Kasi Mungamovwira Wuli Mwana ‘Wakuzgeŵa’?
Kasi Mungamovwira Wuli Mwana ‘Wakuzgeŵa’?
‘Sekererani, . . . pakuti wakazgeŵa, ndipo wasangika.’—LUKA 15:32.
1, 2. (a) Ni mwauli umo ŵana ŵanyake ŵacitira na unenesko? (b) Kasi ŵapapi na ŵana awo ŵali na cakumara-mahara ici ŵakujipulika wuli?
“NALEKA kusambira unenesko!” Mwee, naco ncacitima kwa ŵapapi awo ŵakopa Ciuta kupulika mazgu agha, ŵeneawo ŵafwilirapo kulera mwana mu ntowa ya Cikristu! Ŵana ŵanyake ‘ŵakuleka’ unenesko kwambura kuyowoya maghanoghano ghawo. (Ŵahebere 2:1) Ŵana ŵanandi ŵa nga ni aŵa ŵakukozgana na mwana wakuzgeŵa uyo Yesu wakayowoya mu ntharika yake, mweneuyo wakafumapo pa nyumba ya adada ŵake, kuruta ku caru cakutali na kukasakaza cuma cake cose.—Luka 15:11-16.
2 Nangauli Ŵakaboni ŵanandi ŵa Yehova ŵalije cakumara-mahara ici, kweni awo ŵali naco, palije mazgu ghakupembuzga agho ghangamazgirathu citima cawo. Kweniso, mwana uyo waleka unenesko nayo wakukondwa cara. Njuŵi yikumusuzga comene mu mtima wake. Mu ntharika ya Yesu, mwana wakuzgeŵa pamanyuma pake ‘wakajinyumwa,’ wakawelera kunyumba ndipo adada ŵake ŵakasekerera comene. Kasi ŵapapi na ŵabali mu mpingo ŵangawovwira wuli ŵana ŵakugaruka kuti ‘ŵajinyumwe’ na kuwelera mu unenesko?—Luka 15:17.
Vifukwa Ivyo Ŵanyake Ŵakulekera Unenesko
3. Ni vifukwa wuli vingapangiska ŵana kuleka mpingo Wacikristu?
3 Pali ŵana ŵanandi awo ŵakukondwa kuteŵetera Yehova mu mpingo Wacikristu. Ncifukwa wuli pera ŵanyake ŵakuleka unenesko? Iwo ŵakughanaghana kuti ŵakunoreka vintu vinyake ivyo vili mu caru. (2 Timote 4:10) Panyake ŵakuwona kuti mu gulu la Yehova muli marango ghanonono. Kusuzgika na njuŵi cifukwa ca kucita viheni, kutoreka mtima na ŵasungwana panji ŵanyamata, kudokera kutemweka na ŵanyawo, vyose ivi vingapangiska ŵana kuleka gulu la Yehova. Mwana wangalekaso kuteŵetera Ciuta cifukwa cakuti panji wawona ŵapapi ŵake panji Ŵakristu ŵanyake ŵakucita vintu mwauryarya.
4. Kasi cifukwa cikuru ico ŵana ŵakulekera unenesko ncivici?
4 Kuleka kupulikira ŵapapi ncimanyikwiro cakuti mwana wamba kurwara mwauzimu, ndiposo ncirongolero ca ivyo vili mu mtima wake. (Zintharika 15:13; Mateyu 12:34) Enya, pali vifukwa vinandi ivyo vikupangiska mwana kuleka unenesko, kweni cifukwa cikuru ico mwana wakulekera unenesko nkuleka kuŵa na ‘cimanyisko cakufikapo ca unenesko.’ (2 Timote 3:7, NW) Mu malo mwa kuwona kusopa Yehova nga nkaluso waka, ncakuzirwa kuciska ŵana kuti ŵatemwe comene Ciuta. Ncivici cingaŵawovwira kuti ŵacite ici?
