Kristu Wakurongozga Mpingo Wake

“Wonani, ine ndiri namwe mazuŵa ghose mpaka ku umariro wa mgonezi.”—Mateyu 28:20.

1, 2. (a) Kasi Yesu uyo wakawuka ku ŵakufwa wakaŵalayizga vici ŵarondezgi ŵake apo wakaŵaphalira kuti ŵapange ŵasambiri? (b) Kasi Yesu wakarongozganga wuli mpingo wakwambilira Wacikristu?

 PAMBERE wandarute kucanya, Yesu Kristu, Murongozgi withu uyo wakawuka ku ŵakufwa, wakawoneka kwa ŵasambiri ŵake ndipo wakaŵaphalira kuti: ‘Mazaza ghose ghapika kwa ine kucanya na pasi. Nteura rutaninge mukasambizge mitundu yose, mukaŵabapatize mu zina la Ŵawiske na la Mwana na la mzimu utuŵa: muŵasambizge kukoreska vyose ivyo ndamulangulirani: ndipo wonani, ine ndiri namwe mazuŵa ghose mpaka ku umariro wa mgonezi.’—Mateyu 23:10; 28:18-20.

² Yesu wakaŵapa ŵasambiri ŵake ncito ya kuthaska umoyo, ya kupanga ŵasambiri, ndiposo wakaŵaphalira kuti waŵenge nawo. Lumbiri lwa Ŵakristu ŵakwambilira, nga ni umo luri kulembekera mu Buku la Milimo, lukurongora makora kuti Kristu wakagwiriskira ncito mazaza agho wali kupika kurongozga mpingo upya uwo ukapangika. Wakatuma “movwiri,” (NW)—mzimu utuŵa uwo wakalayizga—kuti ukhozge ŵarondezgi ŵake na kuŵarongozga mu milimo yawo. (Yohane 16:7; Milimo 2:4, 33; 13:2-4; 16:6-10) Yesu uyo wakawuka ku ŵakufwa wakagwiriskira ncito ŵangelo awo ŵali pasi pake kuti ŵawovwire ŵasambiri ŵake. (Milimo 5:19; 8:26; 10:3-8, 22; 12:7-11; 27:23, 24; 1 Petros 3:22) Kweniso, Murongozgi withu wakapereka urongozgi ku mpingo mwa kusanka ŵanarume ŵakufikapo kuti ŵateŵetere nga ni wupu wakurongozga.—Milimo 1:20, 24-26; 6:1-6; 8:5, 14-17.

3. Ni mafumbo wuli agho tidumbiskanenge mu nkani iyi?

³ Wuli pakuyowoya za nyengo yalero, ya “umariro wa mgonezi”? Kasi Yesu Kristu wakurongozga wuli mpingo Wacikristu lero? Kasi tingarongora wuli kuti tikujilambika ku urongozgi wake?

Fumu Yili na Muzga Wakugomezgeka

4. (a) Ninjani uyo ni “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru”? (b) Kasi Fumu yimika muzga kuti wapwererere vici?

⁴ Pakuyowoya za cimanyikwiro ca kwiza kwake, Yesu wakati: “Ndi njani muzga wa magomezgeko na wa vinjeru, uyo fumu yake yamwimika  pa ŵa mu nyumba yake, kuŵapa vyakurya mu nyengo yakwenerera? Ngwamwaŵi muzga mweneuyo, uyo fumu yake para yikwiza yizamkumusanga wakucita nteura. Inya nadi nkumunenerani, yizamkumwimika pa vyose ivyo yiri navyo.” (Mateyu 24:45-47) “Fumu” ni Murongozgi withu, Yesu Kristu, ndipo wimika “muzga wa magomezgeko na wa vinjeru”—Ŵakristu ŵakuphakazgika awo ŵali pano pasi—kuwonelera cuma cake cose pano pasi.

5, 6. (a) Mu mboniwoni iyo mpostole Yohane wakawona, kasi “vyakukorera-nyali vya golide vinkonde na viŵiri” na “nyenyezi zinkonde na ziŵiri” vikwimira vici? (b) Kasi “nyenyezi zinkonde na ziŵiri” izo zili mu woko lamaryero la Yesu zikurongora ukaboni wuli?

