Iŵani na Mtima Wakukolerana na Yehova
Iŵani na Mtima Wakukolerana na Yehova
“Lengani mtima wakutowa mwa ine, A Ciuta, ŵikani mkati mwane mzimu upya na wakunyoroka.”—SALMO 51:10.
1, 2. Ncifukwa wuli tikwenera kumanya za mtima withu?
WAKAŴA mutali na wakutowa mu kawonekero. Mprofeti Samuel wakati wamuwona, wakakhorwa kuti mwana murara uyu wa Jese ndiyo Ciuta wamusanka kuti waŵe themba para Saul wafwa. Kweni Yehova wakati: “Ungalaŵiskanga cisko [ca mwana uyu] panji utali wa msinku wake, cifukwa ndamukana; pakuti Yehova nta wakulaŵiska umo muntu wakulaŵiskira; muntu wakulaŵiska kawonekero ka kuwaro kweni Yehova wakulaŵiska mu mtima.” Yehova wakasanka Davide, mwana mucoko wa Jese—‘muntu uyo wakakolerana na mtima Wake.’—1 Samuel 13:14; 16:7.
2 Ciuta wakumanya ivyo vili mu mtima wa muntu, nga ni umo wakuyowoyera kuti: “Ine Yehova [“nkumanya,” NW] mtima na kusanda mano, kumupa muntu yose kwakuyana na ntowa zake, kwakulingana na vipasi vya milimo yake.” (Yeremiya 17:10) Enya, “Yehova ndiye wakuyezga mitima.” (Zintharika 17:3) Ni mtima wuli uwo Yehova wakusanda mu muntu? Ndipo tingacitaci kuti tiŵe na mtima wakukolerana na iye?
‘Wuntu Wakubisika wa Mtima’
3, 4. Kasi lizgu lakuti “mtima” comene-comene likung’anamura vici mu Baibolo? Yowoyanipo viyerezgero.
3 Lizgu lakuti “mtima” likusangika mu malo pafupifupi 1000 mu Malemba Ghatuŵa. Lizgu ili kanandi likugwiriskirika ncito mwakuyerezgera. Mwaciyerezgero, Yehova wakaphalira mprofeti Moses kuti: ‘Yowoya na Ŵaisrayeli, kuti ŵandizire na cawanangwa cakupereka; mundipokere kwa muntu yose uyo wakupereka na mtima wake.’ Ndipo awo ŵakaperekanga vyakupereka “ŵakiza, yose uyo wakawuskika na mtima wake.” (Exodus 25:2; 35:21) Apa tawona cinyake ico mtima ukung’anamura—kuwuskika na nkongono ya mukati iyo yikuciska kuti ticitepo kantu. Mtima withu wakuyerezgera ukurongoraso vintu ivyo tikutemwa, kughanaghana, na ivyo tikudokera. Mtima ungavungika na ukari, wofi, citima panji cimwemwe. (Salmo 27:3; 39:3; Yohane 16:22; Ŵaroma 9:2) Mtima ungaŵaso wakujikuzga panji wakujiyuyura, wakutemwa panji wakutinka.—Zintharika 16:5; Mateyu 11:29; 1 Petros 1:22.
4 Mwanteura, “mtima” kanandi ukukhwaskana na kuwuska na kuciska, penepapo “vinjeru” comene-comene vikukhwaskana na maghanoghano. Mazgu ghaŵiri agha ndimo ghakumanyikwira ntena usange ghali mu nkani yimoza mu Malemba. (Mateyu 22:37; Ŵafilipi 4:7) Ndipouli, mtima na maghanoghano vikupambana comene yayi. Mwaciyerezgero, Moses wakayowoya na Ŵaisrayeli kuti: “Manyani muhanya uno na kughanaghana mu mitima yinu, kuti Yehova ndiye Ciuta.” (Duteronome 4:39) Ku ŵalembi awo ŵakamuthyanga, Yesu wakati: “Cifukwa ncici mukughanaghana viheni mu mitima yinu?” (Mateyu 9:4) ‘Kumanya’ na ‘kuranguruka’ navyo vikukhwaskanaso na mtima. (1 Mathemba 3:12; Zintharika 15:14; Marko 2:6) Mtima wakuyerezgera ukusazgaposo vinjeru—mahara panji umanyi.
