‘Sambirani kwa Ine’

“Jitorerani goriwori lane, ndipo musambire kwa Ine; cifukwa ndine wakuzika na wakujipepura mu mtima: ndipo muti musangenge kuvukuka ku mizimu yinu.”—MATEYU 11:29.

1. Ncifukwa wuli para tisambirenge kwa Yesu tiŵenge na umoyo uwemi na wacandulo?

 NYENGO zose Yesu Kristu wakacitanga vintu, kughanaghana, na kusambizga mwakwenelera. Nyengo iyo wakakhalira pano pasi yikaŵa yicoko, kweni wakakondwa na ncito iyo wakacitanga, ndipo wakaŵa wacimwemwe nyengo zose. Wakapanga ŵasambiri na kuŵasambizga umo ŵakenera kusopera Ciuta, kutemwa ŵantu, na kutonda caru. (Yohane 16:33) Wakazuzga mitima yawo na cigomezgo na ‘kuŵavumbulira umoyo na kuwura-kuvunda mu ivangeli.’ (2 Timote 1:10) Usange mukujiwona kuti ndimwe yumoza wa ŵasambiri ŵake, kasi mukughanaghana kuti kuŵa musambiri kukung’anamuraci? Para tiwonenge ivyo Yesu wakayowoya za ŵasambiri, timanyenge umo tingakhalira na umoyo uwemi. Ici cikusazgapo kurondezga kaghanaghaniro kake na kugwiriskira ncito visambizgo vyake.—Mateyu 10:24, 25; Luka 14:26, 27; Yohane 8:31, 32; 13:35; 15:8.

2, 3. (a) Kasi cikung’anamuraci kuŵa musambiri wa Yesu? (b) Cifukwa wuli ncakuzirwa kujifumba kuti: ‘Kasi ine nili musambiri wanjani?’

² Mu Malemba gha Cikristu gha Cigiriki, lizgu ilo likung’anamurika kuti “musambiri” comene-comene likung’anamura muntu uyo maghanoghano ghake ghose ghali pa cintu cinyake, panji muntu uyo wakusambira. Lizgu lakuyana nalo ni ilo liri pa lemba leneilo lakakilira mutu wa nkani iyi la Mateyu 11:29: “Jitorerani goriwori lane, ndipo musambire kwa Ine; cifukwa ndine wakuzika na wakujipepura mu mtima: ndipo muti musangenge kuvukuka ku mizimu yinu.” Inya, musambiri ni muntu uyo wakusambizgika. Makani ghawemi kanandi yakugwiriskira ncito lizgu lakuti “musambiri” kung’anamura ŵarondezgi ŵakutemweka ŵa Yesu, awo ŵakendanga nayo apo wakapharazganga ndipo ŵakasambizgika na iyo. Ŵantu ŵanyake ŵakasambiranga kwa Yesu mwakubisirizga. (Luka 6:17; Yohane 19:38) Awo ŵakalemba Makani ghawemi  nawo ŵakayowoyaso za “ŵasambiri ŵa Yohane [Mbapatizi] na ŵa Ŵafarisi.” (Marko 2:18) Pakuti Yesu wakacenjezga ŵarondezgi ŵake kuti “ŵacenjere . . . na kusambizga kwa Ŵafarisi,” ipo tingajifumba kuti: ‘Kasi ine nili musambiri wanjani?’—Mateyu 16:12.

³ Usange ndise ŵasambiri ŵa Yesu, usange tasambira kwa iyo, ipo ŵanyithu ŵakwenera kupumuzgika mwauzimu para ŵali nase pamoza. Ŵakwenera kuwona kuti tili ŵakuzika na ŵakujiyuyura mu mtima. Usange tili na mulimo wa kulaŵilira ŵanyithu pa ncito, usange ndise ŵapapi, panji para tikupwererera mberere mu mpingo Wacikristu, kasi awo ŵali pasi pithu ŵakuwona kuti tikucita nawo makora nga ni umo Yesu wakacitiranga?

Umo Yesu Wakacitiranga na Ŵantu

4, 5. (a) Cifukwa wuli ncipusu kumanya umo Yesu wakacitiranga nawo ŵantu awo ŵakaŵa na vyakumara-mahara? (b) Kasi ncakucitika wuli ico Yesu wakakumana naco apo wakaryanga cakurya mu nyumba ya Mufarisi?