⁵ Buku la Civumbuzi likurongora kuti muzga wakugomezgeka na wa vinjeru wakurongozgeka na Yesu Kristu. Mu mboniwoni ya “zuŵa la Fumu,” mpostole Yohane wakawona “vyakukorera-nyali vya golide vinkonde na viŵiri; na mukati mwa vyakukorera-nyali yumoza wakukozgana na mwana wa muntu” uyo “wakaŵa na nyenyezi zinkonde na ziŵiri mu woko lake la maryero.” Pakurongosora mboniwoni iyi kwa Yohane, Yesu wakati: “Camucindindi ca nyenyezi zinkonde na ziŵiri izo waziwona mu woko lane la maryero, na vyakukorera-nyali vinkonde na viŵiri. Nyenyezi zinkonde na ziŵiri mbangelo ŵa maekleziya ghankonde na ghaŵiri; ndipo vyakukorera-nyali vinkonde na viŵiri ndi maekleziya ghankonde na ghaŵiri.”—Civumbuzi 1:1, 10-20.

⁶ “Vyakukorera-nyali vya golide vinkonde na viŵiri” vikwimira mipingo yose yaunenesko ya Cikristu iyo yilipo mu “zuŵa la Fumu” ilo likamba mu 1914. Wuli pera “nyenyezi zinkonde na ziŵiri”? Pakwambilira, zikimiranga ŵalaŵiliri wose ŵakuphakazgika na mzimu, awo ŵakapwerereranga mipingo yakwambilira. a Ŵalaŵiliri aŵa ŵakaŵa mu woko la Yesu lamaryero—pasi pa mazaza na urongozgi wake. Enya, Yesu Kristu wakarongozganga ŵalaŵiliri aŵa awo ŵikimiranga muzga. Ndipouli, panyengo yasono, ŵalaŵiliri ŵakuphakazgika ŵakhalapo ŵacoko comene. Kasi Kristu wakufiska wuli kurongozga mipingo yakujumpa 93,000 ya Ŵakaboni ŵa Yehova pa caru cose capasi?

7. (a) Ni mwauli umo Yesu wakugwiriskira ncito Wupu Wakurongozga apo wakurongozga mipingo pa caru cose capasi? (b) Ncifukwa wuli tingayowoya kuti ŵalaŵiliri Ŵacikristu ŵakwimikika na mzimu utuŵa?

⁷ Nga ni umo vikaŵira mu nyengo yakale, lero, gulu licoko la ŵanarume ŵakwenelera ŵakufuma mu ŵalaŵiliri ŵakuphakazgika likupanga Wupu Wakurongozga uwo ukwimira muzga wa magomezgeko na wa vinjeru. Murongozgi withu wakugwiriskira ncito Wupu uwu kwimikira ŵanarume ŵakufikapo—kwali mbakuphakazgika na mzimu panji yayi—kuŵa ŵabali ŵarara mu mipingo yakupambana-pambana. Pa cifukwa ici, mzimu utuŵa, uwo Yehova wazomerezga Yesu kugwiriskira ncito, ukucita mulimo wakuzirwa comene. (Milimo 2:32, 33) Cakwamba, ŵalaŵiliri aŵa ŵakwenera kufiska ivyo vili kulembeka mu Mazgu gha Ciuta, agho ghakaperekeka kwizira mwa mzimu  utuŵa. (1 Timote 3:1-7; Tito 1:5-9; 2 Petros 1:20, 21) Kuzomerezga muntu na kumwimika kukucitika pamanyuma pa pempero ndipo kukurongozgeka na mzimu utuŵa. Mwakusazgirapo, ŵantu awo ŵakwimikika ŵakurongora vipambi vya mzimu. (Ŵagalatiya 5:22) Mwanteura, mazgu gha Paulos ghakugwira ncito pa ŵabali wose ŵarara, ŵakuphakazgika panji yayi: “Jicenjelerani mwaŵene na mskambo wose, mwa ku uwo mzimu mutuŵa wamwimikani ŵaliska.” (Milimo 20:28) Ŵanarume ŵakwimikika aŵa ŵakurongozgeka na Wupu Wakurongozga, ndipo ŵakupwererera mpingo na mtima wose. Mu ntowa iyi, Kristu wali nase sono ndipo wakufukafuka pakurongozga mpingo.