5. Kasi mtima wakuyerezgera ukwimira vici?
5 Nga ni umo buku linyake likuyowoyera, mtima wakuyerezgera ukwimira “cigaŵa ca mukati, ceneico ni muntu wamukati uyo wakuwoneka mu milimo yake yinandi nga ni kudokera, kutemwa, kughanaghana, kumanya, kugomezga, kuranguruka, kukumbuka vintu, ndiposo kuŵa na mahara, luso, na njuŵi.” Ukwimira wuntu withu wa mukati—enya, ‘wuntu wakubisika wa mtima.’ (1 Petros 3:4) Uwu ndiwo mtima uwo Yehova wakuwona na kusanda. Ndico cifukwa cake Davide wakaromba kuti: “Lengani mtima wakutowa mwa ine, A Ciuta, ŵikani mkati mwane mzimu upya na wakunyoroka.” (Salmo 51:10) Kasi tingaŵa wuli na mtima wakutowa?
“Ŵikani Mitima Yinu” pa Mazgu gha Ciuta
6. Kasi Moses wakaciska Ŵaisrayeli kucitaci apo ŵakawungana mu Vidikha vya Moabu?
6 Mose wakayowoya kwa ŵana ŵa Israyeli awo ŵakawungana mu Vidikha vya Moabu pambere ŵandanjire mu Caru ca Layizgano, wakati: “Ŵikani mitima yinu pa mazgu ghose agha nkusimikizga mukati mwinu muhanya uno, agho timuwuzge ŵana ŵinu kupwerera kucita mazgu ghose gha dango ili.” (Duteronome 32:46) Ŵaisrayeli ŵakenera “kupulikira” nga ni umo likuyowoyera Baibolo la Knox. Iwo ŵakatenge ŵasambizgenge ŵana ŵawo pekha usange ŵamanya makora marango ya Ciuta.—Duteronome 6:6-8.
7. Kasi ‘kuŵika mtima withu’ pa Mazgu gha Ciuta kukusazgapo vici?
7 Cintu cakukhumbikwa comene kuti tiŵe na mtima wakutowa ndico kumanya makora khumbo la Ciuta na ivyo walayizga. Tingamanya ici kwekha kwizira mu Mazgu gha Ciuta. (2 Timote 3:16, 17) Kuzuzga mutu withu na mahara kungatovwira cara kuti tiŵe na mtima uwo ukukondweska Yehova. Mahara kuti ghasinte wuntu withu wa mukati, tikwenera ‘kuŵikapo mtima,’ panji “kusungilira” ivyo tikusambira. (Duteronome 32:46, An American Translation) Kasi tingacita wuli ici? Wamasalmo Davide wakulongosora kuti: “Nkukumbuka mazuŵa gha mwaka; nkuranguruka na ivyo vyose mwavicita na vyose ivyo mawoko ghinu ghawumba.”—Salmo 143:5.
8. Ni mafumbo wuli agho tikwenera kuranguruka para tikusambira?
8 Ise nase tikwenera kuranguruka pa milimo iyo Yehova wakucita. Para tikuŵazga Baibolo panji kusambira mabuku ghakovwira kusambira Baibolo, tikwenera kuranguruka pa mafumbo gha nga ni agha: ‘Kasi nkani iyi yikunisambizga vici za Yehova? Ni mikhaliro wuli ya Yehova iyo nkuyiwona apa? Kasi nkani iyi yikunisambizga vici za ivyo Yehova wakutemwa na ivyo wakutinka? Kasi pali uwemi wuli wa kurondezga ivyo Yehova wakutemwa kuruska kucita ivyo wakutinka? Kasi fundo izi zikukolerana wuli na izo nkuzimanya kale?
