira na khuni ske-e-e mu mpepete mwa msewu. Mulendo uyo wakawona kuti para pajumpa maminiti ghacoko waka, mwanarumi uyo wakendanga pacoko na pacoko kusezgekera uko kukuruta mzgezge wa khuni. Pamanyuma pake mulendo uyo wakamanya cifukwa ico mwanarumi yura wakacitira ntena. Mwanarumi yura wakakhumbanga yayi kutayana na mufwiri wa khuni ilo mukendanga ntambo za telefoni. Mufwiri ukasezgekanga pacoko na pacoko apo dazi likasintanga malo.

NGA ni umo mufwiri wakupangika na dazi ukusintira, vyakucita vya ŵantu na vipimo vyawo vikusintasinta nyengo na nyengo. Mwakupambana na kacitiro aka, Yehova Ciuta, mweneuyo ni “Wiske wa kungweruka,” wakusintasinta cara. Pakuyowoya za iye, msambiri Yakobe wakati: “Wakuzgokazgoka cara, panji nesi kuŵa na mufwiri wa kung’anamuka.” (Yakobe 1:17) Malaki, ncimi ya Cihebere, yikalemba cipharazgo ca Ciuta iye mweneko kuti: “Ine Yehova kuti nkuzgoka cara.” (Malaki 3:6) Ku mtundu wa Ŵaisrayeli mu mazuŵa gha Yesaya, Ciuta wakati: “Nanga mufike ku ucekuru, Ndine; ndipo tindimuyegheni ku ucekuru wa mbuha. Ine nkacita, tindiyeghenge.” (Yesaya 46:4) Mwanteura, nanga pajumpe nyengo yitali wuli, cigomezgo cithu cingasintika cara mu malayizgano gha Wankongono zose.

Ivyo Tingasambira mu Dango la Moses

Pakuti malayizgano gha Yehova ngakugomezgeka na ghambura kusintasinta, ndimo viliriso vipimo vyake pakuyowoya  za uweme na uheni. Kasi mungamugomezga muntu wamalonda uyo wali na sikero zakupambana ziŵiri, kweni yimoza pera ndiyo njaunenesko? Mungamugomezga yayi napacoko pose. Mwakuyana waka, ‘sikero yakupusika mbunyankasi kwa Yehova, kweni iyo yikuyana makora yikumukondwereska.’ (Zintharika 11:1; 20:10) Dango ilo Yehova wakapereka kwa Ŵaisrayeli, likasazgapo languro ili: ‘Mungacitanga kwambura urunji pa kweruzga mrandu, pa kupima utali wa kantu, uzitu wake, panji unandi wake. Muŵenge na vilinganizgi viweme, vipimiro viweme, efa muweme, na hini muweme; Ine ndine Yehova Ciuta winu, mweneuyo wakamufumyani mu caru ca Egupto.’—Leviticus 19:35, 36.

Kupulikira dango ili kukapangiska kuti Ŵaisrayeli ŵatemweke na Ciuta ndipo ŵakaŵaso na vyandulo vinandi vyakuthupi. Mwakuyana waka, kudemelera ku vipimo vyambura kusinta vya Yehova, pakupima kantu pera cara, kweniso mu vigaŵa vyose vya umoyo, kukupereka vitumbiko kwa musopi uyo wakugomezga mwa iye. Yehova wakuti: “Ine ndine Yehova, Ciuta winu uyo wakumusambizgani kuti muwone candulo, uyo wakumurongozgani mu ntowa iyo mukwenera kwendamo.”—Yesaya 48:17.

Ncifukwa Wuli Lero Vipimo Vikumara?

