Urongozgi wa Ciuta Pakusanka Munyinu wa mu Ntengwa
Urongozgi wa Ciuta Pakusanka Munyinu wa mu Ntengwa
“Tindikurunjikizge na kukusambizga ntowa iyo ukwenera kwendamo; tindikurongozge na jiso lane.”—SALMO 32:8.
1. Ni vici vikukhumbikwa kuti ntengwa yiŵe yakukondweska?
AWO ŵakurizga ng’oma, ŵakwamba kuzirizga. Awo ŵakwimba ŵakukolerana nawo mwa kwimba tumazgu tuweme. Cakufumapo cake ncakuti sumu yikunozga pakuyipulika. Ŵantu ŵaŵiri ŵakukhizga makatoni mu galimoto ya lore. Yumoza wakuponyera munyake makatoni mweneuyo wakwankha mtima wuli mu malo na kulindirira kuti munyake waponyeso katoni yinyake. Milimo yose iyi yingawoneka nga kuti ŵakuyisuzgikira cara. Kweni kasi ninjani wangayicita usange munyake ni mulemwa, wandacitepo nakale, ndiposo comene-comene usange wandarongozgeke mwakwenelera kacitiro kake? Mwakuyana waka, ntengwa yiweme yingawoneka nga kuti yikuŵako yekha. Ndipouli, ici cikuthemba pa munyinu muweme, kukolerana mu kacitiro ka vintu, ndiposo kupulikira urongozgi wavinjeru. Inya nadi, urongozgi wakwenelera ngwakukhumbikwa comene.
2. (a) Kasi ninjani uyo wakambiska manozgero gha ntengwa, ndipo na cilato wuli? (b) Ni mwauli umo manozgero ghanyake gha ntengwa ghakucitikira?
2 Ncakawiro kwa ŵantu ŵambura kutora panji kutengwa kughanaghanira za uyo wazamuŵa munyawo wa mu ntengwa mu umoyo wawo. Kwambira apo Yehova Ciuta wakambiska manozgero gha ntengwa, ntengwa yaŵa cakucitika cakawiro mu umoyo wa ŵantu. Kweni muntu wakudanga Adamu, wakajisankira cara muwoli wake. Mwacitemwa, Yehova wakamupa iye mwanakazi. (Genesis 2:18-24) Cilato cake cikaŵa cakuti mbumba yakudanga yizuzge caru capasi na ŵantu. Panyuma pa ntengwa yakudanga ya Adamu na Heva, manozgero gha ntengwa ghakapangikanga na ŵapapi ŵa mwanarumi na mwanakazi awo ŵakukhumba kutorana, nyengo zinyake mwakuzomerezgeka na awo ŵakukhumba kutorana. (Genesis 21:21; 24:2-4, 58; 38:6; Joshua 15:16, 17) Cifukwa ca mitheto, mu vigaŵa vinyake ntengwa zakunozgeka na ŵapapi zicali kucitika, kweni ŵantu ŵanandi lero ŵakujisankira ŵekha ŵanyawo ŵa mu ntengwa.
3. Kasi mungasanka wuli munyinu wa mu ntengwa?
3 Kasi kusanka munyinu wa mu ntengwa kukwenera kucitika wuli? Ŵanji ŵakuyeyeka na kawonekero—cifukwa ca ivyo ŵawona kuti nvyakutowa mukawonekero. Ŵanji ŵakulaŵiska vyuma, kweni ŵanji ŵakupenja muntu uyo wazamuŵapwererera makora nakufiska vyakusoŵa vyawo. Kweni kasi kacitiro aka pakekha kangapangiska ubwezi wacimwemwe ndiposo wakukhorweska? “Uweme ungapusika ndipo utozi panji ngwawaka,” pa kuyowoya nteura pa Zintharika 31:30, “kweni mwanakazi wakumopa Yehova tiwarumbike.” Iyi ni fundo yakuzirwa comene: Mukwenera kuromba kwa Yehova para mukhumba kusanka munyinu wa mu ntengwa.
