Rutilirani Kurongora Uweme
Rutilirani Kurongora Uweme
‘Cipasi ca ungweru ciri mu uweme wose na urunji na unenesko.’—ŴAEFESO 5:9.
1. Kasi ŵantu ŵanandi lero ŵakurongora wuli kuti ŵakukolerana na Salmo 31:19?
CINTU ciweme nkanira ico muntu waliyose wangacita ndico kupereka ucindami kwa Yehova. Ŵantu ŵanandi lero ŵakucita ici mwa kurumba Ciuta cifukwa ca uweme wake. Nga Mbakaboni ŵa Yehova, na mtima umoza tikukolerana na wamasalmo uyo wakimba kuti: “Nawo mbukuru wa uweme winu, uwo mwaŵikira awo ŵakumopani”!—Salmo 31:19.
2, 3. Ncivici cingacitika usange nkaro yithu yikukolerana cara na ncito ya kupanga ŵasambiri?
2 Kopa kukwiyiska Yehova kukutituma kuti timurumbe cifukwa ca uweme wake. Kukuticiska kuti ‘tiwonge Yehova, timutumbike, na kuthuwuska ucindami wa ufumu wake.’ (Salmo 145:10-13) Ndico cifukwa cake tikufwilirapo comene kupharazga Ufumu na kupanga ŵasambiri. (Mateyu 24:14; 28:19, 20) Enya, ncito yithu yakupharazga yikwenera kukolerana na nkaro yithu yiweme. Para nkaro yithu njiheni mbwenu titukiskenge zina lituŵa la Yehova.
3 Ŵantu ŵanandi ŵakuyowoya waka kuti ŵakusopa Ciuta, kweni nkaro yawo yili kutali na marango gha mu Mazgu gha Ciuta. Kuyana na ŵanyake awo ŵakhalanga mwakukolerana cara na ivyo ŵakapharazganga, mpostole Paulos wakalemba kuti: “Wa mweneiwe ukusambizga munyako, kasi ulive kujisambizga wamwene? Iwe ukupharazga kuti muntu wareke kwiba, kasi wamwene ukwiba? Iwe ukunena kuti muntu wareke kureŵa, kasi wamwene ukureŵa? . . . Zina la Ciuta likutukika mu ŵamitundu cifukwa ca imwe, nga ndi umo kuli kulembekera.”—Ŵaroma 2:21, 22, 24.
4. Kasi nkaro yithu yiweme yili na vyakufumapo wuli?
4 Mumalo mwa kutukiska zina la Yehova, ise tiyezgeyezge kulicindika kwizira mu nkaro yithu. Kacitiro aka kali na vyakufumapo viweme pa awo ŵali kuwaro kwa mpingo Wacikristu. Ndiposo, nkaro yiweme yikutovwira kucetamiska awo ŵakutiyowoyera viheni. (1 Petros 2:15) Kuruska vyose, nkaro yithu yiweme yikuguzira ŵantu ku gulu la Yehova, na kuŵapa mwaŵi wakuti ŵamucindike na kuzakaŵa na umoyo wandanda.—Milimo 13:48.
5. Ni mafumbo wuli agho tikwenera kughasanda?
5 Pakuti tili ŵantu ŵakwananga, kasi tingaŵambara wuli nkaro iyo yingakhozga soni Yehova na kukhuŵazga awo ŵakupenja unenesko? Ndiposo, kasi tingacita wuli kuti tirongore uweme?
