Ntowa Yakusangira Caru ca Cimwemwe

MAGAZINI ya Times yikati: “Muntu uyo wakaŵa wakuzirwa comene—mu virimika vikwi-viŵiri ivyo vyajumpa, kweniso mu mdauko wose wa ŵantu, ni Yesu wa ku Nazarete.” Panyengo iyo Yesu wakaŵa pacaru capasi, ŵantu ŵanandi ŵanenesko mtima kuti ŵakamanyanga za kuzirwa kwake pera cara, kweniso lusungu lwake ulo wakacitiranga ŵanyake. Mwanteura, ncakuziziswa cara kuti iwo ŵakakhumbanga kumuvwarika ufumu. (Yohane 6:10, 14, 15) Kweni, Yesu wakakana kunjira mu ndyali.

KUKANA kwa Yesu kukazikika comene-comene pa fundo zitatu: umo Ŵadada ŵake ŵakuwonera mzimu uwo ŵantu ŵakurongora wakukhumba kujiwusa ŵekha; wakamanya kuti pali vintu vinyake vyankongono ivyo vili kuseri kwa muwuso wa ŵantu nanga ŵangaŵa awo ŵakuyezgayezga kucita vintu viwemi; wakamanya cilato ca Ciuta ca kwimika boma la lakucanya kuti liwuse caru cose capasi. Peneapo tikusanda fundo zitatu izi, tiwonenge cifukwa ico ŵantu ŵatondekera kuti ŵapange caru kuŵa ciwemi. Tiwonengeso umo caru ciwemi cingapangikira.

Kasi Ŵantu Ŵangajiwusa Ŵekha?

Peneapo Ciuta wakalenga ŵantu, wakaŵapa mazaza pa nyama. (Genesis 1:26) Kweni ŵantu ŵakaŵa pasi pa muwuso wa Ciuta. Mwanarumi na mwanakazi ŵakwamba ŵakeneranga kurongora kujilambika kwa Ciuta mwakuziŵizga kurya cipambi ca khuni limoza, ‘khuni la kumanyiska uweme na uheni.’ (Genesis 2:17) Ncacitima kuti Adamu na Heva ŵakagwiriskira ncito makora cara wanangwa wawo wakujisankira ico ŵakhumba ndipo ŵakakana kupulikira Ciuta. Kurya cipambi cakukanizgika kuti ukaŵa unkungu pera cara; kweniso cikarongora kugarukira muwuso wa Ciuta. Futunoti iyo yikukhozgera lemba la Genesis 2:17 mu New Jerusalem Bible yikulongosora kuti Adamu na Heva ŵakaŵa na khumbo la “kujiyimira paŵekha leneilo likucitiska ŵantu kuleka kumanya kuti ŵakacita kulengeka . . . Kwananga kwakudanga uku kukaŵa kuwukira muwuso wa Ciuta.”

Cifukwa ca nkani zakuzirwa izo zikanjizgikamo, Ciuta wakazomerezga Adamu na Heva ndiposo ŵana ŵawo kujisankira ntowa ya umoyo, ndipo ŵakajiŵikira marango ghawo na ghawo gha ico nciwemi na ciheni. (Salmo 147:19, 20; Ŵaroma 2:14) Kuwona usange ŵantu ŵangajiwusa ŵekha kukambika panyengo yeneiyi. Kasi kwaŵa na vyakufumapo viwemi? Cifukwa ca ivyo vyacitika virimika vikwi vinandi ivyo vyajumpa, tingayowoya kuti yayi! Pa Mupharazgi 8:9 (NW) pakuti: “Muntu wakupweteka munyake para wakuwusa.” Mdauko wakucitiska citima uwu wakurongora umo ŵantu ŵakujiwusira ŵekha ukusimikizgira unenesko wa mazgu gha pa Yeremiya 10:23, agho ghakuti: “A Yehova, nkumanya kuti ntowa ya muntu kuti yiri mwa iye yeka cara, kuti nkwa muntu uyo wakwenda  cara kurunjika mendero ghake.” Mdauko wacitira ukaboni kuti ŵantu ŵalije vinjeru vya kujiwusa ŵekha kwambura Mlengi wawo.