⁴ Tikwenera kumanya umo Yesu wakacitiranga na ŵantu, comene-comene awo ŵakaŵa na vyakumara-mahara vikuru. Ncakusuzga yayi kumanya nkani iyi cifukwa Baibolo likuyowoya za ŵantu ŵanandi awo Yesu wakakumana nawo, ŵanyake ŵa iwo ŵakasuzgikanga comene. Tiwonengeso Ŵafarisi—ŵarongozgi ŵa cisopo ca Ciyuda umo ŵakacitiranga na ŵantu awo ŵakaŵa na vyakumara-mahara vyakuyana waka. Mpambano yake yiwonekenge makoraghene.

⁵ Apo Yesu wakaŵa pa ulendo wa kukapharazga ku Galileya mu 31 C.E., “yumoza wa Ŵafarisi wakamucema [Yesu] kuti wakarye nayo.” Yesu wakazomera. “Ndipo wakanjira mu nyumba ya Mufarisi wakakhala pa kurya. Ndipo wonani, mwanakazi wa mu muzi, uyo ngwakwananga; wakati wamanya kuti [Yesu] wakhala pa kurya mu nyumba ya Mufarisi, wakiza na mafuta ghakununkira mu supa ya sangalawe, ndipo pakwimirira ku marundi ghake kunyuma, na kulira masozi, wakamba kunyevya marundi ghake na masozi, wakaghafyuranga na sisi la mutu wake, ndipo wakafyofyontanga marundi ghake, na kughaphakazga na mafuta.”—Luka 7:36-38.

6. Kasi mwanakazi uyo wakaŵa ‘wakwananga’ wakanjira wuli mu nyumba ya Mufarisi?

⁶ Kasi mungaghanaghanira za cakucitika ici? Buku linyake likuti: “Mwanakazi (v.37) wakasangirapo mwaŵi mwakuyana na mitheto ya kumalo kura, yeneiyo yikazomerezga ŵantu ŵanjara kuruta ku ciphikiro mwakuti ŵakapike vyakurya ivyo vyakhalako.” Mutepanyake lekani muntu wakanjiranga mu nyumba kwambura kucemeka. Panyake pakaŵaso ŵanyake awo ŵakalindiliranga kurya makombo para ŵantu ŵamara kurya. Ndipouli, kacitiro ka mwanakazi uyu kakaŵa kanyake comene. Iye wakakhala waka dukuma cara kulindirira ŵantu kuti ŵamare kurya. Iye wakaŵa nadi na lumbiri luheni, wakamanyikwa pose-pose kuti wakaŵa ‘wakwananga,’ ndipo Yesu nayo wakamanya kuti ‘zakwananga zake zikaŵa zinandi.’—Luka 7:47.

7, 8. (a) Usange ise tiŵengepo pa cakucitika ca pa Luka 7:36-38, kasi mphanyi tikacita wuli? (b) Kasi Simone wakatepo wuli?

⁷ Yerezgerani kuti mukaŵapo pa nyengo yira, ndimwe Yesu. Kasi mphanyi mukacita wuli? Kasi mukatenge mukwiyenge usange mwanakazi uyu wizenge kwa imwe? Kasi cakucitika cira mphanyi cikamukhwaskani wuli? (Luka 7:45) Kasi mukatenge munyanyarenge?

⁸ Usange imwe muŵenge yumoza wa ŵalendo awo ŵakiza mu nyumba, kasi kaghanaghaniro kinu kakatenge kayanenge waka na ka Simone Mufarisi? “Mufarisi uyo wakamucema [Yesu] para wakawona ceneici, wakayowoya mu mtima wake, wakati, ‘Muntu uyu, nga waŵenge ncimi, mphanyi wamanya mwanakazi uyu na umo wariri, uyu wakumukhwaska, kuti ngwakwananga.’” (Luka 7:39) Mwakupambana na kaghanaghaniro ka Mufarisi, Yesu wakaŵa muntu walusungu. Wakamanya nkaro yiheni ya mwanakazi ndipo wakamanya dandaulo lake. Tikumanya yayi umo mwanakazi yura wakambira mikhaliro yiheni. Usange wakaŵa nadi muzaghali, kuyowoya unenesko ŵanarumi ŵa mu tawuni yira, awo ŵakaŵa Ŵayuda ŵakusopa, ŵakamovwira cara napacoko-pose.

