Sekelerani Cifukwa Cakuti Mwamumanya Yehova
Sekelerani Cifukwa Cakuti Mwamumanya Yehova
“Mba mwaŵi aŵo ŵakupulika mazgu gha Ciuta na kughasungirira.”—LUKA 11:28.
1. Mpauli apo Yehova wakamba kuyowoyeskana na ŵantu?
YEHOVA wakutemwa ŵantu ndipo wakukondwa comene para wakuwona kuti ŵakukhala mwacimwemwe. Ndico cifukwa cake iye wakuyowoyeskana nawo. Kuyowoyeskana uku kukambika mu munda wa Edeni. Kuyana na Genesis 3:8, panyengo yinyake ‘na mise kwati kwatima,’ Adamu na Heva “ŵakapulika mazgu gha Yehova Ciuta.” Ŵantu ŵanyake ŵakusacizga kuti nyengo na nyengo Yehova wakayowoyanga na Adamu pa nyengo iyi, panyake zuŵa lirilose. Muli mose umo vikaŵira, kweni Baibolo likutiphalira makora kuti Ciuta wakaŵa na nyengo ya kuperekera urongozgi pera cara kwa Adamu, kweniso wakaŵa na nyengo ya kumusambizga ivyo wakenera kuvimanya mwakuti wacite makora milimo yake.—Genesis 1:28-30.
2. Kasi Adamu na Heva ŵakajilekaniska wuli ku urongozgi wa Yehova, ndipo ncivici cikarondezgapo?
2 Yehova wakamupa Adamu na Heva umoyo, na mazaza pa vinyama pacaru cose. Iwo ŵakakanizgika cintu cimoza—kuleka kurya cipambi ca khuni lakumanyiska uwemi na uheni. Ŵakati ŵanyengeka na Satana, Adamu na Heva ŵakaleka kupulikira dango la Ciuta. (Genesis 2:16, 17; 3:1-6) Iwo ŵakagaruka ndipo ŵakajisankira ŵekha ico nciweme na ciheni. Kacitiro aka kakapangiska kujilekaniska ŵekha ku urongozgi wa Mlengi wawo wacitemwa. Ivyo vikarondezgapo vikaŵa vyakofya kwa iwo na kwa ŵana ŵawo ŵambura kubabika. Adamu na Heva ŵakakura na kucekura ndipo pamanyuma pake ŵakafwa kwambura kuŵa na cilindizga ca ciwuka. Ŵana ŵawo ŵakahara kwananga na nyifwa.—Ŵaroma 5:12.
3. Ncifukwa wuli Yehova wakayowoya na Kaini, ndipo Kaini wakatepo wuli?
3 Nangauli Adamu na Heva ŵakagaruka mu munda wa Edeni, kweni Yehova wakarutilira kuyowoyeskana na ŵantu ŵake. Kaini, mwana mwanarumi wa Adamu na Heva, wakaŵa mu ngozi yikuru cifukwa wakazomerezga kwananga kuwusa mwa iye. Yehova wakamucenjezga kuti usange warutilirenge mukhaliro wake, waŵenge mu suzgo yikuru ndipo wakaphalirika kuti ‘wacite uwemi.’ Kweni Kaini wakakana mazgu ghacitemwa agha ndipo wakakoma munung’una wake. (Genesis 4:3-8) Mwanteura, ŵantu ŵakwamba ŵatatu ŵakakana kupulikira urongozgi wakuperekeka na uyo wakaŵapa umoyo, Ciuta mweneuyo wakurongozga ŵantu ŵake mwakuti ŵasange candulo. (Yesaya 48:17) Mwee, naco cikaŵa cakukwenyerezga kwa Yehova!
Yehova Wakajivumbura kwa Ŵanarumi ŵa mu Nyengo Yakale
4. Pakuyowoya za ŵana ŵa Adamu, kasi Yehova wakagomezga vici, ndipo pakuŵa na cigomezgo ici, kasi ni uthenga wuli uwo wakapereka?
4 Nangauli pakaŵa cifukwa cakupulikikwa cakuti Yehova waleke kuyowoya na ŵantu, kweni iye ndimo wakacitira cara. Iye wakagomezga kuti ŵana ŵanyake ŵa Adamu ŵazamupulikira urongozgi Wake. Mwaciyerezgero, panyengo ya kupereka cirango kwa Adamu na Heva, Yehova wakayowoyerathu za “mpapu” iyo yizamwimikana na Cinjoka, Satana Diabolosi. Paumaliro pake, Satana wazamubwanyika mutu. (Genesis 3:15) Ucimi uwu ukaŵa uthenga wa cilindizga cakukondweska kwa “aŵo ŵakupulika mazgu gha Ciuta na kughasungirira.”—Luka 11:28.