8. Ni mwauli umo Kristu wakugwiriskira ncito ŵangelo kurongozga ŵarondezgi ŵake?

⁸ Yesu wakugwiriskiraso ncito ŵangelo kurongozga ŵarondezgi ŵake lero. Kuyana na ntharika ya tirigu na duru, nyengo yakuvunira yizenge pa ‘umariro wa mgonezi’ uwu. Kasi Fumu yizamutuma ŵanjani kuti ŵacite ncito ya kuvuna? Kristu wakati: “Ŵakuvuna mbangelo.” Wakasazgirapo kuti: “Mwana wa muntu wati watumenge ŵangelo ŵake, ndipo ŵati ŵayorengemo mu ufumu wake vyose ivyo vikukhuŵazga, na awo ŵakucita ucikana-marango.” (Mateyu 13:37-41) Ndiposo, nga ni umo mungelo wakarongozgera Filipu kuti wakumane na nthunguli ya ku Etiyopiya, nteura pali cigomezgo cose kuti Kristu wakutuma ŵangelo ŵake kurongozga Ŵakristu ŵaunenesko kuti ŵasange ŵantu ŵawemi mitima.—Milimo 8:26, 27; Civumbuzi 14:6.

9. (a) Kasi lero Kristu wakurongozga mpingo wake wa Cikristu kwizira mwa ŵanjani? (b) Ni fumbo wuli ilo tikwenera kulisanda usange tikukhumba kwandula na urongozgi wa Kristu?

⁹ Mwee, ncakukondweska kumanya kuti Yesu Kristu wakupereka urongozgi ku ŵasambiri ŵake lero kwizira mu Wupu Wakurongozga, mzimu utuŵa, na ŵangelo! Nanga kungaŵa kuti ŵasopi ŵa Yehova ŵatalikirana na Wupu  Wakurongozga, nyengo zinyake cifukwa cakuti boma likuŵasuzga panji vifukwa vinyake, kweni Kristu waŵarongozgenge nipera kwizira mwa mzimu utuŵa na covwiro ca ŵangelo. Ndipouli, tikwandula na urongozgi wake kwekha usange tikupulikira. Kasi tingarongora wuli kuti tikupulikira nadi urongozgi wa Kristu?

‘Pulikirani . . . Ndiposo Jilambikani’

10. Kasi tingarongora wuli kuti tikupulikira ŵabali ŵarara awo ŵali kwimikika mu mpingo?

¹⁰ Mu mpingo, Murongozgi withu wapereka ‘vyawanangwa mu ŵantu,’ ŵanyake “ŵapostole; ŵanji, ŵaprofeti; ŵanji, ŵapharazgi; ŵanji, ŵaliska na ŵasambizgi.” (Ŵaefeso 4:8, 11, 12) Umo tikuŵawonera na kacitiro kithu kakuvumbura vinandi usange tikupulikira nadi urongozgi wa Kristu panji yayi. Ncintu cakwenelera kuti tirongore ‘kuwonga’ cifukwa ca ŵanarume ŵakufikapo awo Kristu watipa. (Ŵakolose 3:15) Tikweneraso kuŵacindika. Mpostole Paulos wakalemba kuti: “Ŵarara awo ŵakuŵusa makora ŵapimike kuti mbakwenerera ncindi zakuwerezga.” (1 Timote 5:17) Kasi tingarongora wuli kuti tikuwonga na kucindika ŵanarume ŵarara—panji ŵalaŵiliri mu mpingo? Paulos wakuti: ‘Pulikirani aŵo mbarongozgi ŵinu, ndipo [“jilambikani,” NW] kwa iwo.’ (Ŵahebere 13:17) Inya nadi, tiŵapulikire ndiposo tijilambike kwa iwo.

11. Ncifukwa wuli kukhala mwakuyana na ubapatizo withu kukukhumbikwira kurondezga ivyo ŵabali ŵarara ŵakucita?

¹¹ Murongozgi withu ni murunji, wambura kwananga. Ŵanarume awo watipa mbakwananga. Nyengo zinyake ŵangabuda. Ndipouli, ncakuzirwa kuti tirutilire kupulikira urongozgi wa Kristu. Kukhala mwakuyana na kujipatulira kwithu na ubapatizo kukung’anamura kurondezga awo ŵimikika na mzimu mu mpingo na kuŵapulikira kwambura kudinginyika. Kubatizika ‘mu zina la mzimu utuŵa’ ncirongolero cakuti tikumanya mzimu utuŵa na ncito iyo ukucita pakufiska khumbo la Yehova. (Mateyu 28:19) Ubatizo uwu ukukhumbikwira kuti tikolerane na mzimu na kuleka kucita ico cingajandizga kucita mulimo wake pakati pa ŵarondezgi ŵa Kristu. Pakuti mzimu utuŵa ukucita ncito yakuzirwa pakusanka na kwimika ŵarara, kasi tingaŵa nadi ŵakugomezgeka usange tikutondeka kukolerana na ivyo ŵabali ŵarara ŵakucita mu mpingo?