Kusenderera kwa Ciuta
5. Ncivici ico cikukhumbikwa kuti mwana waŵe paubwezi na Ciuta?
5 “Sendererani kwa Ciuta,” ndimo wakalembera Yakobe, “ndipo iyo wati wasenderere kwa imwe.” (Yakobe 4:8) Mwana kuti wacite ici, ŵapapi ŵakwenera kumovwira kuti wayezge kanowero ka Mazgu gha Ciuta. (Salmo 34:8) Pakwambilira mwana wakwenera kupika ‘mukaka’—visambizgo vyakwambilira vya Baibolo. Para wamanya kanowero ka Mazgu gha Ciuta na kwamba kurya “cakurya cakukhoma”—cimanyisko cinonono cauzimu—mbwenu waŵenge wakukhwima mwauzimu. (Ŵahebere 5:11-14; Salmo 1:2) Mwana munyake uyo wakayeyeka na caru wakamba kuzirwiska mikhaliro yiwemi yauzimu. Ncivici cikamovwira kusinta kaghanaghaniro kake? Wakati wapempeka kuti waŵazge Baibolo lose, iye wakapulikira ndipo nyengo na nyengo wakaliŵazganga. Enya, ncakuzirwa comene kuŵazga Mazgu gha Ciuta mwakuti tiŵe na ubwezi wakukhora na Yehova.
6, 7. Kasi ŵapapi ŵangawovwira wuli ŵana ŵawo kuti ŵatemwe Mazgu gha Ciuta?
6 Mwee, naco ncakuzirwa kuti ŵapapi wovwire ŵana ŵawo kuti ŵatemwenge Mazgu gha Ciuta! Dada munyake, nangauli nyengo zose wakacitanga sambiro la mbumba, kweni mwana wake msungwana wakendezgananga na ŵana ŵamtafu. Iye wakukumbuka makora umo wakacitiranga pa sambiro la mbumba, wakuti: “Para adada ŵakafumbanga mafumbo, ine nkaŵazganga waka zgoro pa ndime, kwambura kulaŵiska pa cisko cawo.” Mu malo mwa kumalizga waka cipaturo ico cikusambirika, ŵapapi ŵavinjeru ŵakugwiriskira ncito luso pakusambizga. (2 Timote 4:2) Sambiro kuti liŵe lakunozga ku mwana, iye wakwenera kujiwona kuti nkani iyo yikusambirika yikumukhwaska nadi. Mwalekeraci kufumba mwana mafumbo agho ghangamucitiska kulongosora yekha ivyo wakughanaghana? Limbikiskani mwana kugwiriskira ncito ivyo wakusambira. a
7 Mwakusazgirapo, citiskani cidumbirano ca Lemba kuŵa cakukondweska. Usange kungaŵa kuwemi, ŵana ŵacite seŵero la mu Baibolo panji ŵayezgelere ivyo vikacitika kale. Wovwirani ŵana kuti ŵaŵe na cithuzithuzi ca malo na vintu ivyo vili mu malo gha mu nkani iyo mukudumbiskana. Mapu na matchati vingawovwira pa nkani iyi. Enya, kuŵa na cithuzithuzi cicoko waka, kungapangiska sambiro la mbumba kuŵa lakukondweska. Ŵapapi nawo ŵakweneraso kusanda ubwezi wawo na Yehova. Para iwo ŵatemwenge Yehova, mbwenu ŵana ŵawo nawo ŵacitenge mwakuyana waka.—Duteronome 6:5-7.