Yesu naye wakazomerezga fundo iyi. Kujiyimira payekha kwambura Ciuta cikaŵa cintu ciheni kwa iye. “Nkucita kantu ndeka cara,” iye wakayowoya nteura. “Nkucita vyeneivyo vikumukondweska [Ciuta].” (Yohane 4:34; 8:28, 29) Mwanteura, kwambura mazaza ghakufumira kwa Ciuta, Yesu wakakana kupokera ufumu kufuma ku ŵantu, ndipo nanga ni maghanoghano gha kuzomera ufumu uwu wakaŵavye. Ndipouli, ici kuti cikung’anamura kuti wakaŵavye khumbo lakovwira ŵanyake cara. Mu malo mwake, wakacita vyose ivyo vikaŵa pasi pa mazaza ghake kovwira ŵantu kuti ŵasange cimwemwe. Wakapereka nanga mbumoyo wake cifukwa ca ŵantu. (Mateyu 5:3-11; 7:24-27; Yohane 3:16) Kweni Yesu wakamanya kuti “kantu kalikose kali na nyengo yake na yake,” kusazgapo nyengo ya Ciuta ya kukhazikiska muwuso wake pa ŵantu. (Mupharazgi 3:1; Mateyu 24:14, 21, 22, 36-39) Kumbukani kuti mu Edeni, ŵapapi ŵithu ŵakudanga ŵakapulikira khumbo la satana uyo wakayowoya kwizira mu njoka. Ici cikutifikiska pa cifukwa caciŵiri ico Yesu wakakanira kunjira mu ndyali.

Muwusi wa Caru Wambura Kuwoneka

Baibolo likutiphalira kuti Satana wakakhumbanga kupereka kwa Yesu “maufumu ghose gha pano pasi na ucindami wawo” mwakusintana na kusopa. (Mateyu 4: 8-10) Yesu nga wakapika maufumu ghose gha pacaru capasi usange wakatenge wakoleranenge na ivyo Diabolosi wakakhumbanga. Yesu wakathera yayi ku ciyezgo ici. Kweni kasi cikaŵa ciyezgo nadi? Kasi Satana wangapereka nadi njombe yikuru ya nga ni iyi? Enya, cifukwa Yesu iye mwene ŵakathya Diabolosi kuti ni “fumu ya caru,” ndipo mpostole Paulos wakamulongosora kuti “ni ciuta wacaru cino.”—Yohane 14:30; 2 Ŵakorinte 4:4; Ŵaefeso 6:12.

Mwaunenesko, Yesu wakamanya kuti Diabolosi wakukhumbira ŵantu viwemi cara. Iye wakalongosora Satana kuti ni “cikozi” ndiposo kuti ni “wiske wa utesi na cilicose ico ncautesi.” (Yohane 8:44, The Amplified Bible) Mwambura kukayika, caru ico ‘cikugona mu nkongono’ za mzimu uheni wa nga ni uwu cingaŵa na cimwemwe cara. (1 Yohane 5:19) Kweni Diabolosi waŵenge na mazaza agha kwamuyirayira cara. Yesu, mweneuyo panyengo yasono ncilengiwa cankongono cauzimu, sono-sono apa wawuskengepo Satana na kumazgirathu muwuso wake.—Ŵahebere 2:14; Civumbuzi 20:1-3.

 Satana iye mwene naye wakumanya kuti nyengo yake yikumara. Anteura, iye ngwakusimikizga kugwiriskira ncito mupata wuliwose kuti wapuruske ŵantu nga ni umo wakacitira apo Ciwowota cikaŵa cindacitike mu nyengo ya Nowa. (Genesis 6:1-5; Yuda 6) Pa Civumbuzi 12:12 pakuti: “Soka ku caru ca pasi na nyanja! cifukwa Satana wali kwikhira kwa imwe, wakuŵa na ukali ukuru, uku wakumanya kuti nyengo yake njicoko waka.” Ucimi wa Baibolo na vyakucitika vya caru vikurongora kuti tili pafupi kufika kuumaliro kwa ‘nyengo yicoko’ iyi. (2 Timote 3:1-5) Sono kwakhala pacoko waka kuti tiwombokwe.

Boma Ilo Liziskenge Cimwemwe

Cifukwa cacitatu ico Yesu wakakanira kunjira mu ndyali ncakuti wakamanya kuti panyengo yakuŵikika muntazi, Ciuta wazamwimika boma lakucanya kuti liwuse caru capasi. Baibolo likucema boma ili Ufumu wa Ciuta, ndipo uwu ndiwo ukaŵa mutu ukuru wa upharazgi wa Yesu. (Luka 4:43; Civumbuzi 11:15) Yesu wakasambizga ŵasambiri ŵake kupemperera Ufumu uwu kuti wize, cifukwa pasi pa muwuso wake wekha ndipo ‘khumbo la Ciuta lingacitika pano pasi, nga nkucanya.’ (Mateyu 6:9, 10) Mungazizwa kuti, ‘Usange Ufumu uwu uzamuwusa pacaru cose capasi, kasi ncivici ico cizamucitikira maboma gha ŵantu?’