Cipasi ca Ungweru
6. Ni nji yinyake mwa “milimo yambura vipasi ya cisi,” kweni Ŵakristu ŵakwenera kuŵa na cipasi wuli?
6 Nga Mbakristu ŵakujipatulira, pali cintu cinyake ico cikutovwira kuŵambara “milimo yambura vipasi ya cisi.” Iyi ni milimo yakutukiska zina la Ciuta, ndipo yikusazgapo utesi, unkungu, kutuka, nkani za kugonana, ukari, milangwe, na uroŵevu. (Ŵaefeso 4:25, 28, 31; 5:3, 4, 11, 12, 18) Mumalo mwa kunjira mu milimo iyi, ise tikwenera ‘kwenda nga mbana ŵa ungweru.’ Mpostole Paulos wakayowoya kuti ‘cipasi ca ungweru ciri mu uweme wose na urunji na unenesko.’ (Ŵaefeso 5:8, 9) Mwanteura, para tendenge mu ungweru, apo ndipo pekha tingarongora uweme. Kweni, kasi uwu ni ungweru wa mtundu wuli?
7. Kasi tikwenera kucitaci kuti tirutilire kurongora cipasi ca uweme?
7 Nangauli tili ŵantu ŵakwananga, kweni tingarongora uweme usange tikwenda mu ungweru wauzimu. Wamasalmo wakimba kuti: “Mazgu ghinu ndi nyali ku marundi ghane na muliko wa mu ntowa yane.” (Salmo 119:105) Usange tikukhumba kurongora ‘cipasi ca ungweru’ kwizira mu “uweme wose,” ipo nyengo na nyengo tigwiriskire ncito ungweru wauzimu uwo wuli mu Mazgu gha Ciuta. Cipasi ici cikukonkoskeka mu mabuku gha Cikristu, ndipo kanandi cikulongosoreka pa maungano ghithu. (Luka 12:42; Ŵaroma 15:4; Ŵahebere 10:24, 25) Tikweneraso kurondezga mwakupwererera ciyerezgero na visambizgo vya Yesu Kristu uyo ni “kungweruka kwa caru” na “kugadima kwa ucindami wa [Yehova].”—Yohane 8:12; Ŵahebere 1:1-3.
Cipasi ca Mzimu
8. Ncifukwa wuli tingarongora uweme?
8 Kuyowoya unenesko, ungweru wauzimu ukutovwira kuti tirongore uweme. Mwakusazgirapo, tili na mwaŵi wa kurongora mukhaliro uwu cifukwa tikurongozgeka na mzimu utuŵa wa Yehova. Uweme ncigaŵa cimoza ca ‘cipasi ca mzimu.’ (Ŵagalatiya 5:22, 23) Usange tipulikirenge urongozgi wa mzimu utuŵa wa Yehova, mzimu upambikenge vipasi viweme mukati mwithu.
9. Kasi ni mwauli umo tingacitira mwakukolerana na mazgu gha Yesu gha pa Luka 11:9-13?
9 Khumbo lithu lakuti tikondweske Yehova mwa kurongora cipasi ca mzimu likwenera kutikhuŵirizga kucita mwakuyana na mazgu gha Yesu ghakuti: ‘Rombani, ndipo kuti kupikenge kwa imwe; penjani, ndipo muti musangenge; khung’uskani, ndipo kuti kujurikirenge imwe. Cifukwa yose uyo wakuromba wakupokera; ndipo uyo wakupenja wakusanga; ndipo uyo wakukhung’uska kuti kumujurikirenge. Ndi nju wa imwe uyo ndi wiske, para mwana wake wakuromba cingwa, wakumupa libwe? Panji somba, ndipo kuti wakumupa somba cara kweni njoka ndiyo? Panji wakuromba sumbi, kasi wakumupa kalizga? Nteura usange imwe, mwa [ŵakwananga na] ŵaheni, mukumanya kuŵapa ŵana ŵinu vyawanangwa viweme, asi comene kwakuruska Ŵawiskemwe ŵa kucanya ŵati ŵaŵapenge mzimu utuŵa aŵo ŵakuŵaromba?’ (Luka 11:9-13) Tiyeni tirondezge urongozgi wa Yesu mwa kuromba mzimu wa Yehova mwakuti tirutilire kurongora cipasi cake ca uweme.