Urongozgi Wacitemwa Wakufuma kwa Ciuta
4. Kasi ni covwiro wuli ico Ciuta wakupereka kurazga ku nkani ya kusanka munyinu wa mu ntengwa?
4 Dada withu wakucanya, Yehova, wali kupereka Mazgu ghake ghakulembeka kuti ghatirongozge mu vyakucitika vithu vyose. Iye wakuti: “Ine ndine Yehova, Ciuta winu uyo wakumusambizgani kuti muwone candulo, uyo wakumurongozgani mu ntowa iyo mukwenera kwendamo.” (Yesaya 48:17) Ncakusuzga yayi kusanga urongozgi wapanyengo yake mu Baibolo wakukhwaskana na kusanka munyinu wa mu ntengwa. Yehova wakukhumba kuti ntengwa zithu ziŵe zakukhora ndiposo zacimwemwe. Mwanteura, iye walikupereka covwiro kwa ise kuti tipulikiske maurongozgi agha na kughagwiriskira ncito. Kasi ici ndico tikukhumba cara kuti Mlengi withu wacitemwa waticitire?—Salmo 19:8.
5. Ncivici ico cikukhumbikwa kuti ntengwa yiŵe yakukhora?
5 Peneapo Yehova wakambiska manozgero gha ntengwa, cilato cake cikaŵa cakuti ntengwa yiŵe yambura kumara. (Marko 10:6-12; 1 Ŵakorinte 7:10, 11) Ndico cifukwa cake ‘iye wakutinka kupatana,’ kweni wakuzomerezga pekha usange munyake wacita “ureŵi.” (Malaki 2:13-16; Mateyu 19:9) Mwanteura, kusanka munyithu wa mu ntengwa ncakucitika cakuzirwa ico tingacita ndipo tikwenera kucizirwiska. Kusanka kwithu kungatipa cimwemwe panji citima. Peneapo kusanka makora kungapereka cimwemwe ku muntu na kupangiska umoyo kuŵa wakukhorweska, kweni kusanka kwambura kughanaghanira makora kukwiziska citima camuyirayira. (Zintharika 21:19; 26:21) Kuti cimwemwe cirutilire, ncakuzirwa kusanka mwavinjeru na kukhumbisiska kupanga cakusanka camuyirayira, cifukwa Ciuta wakambiska ntengwa kuti yiŵe yakukondweska para pali cimwemwe na cikolerano.—Mateyu 19:6.
6. Ncifukwa wuli ŵawukirano ŵakukhumbikwira kuŵa ŵakucenjera pakusanka munyawo wa mu ntengwa, ndipo ni mwauli umo ŵangasankira mwamahara?
6 Comene-comene ŵanyamata na ŵasungwana ŵakwenera kucenjera comene cifukwa kutowa kwa kuwaro kwa muntu na khumbiro la kugonana kuti vileke kutimbanizga mahara ghawo peneapo ŵakusanka munyawo wa mu ntengwa. Mwanadi ubwezi wakuzikika pa vifukwa ivi vyakufumapo vyake ni kuyuyurana na kutinkana. (2 Samuel 13:15) Kulwande linyake, citemwa ceneko cingakura para tikumumanya makora munyithu ndiposo peneapo tikujimanya makora ise taŵene. Tikweneraso kumanya kuti ivyo ise tikutemwa vingaŵa kuti ndivyo mtima withu ukuvitinka. (Yeremiya 17:9) Ndico cifukwa cake urongozgi wa Ciuta uwo wuli mu Baibolo ngwakuzirwa nkanira. Ukutovwira kuti timanye umo tingacitira vintu mwamahara mu umoyo. Yehova kwizira mwa wamasalmo wakayowoya kuti: “Tindikurunjirikizge na kukusambizga ntowa iyo ukwenera kwendamo; tindikurongozge na jiso lane.” (Salmo 32:8; Ŵahebere 4:12) Nangauli ntengwa yingakhorweska khumbo lithu la citemwa cakubabika naco na ubwezi, yiliso na masuzgo agho ghakukhumbikwira urara na umanyi.
7. Ncifukwa wuli ŵanji ŵakuzomerezga cara urongozgi wakukhwaskana na kusanka munyawo wa mu ntengwa, ndipo pakuŵa vyakufumapo wuli?
