Kasi Ncamacitiko Kuŵa na Cipulikano Caunenesko?

“Cipulikano cikung’anamura kugomezga lusungu lwa Ciuta, kusimikizga kuti cintu ico ncanadi mwakuti muntu uyo wakugomezga wangaŵika umoyo wake pangozi kwanyengo zinandi cifukwa ca ico.”—MARTIN LUTHER, 1522.

“Tikukhala mu caru ico ŵantu ŵanandi ŵalije cipulikano na milimo ya Cikristu.”—LUDOVIC KENNEDY, 1999.

ŴANTU wali na maghanoghano ghakupambana-pambana ghakukhwaskana na cipulikano. Kunyuma uku, ŵantu ŵanandi ŵakaŵa na cipulikano mwa Ciuta. Lero, mu caru ici ca masuzgo, cipulikano caunenesko mwa Ciuta cakuzikika mu Baibolo cikuzimwa kwazanimuwone.

Cipulikano Caunenesko

Ku ŵantu ŵanandi, “cipulikano” cikung’anamura kugomezga ivyo visopo vikusambizga panji kurondezga mtundu wuliwose wa kasopero. Kweni, nga ni umo Baibolo likuyowoyera, “cipulikano” cikung’anamura kuŵa na cigomezgo cambura kusunkunyika mwa Ciuta na vilayizgo vyake. Ni mukhaliro uwo ukumanyikwiska uyo ni musambiri wa Yesu Kristu.

Pa cakucitika cinyake, Yesu Kristu wakayowoya za kukhumbikwa kwa kupempera “kwambura kufwa nkumbi.” Panyuma pake, wakafumba fumbo usange ncamacitiko mazuŵa ghano kuŵa na cipulikano caunenesko. Wakafumba kuti: ‘Para Mwana wa muntu wakwiza, kasi wazamusangapo cipulikano ici pa caru?’ Ncifukwa wuli wakafumba fumbo ili?—Luka 18:1, 8. 

Kumara kwa Cipulikano

Pali vintu vinandi ivyo vingapangiska ŵantu kuleka kuŵa na cipulikano ico ŵakaŵa naco pakwamba. Vintu ivi vikusazgapo vyenjezgo na viyezgo vya zuŵa na zuŵa. Mwaciyerezgero, mu 1958, Professor Michael Goulder wakaŵa wasembe ku Manchester, England, apo ndege yeneiyo mukakwera awo ŵakatimbanga bola mu timu ya Manchester United yikawa ku Germany ndipo ŵanandi ŵakafwa. Joan Bakewell uyo wakapharazga nkani iyi pa wayilesi ya sinema ya BBC, wakalongosora kuti Goulder “wakasoŵa cakucita cifukwa ca citima cikuru ico ŵantu ŵakaŵa naco.” Cakufumapo cake cikaŵa cakuti “wakaleka kugomezga mwa Ciuta  mweneuyo wakuŵikira ŵantu ivyo viŵacitikirenge mu umoyo.” Goulder wakayowoya kuti “Baibolo ni . . . mazgu gha Ciuta cara” kweni, mu malo mwake, ni mazgu gha muntu, mutepanji ni vigaŵa vicoko waka ivyo vikafunyilirika na Ciuta.”

Nyengo zinyake cipulikano cikumara waka cekha. Ici ndico cikacitikira Ludovic Kennedy uyo wakaŵa wakulemba mabuku ndiposo mupharazgi wa pa wayilesi. Iye wakayowoya kuti kufumira pa wanici “nyengo na nyengo wakakayikanga [kuti Ciuta waliko] ndipo kuleka kugomezga [kwake] kukakuranga.” Palije muntu uyo wakazgoranga mafumbo ghake mwakukhorweska. Nyifwa ya ŵadada ŵake awo ŵakafwira mu nyanja yikamazgirathu cipulikano cake ico cikaŵa cambura kukhora. Mapempero gha kupempa Ciuta kuti “wativikilire ku ngozi za mu nyanja na nkaza za murwani” ghakazgoreka cara peneapo sitima iyo ŵadada ŵake ŵakakwera yikaphwanyika na sitima za nkondo za ku Germany mukati mu Nkondo Yaciŵiri ya Caru Cose.—All in the Mind—A Farewell to God.

Vyakucitika vya nga ni ivi nvyakuzizwiska cara. “Cipulikano,” wakati nteura mpostole Paulos, “kuti ŵali naco ŵose cara.” (2 Ŵatesalonika 3:2) Imwe mukutipo wuli? Kasi ncamacitiko kuŵa na cipulikano caunenesko mwa Ciuta na Mazgu ghake mu caru cakukayikira ici? Ŵazgani nkani yakurondezgapo kuti mumanye zgoro la fumbo ili.