9. Kasi Yesu wakatepo wuli, ndipo ncivici cikacitika paumaliro pake?

⁹ Khumbo la Yesu likaŵa lakuti wamovwire mwanakazi yura. Yesu wakati kwa iye: “Zakwananga  zako zagowokereka.” Wakamuphaliraso kuti: “Cipulikano cako cakuponoska; rutanga mu mtende.” (Luka 7:48-50) Apa ndipo nkani iyi yikamalira. Muntu munyake wangakana kuti Yesu wakamucitira vinandi yayi mwanakazi yura. Kweni awonani, Yesu wakamutumbika na kumuphalira kuti warutenge mu mtende. Kasi mukughanaghana kuti mwanakazi yura wakaweleraso ku ntowa yake yiheni? Nangauli tikumanya makora yayi, kweni wonani ivyo Luka wakuyowoya. Yesu wakendendekanga “mu mizi na mu vikaya, na kupharazga na kuwuzga makani ghaweme gha Ufumu.” Luka wakuyowoyaso kuti “ŵanakazi ŵanji” ŵakaŵa na Yesu na ŵasambiri ŵake, ndipo “[ŵanakazi] ŵakaŵateŵeteranga na cuma cawo.” Kuyowoya unenesko, mwanakazi wakurapa yura nayo wakaŵa pa gulu ili, wakatozgeka, wakamba kucita uteŵeti na njuŵi yituŵa, uteŵeti uwo ukukondweska Ciuta, ndiposo wakamutemwa comene Ciuta.—Luka 8:1-3.

Mpambano Pakati pa Yesu na Ŵafarisi

10. Cifukwa wuli nciwemi kusanda nkani ya Yesu na mwanakazi uyo wakiza pa nyumba ya Simone?

¹⁰ Kasi tingasambirapo vici pa nkani yanadi iyi? Yikutikhwaska comene, ni ntena yayi? Jiyerezgerani kuti mukaŵamo mu nyumba ya Simone. Kasi mphanyi mukacita wuli? Kasi ntena mukacita nga ni umo Yesu wakacitira, panji mphanyi mukacitako pacoko nga ni Mufarisi yura? Yesu ni Mwana wa Ciuta, mwanteura tingacita mwakuyana ndendende cara na umo wakacitira. Kweniso, tingatemwa yayi kuŵa nga ni Simone Mufarisi. Mbacoko comene ŵangatemwa ivyo Ŵafarisi ŵakacitanga.

11. Ncifukwa wuli tingatemwa cara kuŵa nga Mbafarisi?

¹¹ Mwakuyana na ivyo Baibolo likuyowoya na ukaboni wa mu mabuku yanyake, tingawona kuti Ŵafarisi ŵakajitemwanga comene nga kuti ŵakamanyanga vinandi vya kakhaliro ka ŵantu. Ŵakapulikiskanga yayi kuti Dango la Ciuta likaŵa lipusu na lakupulikikwa makora. Palipose apo Dango likawonekanga kuŵa lambura kudunjika, iwo ŵakaŵikangapo dango lawo mwakuti muntu waleke kucita vintu mwakuyana na umo njuŵi yake yikumuphalirira. Ŵarongozgi ŵacisopa aŵa ŵakapanga marango yawo na yawo mu nkani zose, nanga zingaŵa zawakawaka. a

12. Kasi Ŵafarisi ŵakajiwonanga nga mbantu wuli?

¹² Jesephus, uyo ni Muyuda wakumanya mdauko wa mu virimika vya mu handiredi lakwamba, wakayowoya kuti Ŵafarisi ŵakajiwonanga nga mbantu ŵalusungu, ŵakuzika, ŵambura kusankana mtundu, ndiposo kuti wose ŵakumanya ivyo ŵakacitanga. Kuyowoya unenesko, ŵanyake ŵa iwo ndimo nadi ŵakacitiranga. Mutepanyake imwe mukughanaghana za Nikodemo. (Yohane 3:1, 2; 7:50, 51) Nyengo yikati yajumpapo, ŵanyake ŵakamba kurondezga ntowa yiwemi ya Cikristu. (Milimo 15:5) Kuyana na Ŵayuda ŵanyake, nga Mbafarisi, mpostole Paulos wakalemba kuti: “Ŵali na mwampu kwa Ciuta, kweni kwakulingana na kumanya cara.” (Ŵaroma 10:2) Ndipouli, Makani ghawemi ghakurongora kuti ŵantu-bweka ŵakawonanga Ŵafarisi kuti mbantu ŵakujitemwa, ŵakujitukumura, ŵankaza, ŵakudelera ŵantu, ŵakujiwona nga mbarunji, na ŵakupenjerezga vifukwa.