8. Ni mwauli umo pempero likovwilira muntu kusenderera kwa Ciuta?
8 Pempero nalo likovwira muntu kusenderera kwa Ciuta. Msungwana wa virimika vyapakati pa 13 na 15 wakasoŵa cakucita, pakuti wakatemwa ntowa ya Cikristu, kweni wakendezganangaso na ŵabwezi awo ŵakaŵa Ŵakaboni cara. (Yakobe 4:4) Kasi iye wakacita wuli? Iye wakati: “Nyengo yeneyiyo nkayowoya na Yehova mu pempero, nkamuphalira umo nkajipulikiranga.” Nyengo yikati yajumpapo, wakayowoya kuti pempero lake likazgoreka apo wakasanga bwezi mu mpingo Wacikristu ilo wakacezganga nalo. Wati wamanya kuti Yehova wali naye, wakamba kumutemwa comene. Mapempero ya ŵapapi yakwenera kurongora kuti yakufuma pasi pamtima mwakuti yawovwire ŵana ŵawo. Para ŵakurombera pamoza na ŵana, ŵapapi ŵangayowoya vyose ivyo vikuŵasuzga mwakuti ŵana ŵawone umo ŵapapi ŵawo ŵakutemwera Yehova.
Zizipizgani Ndiposo Rondezgani Marango
9, 10. Nciyerezgero wuli ico Yehova walikuŵika apo wakazizipizga na Ŵaisrayeli ŵanonono mitima?
9 Para mwana wakwamba kuleka unenesko, cakwamba wakujipatula na kukana para ŵapapi ŵakumucema kuti ŵayowoye nayo vintu vyauzimu. Kasi ŵapapi ŵangacita wuli na ciyezgo ici? Awonani umo Yehova wakacitira na Ŵaisrayeli ŵakale. Wakazizipizga na Ŵaisrayeli ŵa “singo yinonono” kwa virimika vyakujumpa 900 pambere wandaŵaside cifukwa ca mtafu wawo. (Exodus 34:9; 2 Midauko 36:17-21; Ŵaroma 10:21) Nangauli Ŵaisrayeli ‘ŵakasosomoranga’ Yehova, kweni iye wakaŵalengera “lusungu.” Enya, ‘nyengo zinandi wakawezga ukari wake, ndipo kuti ukagolera ukari wake wose cara.’ (Salmo 78:38-42) Ciuta wakaŵa wakunyoroka mu vintu vyose ivyo wakaŵacitiranga. Ŵapapi ŵacitemwa ŵakurondezga Yehova ndipo ŵakuzizipizga para mwana wawo wakuzerezga ivyo ŵakumuphalira.
10 Kuzizipizga, kukusazgapo kuleka kutaya cigomezgo cakuti vintu visintenge. Yehova walikuŵika ciyerezgero ciwemi ca umo tingazizipizgira. Ciuta ndiyo wakamba kuŵeyelera Ŵaisrayeli mwa kuŵatumira mathenga ghake “ruta-ruta.” Yehova wakaŵalengera ‘lusungu ŵantu ŵake,’ nangauli iwo ‘ŵakaseka na kwerula mathenga gha Ciuta na kupepuska mazgu ghake.’ (2 Midauko 36:15, 16) Ciuta wakaŵeyelera Ŵaisrayeli kuti: “Werani, yose ku ntowa yake yiheni na ku milimo yiheni.” (Yeremiya 25:4, 5) Ndipouli, Yehova kuti wakaleka cara marango ghake ghaurunji. Ŵaisrayeli ŵakaphalirika kuti ‘ŵawelere’ kwa Ciuta na kurondezga ntowa zake.
11. Ni mwauli umo ŵapapi ŵangarondezgera marango ndiposo kuzizipizga na mwana uyo wagaruka?
11 Ŵapapi ŵangarondezga Yehova pa nkani ya kuzizipizga para ŵakuleka kutaya cigomezgo usange mwana wagaruka. Uku ŵakugomezga kuti mwana walekenge ntowa yiheni, ŵapapi ŵambe kuyowoya nayo nyengo na nyengo, ndipo usange ŵakaleka kuyowoya nayo, ŵambeso kucita ici. Penepapo ŵakurondezga marango ghaurunji, iwo ŵaŵeyelere mwana wawo “ruta-ruta” kuti wawereko ku ntowa yiheni na kwiza ku unenesko.
