Diabolosi—Ni Masacizgo Waka Cara Kuti Waliko

“Mu Testamenti lose Lasono muli kulembeka za mpindano yikuru iyo yilipo pakati pa Ciuta na Satana. Nkani iyi kuti yili kulembeka na mulembi wa Baibolo yumoza panji ŵaŵiri cara, kweni mulembi waliyose wa Baibolo wakayowoya za ici. . . . Mwanteura ukaboni uwo wuli mu Testamenti Lasono ngwakupulikikwa makora. Satana wali na mikhaliro yiheni, nyengo zose wakulimbana na Ciuta na ŵantu ŵa Ciuta.”—“The New Bible Dictionary.”

NCIFUKWA wuli pera ŵantu ŵanandi awo ŵakuti Mbakristu, awo ŵakuti ŵakugomezga Baibolo, ŵakukana ghanoghano lakuti Diabolosi waliko? Cifukwa ncakuti iwo ŵakuzomera cara kuti Baibolo ni Mazgu gha Ciuta. (Yeremiya 8:9) Iwo ŵakuti ŵalembi ŵa Baibolo ŵakalembanga waka vintu ivyo ŵakaviwonanga mu caru ndipo ŵakalembanga unenesko wakufumira kwa Ciuta cara. Mwaciyerezgero, nkhwanta yakumanya vya cisopo ya tcharitchi la Katolika Hans Küng, wakalemba kuti: “Cidokoni cakuyowoya za Satana na mizimu yiheni . . . cikafumira ku vidokoni vya ku Babulone na kufika ku Cisopo ca Ŵayuda ndipo kufuma apo, cikalembeka mu Testamenti Lasono.”—On Being a Christian.

Kuyowoya unenesko, Baibolo ni mazgu gha ŵantu cara, ilo ni Mazgu ghakufunyilirika na Ciuta. Mwanteura, ncamahara kugomezga ivyo likuyowoya vyakukhwaskana na Diabolosi.—2 Timote 3:14-17; 2 Petros 1:20, 21.

Kasi Maghanoghano gha Yesu Ghakaŵa Ghakuti Wuli?

Yesu Kristu wakagomezganga kuti Diabolosi wakaŵa muntu nadi. Yesu kuti wakayezgeka na uheni wa mu mtima wake cara. Iye wakayezgeka na muntu wanadi, uyo pamanyuma pake wakamuthya “fumu ya caru.” (Yohane 14:30; Mateyu 4:1-11) Iye wakagomezgaso kuti pali vilengiwa vinyake vyauzimu ivyo vikovwirana na Satana pakucita vintu viheni. Iye wakacizganga ‘ŵantu ŵakukoreka na mizimu yiheni.’ (Mateyu 12:22-28) Nanga lingaŵa buku la ŵantu awo ŵakukana Ciuta la Rationalist Encyclopædia likukhozgera fundo iyi, peneapo likuyowoya kuti: “Nyengo zose caŵa cintu cakusuzga comene ku nkhwanta za cisopo kuwona kuti Yesu uyo wakuzunurika mu Makani Ghaweme wakagomezganga kuti Diabolosi waliko.” Apo Yesu wakayowoyanga za Diabolosi na viŵanda vyake, kuti wakayowoyanga za vidokoni vyaku Babulone cara. Iye wakamanya kuti Diabolosi waliko nadi.

 Tikusambira vinandi pakuyowoya za Diabolosi usange taghanaghanira mazgu agho Yesu wakayowoya ku ŵasambizgi ŵa vya cisopo ŵa mu zuŵa lake: “Imwe wiskemwe ndi Satana, ndipo makhumbiro gha wiskemwe mukukhumba kucita. Wakaŵa mbanda kufuma ku mtendeko, ndipo kuti wakwimirira mu unenesko cara, pakuti mwa iyo mulive unenesko. Para wakuyowoya utesi, wakuyowoya uto ntwake: pakuti ndi mutesi, ndipo ndi wiske wa utesi.”—Yohane 8:44.

Kuyana na mazgu agha, Diabolosi uyo zina lake likung’anamura muntu “wakusesa” wakaŵa “mutesi ndipo ndi wiske wa utesi.” Iye wakaŵa cilengiwa cakwamba kuyowoyera utesi Ciuta, ndipo wakacita ici mu nyengo ya kumanyuma, mu munda wa Edeni. Yehova wakayowoyerathu kuti ŵapapi ŵithu ŵakwamba ‘ŵafwenge nadi’ usange ŵaryenge khuni lakumanyiska uwemi na uheni. Mwakugwiriskira ncito njoka, Satana wakayowoya kuti mazgu agho Ciuta wakaŵaphalira ghakaŵa ghautesi. (Genesis 2:17; 3:4) Ncakwenerera nadi kuti wacemeke “njoka ya ciyamwaka, iyo yikucemeka musesi na Satana.”—Civumbuzi 12:9.

