Kasi Mukugomezga Kuti Kristu Ni Murongozgi Winu Nadi?

‘Mungacemekanga ŵarongozgi cara: cifukwa yumoza ndi Murongozgi winu, mweneuyo ndi Kristu.’—MATEYU 23:10.

1. Ni njani uyo ni Murongozgi yekha wa Ŵakristu ŵaunenesko?

 MPA Ciŵiri, pa Nisan 11. Mazuŵa ghatatu ghakhalako kuti Yesu Kristu wakomeke. Uwu ni ulendo wake waumaliro kuruta ku tempele. Pa zuŵa ili, Yesu wakayowoya visambizgo vyakuzirwa nkanira kwa ŵasambiri ŵake ndiposo ku wumba ukuru uwo wukawungana. Wakati: ‘Mungacemekanga Rabi cara; cifukwa yumoza ndi msambizgi winu, ndipo imwe mose muli ŵabali. Ndipo mungamucemanga muntu kuti ndi wiskemwe pano pasi: cifukwa yumoza ndi Wiskemwe, Uyo wali kucanya. Ndiposo mungacemekanga ŵarongozgi cara: cifukwa yumoza ndi Murongozgi winu, mweneuyo ndi Kristu.’ (Mateyu 23:8-10) Inya nadi, Yesu Kristu ni Murongozgi wa Ŵakristu ŵaunenesko.

2, 3. Kasi kupulikira Yehova na Murongozgi uyo wamwimika kuli na uwemi wuli mu umoyo withu?

² Mwee, nawo mbuwemi wa urongozgi wa Yesu mu umoyo withu para tikuwurondezga! Kwizira mwa mprofeti Yesaya, Yehova Ciuta wakayowoyerathu kuti Murongozgi uyu wizenge, ndipo wakati: ‘Mwee! Imwe mose momirwa na nyota, zaninge ku maji; na uyo walije ndrama, zanga, ugule urye! zaninge, gulani vinyo na suru kwambura ndrama, panji mtengo. . . . Pulikirani ine na pampu, murye ico nciweme, ndipo mzimu winu usangwe na vyakurya. . . . Wonani, nkamucita kuŵa kaboni ku ŵantu, murongozgi na mulanguli ku ŵantu.’—Yesaya 55:1-4.

³ Yesaya wakazunura vyakumwa vyakumanyikwa—maji, mkaka, na vinyo—kurongora umo umoyo withu ukuŵira para tikupulikira Yehova na Murongozgi na Mulanguli uyo watipa. Cakufumapo cake cikuŵa cakuti mtima withu ukuzika. Ukuŵa nga ni para tamwa maji ghakuzizima mu nyengo ya cithukivu. Nyota yithu ya unenesko na urunji yikumara. Nga ni umo mukaka ukupira ŵana nkongono na kuŵawovwira kuti ŵakule, ‘mkaka wa mazgu’ ukutikhozga na kurutiska pantazi cimanyisko cauzimu. (1 Petros 2:1-3) Ninjani wangakana kuti vinyo likusazgirapo cimwemwe pa nyengo ya ciphikiro? Mwakuyana waka, kusopa Ciuta waunenesko na kupulikira Murongozgi uyo wali kumwimika kukupangiska umoyo kuŵa ‘wakukondwa nadi.’ (Duteronome 16:15) Ipo nciwemi kuti tose—ŵana na ŵarara, ŵanarume na ŵanakazi—tirongore kuti tikugomezga kuti Kristu ni murongozgi. Kweni, kasi tingarongora wuli kuti Mesiya ni Murongozgi withu mu umoyo withu wa zuŵa na zuŵa?

Mwaŵana—Rutilirani ‘Kukura mu Vinjeru’

4. (a) Ncivici cikacitika apo Yesu wa virimika 12 wakaruta ku Yerusalemu kukacita Paska? (b) Ncivici cikurongora kuti Yesu wakasambizgika makora apo wakaŵa na virimika 12?