Para Mwana Wasezgeka mu Mpingo
12. Kasi ŵapapi ŵali na wenelero wuli para mwana wawo ŵasezgeka mu mpingo?
12 Wuli para mwana wacita ubudi ukuru ndipo wasezgeka mu mpingo cifukwa ca mtima wake wambura kurapa? Pakuti mwana wakukhala na ŵapapi ŵake, iwo ŵali na wenelero wa kumuranga na kumucenya mwakuyana na umo Mazgu gha Ciuta ghakuyowoyera. Kasi ici cingacitika wuli?—Zintharika 6:20-22; 29:17.
13. Ni mwauli umo ŵapapi ŵangakhorweskera mwana uyo wabuda?
13 Ncamacitiko—enya, nciwemi—kuranga na kucenya mwana para mukucita nayo sambiro la Baibolo payekha. Mupapi wakwenera kulaŵiska ivyo vili pasi pa mtima wa mwana kuruska kulaŵiska waka nkaro yake yiheni. Ncivici comene-comene camupangiska kuti warware mwauzimu? (Zintharika 20:5) Kasi mungakhorweska mtima wake? Ni malemba nga agho ghangamutconta mwana uyo? Mpostole Paulos wakutisimikizgira kuti: ‘Mazgu gha Ciuta ngamoyo ndiposo ngankongono, ngakuthwa kuruska lupanga lwakuthwa kose-kose, ghakuporota ghasuke ghapature pakati umoyo na mzimu, na marungo na wongo wuwo, ngapusu kuvumbula maghanoghano na madazgo gha mtima.’ (Ŵahebere 4:12) Enya, ŵapapi ŵangacita vinandi kuruska kuphalira waka mwana kuti nciheni kunjira mu mikhaliro yiheni. Iwo ŵayezgeyezge kumusambizga na kucizga urwari wake.
14. Ncintu wuli cakwamba ico mwana uyo wabuda wakwenera kucita mwakuti wawezgerepo ubwezi wake na Yehova, ndipo ŵapapi ŵangamovwira wuli kuti wacite ici?
14 Mwana uyo wabuda wakukhumba kuwezgerapo ubwezi wake na Yehova. Cintu cakwamba ico wangacita ndico ‘kung’anamuka na kuwelera.’ (Milimo 3:19; Yesaya 55:6, 7) Ŵapapi kuti wovwire mwana wawo kufumako ku ntowa yiheni, iwo ŵakwenera kuleka ‘kuŵa ŵa mpindano, kweni ŵaŵe ŵakuzika pakusambizga’ mwana uyo ni munonono mtima. (2 Timote 2:24-26) Iwo ŵakwenera ‘kucenya’ mwana wawo mwakukolerana na Baibolo. Lizgu la Cigiriki lakuti ‘kucenya’ lingang’anamuraso “kupereka ukaboni wakukhorweska.” (Civumbuzi 3:19; Yohane 16:8) Mwanteura, kucenya kukusazgapo kupereka ukaboni wakukwana mwakuti mwana wakhorwe kuti ntowa iyo wakwendamo njiheni nadi. Kuyowoya unenesko, ncipusu cara kuti ŵapapi ŵacite ici. Kweni usange ncamacitiko ŵapapi ŵakondweske mtima wake mwa kugwiriskira ncito Malemba ghakwenelera kuti ŵamukhorweske. Ŵapapi ŵamovwire mwana kuti wamanye uwemi wa ‘kutinka ico nciheni, na kutemwa ico nciwemi.’ (Amosi 5:15) Iye wangafumako ku ntowa yake na ‘kufwatuka ku cipingo ca Satana.’