7 Ncamahara kupulikira ivyo Muyambiski wa ntengwa wakuyowoya pa nkani ya kusanka munyithu wa mu ntengwa. Kweni, nyengo zinyake tingayuyura urongozgi wakuzikika mu Baibolo para ukuperekeka kwa ise kwizira mwa ŵapapi panji ŵarara Ŵacikristu. Tingaghanaghana kuti ŵakutipulikiska yayi, cifukwa makhumbiro ghithu ghankongono ghangaticiska kuti tirondezge ivyo mtima ukukhumba. Ndipouli mukuruta kwa nyengo para takumana na suzgo, tingazakadandaura kuti tikapulikira cara urongozgi uweme uwo ukaperekeka kuti tisange candulo. (Zintharika 23:19; 28:26) Ndipo tingaŵa na mbumba yambura citemwa yakuŵa na ŵana ŵakusuzga kuŵapwererera, mutepanji kuŵa na munyithu wambura kupulikana. Mwee, cingaŵa cacitima comene kuwona kuti ntengwa iyo yikatenge yiziskenge cimwemwe sono yazgoka citopoko ca masuzgo!
Kusopa Ciuta Ncintu Cakuzirwa Comene
8. Ni mwauli umo kusopa Ciuta kungawovwira mbumba kuti yiŵe yakukolerana ndiposo yacimwemwe?
8 Mbunenesko kuti kukolerana kukupangiska ntengwa kuŵa yakukhora. Kweni kuŵa na cilato cakuyana ncakuzirwa comene kuti ntengwa yikhalirire na kuŵa yacimwemwe. Kusopa Yehova nkhwakukhumbikwa kuruska cintu cilicose cifukwa kukupangiska ntengwa kuŵa yakukhora ndiposo kukupangiska kuti muŵe ŵakukolerana. (Mupharazgi 4:12) Para mbumba ya Cikristu yikusopa Ciuta waunenesko Yehova na mtima wose, yikuŵa yakukolerana comene mwauzimu, mukaghanaghaniro, ndiposo mu makhaliro. Ŵakusambilira lumoza Mazgu gha Ciuta. Ŵakurombera lumoza, ndipo ici cikuŵakoleraniska. Ŵakurutira lumoza ku maungano gha Cikristu na kuteŵetera lumoza mu uteŵeti wa munda. Vyose ivi vikovwira kukhozga mbumba yawo mwauzimu ndipo vikuŵaguzira pamoza. Ici ncakuzirwa comene cifukwa cakufumapo cake ni vitumbiko vya Yehova.
9. Kasi Abrahamu wakacitaci kuti wasange muwoli wa Isake, ndipo cakufumapo cake cikaŵa vici?
9 Cifukwa cakuti Abrahamu wakaŵa muntu wakutemwa kusopa Ciuta, mwanarumi wakugomezgeka uyu wakayezgayezga kukondweska Ciuta pankani yakukhwaskana na kusanka muwoli wa mwana wake Isake. Abrahamu wakamuphalira muteŵeti wake wakugomezgeka kuti: ‘Tindikurapiske iwe na Yehova, Ciuta wa kucanya na Ciuta wa caru, kuti ureke kumutorera mwana wane muwoli mu ŵanakazi ŵa Ŵakenani, aŵo nkukhara mukati mwawo, kweni urute ku caru cane, na ku ŵabali ŵane, kuyakamutorera muwoli mwana wane Isake. . . . [Yehova] tiwatume mungelo wake pantazi zako kukudangirira, ndipo ukamutorere muwoli mwana wane kwenekura.’ Rabeka wakaŵa muwoli muwemi comene, mweneuyo Isake wakamutemwa.—Genesis 24:3, 4, 7, 14-21, 67.
10. Kasi ni milimo wuli ya mu Malemba iyo mufumu na muwoli ŵakwenera kucita?
10 Usange ndise Ŵakristu ŵambura kutora panji kutengwa, kusopa Ciuta kukovwira kuti tiŵe na viyeneresko vya mu Malemba vyakukhwaskana na ntengwa. Mpostole Paulos wakalemba yinyake mwa milimo iyo ŵafumu na ŵawoli ŵakwenera kucita, iye wakati: ‘Mwa ŵawoli jilambikani ku ŵafumu ŵinu na ŵinu, nga nku Fumu. . . . Mwa ŵafumu, temwani ŵawoli ŵinu, umo Kristu nayo wakatemwera ekleziya, ndipo wakajiperekera ilo. . . . Ŵafumu ŵakwenereraso kutemwa ŵawoli ŵaŵo na ŵaŵo nga ndi mathupi ghaŵo na ghaŵo. . . . Imwe namwe yumoza na yumoza, yose watemwenge muwoli wake na wake nga ndi mweneco; ndipo muwoli nayo wacindike mufumu wake.’ (Ŵaefeso 5:22-33) Nga ni umo tawonera, mazgu ghakufunyilirika gha Paulos ghakudidimizgira kukhumbikwa kwa citemwa na kucindikana. Kurondezga urongozgi uwu kukusazgapo kuŵa na wofi wakwenelera kwa Yehova. Kukukhumbikwira kujipereka mwakufikapo mu nyengo ziweme ndiposo mu nyengo za masuzgo. Ŵakristu awo ŵakukhumba kutora ŵakwenera kumanya umo ŵangacitira milimo iyi.