9. Kasi kusambira na kuranguruka nkhwakuzirwa wuli?
9 Lisa, a uyo wali na virimika 32 wakalongosora umo wakambira kutemwa sambiro na kuranguruka, wakati: “Pamanyuma pa kubapatizika mu 1994, nkacitanga makora mu unenesko kwa virimika viŵiri. Nkarutanga ku maungano yose ya mpingo, pamwezi nkaperekanga maora 30 panji 40, nkacezgangaso na Ŵakristu ŵanyane. Pamanyuma pake nkamba kuleka unenesko. Nkaswa dango la Ciuta na kwamba kucita mikhaliro yakuseruska comene. Kweni nkajinyumwa ndipo nkaghanaghana kuleka mikhaliro yiheni yira. Mwee, naco ncimwemwe ico nili naco sono pakuwona kuti Yehova wapulika kurapa kwane na kuweleraso mu gulu! Nyengo na nyengo nkuranguruka kuti: ‘Ncifukwa wuli nkaleka unenesko?’ Ndekha nkujizgora kuti ncifukwa cakuti nkaleka kucita sambiro na kuranguruka. Unenesko wa mu Baibolo ukajinta misisi cara mu mtima wane. Kwambira lero mupaka muntazi mose, nyengo zose nicitenge sambiro na kuranguruka pa ivyo nasambira.” Mwee, naco ncakuzirwa kuŵa na nyengo yakurangurukira usange tikukhumba kumanya makora Yehova, Mwana wake, na Mazgu ghake!
10. Ncifukwa wuli ncakukhumbikwa kuti tiŵe na nyengo yakucitira sambiro na kuranguruka pa ivyo tikusambira?
10 Mu caru cakutangwanika ici, ncakusuzga nadi kusanga nyengo yakucitira sambiro na kuranguruka. Ndipouli, Ŵakristu lero ŵali pamuryango wa Caru ico Ciuta walayizga—caru cipya. (2 Petros 3:13) Vyakucitika vyakofya, nga ni kuparanya “Babulone Mukuru” na kukaka “Gogi, wa caru ca Magogi” kuli pafupi. (Civumbuzi 17:1, 2, 5, 15-17; Ezekiel 38:1-4, 14-16; 39:2) Cifukwa cakuti tikutemwa Yehova panyake tingayezgeka na ivyo vicitikenge muntazi. Lero, ncakuzirwa comene kujiwombolera nyengo na kuŵika mtima withu pa Mazgu gha Ciuta.—Ŵaefeso 5:15, 16.
‘Nozgani Mitima Yinu Pakupenja Mazgu gha Ciuta’
11. Kasi mtima withu ungakozgana wuli na nyata?
11 Mtima wakuyerezgera ungakozgana na nyata iyo tikupandapo mbuto ya unenesko. (Mateyu 13:18-23) Nyata yeneco tikudanka kuyinozga mwakuti mbuto yimere na kukura makora. Mwakuyana waka, mtima withu nawo tikwenera kuwunozga mwakuti upokere Mazgu gha Ciuta. Ezra, mupristi [“wakanozga,” NW] mtima wake kupenjiska dango la Yehova na kulicita.” (Ezra 7:10) Kasi tinganozga wuli mtima withu?
12. Ncivici cingatovwira kunozga mtima withu para ticitenge sambiro?
12 Ntowa yiwemi ya kunozgera mtima para tikusanda Mazgu gha Ciuta ndiyo kupempera kufumira pasi pamtima. Maungano gha Cikristu gha ŵasopi ŵaunenesko ghakwamba na kujara na pempero. Mwee, naco ncakwenelera kuti tambenge na pempero para tikusambira Baibolo na kukhalira na mzimu uwu mupaka sambiro limare!
13. Kasi tikwenera kucitaci kuti tiŵe na mtima wakukolerana na Yehova?
13 Tikwenera kupyeramo mu mtima wakuyerezgera kuti tiwuskemo vigomezgo ivyo vilimo kale. Ŵarongozgi ŵavisopo mu nyengo ya Yesu ŵakakana kucita ici. (Mateyu 13:15) Kulwande linyake, Mariya, mama wa Yesu, wakaranguruka “mu mtima wake” cifukwa ca unenesko uwo wakapulika. (Luka 2:19, 51) Iye wakamba kuŵa musambiri wakugomezgeka wa Yesu. Ludiya wa ku Thuatera wakapulikizga kwa Paulos, ndipo “Fumu [Yehova, NW] yikajura mtima wake.” Iye naye wakagomezga. (Milimo 16:14, 15) Tileke kungangamira ku maghanoghano ghithu panji kudemelera ku visambizgo vyawakawaka. Kweni, tizomerezge kuti ‘Ciuta wakuneneska, nangauli muntu yose wangaŵa mutesi.’—Ŵaroma 3:4.