‘Citaninge Ico Nciweme’
10. Ni vigaŵa wuli vya uweme wa Yehova ivyo vili pa Exodus 34:6, 7?
10 Ungweru wauzimu wakufuma mu Mazgu gha Ciuta na covwiro ca mzimu utuŵa, vingatovwira ‘kucita ico nciweme.’ (Ŵaroma 13:3) Tikusambira vinandi umo tingarondezgera uweme wa Yehova kwizira mu sambiro la Baibolo lanyengo zose. Nkani iyo yajumpa yikarongora vigaŵa vinyake vya uweme wa Ciuta uwo wuli mu mazgu agho Moses wakapulika. Mazgu agha ghali pa Exodus 34:6, 7, penepapo pakuti: ‘Yehova, Yehova, Ciuta wa lusungu na ucizi, wakukuntirapo, wakuzara na [“wezi,” NW] na unenesko, wakusungira ŵantu vikwi wezi, wakugowokera kwananga na majuvyo na uheni kweni nta tiwamuleke waka uyo wasuskika na mlandu.’ Kuweleramoso vigaŵa ivi vya uweme wa Yehova kutovwirenge kuti ‘ticite ico nciweme.’
11. Pakumanya kuti Yehova ngwalusungu na waucizi, kasi ise tikwenera kucita wuli?
11 Mazgu agha ghakutikumbuska kuzirwa kwa kurondezga Yehova mwa kuŵa ŵalusungu na ŵaucizi. Yesu wakati: “Mba mwaŵi ŵa lusungu: pakuti ndiwo ŵati ŵacitikirenge lusungu.” (Mateyu 5:7; Luka 6:36) Pakumanya kuti Yehova ngwaucizi, tikuciskika kuti nase tiŵe ŵaucizi ku ŵanyithu kwizira mu milimo, kusazgapo awo tikuŵapharazgira. Kacitiro aka kakukolerana na urongozgi wa Paulos wakuti: “Mazgu ghinu ghaŵe na ucizi mazuŵa ghose, ghakulungika na mcere, kuti mumanye umo mukwenera kumuzgorera yumoza na yumoza.”—Ŵakolose 4:6.
12. (a) Cifukwa cakuti Ciuta ngwakukuntirapo, kasi tikwenera kucita wuli kurazga ku ŵanyithu? (b) Kasi wezi wa Yehova ukutituma kucitaci?
12 Cifukwa cakuti Yehova ngwakukuntirapo, khumbo lithu la ‘kucita ico nciweme’ likutituma kuti tizizipizge para Ŵakristu ŵanyithu ŵatibudira na kuŵika maghanoghano ghithu pa mikhaliro yiweme iyo ŵali nayo. (Mateyu 7:5; Yakobe 1:19) Wezi wa Yehova ukutituma kuti tirongore citemwa, nanga pangaŵa pa nyengo yakukwenyerezga. Inya, kucitira wezi ŵanyithu nkhwakukhumbikwa nkanira.—Zintharika 19:22.
13. Kasi tikwenera kucita wuli kuti tirongore kuti Yehova ‘ngwakuzara na unenesko’?
13 Pakuti Dada withu wakucanya ‘ngwakuzara na unenesko,’ tikwenera kucita vintu nga mbateŵeti ŵake ŵa mazgu gha unenesko. (2 Ŵakorinte 6:3-7) Vinyake mwa vintu vinkondi na viŵiri ivyo Yehova wakutinka ni “lulimi lwa utesi” na ‘kaboni mutesi uyo wakuthuta mvuci wa utesi.’ (Zintharika 6:16-19) Mwanteura, khumbo lithu lakuti tikondweske Ciuta latipangiska ‘kusezgapo utesi na kuyowoyeskana unenesko.’ (Ŵaefeso 4:25) Tingalekanga cara kurongora uweme mu ntowa yakuzirwa iyi.