Kughanaghanira Nyengo Yakutolera Panji Kutengwera
11. (a) Kasi ni urongozgi wuli wakukhwaskana na nyengo iyo muntu wangatolera panji kutengwera uwo wuli kuperekeka mu Malemba? (b) Kasi nciyerezgero wuli ico cikurongora vinjeru vya kurondezga urongozgi wakulembeka mu Baibolo pa 1 Ŵakorinte 7:36?
11 Ncakuzirwa kumanya nyengo yakutolera panji kutengwera. Cifukwa cakuti ŵantu ŵakuŵa na vilato vyakupambana-pambana, Malemba ghakulongosora cara virimika ivyo muntu wangatolera panji kutengwera. Ndipouli, Malemba ghakulongosora kuti nciweme kuti muntu walindizge danka mupaka “nyengo ya wanici yijumpe” peneapo khumbo lakugonana likuŵa likuru leneilo lingatimbanizga muntu kaghanaghaniro kake kaweme. (1 Ŵakorinte 7:36, NW) “Peneapo nkawona kuti ŵanyane ŵali na vibwezi ndipo ŵakutengwa, ŵanandi ŵa iwo ŵakaŵa ŵa virimika vya vyapakati pa 13 mupaka 19, nyengo zinyake cikaniŵira cakusuzga kugwiriskira ncito urongozgi uwu,” wakayowoya nteura Michelle. “Kweni nkakumbukira kuti urongozgi uwu ngwakufuma kwa Yehova, ndipo iye wakutiphalira vintu vyekha ivyo nvyacandulo kwa ise. Peneapo nkalindiliranga kuti nizakatengwe, nkaŵa na ubwezi uweme na Yehova ndipo nkamanya umo ningacitira vintu vinyake mu umoyo, vyeneivyo ungacita yayi para wuli na virimika vya mu ma 13 mupaka 19. Vikati vyalutapo virimika vicoko waka, nkaŵa wakunozgeka kutengwa na kutonda masuzgo agho ningakumana nagho mu ntengwa.”
12. Cifukwa wuli nciweme yayi kucimbilira kutengwa panji kutora peneapo ticali tindakure?
12 Awo ŵakutengwa panji kutora ŵacali ŵacoko nyengo zinandi ŵakusanga kuti vyakusoŵa vyawo na vyakukhumba vikusinta peneapo ŵakukura. Iwo ŵakudandaura kuti vintu ivyo ŵakavisanga kuti vikaŵa viwemi sono nvyambura kuzirwa. Msungwana munyake Wacikristu wakakhumbanga kutengwa peneapo ŵakaŵa na virimika 16. Ŵabuya ŵake ŵakatengwa peneapo ŵakaŵa na virimika vyakuyana waka, ndiposo nga ni umo ŵakacitiraso ŵamama ŵake. Kweni peneapo mwanarumi uyo wakakhumbanga kuti wamutore wakakana kumutora panyengo iyo, iye wakasanka mwanarumi munyake kuti wamutore. Mukuruta kwa nyengo, wakadandaura comene cifukwa ca kusanka kwake mwakucimbilira.
13. Awo ŵakutora panji kutengwa mwaluŵiro kanandi wakutondeka kucitaci?
13 Para mukughanaghanira za kutengwa panji kutora, ncakuzirwa kumanya makora vyose ivyo vikunjizgikamo. Kutora panji kutengwa mwaluŵiro kungapangiska masuzgo ghanandi gheneagho ŵawukirano ŵangaghamazga cara. Iwo ŵakuŵa kuti ŵalije luso ndiposo ŵandakure mwakuti ŵatonde masuzgo agho ghakucitika mu mbumba ndiposo kulera ŵana. Muntu wakwenera kutora panji kutengwa pekha para wakura, mu maghanoghano, ndiposo ngwakunozgeka kumazga masuzgo agho ghangaŵapo mwauzimu.
