Dango Lakakhaliro—Licali Kugwira Ncito

Nangauli ŵantu ŵanandi ŵakuwona Dango Lakakhaliro nga ncisambizgo ca makhaliro ghaweme ceneico cikambika na Yesu, kweni Yesu iye mwene wakati: “Visambizgo vyane kuti nvyane cara, kweni nvya Uyo wakandituma.”—Yohane 7:16

ENYA, Mwambiski wa ivyo Yesu wakasambizganga, kusazgapo ico cikumanyikwa kuti Dango Lakakhaliro ni Mlengi, Yehova Ciuta.

Khumbo la Ciuta likaŵa lakuti ŵantu wose ŵacitirenge ŵanyawo nga ni umo iwo ŵakukhumbira kuti ŵanyawo ŵaŵacitirenge. Wakaŵika ciyerezgero ciweme cakukhumbira viweme ŵanji mu ntowa iyo wakalengera ŵantu: “Ciuta wakalenga muntu mu cikozgo cake, mu cikozgo ca Ciuta wakamulenga; wakalenga iŵo, mwanarumi na mwanakazi.” (Genesis 1:27) Ici cikung’anamura kuti Ciuta mwacitemwa wakalenga ŵantu na mikhaliro yake yapacanya mwakuti ŵasangwe na umoyo mu mtende, cimwemwe, ndiposo mu umoza—kwamuyirayira. Njuŵi yawo, yakuperekeka na Ciuta,  para yasambizgika makora, yikatenge yiŵarongozgenge kuti ŵacitire ŵanji mu ntowa iyo iwo ŵakukhumbira kuti ŵanyawo ŵaŵacitirenge.

Uryezi Ukatora Malo

Cifukwa cakuti ŵantu ŵakaŵa na ciyambi ciweme, kasi ncici cikacitika? Kuyowoya mwakudumura, uryezi ukamba kutora malo. Ŵantu ŵanandi ŵakumanya makora za ivyo Baibolo likuyowoya vyakukhwaskana na ŵantu ŵakudanga, nga ni umo vili kulembekera mu Genesis cipaturo 3. Mwakucicizgika na Satana, uyo wakususka vintu vyose ivyo Ciuta wakucita, Adamu na Heva mwauryezi ŵakakana muwuso wa Ciuta na kusanka kujiyimira paŵekha ndiposo kucita ivyo iwo ŵene ŵakakhumba. Vyakucita vyawo vya uryezi na vya ucigaruka vikaŵatayiska vintu viweme, iwo pera cara kweniso na ŵana ŵawo ŵamuntazi. Ici cikaŵa cirongolero capakweru ca vyakufumapo viheni vya kukana cisambizgo ico cikumanyikwa kuti Dango Lakakhaliro. Mwanteura, “kwananga kukanjira mu caru na muntu yumoza, ndipo mu kwananga mukizira nyifwa; ndipo nteura nyifwa yikambukira ku ŵantu wose, cifukwa ŵose ŵakananga.”—Ŵaroma 5:12.

Nangauli ŵantu wose ŵakakana urongozgi wacitemwa wa Yehova Ciuta, iye kuti wakaŵaleka cara. Mwaciyerezgero, Yehova wakapereka Dango lake ku ŵana Ŵaisrayeli kuti liŵarongozgenge. Likaŵasambizga kucitira ŵanji nga ni umo iwo ŵakukhumbira kuti ŵanyawo ŵaŵacitirenge. Dango ili likapereka urongozgi wa umo ŵakeneranga kupwererera ŵazga, ŵana ŵaranda, na vyokoro. Likalongosora mweneumo ŵakeneranga kucitira na ucigaŵenga, kwiba ŵana, na unkungu. Marango ghakukhwaskana na utozgi ghakarongoranga kufipira mtima umoyo wa ŵanji. Pakaŵaso marango ghakukhwaskana na kugonana. Yehova wakayowoya Dango lake mwakudumura mwakuphalira ŵantu kuti: “Utemwenge mzengezgani wako nga ndi umo ukujitemwera weka,” mazgu agho Yesu pamanyuma pake wakayowoya. (Leviticus 19:18;  Mateyu 22:39, 40) Likalongosorangaso umo ŵakeneranga kupwererera ŵalendo awo ŵakakhalanga mukati mwawo. Dango likarangura kuti: “Ungamunyekezganga mulendo; mukumanya mtima wa mulendo, kuwona kuti mukaŵa ŵalendo mu caru ca Egypt.” Mu mazgu ghanyake, Ŵaisrayeli ŵakeneranga kucitira lusungu ŵantu awo ŵakaŵa mu masuzgo.—Exodus 23:9; Leviticus 19:34; Duteronome 10:19.