Diabolosi wakateta pakuyowoya za khuni lakumanyiska uwemi na uheni. Iye wakasuska mwakuŵaphalira kuti Ciuta wakagwiriskira ncito uheni nkongono zake cifukwa wakaŵakanira kurya khuni ili. Iye wakayowoya kuti Adamu na Heva ‘ŵakatenge ŵaŵenge nga ni Ciuta’ mwakujisankira iwo ŵene ico cikaŵa ciwemi na ico cikaŵa ciheni. Satana wakaŵaphalira kuti mbanangwa kucita cilicose, nakuti ŵakwenera kuŵa na wanangwa wakucita ico ŵakukhumba. (Genesis 3:1-5) Kuwukira ntowa zaurunji za Ciuta kukawuska nkani zikuru comene. Sono Yehova wazomerezga kuti pajumpepo kanyengo mwakuti nkani izi zimare. Ciuta wazomerezgaso kuti Satana waŵepo kwa kanyengo kacoko waka. Sono nyengo yake yamukhalira yicoko comene. (Civumbuzi 12:12) Iye, wacali kurutilira kufumyako ŵantu kwa Ciuta mwakuŵanyenga na kuŵapusika na ucenjezi wake, wakugwiriskira ncito ŵantu ŵa nga ni ŵalembi na Ŵafarisi ŵa mu nyengo ya Yesu ŵeneawo ŵakasuskanga visambizgo vyake.—Mateyu 23:13, 15.

Yesu wakayowoyaso kuti Diabolosi “wakaŵa mbanda kufuma kumtendeko” ndiposo kuti “wakwimirira mu unenesko cara.” Ici cikung’anamura kuti Ciuta wakalenga Diabolosi kuŵa “mbanda” cara. Iye wakalengeka mu kawonekero ka cinyama cara panji kukhala kumalo ghanyake uko kuli moto wakotcera wose awo ŵakususka Ciuta. “Helo” uyo wakuzunurika mu Baibolo kuti ndiko kukukhala Satana cara. Kweni ni malo uko muntu waliyose wakuŵikika para wafwa (dindi).—Milimo 2:25-27; Civumbuzi 20:13, 14.

Pakwamba Diabolosi wakaŵa “mu unenesko.” Panyengo yinyake wakaŵa cigaŵa ca mbumba yakucanya ya Yehova nga ni mwana murunji wauzimu wa Ciuta. Kweni ‘wakakhaliska cara mu unenesko.’ Iye wakatemwa kucita ivyo wakukhumba na kwendera marango ghautesi gha iye mwene. Wakamba ‘kuŵa mbanda,’ kufuma apo wakalengekera nga ni mwana wauzimu wa Ciuta cara, kweni kufuma panyengo iyo wakagarukira Yehova na kupusika Adamu na Heva. Diabolosi wakuyana waka na ŵantu awo ŵakagarukira Yehova mu nyengo ya Moses. Pakuyowoya za iwo tikuŵazga kuti: “Ŵakhala naye uheni-uheni, kuti mbana ŵakeso cara cifukwa ca cirema cawo.” (Duteronome 32:5) Mazgu agha ghangayowoyekaso kwa Satana. Iye wakazgoka “mbanda” apo wakagaruka na kupangiska nyifwa ya Adamu na Heva, tiyowoye waka kuti nyifwa ya ŵantu wose.—Ŵaroma 5:12.

Ŵangelo Ŵambura Kupulikira

Ŵangelo ŵanyake ŵakakolerana na Satana pa ucigaruka wake. (Luka 11:14, 15) Mu nyengo ya Nowa, ŵangelo aŵa ‘ŵakaleka malo ghawo’ na kuvwara mathupi gha ŵantu mwakuti ŵazakagonane na “ŵana ŵa ŵantu.” (Yuda 6; Genesis 6:1-4; 1 Petros 3:19, 20) “Cigaŵa cacitatu ca nyenyezi za kucanya” panji kuti cigaŵa cicoko ca vilengiwa vyauzimu ndico cikacita ici.—Civumbuzi 12:4.