14. Ncifukwa wuli tikwenera kugowokerana?
14 Mazgu gha Ciuta kwa Mose ghakweneraso kutipangiska kuŵa ŵakugowokerana cifukwa Yehova ngwakugowokera. (Mateyu 6:14:15) Ndipouli, Yehova wakulanga ŵakwananga awo ŵakuleka kurapa. Pacifukwa ici, tikwenera kurondezga uweme wake pa nkani ya kusunga mpingo kuŵa utuŵa mwauzimu.—Leviticus 5:1; 1 Ŵakorinte 5:11, 12; 1 Timote 5:22.
“Cenjerani Comene”
15, 16. Kasi urongozgi wa Paulos wa pa Ŵaefeso 5:15-19 ungatovwira wuli kuti tirutilire kucita uweme?
15 Kuti tirongore uweme nangauli tikukhala mu caru ico uheni wandana, tikwenera kuzuzgika na mzimu wa Ciuta na kucenjera umo tikwendera. Mwakuyana na nkani iyi, Paulos wakaphalira Ŵakristu ku Efeso kuti: ‘Cenjerani comene umo mukwendera, nga mbambura mahara cara, kweni nga mba mahara; ŵakujiwombolera nyengo, pakuti mazuŵa ghano ngaheni. Cifukwa ceneici mungaŵanga vindere, kweni manyiskani ico ndi khumbo la Fumu [Yehova]. Ndipo mungaroŵeranga vinyo, mwenemuno muli luzokozoko, kweni muzuzgike na mzimu; uku mukuyowoyeskana mu masalmo na sumu na malwimbo ghauzimu, pakwimbira Fumu [ Yehova] mu mitima yinu.’ (Ŵaefeso 5:15-19) Enya, urongozgi uwu ngwakwenelera nadi kwa ise tikukhala mu mazuŵa agha ghanonono na ghaumaliro.—2 Timote 3:1.
16 Usange tikukhumba kurutilira kucita uweme, ipo tikwenera kucenjera comene mu kendero kithu nga mbantu awo ŵali na mahara ghakufuma kwa Ciuta. (Yakobe 3:17) Tiŵambare zakwananga ndipo tizuzgike na mzimu utuŵa, na kuzomerezga kuti utirongozge. (Ŵagalatiya 5:19-25) Para tirondezgenge urongozgi uwo tikupokera pa maungano gha mpingo, gha dera, na gha cigaŵa, mbwenu tirutilirenge kucita ico nciweme. Mazgu gha Paulos kwa Ŵaefeso ghakutikumbuskaso kuti pa maungano ghithu ghanandi, tikwandula na ‘sumu zauzimu’—zinandi mwa izo zikuyowoya za mikhaliro yauzimu nga ni uweme.
17. Usange urwari ukutondeska Ŵakristu ŵanyake kufika pa maungano nyengo na nyengo, kasi iwo ŵakwenera kumanya vici?
17 Wuli pakuyowoya za Ŵakristu ŵanyithu awo ŵakutondeka kwiza sabata yiliyose ku maungano gha mpingo cifukwa ca urwari? Nyengo zinyake ŵangawona kuti ŵawelera nyuma cifukwa nyengo na nyengo ŵakusopa yayi Yehova pamoza na ŵabali na ŵadumbu ŵawo ŵauzimu. Kweni ŵamanye kuti Yehova wakumanya suzgo yawo, waŵasungilirenge mu ungweru, waŵapenge mzimu utuŵa, ndipo waŵawovwirenge kuti ŵarutilire kucita ico nciweme.—Yesaya 57:15.
18. Ncivici cingatovwira kurondezga ntowa ya uweme?
18 Kwenda mu ntowa ya uweme kukukhumbikwira kucenjera na ŵantu awo tikwenda nawo na kuleka kukolerana na ŵantu “ŵambura kutemwa uweme.” (2 Timote 3:2-5; 1 Ŵakorinte 15:33) Kupulikira urongozgi uwu kukutovwira kuleka ‘kulengeska citima mzimu utuŵa’ mwa kucita vintu mwakupambana na urongozgi wake. (Ŵaefeso 4:30) Mwakusazgirapo, tikovwirika kucita ico nciweme usange tikucezga na ŵantu awo umoyo wawo ukurongora kuti ŵakutemwa uweme na kurongozgeka na mzimu utuŵa wa Yehova.—Amosi 5:15; Ŵaroma 8:14; Ŵagalatiya 5:18.