Baibolo likuyowoya cifukwa ico cikupangiska vipimo kumara lero. Buku la Civumbuzi likukonkoska nkondo iyo yikacitika kucanya, ndipo cakufumapo cake cakhwaska ŵantu wose. Mpostole Yohane wakalemba kuti: ‘Kucanya kukaŵa nkondo: Mikayeli na ŵangelo ŵake ŵakarwanga na Cinjoka; ndipo Cinjoka cikarwanga pamoza na ŵangelo ŵake; ndipo kuti ŵakaruska cara, panji nesi malo ghaŵo kuti ghakawonekaso kucanya cara. Ndipo Cinjoka cikuru cikaponyeka pasi, njoka ya ciyamwaka, iyo yikucemeka Musesi na Satana, uyo wakupusika caru cose ca pasi; wakaponyeka pa caru ca pasi, na ŵangelo ŵake ŵakaponyeka pasi pamoza nayo.’—Civumbuzi 12:7-9.

Ncivici cikarondezgapo apo Satana wakati waponyeka pasi? Yohane wakarutizga, wakuti: “Sekererani, mwa macanya mwe, na imwe mukukhala mwenemumo. Soka ku caru ca pasi na nyanja! cifukwa Satana wali kwikhira kwa imwe, wakuŵa na ukali ukuru, uku wakumanya kuti nyengo yake njicoko waka.”—Civumbuzi 12:12.

“Soka ku caru ca pasi” likiza apo Nkondo Yaciŵiri ya caru cose yikacitika mu 1914 ndipo yikamazga vipimo viweme kuruska ivyo vilipo sono. Muntu munyake mumanyi mdauko Barbara Tuchman wakalemba kuti: “Nkondo Yikuru iyo yikarweka mu 1914-18 yikaŵa nga ni mphaka yakupatula nyengo yakale na yasono. Nkondo iyi yikakoma ŵantu ŵanandi ŵeneawo mpanyi ŵakakwezga caru mu virimika vyakuntazi, nkondo iyi yikamazga kugomezgeka, yikasinta maghanoghano gha ŵantu, na kucitiska citima cambura kuruwika, ndipo kufuma panyengo iyo ŵantu ŵakaŵa na kaghanaghaniro na kacitiro kanyake kakupambana na ako ŵakaŵa nako kale.” Mumanyi mdauko munyakeso, Eric Hobsbawm, nayo wakayowoya fundo yakuyana na iyi, wakati: “Kwamba mu 1914, vipimo ivyo vikawonekanga vyakwenelera sono vyawelera nyuma mu vyaru visambazi . . . Ncinonono kupulikiska umo mikhaliro yiweme yakhilira pasi,  usange ŵasekuru ŵithu ŵa mu virimika vya mu ma 1900 ŵaŵenge ŵamoyo, mpanyi ŵayowoya kuti vipimo ivi nvya muwiro wambura nkaro.”

Mu buku lake lakuti Humanity—A Moral History of the Twentieth Century, Jonathan Glover wakati: “Mu nyengo yithu iyi, waliyose wakumanya makora kuti dango la kakhaliro likumara.” Nangauli wakusopa cara, iye wakukayikira dango la kakhaliro kaweme cifukwa cakuti cisopo cikukhilira pasi mu vyaru vinandi. Kweni ndipouli, wakacenjezga kuti: “Ise tikuleka kugomezga dango la cisopo la kakhaliro kaweme ndise tikwenera kufipa mtima comene kuwona umo mikhaliro yiweme yikumalira.”

Kuleka kugomezgeka uko kulipo lero—kwali ni mu malonda, mu ndyali, panji mu visopo panji mu vyakucita vya taŵene, na umoyo wa mbumba—na vyakufumapo vyake viheni, vyose ivi vikucitika cifukwa ca khumbo la Diabolosi lakuti wacitiske soka pa ŵantu ŵa pano pasi. Satana wali maso pakurwa nkondo mupaka kuumaliro ndipo wakukhumba kuti waparanye wose awo ŵakukhala mwakuyana na vipimo vya Ciuta.—Civumbuzi 12:17.