Para Ŵaisrayeli ŵarondezga Dango mwakugomezgeka, Yehova wakaŵatumbikanga. Pasi pa muwuso wa Davide na Solomon, Ŵaisrayeli ŵakaruta pantazi mwakuthupi ndipo ŵantu ŵakaŵa ŵakukondwa ndiposo ŵakukhorweskeka. Vyakucitika vya mu m’mdauko vikutiphalira kuti: ‘Ŵayuda na Ŵaisrayeli ŵakaŵa ŵanandi nga ndi mcenga wamu nyanja mu unandi; ŵakaryanga na kumwa na kukondwa. Ŵayuda na Ŵaisrayeli ŵakakhala makoraghene, muntu yose musi mu mpeska zake na kuni lake la mkuyu.’—1 Mathemba 4:20, 25.

Ncacitima kuti mtende na cimango ivyo Ŵaisrayeli ŵakaŵa navyo vikaŵa vya nyengo yicoko waka. Nangauli ŵakaŵa na Dango la Ciuta, Ŵaisrayeli ŵakalirondezga cara; iwo ŵakazomerezga uryezi mu malo mwakucitira lusungu ŵanyawo. Ici, pamoza na cigaruka, vikapangiska kuti vintu viŵe vyakusuzga kwa iwo. Paumaliro pake, mu cirimika ca 607 B.C.E., Yehova wakazomerezga Ŵababulone kuparanya ufumu wa Yuda, msumba wa Yerusalemu, na tempele lakutumbikika ilo likaŵa mu msumba uwu. Cifukwa wuli? “‘Cifukwa mulije kupulikira mazgu ghane, wonani, nditi ndiceme mafuko ghose ghaku mpoto, wakuti Yehova, na Nebukadrezar, themba la Babulone, muteŵeti wane, nditi ndize naŵo ku caru cino na ku ŵantu ŵake, na ku mafuko ghose zingirizge; nditi ndiŵaparanye nkanira, kuŵazgora cakuzukumiska, na cihoyelero, na pasulo la mtatakuya.’” (Yeremiya 25:8, 9) Mwee, naco ncakufumapo ciheni ca kukana kusopa kutuŵa!

Ciyerezgero Ciweme Cakuti Tirondezge

Kulwande linyake, Yesu Kristu kuti wakasambizganga waka Dango Lakakhaliro pera cara kweniso wakaŵika ciyerezgero ciweme mwa kulirondezga. Iye wakapwerereranga umoyo wa ŵanyake. (Mateyu 9:36; 14:14; Luka 5:12, 13) Zuŵa linyake, pafupi na msumba wa Nayini, Yesu wakawona cokoro cakusweka mtima ico cikaŵa mu gulu la ŵantu awo ŵakayegha nyifwa ya mwana wake yekha musepuka. Nkani ya mu Baibolo yikuyowoya kuti: “Fumu yikati yamuwona, yikamulengera lusungu.” (Luka 7:11-15) Mwakuyana na Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words, mazgu ghakuti “yikamulengera lusungu,” ghakung’anamura “kusuzgika comene mu mtima.” Iye wakamanya citima ico cokoro cira cikaŵa naco, ndipo ici cikamupangiska kuti wacitepo kantu kuti wamazge citima cake. Mwee, naco ncimwemwe ico cokoro ici cikaŵa naco peneapo Yesu wakawuska mwana musepuka yura na ‘kumupereka ku ŵanyina’!

Paumaliro pake, mwakukolerana na khumbo la Ciuta, Yesu wakasuzgika na kupereka umoyo wake sembe mwakuti ŵantu ŵafwatuke ku wuzga wa nyifwa na kwananga. Ici cikaŵa ciyerezgero ciweme comene ca kukhala mwakukolerana na Dango Lakakhaliro.—Mateyu 20:28; Yohane 15:13; Ŵahebere 4:15.