Uweme Ukupambika Vipasi
19-21. Longosorani vyakucitika ivyo vikurongora kuzirwa kwa kucita uweme.
19 Kwenda mu ungweru wauzimu, kupulikira urongozgi wa mzimu wa Ciuta, na kuwona umo tikwendera, vyose ivi vitovwirenge kuti tiŵambare ico nciheni na ‘kucita ico nciweme.’ Pamanyuma pake, kacitiro aka kakupambika vipasi viweme. Awonani cakucitika cinyake ca Zongezile, yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova ku South Africa. Zuŵa linyake namulenji apo wakarutanga ku sukulu, wakendera ku banki kuti wawone ndarama izo wakaŵa nazo mu buku lake. Wati wafika ku banki, mashini yakamufumiskira tikiti ilo pakalembeka ndarama zinandi zakukwana R42,000 ($6,000, U.S.) kuruska izo wakaŵikako. Mulonda wa pa banki ilo na ŵanyake ŵakamuphalira kuti watore ndarama izo na kukaŵika ku banki linyake. Kaboni munyake uyo wakakhalanga na Zongezile wakamuphalira kuti ndarama izo waleke kuzitora.
20 Zuŵa linyake lakurondezgapo, Zongezile wakaruta ku banki ilo na kukaŵaphalira kuti mashini ghalikubudiska pakulemba. Ŵantu ŵa mu banki lira ŵakawona kuti nambara yake yakuŵikira ndarama ku banki yikayana waka na ya doda linyake lakukhupuka ilo likaŵika ndarama zake pa nambara iyi. Doda lira likazukuma comene pakuwona kuti Zongezile wakatorapo yayi ndarama yiliyose. Doda likafumba Zongezile: “Ukupempera cisopo wuli?” Zongezile wakazgora kuti njumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova. Mabwana gha mu banki lira ghakawonga na kurumba Zongezile ghakati: “Tikukhumba ŵantu wose mphanyi ŵaŵa ŵakugomezgeka nga Mbakaboni ŵa Yehova.” Inya nadi, milimo ya kugomezgeka yingapangiska ŵanji kucindika Yehova.—Ŵahebere 13:18.
21 Milimo yiweme kuti tikwenera kuyicita mwakujiwoneskera mwakuti yipambike vipasi yayi. Mwaciyerezgero, Kaboni munyamata uyo ni mupharazgi wanyengo zose ku cirwa cimoza ca Samoa, zuŵa linyake wakaruta ku cipatala. Wakakhala pa mzere apo pakaŵa ŵantu awo ŵakalindiriranga dokotala, Kaboni yura wakawona mwanakazi mucekuru kumanyuma kwake uyo wakarwara comene. Munyamata yura wakaphalira mwanakazi uyu kuti wadangire kuti wapokere luŵiro munkhwara. Nyengo yikati yarutapo, zuŵa linyake Kaboni yura wakakumana na mama yura pa musika. Wakamuŵanika munyamata yura na kukumbuka uweme uwo wakacita ku cipatala. Ndipo wakati: “Sono namanya kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakutemwa nadi ŵanyawo.” Pakwambilira, mama uyu wakakananga kupulika uthenga wa Ufumu, kweni uweme uwo Kaboni wakamucitira ukapambika vipasi. Ndipo wakazomera kuti wacitenge nayo sambiro la Baibolo la panyumba ndipo wakamba kumanya vinandi kufuma mu Mazgu gha Ciuta.