Zgoro la fumbo ili likusangika pa Daniel 2:44, apo pakuti: “Mu mazuŵa gha mathemba agha [agho ghakuwusa sono] Ciuta wa kucanya wati wimike uthemba, uwo kuti wamkuparanyika cara muyirayira, panji mazaza ghake ghasidike ku fuko linyake cara. Wamkuteketa mauthemba ghose agha [gha ŵantu] na kughamara kweni uwu tiwimirire muyirayira.” Ncifukwa wuli Ufumu wa Ciuta ‘uzamuteketa’ maufumu gha pacaru capasi? Cifukwa maufumu agha ghacali na mzimu wa kususkana na Ciuta, wakukhumba kujiwusa uwo Satana wakambiska mu munda wa Edeni. Padera pa kucita vintu vyakupambana na ivyo ŵantu ŵakukhumba, awo ŵakurutiska pantazi mzimu uwu ŵakujiŵika pa urwani na Mlengi. (Salmo 2:6-12; Civumbuzi 16:14, 16) Mwanteura, tikwenera kujifumba tekha kuti, ‘Kasi tili kucigaŵa ca muwuso wa Ciuta panji tikwimikana nawo?’

Kasi Musankenge Muwuso Wanjani?

Kuti wawovwire ŵantu kusanka mwakwenelera pa nkani ya muwuso, Yesu wakarangura ŵasambiri ŵake kupharazga “makani ghaweme . . . gha Ufumu . . . mu vyaru vyose ghaŵe cipanikizgo ku mitundu yose” pambere umaliro undafike. (Mateyu 24:14) Kasi mbanjani mazuŵa ghano awo ŵakumanyikwa cifukwa ca kupharazga Ufumu wa Ciuta? Mbakaboni ŵa Yehova. Nakwenenako, kwanyengo yitali magazini yino yaŵa na mazgu ghakuti, “Likupharazga Ufumu wa Yehova” pa peji lakwamba. Mazuŵa ghano, Ŵakaboni ŵakukwana pafupifupi mamiliyoni ghankondi na limoza mu vyaru vyakujumpa 230 ŵakovwira ŵantu kuti ŵasange cimanyisko cakufikapo ca Ufumu uwu. a

Vitumbiko vya Awo Ŵazamuwusika na Ufumu wa Ciuta

Nyengo zose Yesu wakacitanga vintu umo Ciuta wakukhumbira. Ndico cifukwa cake, mu malo  mwa kucita vintu umo iye wakakhumbiranga na kukhozgera panji kunyolorera vintu mwakugwiriskira ncito ndyali, wakafwilirapo na nkongono zake zose kurutiska pantazi Ufumu wa Ciuta, uwo ni ntowa yekha yakumazgira masuzgo mu caru. Cifukwa ca kugomezgeka kwake, walikupika njombe ya cizumbe caucindami kucanya nga ni Themba la Ufumu uwu. Mwee, nayo ni njombe yiwemi cifukwa ca kujilambika kwa Ciuta!—Daniel 7:13, 14.

Ŵantu mamiliyoni ghanandi mazuŵa ghano awo ŵakurondezga Yesu pakuŵika Ufumu wa Ciuta pa malo ghakwamba na kujilambika ku khumbo Lake nawoso ŵazamusangwa na njombe yiwemi—mwaŵi wakuzakakhala pacaru capasi mu Ufumu wa Ciuta. (Mateyu 6:33) Pasi pa muwuso wake wacitemwa, iwo ŵazamuŵaso ŵarunji, na kuŵa na cilindizga cakukhala na umoyo wamuyirayira. (Civumbuzi 21:3, 4) Pa 1 Yohane 2:17 pakuti: “Caru cikuruta na makhumbiro ghake, kweni uyo wakucita khumbo la Ciuta, wakukhalirira muyirayira.” Mwee, nako kuzamuŵa kwakukondweska kukhalirira pano pacaru capasi kwamuyirayira penepapo Satana na ŵarondezgi ŵake kuzamuŵavya ndiposo penepapo caru cose capasi cizamuŵa paradiso mweneumo muzamuŵavya kusankana mitundu, vimbundi na cisopo cautesi!—Salmo 37:29; 72:16.

Enya, Ufumu wa Ciuta ndiyo ntowa yeneco yakuzakasangira caru ca cimwemwe, ndipo uthenga uwo ukupharazga za Ufumu uwu ngwakwenelera nadi kucemeka makani ghawemi. Usange mundapulikepo za Ufumu uwu, mwalekeraci kupokelera Ŵakaboni ŵa Yehova para ŵiza panyumba pinu na makani ghawemi agha?

[Mazgu ghamusi]

[Cithuzithuzi pa peji 4]

Mdauko ukucitira ukaboni kuti ŵantu ŵangajiwusa makora yayi kwambura Ciuta

[Vithuzithuzi pa peji 4]

Cifukwa ndiyo wakuwusa ‘caru cino’, Satana wakaŵa na wenelero wa kupa Yesu “maufumu ghose gha pano pa pasi”

[Cithuzithuzi pa peji 6]

Yesu wakasambizga kuti pasi pa Ufumu wa Ciuta, caru cizamuŵa malo ghawemi comene