Ninjani Wazamupona pa Zuŵa la Yehova?
Ninjani Wazamupona pa Zuŵa la Yehova?
“Zuŵa likwiza, lakoca nga ndi ng’anjo.”—MALAKI 4:1.
1. Kasi Malaki wakurongosora wuli umo caru ici cizamumalira?
MPROFETI Malaki wakakhuŵirizgika na mzimu wa Yehova kuti walembe maucimi gha vyakucitika vyakofya ivyo vicitikenge sono-sono muntazi. Vyakucitika ivi vizamukhwaska muntu waliyose pa caru capasi. Lemba la Malaki 4:1 likuti: “‘Wonani, zuŵa likwiza, lakoca nga ndi ng’anjo, ndipo wose ŵakujikuzga na ŵose ŵakucita uheni tiŵaŵe swatu; zuŵa ilo likwiza lamkuŵoca,’ wakuti Yehova wa mipingo, ‘mwakuti lamkuŵasidira msisi panji munthavi cara.’” Kasi caru ici cizamuparanyika kufikira mphani? Cizamuŵa nga ni khuni ilo misisi yake yazgulika, kwakuti lingasundaso cara.
2. Kasi malemba ghakurongosora wuli za zuŵa la Yehova?
2 Panyake mungafumba kuti, ‘Ni “zuŵa” wuli ilo mprofeti Malaki wakayowoyanga?’ Ni zuŵa leneilo likuyowoyeka pa Yesaya 13:9, penepapo pakuti: “Wona, zuŵa la Yehova likwiza, la nkaza, la mbembe na ukari wakofya, kwizakupasula caru na kuŵaparanya ŵakwananga, kuŵafumyamo.” Lemba la Zefaniya 1:15 likuti: ‘Zuŵa ilo ndi zuŵa la mbembe, zuŵa la suzgo na kukweŵeka mtima, zuŵa la pasulo na pharaniko, zuŵa la mdima na cifipizi, zuŵa la mabingu na munkhorwe.’
“Suzgo Yikuru”
3. Kasi “zuŵa la Yehova” ni vici?
3 Pakuyowoya za kukwaniriskika kukuru kwa ucimi wa Malaki, “zuŵa la Yehova” ni nyengo ya “suzgo yikuru.” Yesu wakati: “Yiti yiŵengeko suzgo yikuru, nga yaŵako ya nteura cara kufuma ku mtendeko wa caru, na kufikira kuno ku lero, ndipo kuti yiti yiŵengekoso cara.” (Mateyu 24:21) Aghanaghanani za suzgo iyo yawira ŵantu, comene-comene kwambira mu 1914. (Mateyu 24:7-12) Mwee, Nkondo yaciŵiri yekha ya pa caru cose yikakoma ŵantu ŵakujumpa 50 miliyoni! Ndipouli, “suzgo yikuru” iyo yikwiza yizamuruska masuzgo ghose agha. Cakucitika ici, ico cikuyana waka na zuŵa la Yehova, cizamumara penepapo Haramagedoni yizamuparanya caru ciheni ici.—2 Timote 3:1-5, 13; Civumbuzi 7:14; 16:14, 16.
4. Ncivici cizamucitika paumaliro wa zuŵa la Yehova?
4 Pa umaliro wa zuŵa la Yehova, caru ca Satana na ŵantu ŵake ŵazamuparanyika te-te-te. Cisopo cautesi ndico cizamwamba danka kuparanyika. Panyuma pake magulu gha Satana gha ŵamalonda na ŵandyali.(Civumbuzi 17:12-14; 19:17, 18) Ezekiel wakayowoyerathu kuti: ‘Ŵakutaya siliva lawo mu ŵagurwe, ndipo golide lawo liri ngati cintu cakufipirwa; siliva na golide kuti vikumanya kuŵataska cara mu zuŵa la kutukutwa kwa ukari wa Yehova.’ (Ezekiel 7:19) Kuyana na zuŵa ili, lemba la Zefaniya 1:14 likuti: “Zuŵa likuru la Yehova liri pafupi, laneng’enera likungofira kwiza.” Pakuwona umo Baibolo likuyowoyera za zuŵa la Yehova, ipo tikwenera kucita vintu mwakuyana na marango ghake ghaurunji.