5, 6. Pambere virimika vya handiredi lakwamba C.E. vindafike, kasi ni ntowa wuli izo Yehova wakayowoyera na ŵantu ŵake, ndipo ŵakandula nazo wuli?
5 Yehova wakayowoya za khumbo lake kwa ŵanarumi ŵakugomezgeka ŵa mu nyengo yakale nga ni Nowa, Abrahamu, Isake, Jacob na Yobu. (Genesis 6:13; Exodus 33:1; Job 38:1-3) Nyengo yikati yajumpapo, kwizira mwa Moses, Iye wakapereka marango ku mtundu wa Israyeli. Dango la Moses likaŵapa candulo mu ntowa zinandi comene. Cifukwa ca kurondezga dango ilo, Israyeli ukaŵa mtundu wapadera kwa Ciuta ndipo ukaŵa mtundu wakulekana na mitundu yose. Yehova wakaŵasimikizgira kuti usange ŵapulikirenge Dango, iye waŵatumbikenge mwa kuŵapa usambazi wakuthupi pera cara, kweniso na wauzimu, kuŵapanga kuŵa ufumu wa ŵasofi na mtundu wakupatulika. Dango likaŵaphaliranga za karyero na katozgero ka malo, ici cikaŵapangiska kuti ŵakhale na umoyo uwemi. Kweniso Yehova wakaŵacenjezga za ngozi iyo yikatenge yiŵengepo usange ŵalekenge kupulikira.—Exodus 19:5, 6; Duteronome 28:1-68.
6 Nyengo yikati yarutapo, mabuku ghanyake gha Baibolo ghakasazgikirako. Nkani za mudauko zikalembeka zeneizo zikuphara ivyo Yehova wakacitira ŵantu. Mabuku gha sumu ghakukonkoska za mikhaliro yake, nagho ghakalembeka. Pakaŵaso mabuku gha ucimi agho ghakayowoyerathu umo Yehova wazamukwaniriskira khumbo lake muntazi. Ŵanarumi ŵakugomezgeka mu nyengo yakale ŵakasanda mwakupwererera nkani zose izi. Mwanarumi munyake wakalemba kuti: “Mazgu ghinu ndi nyali ku marundi ghane na muliko wa mu ntowa yane.” (Salmo 119:105) Kwa awo mbakupulikira, Yehova wakuŵasambizga na kuŵangweruska.
Ungweru Ukuŵaliraŵalira
7. Nangauli Yesu wakacitanga vyakuziziswa, kweni iye wakamanyikwanga kuti ninjani, ndipo cifukwa wuli?
7 Kuzakafika mu virimika vya handiredi lakwamba, ŵarongozgi ŵa cisopo ca Ciyuda ŵakamba kusambizga maluso gha ŵantu mu malo mwa kusambizga Dango la Ciuta. Iwo ŵakabendezga Dango, ndipo mu malo mwakuti liŵe lipepu, likamba kuŵa lizito cifukwa ca milimo yawo. (Mateyu 23:2-4) Ndipouli, mu 29 C.E., Yesu wakiza nga ni Mesiya. Mulimo wake ukaŵa kupereka umoyo wake pera cara kuwombora ŵantu, kweniso kuti ‘wapanikizgire unenesko.’ Nangauli wakacitanga vyakuziziswa, kweni nyengo zinandi wakacemekanga “Msambizgi.” Kusambizga kwake kukaŵa nga ni ungweru uwo ukaŵalira mu mdima wauzimu weneuwo ukajara maghanoghano gha ŵantu. Yesu iye mweneko wakayowoya kuti: “Ine ndine kungweruka kwa caru.”—Yohane 8:12; 11:28; 18:37.
8. Ni mabuku wuli agho ghakalembeka mu virimika vya handiredi lakwamba C.E., ndipo Ŵakristu ŵakwambilira ŵakandula nagho wuli?