14. Ni mwauli umo tinganozgera mtima withu kuti titegherezge pa maungano gha Cikristu?
14 Ncakukhumbikwa comene kunozga mtima withu kuti titegherezgenge pa maungano gha Cikristu. Pangaŵa vintu vinyake ivyo vingatimbanizga kuti tileke kutegherezga ivyo vikuyowoyeka. Tingandula pacoko comene na ivyo vikuyowoyeka usange tikughanaghana vintu ivyo vyangucitika mbere panji usange tikughanaghana ivyo tizamucita namacero. Tiŵikepo mtima comene para tikutegherezga mwakuti tandule na ivyo vikuyowoyeka. Usange tasimikizga kuti tipulikiske malemba agho ghakulongosoreka, mbwenu tandulenge comene!—Nehemiya 8:5-8, 12.
15. Kasi kujiyuyura kukutovwira wuli kuti tisambizgike?
15 Nga ni umo tikuŵikira manyowa mu dongo, nteura pera, kujiyuyura, kutemwa vintu vyauzimu, kugomezgeka, kopa Ciuta, na kutemwa Ciuta, vikupereka vundira ku mtima withu wakuyerezgera. Kujiyuyura kukupangiska mtima kuŵa uteci, ndipo kukutovwira kuti tisambizgike. Kwa Josia, Themba la Ciyuda, Yehova wakati: “Cifukwa mtima wako ukaŵa uteci, ndipo wajiyuyura pamaso pa Yehova . . . na kulira masozi pamaso pane, ineso ndakupulika.” (2 Mathemba 22:19) Mtima wa Josia ukaŵa wakujiyuyura na wakupulikira. Kujiyuyura kukapangiska ŵasambiri ŵa Yesu “ŵambura kusambira na ŵalemwa” kuti ŵamanye unenesko uwo ŵantu “ŵamahara na ŵakumanya” ŵakatondeka kuwumanya. (Milimo 4:13; Luka 10:21) Tiyeni “tijiyuyure pamaso pa Ciuta” penepapo tikuyezgayezga kuŵa na mtima wakukolerana na Yehova.—Ezra 8:21.
16. Ncifukwa wuli tikwenera kuŵa na njara ya cakurya cauzimu?
16 Yesu wakati: ‘Mbacimwemwe awo ŵakumanya ivyo ŵakusoŵa mwauzimu.’ (Mateyu 5:3, NW) Nangauli tili kupika vinjeru vyakucitira vintu vyauzimu, kweni viyezgo vyakufuma ku caru ciheni ici panji mukhaliro wa ukata vingacepeska khumbo lithu lakucitira vintu vyauzimu. (Mateyu 4:4) Tiŵe na njara ya cakurya cauzimu. Nangauli pakwamba tingakondwa cara kuŵazga Baibolo na kucita sambiro, kweni para tikoserezgenge tiwonenge kuti ivyo tikusambira viŵenge ‘vyakukondweska ku mzimu withu,’ kwakuti titemwenge kucita sambiro.—Zintharika 2:10, 11.
17. (a) Ncifukwa wuli tikwenera kugomezga Yehova na mtima withu wose? (b) Ni mwauli umo tingaŵira na cigomezgo mwa Ciuta?
17 Themba Solomon likati: ‘Tamira mwa Yehova na mtima wako wose, ungeghamanga ku umanyi wako wekha.’ (Zintharika 3:5) Mtima uwo ukugomezga mwa Yehova ukumanya kuti cilicose ico wakuyowoya kwizira mu Mazgu ghake nyengo zose ncaunenesko. (Yesaya 48:17) Inya nadi, tikwenera kugomezga Yehova na mtima withu wose. Iye wali na nkongono zakucitira vyose ivyo wakukhumba. (Yesaya 40:26, 29) Ndiposo, zina lake ilo lene likung’anamura “Wakucitiska Vintu Kuŵako,” leneilo likutipa cigomezgo cakuti wali na nkongono zakucitira ivyo walayizga! Iye “ngwakurunjika mu ntowa zake zose, ngwa ucizi mu milimo yake yose.” (Salmo 145:17) Enya, kuti tigomezge mwa iye, tikwenera ‘kuceta na kuwona kuti Yehova ndi muweme’ mwa kugwiriskira ncito ivyo tikusambira mu Baibolo na kughanaghanira za uwemi wa kucita ici.—Salmo 34:8.