Kasi pali ntowa yakumazgira kuleka kugomezgeka uko kwandana? Mpostole Petros wakuzgora kuti: “Kwakulingana na cilayizgano [ca Ciuta] tikulindirira macanya ghapya na caru cipya mwenemumo mukukhala urunji.” (2 Petros 3:13) Layizgano ili tingaligomezga cifukwa Ciuta wali na nkongono zakucitira khumbo lake kweniso ngwakusimikizga kukwaniriska layizgano lake. Pakuyowoya za ‘mazgu ghalighose agho ghakufuma mu mlomo wake,’ Yehova wakuti: “Nta ghawererenge waka kwa ine, kweni tighafiske ico nkuca naco, na kusakata mu ico ndaghatumira.” Ili ni layizgano lakugomezgeka nadi!—Yesaya 55:11; Civumbuzi 21:4, 5.

Kucita Vintu Mwakuyana na Vipimo vya Ciuta

Mu caru ici ca kusintasinta na kumara kwa vipimo, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakuyezgayezga kucita vintu mwakuyana na vipimo vya kakhaliro kaweme ivyo Baibolo likuyowoya. Cifukwa ca ici, iwo mbakupambana na ŵantu ŵanandi, ndipo kacitiro kawo kapangiska kuti ŵanji ŵaŵanene na kuŵahoya.

Pa ungano wa cigaŵa wa Ŵakaboni ŵa Yehova uwo ukacitikira ku London, mutola makani wa wayilesi ya sinema wakafumba mbali munyake usange Ŵakaboni ŵa Yehova Mbakristu nadi. Mbali uyo wakazgora mwakusimikizga kuti: “Inya, uwu mbunenesko nadi cifukwa Yesu ndiyo ciyerezgero cithu. Mu caru ici ŵanandi ŵakukhumba kuti ŵajikondweske ŵekha, kweni ise tikudodoliska pa Yesu Kristu kuŵa ntowa, unenesko, na umoyo. Tili na cigomezgo cose cakuti Yesu ni Mwana wa Ciuta, wali mu Utatu cara, lekani kapulikiskiro kithu ka Baibolo nkakupambana na visopo vinyake.”

Apo mutola makani wakapharazga pa wayilesi ya sinema ya BBC, paumaliro wa programu wakati: “Namanya makora sono cifukwa ico Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakwiza pamuryango withu. Ndipo nkukayika usange nilikuwonapo ŵantu 25,000 awo ŵavwara makora ndipo wose pamoza ŵakucita vintu mwakukolerana panyengo yimoza.” Uwu ni ukaboni uweme wakufuma kwa awo ŵakutiwona—kurongora uweme wa kupulikira vipimo vya Ciuta vyambura kusintasinta.

Nangauli ŵanyake ŵangagongowa kurondezga vipimo vya muntu munyake, kweni tikumuciskani kuŵazga Baibolo linu kuti mumanye uweme wa vipimo vya Ciuta. Kweni lekani kuŵazga mwapacanya-pacanya. Rondezgani urongozgi wa Paulos wakuti: “Mungalinganizgikanga na caru cinu, kweni musanduke mu kuwereramo kupya kwa mano ghinu, mwakuti mupimiske ico ndi khumbo la Ciuta, ciweme na cakukondweska, na cakufikapo.” (Ŵaroma 12:2) Tikumupempani kuti murute ku Nyumba ya Ufumu iyo yili mu cikaya cinu, ndipo mukamanyane na Ŵakaboni ŵa ku malo uko. Mwamuwona kuti iwo mbantu awo ŵakugomezga malayizgano gha Baibolo na kurongora cisimikizgo cawo mwa Ciuta mwa kucita vintu mwakuyana na vipimo vyake.

Para mu umoyo winu mukurondezga vipimo vya Ciuta vyambura kusintasinta mbwenu Ciuta wamutumbikaninge nadi. Pulikirani mazgu gha Yehova iye mweneko: “A! mupulikirenge marango ghane mphanyi cimango cinu canguŵa nga ndi mronga, na urunji winu nga ndi majigha gha nyanja.”—Yesaya 48:18.

[Vithuzithuzi pa peji 5]

Lero, palije kugomezgeka mu ndyali, mu cisopo, mu malonda, na mu mbumba