15. Kasi pempero likucita ncito wuli para muntu uyo wabuda wakukhumba kuŵaso paubwezi na Yehova?
15 Para muntu wakukhumba kuŵaso paubwezi na Yehova, pempero ndakukhumbikwa comene. Enya, paŵavye waliyose uyo wakwenera ‘kurombera’ muntu uyo wanangira dara mweneuyo wawungananga na mpingo Wacikristu. (1 Yohane 5:16, 17; Yeremiya 7:16-20; Ŵahebere 10:26, 27) Kweni ndipouli, ŵapapi ŵangapempa Yehova kuti waŵape vinjeru umo ŵangacitira na nkani iyo. (Yakobe 1:5) Usange mwana uyo wasezgeka mu mpingo wakurongora mzimu wakurapa, kweni walije ‘cikanga kuyowoya na Ciuta,’ ŵapapi ŵangapempa Ciuta kuti wamugowokere usange pali cifukwa cakuti wangamugowokera, ndipo kuti khumbo Lake licitike. (1 Yohane 3:21) Para wapulikenge mapempero aya, mwana wawonenge kuti Yehova ni Ciuta walusungu. b—Exodus 34:6, 7; Yakobe 5:16.
16. Kasi tingawovwira wuli mbumba iyo mwana wawo wasezgeka mu mpingo?
16 Usange mwana wakubapatizika wasezgeka mu mpingo, ŵabali na ŵadumbu ŵakwenera “kureka kwendezgana” nayo. (1 Ŵakorinte 5:11; 2 Yohane 10, 11) Ici cipangiskenge kuti ‘wajinyumwe’ na kuwelera ku gulu la Ciuta. (Luka 15:17) Kwali wawelerenge mu mpingo panji yayi, kweni ŵabali mu mpingo ŵakwenera kulimbikiska ŵapapi awo mwana wawo wasezgeka. Tose tipenje ntowa izo tingarongolera “lusungu” na ‘citemwa’ ku mbumba iyo.—1 Petros 3:8, 9.
Umo Ŵanyake Ŵangawovwilira
17. Ncivici ico ŵabali na ŵadumbu ŵakwenera kuŵa maso para ŵakovwira mwana uyo wapuluka?
17 Wuli usange mwana wandasezgeke mu mpingo Wacikristu kweni cipulikano cake ncakuwayawaya? Mpostole Paulos wakalemba kuti: “Usange ciŵaro cimoza cikupwetekeka, viŵaro vyose vikupwetekeka naco pamoza.” (1 Ŵakorinte 12:26) Ŵanji ŵakwenera kumukhuŵirizga mwana uyo. Enya, iwo ŵakwenera kucenjera cifukwa mwana uyo wangamba kupuruska ŵanyake. (Ŵagalatiya 5:7-9) Mu mpingo unyake, ŵabali ŵakakhumba kovwira ŵana ŵanyake awo ŵakamba kurwara mwauzimu, ŵabali awo ŵakacita ici mwa kuŵika mazuŵa ghakuti ŵimbirenge lumoza sumu zakucaru na ŵana ŵara. Nangauli wose ŵakapulikana na kusangwa na kucezga uku, kweni paumaliro pake, ici cikapangiska wose kuleka kuwungana na mpingo. (1 Ŵakorinte 15:33; Yuda 22, 23) Ico cingawovwira mwana murwari mwauzimu kuti nkucezga nayo kwambura kudumbiskana nayo vintu vyauzimu cara. Kweni kucezga nayo kuti watemwe vintu vyauzimu. c
18. Kasi tingarondezga wuli mtima wa dada wa mwana wakuzgeŵa wa mu ntharika ya Yesu?
18 Para mwana uyo wakaleka kuwungana na mpingo wamba kwiza pa Nyumba ya Ufumu panji kwiza pa ungano wa dera, aghanaghanani umo iye wakujipulikira. Kasi ise tikwenera cara kurongora mtima wakupokelera muntu uyo warapa nga ni umo wakacitira dada wa mwana wakuzgeŵa mu ntharika ya Yesu? (Luka 15:18-20, 25-32) Mwana munyake uyo wakaleka kuwungana na mpingo Wacikristu ndipo pamanyuma pake wakafika pa ungano wa cigaŵa wakayowoya kuti: “Nkatenge panyake waliyose wanizerezgenge, kweni ŵabali na ŵadumbu ŵakiza pafupi na kunipokelera. Nkakondwa comene.” Wakambaso kusambira Baibolo ndipo pamanyuma pake wakabapatizika.