⁴ Awonani ciyerezgero ciwemi ico Murongozgi withu wali kulekera ŵana. Nangauli tikumanya vinandi yayi vyakukhwaskana na wanici wake, kweni cakucitika cimoza cikurongora umo iye wakaŵira. Apo Yesu wakaŵa na virimika 12, ŵapapi ŵake ŵakaruta nayo ku Yerusalemu kukacita Paska. Pa cakucitika ici, iye wakakhala pakati pa gulu la ŵantu kuyowoya nawo vya mu Malemba. Kwambura kumanya, ŵapapi ŵake ŵakawera kunyumba na kumusida kumanyuma. Mazuŵa ghatatu ghakati ghajumpapo, ŵapapi ŵake, Yosefe na Mariya mitima yikaŵa mucanya kupenja mwana, pamanyuma pake ŵakamusanga mu tempele ‘wakhala pakati  pa ŵasambizgi, kuŵapulikizga na kuŵafumba.’ Inya, ‘wose awo ŵakamupulika ŵakazukumanga na kamanyiro kake na kazgorero kake.’ Aghanaghanani waka, apo wakaŵa na virimika 12 pera, Yesu wakafumba mafumbo ghanonono pera yayi, kweniso wakazgoranga mwamahara! Ncakumanyikwirathu kuti ŵapapi ŵake ŵakamusambizganga makora.—Luka 2:41-50.

5. Kasi ŵana ŵangajisanda wuli kuti ŵamanye umo ŵakuwonera sambiro la Baibolo la mu mbumba yawo?

⁵ Panyake ndimwe mwana. Usange ŵapapi ŵinu mbateŵeti ŵakujipereka ŵa Ciuta, ncakumanyikwirathu kuti ŵakucita namwe sambiro la Baibolo nyengo na nyengo. Kasi sambiro ili mukuliwona wuli? Mwalekeraci kughanaghanirapo mafumbo gha nga ni agha: ‘Kasi nkurondezga programu ya sambiro la Baibolo ilo likucitika mu mbumba yithu na mtima wose? Kasi nkukolerana nayo programu iyi, kuleka kutimbanizga kendero kake?’ (Ŵafilipi 3:16) ‘Kasi nkuzgorapo pa sambiro? Usange mpakwenelera, kasi nkufumba mafumbo ghakukolerana na nkani iyo yikusambirika na kuyowoyapo umo ningagwiriskira ncito? Apo cimanyisko cane cikukura, kasi nkuyezga kurya “cakurya cakukhoma [ico] nca awo ŵali kufikapo pa urara”?’—Ŵahebere 5:13, 14.

6, 7. Kasi kuŵazga Baibolo zuŵa lirilose kungaŵa kwakuzirwa wuli kwa ŵana?

⁶ Kuŵazga Baibolo zuŵa na zuŵa nako nkhwakuzirwa. Wamasalmo wakimba kuti: “Ngwamwaŵi muntu uyo kuti wakwenda mu fundo ya ŵaheni cara, . . . kweni mu dango la Yehova ndimo muli cimwemwe cake; ndipo mu dango lake wakuranguruka mhanya na usiku.” (Salmo 1:1, 2) Joshua, muhaliri wa Moses, ‘[wakaŵazganga] buku ili la dango mhanya na usiku.’ Ici cikamupangiska kuti waŵe wamahara nakuti wacite makora ncito iyo Ciuta wakamupa. (Joshua 1:8) Murongozgi withu Yesu Kristu wakati: “Kuli kulembeka, ‘Muntu kuti wakhalenge wamoyo na cingwa pera cara, kweni na mazgu ghose agho ghakufuma mu mlomo wa Ciuta.’” (Mateyu 4:4) Usange cakurya ca kulera thupi ndico tikurya zuŵa na zuŵa, asi cakukhumbikwa comene nkurya cakurya cauzimu nyengo zose?