18. Kasi kopa Ciuta kukovwira wuli kuti mtima withu uŵe uteci para iye wakupereka urongozgi?
18 Solomon wakulongosora mukhaliro unyake uwo ukupangiska mtima kuŵa uteci para Ciuta wakupereka urongozgi, iye wakuti: ‘Wopani Yehova, ndipo patukani ku viheni.’ (Zintharika 3:7) Yehova wakayowoya kwa Ŵaisrayeli kuti: “A! muŵenge mwa iwo mazuŵa ghose mtima wanteura wakundiopa na kusunga marango ghane ghose, mwakuti kuŵaŵire kuweme, iwo na ŵana ŵawo muyaya!” (Duteronome 5:29) Enya, awo ŵakopa Yehova ŵakumupulikira iye. Yehova wali na “nkongono kovwira awo mitima yawo njakufikapo pamaso pake,” ndipo wakuranga awo ŵakumugarukira. (2 Midauko 16:9) Inya, kopa kukwiyiska Ciuta kurongozge milimo yithu yose na maghanoghano.
‘Temwani Yehova na Mtima Winu Wose’
19. Ni ncito wuli iyo citemwa cikucita kuti mtima withu uŵe uteci pakupokera urongozgi wa Yehova?
19 Kuruska mikhaliro yose yiwemi, citemwa cikucitiska mtima withu kuŵa uteci pakupokera urongozgi wa Yehova. Mtima uwo ukutemwa Ciuta ukucitiska muntu kumanya ivyo Iye wakutemwa na ivyo vikumukwiyiska. (1 Yohane 5:3) Yesu wakati: “Utemwenge Yehova Ciuta wako na mtima wako wose, na mzimu wako wose, na vinjeru vyako vyose.” (Mateyu 22:37) Tiyeni titemwe comene Ciuta mwa kuŵa na kaluso ka kuranguruka pa uwemi wake, nyengo zose tiyowoye nayo nga ni umo tikuyowoyera na bwezi lithu la pamtima, ndiposo nyengo na nyengo tiphalire ŵanyithu umo iye waliri.
20. Ni mwauli umo tingaŵira na mtima wakukolerana na Yehova?
20 Mwa kuwerezga fundo izo zayowoyeka: Kuŵa na mtima wakukolerana na Yehova kukusazgapo kuzomerezga Mazgu gha Ciuta kuwusa mukati mwithu, kuwusa wuntu wamukati. Kucita sambiro la Baibolo na kuranguruka nvyakukhumbikwa comene. Ici cikucitika para mtima ngwakunozgeka—mtima uwo ulije maghanoghano ghanyake, mtima uwo wuli na mikhaliro iyo yingatipangiska kuti tisambizgike! Enya, na covwiro ca Yehova, tingaŵa na mtima wakukolerana na iye. Kweni ndipouli, kasi tingacitaci kuti tivikirire mtima withu?
[Mazgu ghamusi]
a Zina lake leneco lasintika.
Kasi Mungazgora Wuli?
• Ni mtima wuli wakuyerezgera uwo Yehova wakusanda?
• Kasi ‘tingaŵika wuli mtima’ withu pa Mazgu gha Ciuta?
• Kasi tinganozga wuli mtima withu para tikusanda Mazgu gha Ciuta?
• Pamanyuma pakusambira nkani iyi, kasi mwakhuŵirizgika kucitaci?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 12]
Davide wakaranguruka pa vintu vyauzimu. Kasi namwe mukucita ici?
[Cithuzithuzi pa peji 16]
Nozgani mtima winu pambere mundambe kusambira Mazgu gha Ciuta