8 Nyengo yikati yajumpapo, Makani ghaweme ghakasazgikirapo, izi ni nkani zakulembeka zinayi izo zikuphara umoyo wa Yesu, ndiposo na buku la Milimo, leneilo likuphara umo Cikristu cikakulira pamanyuma pa nyifwa ya Yesu. Pamanyuma pake pakiza makalata ghakufunyilirika ghakulembeka na ŵasambiri ŵa Yesu, ndiposo na buku laucimi la Civumbuzi. Mabuku agha, kusazgirapo Malemba gha Cihebere, ghakupanga Baibolo lose. Cifukwa ca kuŵa na layibulale iyi, Ŵakristu ‘ŵangakorera pamoza na ŵatuŵa ŵose umo uriri usani na utali na uzongovu’ wa unenesko. (Ŵaefeso 3:14-18) Iwo ŵangaŵa na ‘maghanoghano gha Kristu.’ (1 Ŵakorinte 2:16) Kweni ndipouli, Ŵakristu ŵakwambilira ŵakamanyisiska cara cigaŵa cilicose ca khumbo la Yehova. Pakuyowoya za Ŵakristu ŵanyake, mpostole Paulos wakalemba kuti: “Tikuwona pa kayirole mu kazimizimi.” (1 Ŵakorinte 13:12) Girasi ili likawoneskanga vintu vicoko waka mwapatalipatali. Kumanyisiska Mazgu gha Ciuta kukaŵa kucali muntazi.
9. Ni ungweru wuli waŵapo mu “mazuŵa gha ku umaliro”?
9 Lero, tikukhala mu nyengo ya “mazuŵa gha ku umaliro,” iyo yili na “nyengo zinonono.” (2 Timote 3:1) Ncimi Daniel yikayowoyerathu kuti mu nyengo iyi ‘mahara ghandanenge.’ (Daniel 12:4) Pa cifukwa ici, Yehova, Muyowoyi Mukuru, wovwira ŵantu ŵawemi mtima kumanyisiska ng’anamuro la Mazgu ghake. Wumba unandi wa ŵantu sono ukumanya kuti Yesu Kristu wakamba kuwusa mu 1914. Iwo ŵakumanyaso kuti Yesu sono-sono apa wazamuparanya uheni wose pacaru capasi na kuzgora pulaneti ili kuŵa paradiso. Uthenga wakuzirwa uwu wa makani ghaweme gha Ufumu ukupharazgika pacaru cose capasi.—Mateyu 24:14.
10. Kufuma papo kale, kasi ŵantu ŵatepo wuli pa urongozgi wa Yehova?
10 Enya, kufuma panyengo iyo, Yehova wayowoyeskana na ŵantu ŵake pano pasi, kuŵaphalira za cilato na khumbo lake. Baibolo likulongosora za ŵantu ŵanandi awo ŵakategherezga, kugwiriskira ncito vinjeru vya Ciuta, ndiposo na umo ŵakatumbikikira. Likutiphaliraso za awo ŵakakana urongozgi wacitemwa wa Ciuta, na kurondezga ntowa yiheni ya Adamu na Heva. Yesu wakalongosora kacitiro aka apo wakayowoya za ntowa zakuyerezgera ziŵiri. Ntowa yimoza yikuruta ku pharaniko. Iyi ni ntowa yisani iyo yili na ŵantu ŵanandi awo ŵakukana Mazgu gha Ciuta. Ntowa yinyake yikuruta ku umoyo wandanda. Iyi ni ntowa yifinyi iyo yili na ŵantu ŵacoko awo ŵakuwona Baibolo kuŵa Mazgu gha Ciuta, ndipo ŵakukhala mwakukolerana nalo.—Mateyu 7:13, 14.
Kuwongera Ivyo Tili Navyo
11. Usange talimanya na kuligomezga Baibolo, kasi uwu mbukaboni wa vici?
11 Kasi ndimwe yumoza wa awo ŵasanka ntowa yakuruta ku umoyo? Usange ndimo viliri, mbwenu mutemwenge kuti mukhalirire mwenemumo. Mungacita wuli kuti mukhalirire mwenemumo? Nyengo na nyengo wongerani na kuranguruka pa uweme uwo mwausanga cifukwa ca kumanya unenesko wa Baibolo. Cifukwa cekha cakuti muli kucitapo kantu pa makani ghaweme mbukaboni wakuti Ciuta wakumutemwani. Yesu wakarongora ici apo wakapempera kwa Ŵadada ŵake mu mazgu agha: “Nkumuwongani imwe, Ŵadada, Fumu ya kucanya na pasi, kuti mukabisa vyeneivi ku ŵa mahara na ŵakumanya, ndipo mukavivumbulira ŵabonda.” (Mateyu 11:25) Ŵalovi na ŵamsonko ŵakamanya ng’anamuro la mazgu gha Yesu, kweni ŵarongozgi ŵakusambira ŵa visopo ŵakamanya cara. Yesu wakayowoyaso kuti: “Palive muntu wakumanya kwiza kwa ine, kwambura kuti Ŵadada aŵo ŵakandituma ŵamuguze.” (Yohane 6:44) Usange mwalimanya Baibolo ndipo mukuligomezga na kurondezga ivyo likusambizga, uwu mbukaboni wakuti Yehova wamuguzani. Pa cifukwa ici mukwenera kusekelera.