⁷ Wati wamanya kuzirwa kwa cakurya cauzimu, Nicole, msungwana wa virimika 13, wakamba kuŵazga Baibolo zuŵa lirilose. a Lero, apo wali na virimika 16, waŵazga Baibolo lose kamoza, panyengo yasono wakuŵazgaso ndipo wafika pakati. Kacitiro kake nkapusu. Iye wakuti: “Nkuwoneseska kuti pa zuŵa limoza niŵazge cipaturo cimoza.” Kasi kuŵazga Baibolo zuŵa lirilose kwamovwira wuli? Wakuzgora kuti: “Lero pali vintu vinandi ivyo vingatisuŵizga. Nyengo zose pa sukulu na kunyake kulikose nkukumana na mikhaliro iyo yikuyezga cipulikano cane.  Kusambira Baibolo zuŵa lirilose kwanovwira kuti nikumbukenge luŵiro marango gha mu Baibolo agho ghakunikhozga kuleka kunjira mu mikhaliro iyi. Pa cifukwa ici, nkuwona kuti nili pafupi na Yehova na Yesu.”

8. Kasi kaluso ka Yesu kakaŵa kakuti wuli para wanjira mu sunagoge, ndipo ŵana ŵangamurondezga wuli?

⁸ Yesu wakaŵa na kaluso ka kupulikizga na kuŵazga Malemba mu sunagoge. (Luka 4:16; Milimo 15:21) Mwee, nciwemi kuti ŵana ŵarondezge ciyerezgero ici mwa kuruta ku maungano gha mpingo nyengo zose kwenekuko Baibolo likuŵazgika! Wati wamanya uwemi wa maungano agha, Richard, munyamata wa virimika 14 wakuti: “Maungano ngakuzirwa comene kwa ine. Nkukumbuskika swiliri-ri za ico nciwemi na ciheni, ico cikukondweska Kristu na ico cikumukwiyiska. Nkumanyirathu uheni wa cintu pambere nindasangirepo soka.” Inya nadi, “cisimikizgo ca Yehova ncakukhora, muzereza cikumuzgora wamahara.” (Salmo 19:7) Nicole nayo wali na kaluso ka kuruta ku maungano ghose ghankondi gha mpingo sabata yiliyose. Wakupaturaso maora ghaŵiri panji ghatatu kunozgekera nkani za maungano.—Ŵaefeso 5:15, 16.

9. Kasi ŵana ‘ŵangakura wuli mu vinjeru’?

⁹ Nyengo ya wanici ni nyengo yiwemi ‘yakumanyira Ciuta mweneco yekha, na Yesu Kristu mweneuyo wakamutuma.’ (Yohane 17:3) Panyake mukumanya ŵana ŵanyinu awo ŵakumalira nyengo yinandi kuŵazga mabuku gha nkani zakusekeska, kuwonelera TV, kucita maseŵera gha pa vidiyo, panji kusuŵilira nkani za pa kompyuta. Mwalekeraci kurondezga ciyerezgero ciwemi ico Murongozgi withu wali kutilekera kuruska kurondezga ŵana ŵanyinu ŵa nga ni aŵa? Apo wakaŵa msepuka, Yesu wakatemwa comene kusambira za Yehova. Cakufumapo cake? ‘Yesu wakakura mu vinjeru’ cifukwa ca kutemwa vintu vyauzimu. (Luka 2:52) Namwe mungacita ntena.

‘Jilambikani Yumoza ku Munyake’

10. Ncivici cingapangiska mbumba kuŵa malo gha mtende na cimwemwe?

¹⁰ Mbumba yingaŵa malo gha mtende na ghakukondweska panji gha mbembe na mpindano. (Zintharika 21:19; 26:21) Kurondezga urongozgi wa Kristu kukupereka mtende na cimwemwe mu mbumba. Inya, kuti mbumba yiŵe yakukolerana, Yesu wali kuŵika ciyerezgero ciwemi pa nkani iyi. Malemba ghakuti: ‘Jilambikani [yumoza ku munyake] mu wofi wa Kristu. Mwa ŵawoli jilambikani ku ŵafumu ŵinu na ŵinu, nga nku Fumu. Pakuti mufumu ndi mutu wa muwoli wake, umo Kristu nayo wariri mutu wa ekleziya, pakuŵa mweneco mponoski wa thupi. . . . Mwa ŵafumu, temwani ŵawoli ŵinu, umo Kristu nayo wakatemwera ekleziya, ndipo wakajiperekera ilo.’ (Ŵaefeso 5:21-25) Paulos wakalembera mpingo wa ku Kolose kuti: ‘Mwa ŵana, pulikirani ŵapapi ŵinu mu vyose, cifukwa ceneici ncakukondweska mu Fumu.’—Ŵakolose 3:18-20.