Umo Yesu Wakacitiranga Vintu

13. Kasi Yesu wakayowoyaci za Ŵafarisi?

¹³ Yesu wakacenya ŵalembi na Ŵafarisi kuti mbaryarya. ‘Ŵakukaka nthundu zizitu na zakupyora pa kuziyeya, ndipo ŵakuziŵika pa viŵeya vya ŵantu; kweni ŵeneco kuti ŵakukhumba kuzikhwaska na munwe waŵo cara.’ Inya, katundu wakaŵa muzito, goriwori nalo ilo ŵakaŵika pa ŵantu likaŵa linonono. Yesu wakarutizga kucenya ŵalembi na Ŵafarisi kuti ni “vindere.” Muntu uyo ncindere ngwakofya comene pa muzi. Yesu wakacenyaso ŵalembi na Ŵafarisi kuti ‘mbarongozgi  ŵaciburumutira’ cifukwa cakuti ‘ŵakureka vikuru vya Marango, kweruzga, na lusungu, na cipulikano.’ Ninjani wakatenge watemwenge Yesu usange waŵenge na mtima wa nga Mbafarisi?—Mateyu 23:1-4, 16, 17, 23.

14, 15. (a) Kasi kukavumburaci za mukhaliro wa Ŵafarisi apo Yesu wakarya pamoza na Mateyu Levi? (b) Ni sambiro wuli lakuzirwa ilo tikusambira pa nkani iyi?

¹⁴ Waliyose uyo wakuŵazga ivyo vili mu Makani ghawemi wangawona umo Ŵafarisi ŵakaŵira na jiso liheni pa ŵantu. Pamanyuma pakuti Yesu wacema Mateyu Levi, uyo wakasonkeskanga msonko, Levi wakacitira Yesu ciphikiro cikuru. Nkani iyo yikuti: “Ŵafarisi na ŵalembi ŵaŵo ŵakadinginyikiranga ŵasambiri ŵake, ŵakati, ‘Cifukwa ncici mukurya na kumwa pamoza na ŵamsonko na ŵakwananga?’ Ndipo Yesu wakazgora wakanena naŵo, . . . ‘Kuti ndiri kwiza kucema ŵarunji cara, kweni ŵakwananga kuti ŵang’anamuke.’”—Luka 5:27-32.

¹⁵ Levi wakapulikiska mazgu agho Yesu wakayowoya pa zuŵa lira: “Rutaninge mukasambire ici cakuti, ‘Lusungu ndilo nkukhumba, sembe cara.’” (Mateyu 9:13) Nangauli Ŵafarisi ŵakayowoyanga kuti ŵakugomezga ivyo ŵaprofeti Ŵacihebere ŵakalemba, kweni ŵakazomerezga cara mazgu agha gha pa Hoseya 6:6. Ŵafarisi ŵakawonanga kuti nanga ŵangaleka kucita lusungu, kweni ŵaleke kuswa mitheto yawo ya mu cikaya. Waliyose wa ise wajifumbe kuti: ‘Kasi ine nili na lumbiri lwa kudemelera pa marango yanyake, nga ni marango ayo yakukhumbikwira muntu kugwiriskira ncito njuŵi yake? Panji, kasi ŵanyane  ŵakuniwona kuti ndine muntu walusungu na wacitemwa?’