12. Ni viyerezgero wuli vya kudelera awo ŵali na mazaza ivyo Yuda wakazunura, ndipo vikutisambizga vici?

¹² Malemba ghali na viyerezgero iyo vikutisambizga uwemi wa kupulikira na kujilambika. Pakuyowoya za awo ŵakayowoya mwamsinjiro kwa ŵanarume ŵakwimikika mu mpingo, musambiri Yuda wakazunura ŵantu ŵatatu awo ni viyerezgero ivyo vikuticenjezga, wakati: “Soka kwa iŵo! pakuti ŵakenda mu ntowa ya Kayini, na kurotokera mu usovyi wa Balamu cifukwa ca njombe, ndipo ŵakamara mu cigaruka ca Kora.” (Yuda 11) Kayini wakakana urongozgi wacitemwa wa Yehova ndipo wakakoma munung’una wake. (Genesis 4:4-8) Ciuta wakacenjezga Balamu mwakuwerezga-werezga, kweni wakayezgera umu na umu kuti watembe ŵantu ŵa Ciuta mwakuti wasangepo makopara. (Maŵazgo 22:5-28, 32-34; Duteronome 23:5) Kora wakaŵa na mulimo uwemi pakati pa Ŵaisrayeli, kweni wakakhorwa cara na mulimo wake. Wakamba kugarukira muteŵeti wa Ciuta Moses, muntu wakuzika comene pa caru capasi. (Maŵazgo 12:3; 16:1-3, 32, 33) Soka likawira Kayini, Balamu, na Kora. Viyerezgero ivi vikutisambizga kuti ticindikenge na kupulikira urongozgi wa awo Yehova wakuŵagwiriskira ncito.

13. Ni uwemi wuli uwo mprofeti Yesaya wakayowoyerathu kuti uŵenge kwa awo ŵakujilambika ku ŵarara mu mpingo?

¹³ Ninjani wangaleka kukhumba kwandula na ulaŵiliri uwo Murongozgi withu walikwambiska mu mpingo Wacikristu? Mprofeti Yesaya wakayowoyerathu za uwemi wa urongozgi uwu, wakati: “Wonani, themba tiliwusenge mu urunji. Ŵakaronga tiŵawusenge mu weruzgi. Yose tiwaŵenge nga ndi malo ghakubisamamo mpepo na kudinganyamo cimpupulu, nga ndi mironga mu malo gha cinkamwa na mfwiri wa cijarawe mu caru cakuvuska.” (Yesaya 32:1, 2) Murara waliyose mu mpingo wali nga ni  “malo” agha ghakubisamamo. Nangauli kujilambika ku ŵamazaza nyengo zinyake kungaŵa kwakusuzga kwa ise, kweni mwakugwiriskira ncito pempero, tiyeni tipulikire na kujilambika ku ŵamazaza awo Ciuta waŵaŵika mu mpingo.

Umo Ŵarara Ŵakujilambikira ku Urongozgi wa Kristu

14, 15. Kasi awo mbarongozgi mu mpingo ŵakurongora wuli kuti ŵakujilambika ku urongozgi wa Kristu?

¹⁴ Mkristu waliyose wakwenera kurondezga urongozgi wa Kristu—comene-comene ŵarara ŵa mu mpingo. Ŵalaŵiliri, panji ŵabali ŵarara ŵali kupika mazaza mu mpingo. Kweni ŵakwenera cara kuŵa ‘mafumu pa cipulikano ca ŵasopi ŵanyawo’ mwa kuwusa pa iwo. (2 Ŵakorinte 1:24) Ŵabali ŵarara ŵakupulikira mazgu gha Yesu ghakuti: “Mafumu gha Ŵamitundu ghakuŵayuzga-yuzga, ndipo ŵakuru ŵawo ŵakuŵacitira mazaza. Nteura ndimo kuti kuŵirenge mwa imwe cara.” (Mateyu 20:25-27) Ŵarara ŵakuyezga kuteŵetera ŵanyawo na mtima wose apo ŵakufiska mulimo wawo.