11. Kasi mufumu wangarongora wuli kuti wakugomezga kuti Kristu ni murongozgi wake?

¹¹ Kurondezga urongozgi uwu kukung’anamura kuti mwanarume ni mutu wa mbumba, muwoli ni movwiri wake, ndipo ŵana ŵapulikire ŵapapi ŵawo. Urongozgi wa mwanarume ukuŵa wacimwemwe kwekha para wakuwusa makora. Mufumu wamahara wakwenera kuwusa makora mbumba yake mwa kurondezga Mutu na Murongozgi wake, Yesu  Kristu. (1 Ŵakorinte 11:3) Nangauli Yesu wakazakaŵa “mutu wa pacanya pa vyose ku ekleziya,” wakiza ku caru ‘kuzakateŵetereka cara kweni kuteŵetera.’ (Ŵaefeso 1:22; Mateyu 20:28) Mwakuyana waka, mufumu Wacikristu wakuwusa makora mbumba yake, wakujikondweska yekha cara, kweni wakupwererera muwoli na ŵana ŵake—inya, mbumba yose. (1 Ŵakorinte 13:4, 5) Iye wakurondezga mikhaliro yiwemi iyo Yesu Kristu, mutu wake wali nayo. Nga ni umo Yesu waliri, iye naye waŵe wakuzika na wakujiyuyura mu mtima. (Mateyu 11:28-30) Usange wabuda, mazgu ghakuti “Phepa muwoli wane” panji “Ukuneneska muwoli wane” ghaŵenge ghapusu kwa iyo. Ciyerezgero cake ciwemi cipangiskenge muwoli wake kuŵa “movwiri” ndiposo ‘munyake,’ kusambira kwa iyo na kugwira nayo lumoza ncito.—Genesis 2:20; Malaki 2:14.

12. Ncivici cingawovwira muwoli kurondezga urongozgi wa mufumu wake?

¹² Muwoli nayo wakwenera kujilambika ku mufumu wake. Kweni usange wali na mzimu wa caru ici, mbwenu waŵenge wakudelera urongozgi wa mwanarume, ndipo kuŵenge kunonono kujilambika kwa mwanarume wake. Malemba ghakuyowoyapo cara kuti mwanarume wawusenge kwambura kupulikira ivyo muwoli wake wakuyowoya, kweni ghakuyowoya kuti ŵawoli ŵajilambike ku ŵafumu ŵawo. (Ŵaefeso 5:24) Baibolo likuyowoyaso kuti mufumu panji dada wacitenge mulimo wake mu mbumba. Para wacitenge ivyo vikukhumbikwa, mu mbumba muŵenge mtende ndiposo vintu vyendenge makora mu ndondomeko yake.—Ŵafilipi 2:5.

13. Nciyerezgero wuli ico Yesu wali kuŵikira ŵana?

¹³ Ŵana ŵakwenera kupulikira ŵapapi ŵawo. Yesu wali kuŵika ciyerezgero ciwemi pa nkani iyi. Wati wakhala mu tempele mazuŵa ghatatu, Yesu, wa virimika 12, “wakikhira naŵo [ŵapapi ŵake], wakaya kafika ku Nazarete; ndipo wakaŵapulikiranga.” (Luka 2:51) Para ŵana ŵakupulikira ŵapapi ŵawo, kukupereka cimwemwe na mtende mu mbumba. Usange waliyose mu mbumba wakujilambika ku urongozgi wa Kristu, ici cikovwira mbumba kuti yiŵe yacimwemwe.

14, 15. Ncivici cingatovwira kumazga makora cakumara-mahara? Yowoyanipo ciyerezgero.