14. Ncivici ico cikukhumbikwa kuti timazge masuzgo mu ntengwa?
14 Paulos wakalembera kalata ŵantu ŵakutorana kuŵaphalira kuti “ŵaŵenge na suzgo mu thupi.” (1 Ŵakorinte 7:28) Vyakumara-mahara vikwenera kuŵapo cifukwa iwo ni ŵantu awo ŵali na vyakukhumba vyakupambana, ndipo ŵangapambana mu kaghanaghaniro. Cifukwa ca kuwura urunji kwa ise taŵantu, cingaŵa cakusuzga kufiska milimo yithu ya mu Malemba yakukhwaskana na ntengwa. (1 Ŵakorinte 11:3; Ŵakolose 3:18, 19; Tito 2:4, 5; 1 Petros 3:1, 2, 7) Cikukhumbikwira kuti muntu waŵe murara ndiposo wakukhora mu nkani zauzimu pakurondezga urongozgi wa Ciuta kuti wamazge masuzgo mwacitemwa.
15. Kasi ŵapapi ŵangacitaci kuti wovwire ŵana ŵawo kunozgekera ntengwa? Longosorani.
15 Ŵapapi ŵangaŵanozgekereska ŵana ŵawo cifukwa ca ntengwa mwakuŵawovwira kuti ŵapulikiske kukhumbikwa kwa kurondezga marango gha Ciuta. Mwa kugwiriskira ncito mwaluso Malemba na vyakupharazga vya Cikristu, ŵapapi ŵangawovwira ŵana ŵawo kumanya usange iwo panji uyo ŵakhumba kutorana naye ngwakunozgeka nadi kutora panji kutengwa. a Msungwana munyake wa virimika 18 wakucemeka Blossom wakaŵa pa cibwezi na mwanarumi munyake mu mpingo wake. Mwanarumi uyo wakaŵa mupayiniya wanyengo zose, ndipo wakakhumbanga kuti watore. Kweni ŵapapi ŵa msungwana uyu ŵakamuphalira kuti walindirire cirimika cimoza, cifukwa cakuti wakaŵa mucoko. Panyuma pake Blossom wakalemba kuti: “Nkuwonga comene cifukwa cakuti nkagwiriskira ncito urongozgi uweme uwo. Peneapo cirimika cikaŵa cindamare, nkaŵa wakukhwima mu maghanoghano ndipo nkamba kupanikizga kuti mwanarumi yura wakaŵa na mikhaliro yambura kwenelera kuti waŵe munyane wa mu ntengwa. Mukuruta kwa nyengo, mwanarumi yura wakaleka kukolerana na gulu la Yehova ndipo ine nkapona ku ukhaliro weneuwo nga ukiziska soka kwa ine. Mwee, nako nkuwongera uko nili nako cifukwa ca kuŵa na ŵapapi ŵavinjeru awo tikwenera kupulikira urongozgi wawo!”
‘Torani Panji Tengwani mu Fumu Pera’
16. (a) Ni mwauli umo Ŵakristu ŵangayezgekera pa nkani ya ‘kutora panji kutengwa mu Fumu’? (b) Peneapo ŵakukhumba kutora panji kutengwa na muntu wambura kupulikana, kasi Ŵakristu ŵakwenera kughanaghanira za vici?