22. Kasi ni ntowa wuli yakuzirwa comene ya ‘kucitira ico nciweme’?
22 Ncakumanyikwirathu kuti mungalongosora vyakucitika vinandi ivyo vikurongora kuzirwa kwa kucita uweme. Ntowa yakuzirwa ya ‘kucitira ico nciweme’ ndiyo kupharazga nyengo na nyengo makani ghaweme gha Ufumu wa Ciuta. (Mateyu 24:14) Tiyeni tirutilire na mwampu wose kucita ncito yakuzirwa iyi, pakumanya kuti ndiyo ntowa yakucitira uweme, comene-comene kwa awo ŵakupulikizga. Kuruska vyose, uteŵeti na nkaro yithu vikupereka ucindami kwa Yehova, mweneuyo nciziŵa ca uweme.—Mateyu 19:16, 17.
Rutilirani ‘Kucita Uweme’
23. Ncifukwa wuli uteŵeti Wacikristu ni ncito yiweme?
23 Kuyowoya unenesko, uteŵeti withu ni ncito yiweme. Yingatiponoska ise taŵene na awo ŵakupulikizga uthenga wa Baibolo na kwamba kwenda mu ntowa iyo yikuruta ku umoyo wandanda. (Mateyu 7:13, 14; 1 Timote 4:16) Usange tili na milimo yinandi yakuti ticite padera pa ncito iyi, khumbo lithu la kucita ico nciweme litipangiskenge kujifumba kuti: ‘Kasi mulimo uwu nkucita apa ukhwaskenge wuli ncito yane yakupharazga Ufumu? Kasi ntowa iyo nkhwendamo njiweme nadi? Kasi yinovwirenge kuti novwire ŵantu kupokera “ivangeli landanda” na kuŵa paubwezi na Yehova Ciuta?’ (Civumbuzi 14:6) Pali cimwemwe cikuru usange milimo yithu yikutizomerezga kucita vinandi vyakukhwaskana na Ufumu.—Mateyu 6:33; Milimo 20:35, NW.
24, 25. Ni ncito wuli zinyake izo tingarongolera uweme mu mpingo, ndipo tingaŵa na cigomezgo wuli usange tikurutilira kurongora uweme?
24 Tileke kudelera kuzirwa kwa vipasi vya uweme. Tingarutilira kurongora mukhaliro uwu mwa kovwira mpingo Wacikristu na kucita ivyo tingakwaniska kuwupwererera. Inya, tikucita uweme para nyengo zose tikufika pa maungano gha Cikristu. Para tikufika pa maungano agha, Ŵakristu ŵanyithu ŵakukhozgeka mwauzimu usange tikuyowoyapo fundo izo tanozgekera makora. Tikucitaso uweme para tikugwiriskira ncito cuma cithu kupwererera Nyumba ya Ufumu na para tikuyinozga kuti yiwoneke makora. (2 Mathemba 22:3-7; 2 Ŵakorinte 9:6, 7) Inya nadi, “nga ndi umo tiriri na mwaŵi, tiŵacitirenge ŵose uweme, comene, comene aŵo mba mbumba ya cipulikano.”—Ŵagalatiya 6:10.
25 Tingayowoya cara cakucitika cilicose ico cingakhumba kurongora uweme. Para takumana na mikhaliro yakusuzga, tiyeni titore ungweru mu Malemba, tipempe mzimu utuŵa wa Yehova na kucita ivyo tingakwaniska kuti tirondezge uweme na khumbo lake. (Ŵaroma 2:9, 10; 12:2) Tili na cigomezgo cose kuti Yehova watitumbikenge comene penepapo tikurutilira kurongora uweme.
Kasi Muzgorenge Wuli?
• Ni mwauli umo tingacitira uweme?
• Ncifukwa wuli uweme ukucemeka ‘cipasi ca ungweru’?
• Ncifukwa wuli uweme ukucemeka ‘cipasi ca mzimu’?
• Kasi nkaro yithu yiweme yili na vipasi wuli?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 15]
Mazgu gha Ciuta na mzimu wake utuŵa vikutovwira kuti tirongore uweme
[Vithuzithuzi pa peji 16]
Kurongora uweme kukupambika vipasi viweme