12. Kasi Baibolo likutingweruska pa nkani zini?
12 Mazgu gha Ciuta ghali na unenesko uwo ukuzgora muntu kuŵa mwanangwa ndipo ghakupereka ungweru. Awo ŵakukhala mwakukolerana na ivyo ŵakusambira mu Baibolo, ŵakufwatuka ku mayere, visambizgo vyautesi, na uburu uwo ŵanandi ŵali nawo. Mwaciyerezgero, tikufwatuka cifukwa tikumanya unenesko pakuyowoya za mzimu, tikopa cara ŵakufwa kuti ŵangatipweteka panji kufipa mtima kuti ŵakutemweka ŵithu awo ŵalikufwa ŵakusuzgika. (Ezekiel 18:4) Kumanya unenesko pakuyowoya za ŵangelo ŵaheni kukutovwira kuti tigwegwete urwani wa kugomezga mizimu. Kumanya kuti kuzamuŵa ciwuka ncacisangulusko ku ŵantu awo ŵakutemweka ŵawo ŵalikufwa. (Yohane 11:25) Maucimi gha Baibolo ghakutimanyiska za nyengo iyo sono tilimo ndipo ghakutipangiska kugomezga ivyo Ciuta walayizga kuntazi. Maucimi agha ghakukhozgaso cilindizga cithu ca umoyo wandanda.
13. Ni mwauli umo tikwandulira mwakuthupi para tikupulikira Mazgu gha Ciuta?
13 Marango gha Ciuta agho ghali mu Baibolo ghakutisambizga umo tingakhalira na umoyo uweme. Mwaciyerezgero, tikusambira kuleka kucita mikhaliro iyo yikufipiska thupi, nga ni kukhweŵa hona na kumwa munkhwara wakuzweteska wongo. Tikuleka kumweska moŵa. (2 Ŵakorinte 7:1) Kupulikira marango gha Ciuta kukutivikilira kuleka kutora matenda ghakupirana mwa kugonana. (1 Ŵakorinte 6:18) Cifukwa ca kupulikira urongozgi wa Ciuta wa kuleka kutemweseska ndarama, nyengo zose tikuŵa na mtende wa maghanoghano kuruska ŵantu ŵanandi awo ŵakupenja usambazi. (1 Timote 6:10) Ni ntowa wuli izo imwe mwandula nazo mwakuthupi cifukwa ca kupulikira Mazgu gha Ciuta mu umoyo winu?
14. Kasi mzimu utuŵa ukugwira ncito wuli mu umoyo withu?
14 Usange tikhalenge mwakukolerana na Mazgu gha Ciuta, mbwenu tipokerenge mzimu utuŵa wa Yehova. Tiŵenge na umoyo wa nga ni uwo wakaŵa nawo Kristu, uwo wuli na mikhaliro yakukondweska, umoza wake ndiwo lusungu. (Ŵaefeso 4:24, 32) Mzimu wa Ciuta upambikenge mwa ise vipambi vyake—kutemwa, cimwemwe, mtende, kuzizipizga, wezi, uweme, magomezgeko, kuzika, na kujikora. (Ŵagalatiya 5:22, 23) Mikhaliro iyi yikucitiska kuti tiŵe na ubwezi wacandulo na ŵanyithu, kusazgapo viŵaro vya mbumba yithu. Tikuŵa ŵakukhora na ŵacikanga pakulimbana na masuzgo. Kasi mukuwona umo mzimu utuŵa wasintira umoyo winu kuti uŵe uweme?
15. Kasi tikwandula wuli para tikukhala mwakukolerana na khumbo la Ciuta?
15 Para tikukhala mwakuyana na khumbo la Yehova, ubwezi withu na iye ukukhozgeka. Tiŵenge ŵakukhorwa nkanira kuti iye wakutipulika na kutitemwa. Kwizira mu vintu ivyo Ciuta wakucita tikumanya kuti iye wakutivikilira mu nyengo ya suzgo. (Salmo 18:18) Tikumanya nkanira kuti iye wakutegherezga nadi mapempero ghithu. (Salmo 65:2) Tikuthemba pa urongozgi wake, ndipo tikugomezga kuti tandulenge nawo. Tili na cilindizga ciweme comene cakuti mu nyengo yakuŵikika, Ciuta wazamuzgora ŵantu ŵakugomezgeka kuŵa ŵarunji na kuŵapa cawanangwa ca umoyo wandanda. (Ŵaroma 6:23) “Sendererani kwa Ciuta, ndipo iyo wati wasenderere kwa imwe,” ndimo wakalembera msambiri Yakobe. (Yakobe 4:8) Kasi mukujipulika kuti ubwezi winu na Yehova ukukhozgeka para mukusenderera kwa iye?