16 Urongozgi wa Yehova kwa Ŵakristu wa ‘kutora panji kutengwa mu Fumu pera’ ngwakupulikikwa makora comene. (1 Ŵakorinte 7:39) Ŵapapi Ŵacikristu na ŵana ŵawo ŵangayezgeka pa nkani iyi. Mwauli? Ŵaukirano ŵangakhumba kuti ŵatore panji kutengwa, kweni iwo ŵangawona kuti ŵanyawo awo ŵali mu mpingo ŵakuŵayana cara. Nyengo zinyake ndimo vikuŵira. Kungaŵa kuti ŵanarumi mbacoko kuruska ŵanakazi mu vigaŵa vinyake, panji mu cigaŵa ico mungaŵavya muntu uyo ngwakuŵayana. Ndipo mwanarumi panji mwanakazi uyo ngwakubapatizika cara wangakondweskeka na mwanakazi panji mwanarumi Wacikristu mu mpingo, ndipo ŵapapi ŵa msungwana panji mwanarumi Wacikristu ŵangakhumba cara kurondezga marango agho Ciuta walikupereka. Pa cakucitika ca nga ni ici, nciweme kughanaghanira za ciyerezgero ca Abrahamu. Iye wakasungilira ubwezi wake uweme na Ciuta mwakuwoneseska kuti mwana wake Isake watore mwanakazi uyo wakusopa Yehova. Ndipo Isake nayo wakacita mwakuyana waka peneapo mwana wake Yakobe wakakhumbanga kutora. Cifukwa ca kuyezgayezga kwawo, ici cikamukondweska Yehova ndipo cakufumapo cake ŵakatumbikika.—Genesis 28:1-4.
17. Ncifukwa wuli kutora panji kutengwa na muntu wambura kupulikana kukwiziska masuzgo, ndipo cifukwa wuli ncakuzirwa ‘kutora panji kutengwa mu Fumu pera’?
17 Ni nyengo zose cara peneapo muntu wambura kugomezga wakuzgoka Mkristu. Mwakanandi kutora panji kutengwa na muntu wambura kupulikana kukwiziska masuzgo. Ndipo awo ŵali mu goriwori na ŵantu ŵambura kupulikana ŵakupambana cipulikano, vipimo, na vilato. (2 Ŵakorinte 6:14) Ici cingaŵa na vyakufumapo viheni pa kuyowoyeskana ndiposo na cimwemwe ca mbumba. Mwaciyerezgero, mwanakazi yumoza Wacikristu wakadandaura comene kuwona kuti panyuma pa maungano ghakukhozga, wakarutanga kunyumba kweni wakaŵavye mwaŵi wa kudumbiskana na mufumu wake vintu vyauzimu cifukwa wakaŵa wambura kupulikana. Kweni cintu cakuzirwa comene ndico kugomezgeka kwa Yehova mwa ‘kutora panji kutengwa mu Fumu.’ Para ticitenge mwakukolerana na Mazgu gha Ciuta, tiŵenge na cimwemwe, cifukwa tikucita vintu ivyo ‘nvyakunozga pa maso pake.’—1 Yohane 3:21, 22.
18. Peneapo tikughanaghanira za kutengwa panji kutora, kasi tikwenera kupereka pwererero ku vintu wuli, ndipo ncifukwa wuli?
18 Peneapo mukughanaghanira za ntengwa, mikhaliro yiwemi na umoyo wauzimu wa muntu uyo mukukhumba kutorana nayo vikwenera kuŵa vintu vyakwamba kuvighanaghanira. Mukhaliro Wacikristu pamoza na kutemwa Yehova na kujipereka kwa iye na mtima wose nkhwakuzirwa comene kuruska kawonekero kakuwaro. Awo ŵakumanya na kufiska milimo yawo yakuti ŵawe ŵakukhwima mwauzimu ŵakusangwa na ubwezi uweme na Ciuta. Ndipo mbumba yingaŵa yakukhora usange wose ŵakusopa Mlengi na kurondezga mwakufikapo urongozgi wake. Mu ntowa iyi Yehova wakutumbikika, ndipo ntengwa yikuŵa yakukhora mwauzimu yeneiyo yikukhalirira.
[Mazgu ghamusi]
a Wonani Gongwe la Mulinda la Ciceŵa la February 15, 1999 mapeji 4-8.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Ncifukwa wuli urongozgi wa Ciuta ngwakukhumbikwa pakusanka munyinu wa mu ntengwa?
• Ni mwauli umo kusopa Ciuta kukukhozgera mbumba?
• Kasi ŵapapi ŵangawovwira wuli ŵana ŵawo kunozgekera ntengwa yawo?
• Cifukwa wuli ncakuzirwa comene ‘kutora panji kutengwa mu Fumu pera’?
[Mafumbo]
[Vithuzithuzi pa peji 13]
Kugwiriskira ncito urongozgi wa Ciuta pakusanka munyinu wa mu ntengwa cakufumapo cake cingaŵa cimwemwe
[Vithuzithuzi pa peji 16]
‘Kutora panji kutengwa mu Fumu pera’ ndiko kukwiziska cimwemwe cikuru