16. Kasi Ŵafarisi ŵakacitanga wuli, ndipo ise tingacita wuli kuti tileke kuŵa nga ndiwo?

¹⁶ Nyengo zinandi Ŵafarisi ŵakanenanga muntu pa kafukwa kacoko comene. Ŵakafumbisiskanga ubudi wuliwose uwo muntu wacita. Kanandi ŵakacitiskanga ŵantu kukhala mwawofi, kuŵakumbuska za maubudi yawo. Ŵafarisi ŵakaŵa maso pakupereka cakhumi nga ni sabola na muncesi. Ŵakajiwoneskanga nga ŵakusopa mu kavwaliro kawo ndipo ŵakaphaliranga ŵantu kuti nawo ndimo ŵacitirenge. Kuyowoya unenesko, usange tikukhumba kuti milimo yithu yiyane na ya Yesu, ipo nyengo zose tileke kuwona maubudi ya ŵanyithu.

Kasi Yesu Wakamazganga Wuli Vyakumara-mahara?

17-19. (a) Longosorani umo Yesu wakamazgira cakumara-mahara ico mphanyi cikawuska viwawa vyazanimuwone. (b) Ncivici cikapangiska cakumara-mahara ici kuŵa ciheni na cakufipiska mtima? (c) Usange imwe muŵengepo apo mwanakazi yura wakakhwaska Yesu, kasi mphanyi mukacita wuli?

¹⁷ Yesu wakapambana comene na Ŵafarisi umo wakamazgiranga vyakumara-mahara. Awonani umo Yesu wakamazgira cakucitika cinyake ico cikatenge ciwuskenge viwawa vikuru. Cakucitika ici nca mwanakazi uyo wakasururanga ndopa kwa virimika 12. Mungaŵazga nkani iyi pa Luka 8:42-48.

¹⁸ Marko wakuti mwanakazi yura ‘wakawopa na kutentema.’ (Marko 5:33) Cifukwa wuli wakatentema? Cifukwa ncakuti wakamanya kuti wakaswa Dango la Ciuta. Kuyana na Leviticus 15:25-28, mwanakazi uyo wakasururanga ndopa wakaŵa wakufipirwa mupaka apo suzgo iyi yikatenge yimalirenge, kweniso kusazgapo sabata yimoza. Cilicose ico wakakhwaskanga ndiposo muntu waliyose uyo wamukhwaska nayo wakafipirwanga. Mwanakazi yura kuti wamukhwaske Yesu, wakenera kujiphapatizga mu cigulu ca ŵantu. Para tikuŵazga nkani iyo yikacitika virimika 2,000 ivyo vyajumpa, citima cikutikora umo mwanakazi yura wakasuzgikira.

¹⁹ Usange imwe muŵengepo pa zuŵa lira, kasi mphanyi mukawona wuli cakucitika ici? Kasi mphanyi mukayowoyapo vici? Awonani kuti Yesu wakamulengera lusungu, wakarongora citemwa, na kumughanaghanira, ndiposo Yesu kuti wakayowoyaposo cara za Dango ilo wakaswa.—Marko 5:34.

20. Usange Ŵakristu ŵaŵenge pasi pa dango ilo liri pa Leviticus 15:25-28, kasi mphanyi tili na cakumara-mahara wuli?

²⁰ Kasi tingasambirapo kantu pa cakucitika ici?  Tiyerezgere kuti ndimwe mbali murara mu mpingo. Ndiposo, tiyerezgere kuti Ŵakristu lero ŵaŵenge pasi pa dango ilo liri pa Leviticus 15:25-27, mbwenu mudumbu Wacikristu waswa dango ili, mdumbu nkongono guluru-ru-ru, wasoŵa cakucita. Kasi imwe mungacitapo vici? Kasi mungamukhozga soni mwa kumucenya pawumba? Mungayowoya kuti: “Yayi, ine ningacita ntena yayi! Nirondezgenge ciyerezgero ca Yesu, ningayezgayezga kuti nimucitire citima, nirongorenge citemwa, na kumughanaghanira.” Oho, ico nciwemi nadi! Kweni suzgo yagona pa kucita nadi, kurondezga ciyerezgero ca Yesu.

21. Kasi Yesu wakasambizgaci pakuyowoya za Dango?

²¹ Kuyowoya unenesko, ŵantu ŵakafwatukanga na Yesu, ŵakapumuzgikanga ndipo ŵakakhozgekanga. Apo Dango la Ciuta likayowoyanga mwakudunjika, likaŵanga nga ni umo liriri. Usange likayowoyanga mwacisanisani, ŵantu ŵakagwiriskiranga ncito njuŵi yawo ndipo ŵakarongoranga umo ŵakatemweranga Ciuta mwakuyana na ivyo ŵasanka kucita. Dango la Ciuta likaŵapa mwaŵi wakuti ŵathute makora. (Marko 2:27, 28) Ciuta wakatemwanga ŵantu ŵake, nyengo na nyengo wakaŵacitiranga viwemi, ndipo wakaŵalengeranga citima apo ŵakatondekanga kufiska ivyo ŵakeneranga kucita. Yesu nayo ndimo wakacitiranga ntena.—Yohane 14:9.