¹⁵ Ŵakristu ŵakuphalirika kuti: ‘Kumbukani awo mbarongozgi ŵinu, . . . ndipo para mukughanaghanira [kacitiro kawo], rondezgani cipulikano cawo.’ (Ŵahebere 13:7) Pakuti ŵarara mbarongozgi mu mpingo, kuti ndico ncifukwa Ŵakristu ŵakuphalirika kuŵarondezga cara. Yesu wakati: ‘Yumoza ndi Murongozgi winu.’ (Mateyu 23:10) Ncipulikano ca ŵarara aŵa ico tikwenera kurondezga cifukwa iwo nawo ŵakurondezga Murongozgi withu, Kristu. (1 Ŵakorinte 11:1) Awonani ntowa zinyake izo ŵarara ŵakuyezgera kuŵa nga ni Kristu pakucita vintu na ŵanyawo mu mpingo.

16. Nangauli Yesu wakaŵa na mazaza, kasi iye wakacitanga wuli vintu kurazga kwa ŵarondezgi ŵake?

¹⁶ Nangauli Yesu wakaŵa murara mu vintu vyose pakuyerezgera na ŵantu ŵakwananga, ndiposo kuti wakaŵa na mazaza ghakuru ghakufuma kwa Ŵawiske, kweni wakaŵa wakuzika pakucita vintu na ŵasambiri ŵake. Iye wakazizikanga ŵategherezgi ŵake cara mwa kujirongora kuti wakumanya vintu. Yesu wakapwerereranga ŵarondezgi ŵake ndipo wakaŵacitiranga citima, wakamanyanga kuti mbakutondeka pakucita vintu vinyake. (Mateyu 15:32; 26:40, 41; Marko 6:31) Wakakhumbanga vinandi cara ku ŵasambiri ŵake, ivyo ŵakatenge ŵatondekenge kucita na kusungilira. (Yohane 16:12) Yesu wakaŵa “wakuzika na wakujipepura mu mtima.” Lekani ŵanandi ŵakamuwona kuŵa muntu wakupereka mpumulo.—Mateyu 11:28-30.

17. Kasi ŵabali ŵarara ŵangarongora wuli kuzika uko Kristu wali nako para ŵakucita vintu na ŵanyawo mu mpingo?

¹⁷ Usange Kristu Murongozgi withu ndiyo wakaŵa wakuzika, asi kwakuruska awo mbarongozgi mu mpingo nawo ŵakwenera kucita ntena? Enya, iwo ŵakwenera kugwiriskira ncito mwakwenelera mazaza agho ghapika kwa iwo. Ndipo ŵakwenera cara ‘kwiza na kazirwiro ka mazgu,’ kujiwoneska ku ŵanyawo. (1 Ŵakorinte 2:1, 2) Kweni ŵakwenera kuyowoya mazgu gha unenesko wa mu Malemba mwacitemwa na mwaubwezi. Ndiposo, ŵarara ŵakuyezga kuŵa ŵakuzika na ŵakughanaghanira ivyo ŵanyawo ŵakukhumba. (Ŵafilipi 4:5) Ŵabali aŵa ŵakwenera kughanaghanira ŵabali ŵawo mwacitemwa cifukwa waliyose wakubuda. (1 Petros 4:8) Kasi ŵabali ŵarara awo mbakujiyuyura na ŵakuzika ŵakupereka mupumulo cara ku ŵanyawo? Ŵakupereka nadi mupumulo.