Usambazi Wambura Kuyerezgereka
16. Ni mikhaliro nji iyo Ŵakristu mu virimika vya handiredi lakwamba ŵakayileka?
16 Paulos wakakumbuska Ŵakristu ŵakuphakazgika ŵa mu virimika vya mu handiredi lakwamba kuti ŵanji ŵa iwo pambere ŵandamanye unenesko ŵakaŵa ŵareŵi, ŵazaghali, ŵakugonana ŵanarumi pera panji ŵanakazi pera, ŵankungu, ŵaryezgi, ŵaroŵevu, ŵakutuka, na ŵakukwapula. (1 Ŵakorinte 6:9-11) Kweni unenesko wa Baibolo ukaŵawovwira kuti ŵaleke mikhaliro iyi; iwo “ŵakatuŵiskika.” Aghanaghanani waka umo umoyo winu watenge uŵirenge usange mulekenge kumanya unenesko uwo mwasambira mu Baibolo. Inya nadi, unenesko mbusambazi wambura kuyerezgereka. Mwee, naco ncimwemwe ico tili naco cifukwa cakuti Yehova wakuyowoya nase!
17. Ni mwauli umo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵaryera cakurya cauzimu pa maungano gha Cikristu?
17 Mwakusazgirapo, aghanaghanani za vitumbiko ivyo tili navyo mu ubali withu wa pacaru cose! “Muzga wa magomezgeko na wa vinjeru” wakupereka cakurya mu nyengo yake, cakurya ici cikusazgapo Mabaibolo, magazini, na mabuku ghanyake agho ghali mu viyowoyero vinandi. (Mateyu 24:45-47) Pa maungano gha mpingo mu cirimika camara ca 2000, Ŵakaboni ŵa Yehova mu vyaru vinandi ŵakasanda fundo zikuru-zikuru mu mabuku ghankondi na ghatatu gha Malemba gha Cihebere. Ŵakasandaso buku la Kukambitsirana za m’Malemba na Bukhu Langa la Nkhani za Baibulo. Ŵakasambira buku la Munthu Wamkulu Woposa Onse Amene Anakhalako na buku lakuti Samalani Ulosi wa Danieli! Padera pa nkani 52 zakusambirika pa mpingo kufuma mu Gongwe la Mulinda, ŵakaŵazgaso nkani zicoko-zicoko zakukwana 36. Ŵantu ŵa Yehova ŵakapokeraso Uteŵeti Withu Waufumu wakukwana 12 na nkani zacisanisani izo zili na mitu yakupambana-pambana ya Baibolo. Mwee, nawo mbunandi wa cimanyisko cauzimu ico cilipo!
18. Ni mwauli umo tikovwirikira mu mpingo Wacikristu?
18 Pacaru cose capasi, mipingo yakujupa 91,000 yikupereka cikhuŵirizgo kwizira mu maungano na ncezgo. Tikukondwaso kupokera cikhuŵirizgo kufuma kwa Ŵakristu ŵakukhwima awo mbakunweka kutovwira mwauzimu. (Ŵaefeso 4:11-13) Enya, tandula mwakukwana cifukwa ca kumanya unenesko. Kumanya na kuteŵetera Yehova kukupereka cimwemwe cikuru. Enya, wamasalmo wakaneneska nadi apo wakalemba kuti: “Mbamwaŵi [ŵantu] aŵo Ciuta wawo ndi Yehova!”—Salmo 144:15.
Kasi Mukukumbuka?
• Mbanjani awo Yehova wakayowoya nawo pambere Cikristu cindambe?
• Kasi ungweru wauzimu ukamba wuli kuŵara mu virimika vya handiredi lakwamba? Wuli pakuyowoya za mu nyengo yithu?
• Kasi pali vyandulo wuli para tikukhala mwakukolerana na khumbo la Yehova?
• Ncifukwa wuli tikukondwa pakuti tamumanya Ciuta?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 22, 23]
Yehova wakayowoya za khumbo lake kwa Moses, Nowa, na Abrahamu
[Cithuzithuzi pa peji 23]
Mu nyengo yithu iyi, Yehova wapereka ungweru kwizira mu Mazgu ghake
[Vithuzithuzi pa peji 24]
Aghanaghanani waka za vitumbiko ivyo tili navyo mu ubali wa mitundu yose!