¹⁴ Nanga panyumba nyengo zinyake pangaŵa vyakumara-mahara, kurondezga Yesu na kupulikira urongozgi wake kungamazga vyakumara-mahara ivi. Mwaciyerezgero, Jerry, mwanarume wa virimika 35 wali kutorana na Lana, mama wa mwana-msungwana. Mwana wamusangapo uyu wakiziska cakumara-mahara ico waliyose wa iwo wakamanyanga yayi kuti cingaŵapo. Jerry wakuti: “Nkamanya kuti, kuti niŵe mutu uwemi wa mbumba, nkenera kurondezga ivyo Baibolo likuyowoya mwakuti nendeske makora mbumba yane nga ni umo mbumba zinyake zikucitira. Pamanyuma pake nkawona kuti nkenera kugwiriskira ncito mahara na umanyi.” Mwana wake wamusangapo uyu wakamuwonanga nga ni muntu uyo wanjilirapo pakati pa iye na anyina, wakawonanga Jerry nga ni dada wake yayi. Jerry wakenera kugwiriskira ncito umanyi cifukwa nkaro iyi yikamba kuwoneka mu kayowoyero na kacitiro ka msungwana uyu. Kasi Jerry wakamazga wuli cakumara-mahara ici? Iye wakuti: “Lana na ine tikakolerana kuti Lana, nga ni mupapi wacenye mwana uyu penepapo ine nkalimbikiranga kurongora citemwa pa mwana uyu. Nyengo yikati yarutapo, kacitiro aka kakapambika vipambi viweme.”

¹⁵ Usange tawona ukhaliro wakusuzga panyumba, ticite mwamahara, timanye cifukwa ico viŵaro vya mbumba vyayowoyera panji kucitira ntena. Tikwenera kuŵaso na umanyi mwakuti tigwiriskire ncito makora marango gha Ciuta. Mwaciyerezgero, Yesu wakamanya cifukwa ico mwanakazi uyo wakasururanga ndopa wakamukhwaskira, ndipo wakacita nayo mwamahara na mwalusungu. (Leviticus 15:25-27; Marko 5:30-34) Mahara na umanyi ni mikhaliro iyo Murongozgi withu wali nayo. (Zintharika 8:12) Tiŵenge ŵacimwemwe usange ticitenge nga ni umo iye watenge wacitirenge.

“Penjani Nanga Ufumu”

16. Ncivici cikwenera kuŵa pamalo ghakwamba mu umoyo withu, ndipo Yesu wakarongora wuli ici?

¹⁶ Yesu wakarongosora makora za ico cikwenera kutora malo mu umoyo wa awo ŵakurondezga  urongozgi wake. Wakati: “Penjani nanga Ufumu wa [Ciuta], na urunji wake; ndipo vyose vyeneivi viti visazgikirengeko kwa imwe.” (Mateyu 6:33) Kwizira mu milimo yake, iye wali kurongora umo ise tingacitira. Wati wabapatizika, ndiposo pa umaliro wa mazuŵa 40 gha kuziŵizga cakurya, kuranguruka, na kupempera, Yesu wakayezgeka. Satana Diabolosi wakamupa “maufumu ghose gha pano pa caru capasi.” Aghanaghanani waka umo umoyo wa Yesu ukatenge uŵirenge usange wazomerenge ivyo Diabolosi wakamuphalira! Ndipouli, Kristu wakademelera pa kucita khumbo la Dada wake. Wakamanya kuti umoyo mu caru ca Satana ngwa kanyengo kacoko. Nyengo yeneyiyo wakakana ivyo Diabolosi wakamuphalira, wakati: ‘Kuli kulembeka, “Ulambirenge Fumu Ciuta wako, ndipo umuteŵeterenge iyo yekha.”’ Kufuma apo, Yesu “wakapharazganga na kunena, ‘Ng’anamukani mu mtima; cifukwa Ufumu wa kucanya waneng’enera.’” (Mateyu 4:2, 8-10, 17) Mu umoyo wake wose pano pasi, Kristu wakaŵa mupharazgi wa Ufumu wa Ciuta.