18. Kasi ŵabali ŵarara ŵangasambirapo vici kuyana na umo Yesu wakacitira na ŵana?

¹⁸ Yesu wakaŵa mukari cara, nanga ni ŵana ŵacoko nawo ŵakizanga kwa iyo. Awonani umo  wakayowoyera apo ŵasambiri ŵake ŵakakalipira ŵantu cifukwa ca ‘kumutorera iyo twana.’ Wakati: ‘Tuzomerezgani twana twize kwa ine; mungatukanizganga cara.’ Ndipo ‘wakatupakata, na kuŵika mawoko ghake pa ito.’ (Marko 10:13-16) Yesu wakaŵa wacitemwa na walusungu, ndipo ŵantu ŵanyake nawo ŵakizanga kwa iyo. Ŵantu ŵakawopanga cara kuruta kwa Yesu. Nanga mbana nawo ŵakaŵanga na mtende para ŵakaŵanga nayo pafupi. Ŵabali ŵarara nawo mbantu ŵakari cara, mbacitemwa na ŵalusungu, ndipo—nanga ni ŵana—ŵakufwasa nawo.

19. Kasi kuŵa na “mano gha Kristu” kukusazgapo vici, ndipo kukukhumbikwira kucitapo vici?

¹⁹ Ŵabali ŵarara kuti ŵarondezge makora Yesu Kristu cikuthemba pa kumumanya iye makora nkanira. Paulos wakafumba kuti: “Ndi njani wamanya mano gha Fumu [Yehova], kuti wayisambizge?” Wakasazgirapo kuti: “Ise tiri na mano gha Kristu.” (1 Ŵakorinte 2:16) Kuŵa na maghanoghano gha Kristu kukusazgapo kumanya kaghanaghaniro na mikhaliro yake yose mwakuti timanye umo watenge wacitirenge pa cakucitika ico tikukhumba kucita. Aghanaghanani waka, kumumanya makora Murongozgi withu! Enya, ici cikusazgapo kusambira nkani za mu Makani ghawemi ndiposo kuzuzga maghanoghano ghithu na umoyo na ciyerezgero ca Yesu. Para ŵabali ŵarara ŵakulimbikira kurondezga urongozgi wa Kristu, mpingo nawo urondezgenge cipulikano cawo. Ŵarara nawo ŵakuŵa ŵakukondwa kuwona kuti ŵanyawo ŵakurondezga Murongozgi withu mwakukondwa.

Rutilirani Kujilambika ku Urongozgi wa Kristu

20, 21. Penepapo tili pafupi kunjira mu caru cipya, kasi tasimikizga kucitaci?

²⁰ Ncintu cakuzirwa nkanira kuti tose tirutilire kujilambika ku urongozgi wa Kristu. Penepapo tikusenderera ku umaliro wa caru ici, mukhaliro withu ukuyana waka na wa Ŵaisrayeli apo ŵakaŵa mu Vidikha vya Moabu mu 1473 B.C.E. Ŵakakhala pacoko waka kuti ŵanjire mu Caru ca Layizgano, ndipo kwizira mwa mprofeti Moses, Ciuta wakati: “[Iwe Joshua] tiurutenge na ŵantu aŵa ku caru ico Yehova wakalimbira ŵasekuru ŵawo kuŵapa.” (Duteronome 31:7, 8) Joshua ndiyo wakaŵa murongozgi wakwimikika. Ŵaisrayeli kuti ŵanjire mu Caru ca Layizgano, ŵakenera kujilambika ku urongozgi wa Joshua.

²¹ Baibolo likutiphalira kuti: ‘Murongozgi [withu] njumoza, mweneuyo ndi Kristu.’ Kristu yekha ndiyo watirongozgenge kunjira mu caru cipya mwenemumo mukukhala urunji. (2 Petros 3:13) Mwanteura, mu milimo yithu yose, tiyeni tijilambike na mtima wose ku urongozgi wake.

[Mazgu ghamusi]

Kasi Mukukumbuka?

• Kasi Yesu wakarongozganga wuli mpingo wakwambilira?

• Kasi Yesu wakurongozga wuli mpingo lero?

• Ncifukwa wuli tikwenera kujilambika kwa awo mbarongozgi mu mpingo?

• Ni mu ntowa zini izo ŵarara ŵangarongolera kuti Kristu ni Murongozgi wawo?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 15]

Kristu wakurongozga mpingo wake ndipo wakukolera ŵalaŵiliri mu woko lake lamaryero

[Cithuzithuzi pa peji 16]

‘Pulikirani awo mbarongozgi ŵinu, ndipo jilambikani kwa iwo’

[Cithuzithuzi pa peji 19]

Yesu wakaŵa mukari cara, wakaŵa wacitemwa. Ŵarara Ŵacikristu nawo ŵakuyezga kuti ŵaŵe ntena