Ŵantu Awo Ŵakugwiriskira Ncito Dango Lakakhaliro

Kasi ŵalipo ŵantu mu nyengo yithu awo ŵakukhala nadi mwakukolerana na Dango Lakakhaliro? Enya, nanga mungaŵa munyengo ya masuzgo. Mwaciyerezgero, mukati mu Nkondo ya Ciŵiri ya Caru Cose ku Nazi Germany, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakasunga cigomezgo cawo mwa Ciuta na kutemwa ŵazengezgani ŵawo ndipo ŵakakana kuswa Dango Lakakhaliro. Nangauli Boma likaciskanga ŵantu kutinka Ŵayuda, Ŵakaboni ŵakarutirizga kurondezga Dango Lakakhaliro. Nanga kungaŵa ku misasa yakutambuzgirako, ŵakarutirizga kupwererera ŵanyawo, kugaŵana nawo vyakurya awo ŵakaŵavya, nangauli vikaŵa vyakusoŵa, kwali ŵaŵe Ŵayuda panji cara. Ndiposo, nangauli Boma likaŵapa languro la kukoma ŵanji, ŵakakana kucita nteura, nga ni umo iwo ŵakakhumbiranga kuti ŵaleke kukomeka na ŵanyawo. Ŵakatenge ŵakomenge wuli ŵantu awo ŵakeneranga kuŵatemwa nga iwo ŵene? Cifukwa ca kukana kwawo, ŵanandi ŵakatumizgika ku misasa yakutambuzgirako, ndipo ŵanji ŵakakomeka.—Mateyu 5:43-48.

 Penepapo mukuŵazga nkani iyi, mukwandula na ciyerezgero cinyake ca milimo ya Dango Lakakhaliro. Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakumanya kuti mazuŵa ghano ŵantu ŵanandi ŵalije cilindizga na wovwiri. Cifukwa ca ici, Ŵakaboni mwakujipereka ŵakovwira ŵanji kusambira za cilindizga na urongozgi wakovwira uwo wuli mu Baibolo. Vyose ivi ncigaŵa ca ncito yakusambizga iyo yikucitika pacaru cose capasi. Cakufumapo cake? Nga ni umo kukayowoyekerathu pa Yesaya 2:2-4, “ŵantu ŵanandi,” ŵakujumpa mamiliyoni ghankonde na limoza pacaru cose, ‘ŵasambizgika ntowa za Yehova na kwenda mu mendero ghake.’ Mwakuyerezgera, iwo ŵasambira ‘kufura malupanga ghaŵo kuti ghazgoke vyakulimira, na mikondo yawo kuyizgora vimphopo.’ Ŵasanga mtende na cimango munyengo ya masuzgo iyi.

Wuli Kuyowoya za Imwe?

Khalani danga cete kwanyengo yicoko waka na kughanaghanira za urwirwi na masuzgo agho ŵantu ŵakumana nagho cifukwa ca kusurako Dango Lakakhaliro kwambira pa cigaruka ico Satana Diabolosi wakambiska mu Edeni. Yehova wakukhumba kunozgaso vintu kuti viŵe nga ni umo vikaŵira pakudanga. Mwauli? “Ceneici ndico cifukwa Mwana wa Ciuta wakavumbukwira, mwakuti waparanye milimo ya Satana.” (1 Yohane 3:8) Ici cizamucitika mu Ufumu wa Ciuta, mu mawoko gha Yesu Kristu, mweneuyo wakasambizganga na kukhala mwakukolerana na Dango Lakakhaliro.—Salmo 37:9-11; Daniel 2:44.

Themba Davide likayowoya kuti: “Nkaŵa mwanici ndipo sono ndiri mucekuru, kweni ndirije kuwona murunji kuti wasidika, panji mpapu yake kuromba vyakurya. Madazi ghose wakucita cifundu, na kubwereka; ŵana ŵake mbakutumbikika.” (Salmo 37:25, 26) Kasi mukuzomerezga cara kuti ŵantu ŵanandi lero ŵakujiwunjikira na kupoka cuma ca ŵanyawo mu malo mwa ‘kucita cifundu na kubwerekeska’? Mwambura kukayika, kurondezga Dango Lakakhaliro kukwiziska mtende weneco na cimango cifukwa kukupangiska yunji kusangwa na vitumbiko sono na muntazi pasi pa Ufumu wa Ciuta. Ufumu wa Ciuta uzamumazga uryezi wose na uheni pacaru capasi na kwiziska caru cipya ico cizamunjira mu malo mwa caru cakuvunda ici cakuwusika na ŵantu. Pamanyuma pake, ŵantu wose ŵazamusangwa kukhala mwakukolerana na Dango Lakakhaliro.—Salmo 29:11; 2 Petros 3:13.

[Vithuzithuzi pa peji 4, 5]

Yesu Kristu kuti wakasambizganga waka Dango Lakakhaliro pera cara kweniso wakaŵika ciyerezgero ciweme mwa kulirondezga

[Cithuzithuzi pa peji 7]

Kurondezga Dango Lakakhaliro kukwiziska mtende weneco na cimango