17. Kasi tingarongora wuli kuti vintu vya Ufumu vili pamalo ghakwamba mu umoyo withu?

¹⁷ Tiyeni tirondezge Murongozgi withu, tileke kuzomerezga caru ca Satana kutinyenga kuti titore ncito ya malipiro ghanandi kuŵa cintu cakuzirwa mu umoyo withu. (Marko 1:17-21) Mwee, ungaŵa uzereza usange rutatavi, ulo ni vyakukondweska vya caru ici lungatitaŵa kwakuti vintu vya Ufumu viŵe pamalo ghaciŵiri mu umoyo withu! Yesu wali kutipa ncito ya kupharazga na kupanga ŵasambiri. (Mateyu 24:14; 28:19, 20) Mbunenesko kuti panyake tili na mbumba panji milimo yinyake, kweni kasi nyengo ya kumise panji mu mazuŵa gha Cisulo na Sabata tingacita cara ncito ya kupharazga na kusambizga? Mwee, ncakukondweska kuwona kuti mu cirimika ca 2001, ŵantu 780,000 ŵakaŵa ŵateŵeti ŵanyengo zose, panji ŵapayiniya!

18. Ncivici cikutovwira kuŵa na cimwemwe mu uteŵeti?

¹⁸ Malemba ghakurongora kuti Yesu wakaŵa muntu wakulimbikira ncito, ndiposo wakulengera lusungu ŵanji. Wati wawona njara yauzimu ya ŵantu awo ŵakaŵa nayo, Yesu wakaŵalengera lusungu ndipo wakaŵawovwira. (Marko 6:31-34) Uteŵeti withu ukuŵa wakukondweska usange tikutemwa ŵantu na para tili na khumbo lakufuma pasi pa mtima kuti tiŵawovwire. Kasi tingaŵa wuli na khumbo ili? Munyamata munyake zina lake Jyson wakuti: “Apo nkaŵa na virimika vya pakati pa 13 na 19 nkatemwanga comene yayi uteŵeti.” Ncivici cikawovwira munyamata uyu kwamba kutemwa ncito  iyi? Jayson wakuti: “Mu mbumba yithu, mlenji wa Cisulo cilicose tikamaliranga mu uteŵeti wa m’munda. Kucita ici kukaŵa kuwemi kwa ine cifukwa nkawonanga uwemi wake para nkulimbikira comene uteŵeti, ndipo nkaŵanga wakukondwa comene.” Ise nase nyengo na nyengo tikwenera kufwilirapo kucita ncito iyi.

19. Kuyana na urongozgi wa Kristu, kasi tasimikizga kucitaci?

¹⁹ Inya nadi, kurondezga urongozgi wa Kristu nkuwemi ndiposo kuli na njombe. Usange tikucita ici, nyengo ya wanici yikuŵa yiwemi ya kukura mu cimanyisko na vinjeru. Umoyo wa mbumba ukuŵa wamtende na wacimwemwe, uteŵeti nawo ukuŵa wakukondweska na wacimwemwe. Mwanteura, mu umoyo withu wa zuŵa na zuŵa na mu milimo yithu, tiyeni tirongore kuti tikugomezga kuti Kristu ni murongozgi withu. (Ŵakolose 3:23, 24) Yesu Kristu ni murongozgi withu mu ntowa yinyakeso—mpingo Wacikristu. Nkani yakurondezgapo yizamurongosora umo tingandulira na urongozgi uwu.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mukukumbuka?

• Kasi tikwandula wuli mwa kurondezga Murongozgi withu?

• Kasi ŵana ŵangarongora wuli kuti ŵakukhumba kurondezga urongozgi wa Yesu?

• Kasi urongozgi wa Kristu ukupambika vipambi wuli mu mbumba iyo yikujilambika ku urongozgi wake?

• Kasi uteŵeti withu ukurongora wuli kuti tikugomezga kuti Kristu ni murongozgi withu?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 10]

Nyengo ya wanici ni nyengo yiwemi yakumanyira makora Ciuta na Murongozgi withu uyo wali kumwimika

[Cithuzithuzi pa peji 11]

Kujilambika ku urongozgi wa Kristu kukupangiska mbumba kuŵa yacimwemwe

[Cithuzithuzi pa peji 13]

Yesu wakapenja danka Ufumu. Kasi ndimo namwe mukucitira?