Buku la Civumbuzi likulongosora Satana kuŵa “cinjoka cikuru ciswesi.” (Civumbuzi 12:3) Cifukwa wuli? Kuti ncifukwa cakuti wali na thupi liheni na lakofya cara. Kuyowoya unenesko, tikumanya yayi mtundu wa thupi ilo vilengiwa vyauzimu vili nalo, kweni nkhwambura kukayikiska kuti thupi la Satana likupambana yayi na la ŵangelo wose. Ndipouli, zina la Satana lakuti, “cinjoka cikuru ciswesi” lili kupika kwa iye cifukwa ca kusotoka kwake, kofya kwake, nkongono zake, na mzimu wake wa kutemwa kunanga vintu.

Satana na viŵanda vyake panyengo yino ŵali kukanizgika. Ŵangavwaraso cara mathupi gha ŵantu nga ni umo ŵakacitiranga kumanyuma. Ufumu wa Ciuta wukati waka wapika mu mawoko gha Kristu mu 1914, iye na viŵanda vyake ŵakaponyeka pacaru capasi.—Civumbuzi 12:7-9.

 Diabolosi ni Murwani Wakofya

Nanga vili ntena, kweni Satana wacali murwani wakofya comene. Iye “nga ndi nkalamo yakuwuruma, wakuyingayinga kupenja uyo wangamumirimitizga.” (1 Petros 5:8) Iye kuti ni uheni waka cara uwo wukukhala mu thupi lithu lambura urunji. Mbunenesko kuti zuŵa na zuŵa tikulimbana na makhumbiro gha thupi lithu lakwananga. (Ŵaroma 7:18:20) Kweni comene-comene tikulimbana na ‘ŵeruzgi ŵa caru cino ca cisi, na pa vita vya mizimu yiheni yakucanya.’—Ŵaefeso 6:12.

Kasi nkongono za Diabolosi nzikuru wuli? “Caru cose cikugona mu nkongono za muheni,” ndimo wakayowoyera mpostole Yohane. (1 Yohane 5:19) Kweni Tileke kopa Diabolosi, panji kutentema kuti wangatiwukira. Kweni ndipouli, ncamara kuŵa maso, na kukanizga mauryarya ghake ghakuti watiburumutizge mwakuti tileke kuwona unenesko na kunanga ubwezi withu na Ciuta.—Job 2:3-5; 2 Ŵakorinte 4:3, 4.

Satana wakugwiriskira ncito ntowa za ucinyama pera cara usange wakhumba kuwukira awo ŵakucita khumbo la Ciuta. Nyengo zinyake, wakujizgora kuŵa nga ni “mungelo wa kungweruka.” Mpostole Paulos wakacenjezga Ŵakristu za ngozi iyi apo wakalemba kuti: “Nkopa mzire pakunji nga ndi umo njoka mu ucenjezi wake yikamupusikira Heva, nteura ndimo maghanoghano ghinu ghanganangikira kurekana na unenesko uwo uli mwa Kristu.”—2 Ŵakorinte 11:3, 14.

Mwanteura tikwenera ‘kucenjera, tiŵe maso, timikane nayo, ndipo tikhore mu cipulikano.’ (1 Petros 5:8, 9; 2 Ŵakorinte 2:11) Tileke kuseŵera mumawoko gha Satana mwa kuleka kucita vintu ivyo vikukhwaskana na masaramusi. (Duteronome 18:10-12) Sambirani Mazgu gha Ciuta zuŵa na zuŵa, ndipo kumbukirani kuti nyengo zose Yesu wakazunuranga mazgu gha Ciuta para wakayezgekanga na Diabolosi. (Mateyu 4:4, 7, 10) Pempani mzimu wa Ciuta kuti umovwirani. Vipambi vya mzimu vingamovwirani kuti muleke kucita milimo yathupi, iyo Satana wakuyipanga kuwoneka yiwemi comene. (Ŵagalatiya 5:16-24) Kweniso, pemperani na mtima wose kwa Yehova usange mukuwona kuti Diabolosi na viŵanda vyake ŵakumusuzgani.—Ŵafilipi 4:6, 7.

Palije cifukwa cakopera Diabolosi. Yehova wakulayizga kupereka civikiliro ceneko pa cilicose ico Satana wangacita. (Masalmo 91:1-4; Zintharika 18:10; Yakobe 4:7, 8) ‘Gomezgani mwa Fumu, na mu nkongono yake yikuru,’ ndimo wakayowoyera mpostole Paulos. Para mucitenge ici, “muŵenge na nkongono kwimikana na mauryarya gha Satana.”—Ŵaefeso 6:10, 11.

[Cithuzithuzi pa peji 3]

Yesu wakamanya kuti Diabolosi wakaŵa muntu nadi

[Vithuzithuzi pa peji 5]

Mikanani na Diabolosi mwa kuŵazga Mazgu gha Ciuta na kupempera nyengo zose