Lekani Kuvuka
19, 20. Ncifukwa wuli tikwenera kuŵa na cigomezgo cakuti mwana uyo waleka unenesko wawerengeko?
19 Kovwira mwana uyo wapuluka kuti ‘wajinyumwe’ kukukhumbikwira kuzizipizga ndipo kungaŵa kwakusuzga kwa ŵapapi na kwa ŵantu ŵanyake. Kweni lekani kugongowa. ‘Fumu [Yehova] kuti njakuziulika cara na cilayizgano cake, umo ŵanji ŵakutiri nciziulika; kweni nja kuzizipizga kwa imwe, njambura kukhumba kuti ŵanji ŵaparanyike, kweni kuti ŵose ŵang’anamuke mtima.’ (2 Petros 3:9) Malemba ghakutisimikizgira kuti Yehova wakukhumba kuti ŵantu ŵang’anamuke na kuponoskeka. Ndiposo, iye ndiye wakamba kucitapo kantu kuti ŵantu ŵaŵeso paubwezi na iye. (2 Ŵakorinte 5:18, 19) Kuzizipizga kwake kwapangiska kuti ŵantu ŵanandi ŵize ku ntowa yaunenesko.—Yesaya 2:2, 3.
20 Kasi ŵapapi ŵakwenera cara kufwilirapo kugwiriskira ncito Malemba kovwira mwana uyo wagaruka kuti waleke ntowa yake? Ŵapapi, rondezgani Yehova mwa kuŵa ŵakuzizipizga na kurondezga marango para mukupereka cirango ku mwana winu kuti wawelere kwa Yehova. Demelerani ku ivyo Baibolo likuyowoya ndipo yezgani kurongora mikhaliro ya Yehova nga ni citemwa, urunji, na mahara para mukumupempa kuti wamovwirani. Nga ni umo ŵana ŵanandi ŵakugaruka ŵawelera kwa Yehova, mwana winu nayo wangawelera ku gulu la Ciuta.—Luka 15:6, 7.
[Mazgu ghamusi]
a Wonani Gongwe la Mulinda la Ciceŵa la July 1, 1999, mapeji 13-17 ilo likulongosora umo mungasambizgira makora ŵana.
b Nciwemi cara kumupempelera pawumba mwana uyo wasezgeka mu mpingo, cifukwa ŵanyake ŵangamanya cara kuti wali mu mukhaliro wuli.—Wonani Gongwe la Mulinda la Cingelezi la October 15, 1979, peji 31.
c Wonani masacizgo agho ghali mu Galamukani! ya Cingelezi ya June 22, 1972, mapeji 13-16; na ya Ciceŵa ya October 8, 1996, mapeji 28-30.
Kasi Mukukumbuka?
• Kasi cifukwa cikuru ico cingapangiska ŵana kuleka unenesko cingaŵa civici?
• Kasi mungawovwira wuli ŵana kuti ŵamutemwe comene Yehova?
• Ncifukwa wuli ŵapapi ŵakwenera kuzizipizga ndiposo kurondezga marango para ŵakovwira mwana uyo wagaruka?
• Kasi ŵabali na ŵadumbu mu mpingo ŵangamovwira wuli mwana uyo wagaruka kuwerako ku ntowa yiheni?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 25]
Ncakuzirwa kuŵazga Mazgu gha Ciuta kuti tiŵe paubwezi na Yehova
[Cithuzithuzi pa peji 25]
Pempero la ŵapapi lakufumira pasi pa mtima lingawovwira ŵana kuwona umo iwo ŵakutemwera Yehova
[Cithuzithuzi pa peji 27]
Mupokelerani mwana uyo wakaleka unenesko para ‘wajinyumwa’
[Cithuzithuzi pa peji 28]
Citanipo kantu mwacitemwa kuti movwire mwana winu kuwelera kwa Yehova