Uwemi wa Visambizgo vya Yesu

22. Kasi ŵasambiri ŵakaŵa na kaghanaghaniro wuli pamanyuma pakuti ŵasambira kwa Yesu?

²² Awo ŵakapulikira Yesu na kuŵa ŵasambiri ŵake ŵakawona unenesko wa mazgu ghake ghakuti: “Goriwori lane ndipusu, na katundu wane ndi muyuyu.” (Mateyu 11:30) Iwo ŵakajiwona kuti mbakufyenyeka cara, mbakusinginika cara, panji kuneneka. Ŵakaŵa ŵanangwa, ŵakukondwa, ndipo ŵakatemwa comene Ciuta na ŵanyawo. (Mateyu 7:1-5; Luka 9:49, 50) Ŵakasambira kwa Yesu kuti kuŵa murongozgi pa vintu vyauzimu kukukhumbikwira kupumuzga ŵanyako, kurongora mtima wakujiyuyura.—1 Ŵakorinte 16:17, 18; Ŵafilipi 2:3.

23. Kasi ŵasambiri ŵakasambira sambiro wuli lakuzirwa umo ŵakaŵira na Yesu, ndipo kukaŵawovwira kumanya vici?

²³ Mwakusazgirapo, ŵanandi ŵakakondwa kukhalirira mwa Kristu na kurongora mtima uwo wakaŵa nawo. Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Nga ndi umo Ŵadada ŵanditemwera Ine, ndimo nane ndamutemwerani imwe: khalirirani mu kutemwa kwane. Usange mukusungirira marango ghane, muti mukhalirirenge mu kutemwa kwane; umo Ine ndasungirira marango gha Ŵadada, ndipo nkukhalirira mu kutemwa kwawo.” (Yohane 15:9, 10) Ŵasambiri ŵara kuti ŵacite makora uteŵeti wa Ciuta, nyengo na nyengo ŵakeneranga kugwiriskira ncito ivyo ŵakasambira kwa Yesu, pose paŵiri, kupharazga na kusambizga pakweru makani ghawemi gha Ciuta na kucitira viwemi mbumba yawo na mabwezi yawo. Penepapo ŵakasazgikiranga na kupanga mipingo yinandi, nyengo na nyengo ŵakeneranga kukumbuskana kuti ntowa iyo Yesu wakacitiranga vintu yikaŵa yiwemi nkanira. Ivyo wakasambizga vikaŵa vyaunenesko, ndipo umoyo uwo ŵasambiri ŵakawona mwa Yesu ukaŵa umoyo wakudokeka nadi.—Yohane 14:6; Ŵaefeso 4:20, 21.

24. Nciyerezgero wuli ca Yesu ico tikwenera kurondezga?

²⁴ Penepapo mukughanaghanira za fundo zinyake izo tadumbiskana, kasi mukuwona ntowa izo munganyolorera pakucita vintu? Kasi mukuzomerezga kuti nyengo zose Yesu wakaghanaghananga, kusambizga, na kucita vintu mwakwenelera? Usange ni ntena, ipo namwe murondezgani. Mazgu ghake ghawemi kwa ise ngakuti: “Para mukumanya vyeneivi, muli ŵa mwaŵi usange mukuvicita.”—Yohane 13:17.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Muzgorenge Wuli?

• Kasi cikung’anamuraci kwa imwe kuŵa musambiri wa Yesu?

• Kasi Yesu wakacitanga nawo wuli ŵantu?

• Kasi tingasambirapo vici mwakuyana na umo Yesu wakasambizgiranga?

• Kasi pakaŵa mpambano wuli pakati pa Ŵafarisi na Yesu?

[Mafumbo]

[Vithuzithuzi pa peji 15, 16]

Mwee, nayo ni mpambano pakati pa kaghanaghaniro ka Yesu na Ŵafarisi!