5. Ncivici cikucitikira awo ŵakopa zina la Yehova?
5 Wati wayowoya ivyo zuŵa la Yehova lizamucitira caru ca Satana, lemba la Malaki 4:2 liri na mazgu agho Yehova wakayowoya kuti: “Imwe mukopa zina lane dazi la urunji lamkufuma, liri na kupozga mu mapapindo ghake. Mwamkufuma na kudukaduka ngati zingwata kufuma mu lukutu.” “Dazi la urunji” ni Yesu Kristu. Iye ni ‘ungweru wauzimu wa caru.’ (Yohane 8:12) Yesu wakuŵala na kucizga—cakwamba wakucizga mwauzimu, kucizga uko kukucitika lero, ndipo nyengo yakuntazi wazamucizga matenda gheneco mu caru cipya. Nga ni umo Yehova wakuyowoyera, awo ŵazamucizgika ‘ŵazamudukaduka ngati zingwata kufuma mu lukutu’ zeneizo zikukondwa na kusekerera cifukwa zafumamo mu ciŵaya.
6. Ncikondwelero wuli ico ŵateŵeti ŵa Yehova ŵazamuŵa naco?
6 Wuli pakuyowoya za awo ŵakukana kucita ivyo Yehova wakukhumba? Lemba la Malaki 4:3 likuti: ‘“[Imwe ŵateŵeti ŵa Ciuta] mwamkukandira pasi ŵaheni, pakuti tiŵaŵe vyoto kusi ku marundi ghinu, mu zuŵa ilo ndamkucitira ici,” wakuti Yehova wa mipingo.’ Ŵantu awo ŵakusopa Ciuta ŵazamukorako na mawoko ghawo cara pakuparanya caru ca Satana. Kweni, mwakuyerezgera, ‘ŵakukandira pasi ŵaheni’ mwa kusekerera na kukondwera para zuŵa la Yehova lajumpa. Mwaciyerezgero, Ŵaisrayeli ŵakakondwa na kusekerera comene pamanyuma pakuti Faro na ŵasirikari ŵake ŵabira mu Nyanja Yiswesi. (Exodus 15:1-21) Ndimo kuzamuŵiraso para Satana na ŵantu ŵake ŵafumapo pa suzgo yikuru. Ŵateŵeti ŵakugomezgeka awo ŵazamupona pazuŵa la Yehova ŵazamucemerezga kuti: “Tiyeni tikondwe na kusekerera mu ciponosko cake.” (Yesaya 25:9) Mwee, nako nkusekerera uko kuzamuŵapo, kupanikizga kuti Yehova yekha ndiyo ngwakwenelera kuwusa cilengiwa cose na kuwona kuti caru cazgoka malo ghamtende!
Visopo vya Cikristu Vili nga Mbaisrayeli
7, 8. Rongosorani ivyo Ŵaisrayeli ŵakacitanga mu nyengo ya Malaki.
7 Yehova wakutemwa ŵantu awo ŵakumuteŵetera ndipo wakutinka awo ŵakuleka kumuteŵetera. Ndimo vikaŵiraso mu nyengo ya Malaki apo wakalemba buku lake. Mu 537 B.C.E., Ŵaisrayeli awo ŵakakhala mu wuzga virimika 70 mu Babulone, pamanyuma pake ŵakawerera kwawo. Virimika 100 vikati vyajumpapo, mtundu wura ukamba kucita uheni na kugaruka. Ŵantu ŵanandi ŵakamba kunyoza zina la Yehova; kusida ntowa zake zaurunji; kunanga tempele mwa kupereka sembe za viŵeto vyaciburumutira, vyakulemara, na virwari; ndiposo kupata ŵawoli ŵa upya wawo.
8 Pa cifukwa ici, Yehova wakati kwa iwo: “Nditisenderere pafupi kwa imwe mu kweruzga; nditiŵe kaboni waruŵiro kususka ŵakuwukwa, na ŵaleŵe, na ŵakulimbira utesi, na aŵo ŵakupusika wancito mu njombe yake, na kusuzga cokoro na muranda-mburawiske, na aŵo ŵakusezga mulendo, na kureka kundiwopa ine, . . . cifukwa ine Yehova kuti nkuzgoka cara.” (Malaki 3:5, 6) Nangauli vikaŵa ntena, kweni Yehova wakacema waliyose uyo wakafumako ku ntowa ziheni, wakati: “Wererani kwa ine, nane ndiwerere kwa imwe.”—Malaki 3:7.
9. Kasi maucimi gha Malaki ghakaŵa na kukwaniriskika wuli kwakwamba?
9 Mazgu agha ghakakwaniriskikaso mu virimika vya mu handiredi lakwamba C.E. Ŵayuda awo ŵakafuma mu wuzga ŵakaŵa “mtundu” upya wa Ŵakristu ŵakuphakazgika, ŵeneawo ŵakazakasazgapo Ŵamitundu. Kweni Ŵaisrayeli ŵanandi ŵakamukana Yesu. Pa cifukwa ici, Yesu wakaphalira mtundu wa Israyeli kuti: “Henani, nyumba yinu yamukhalirani mapopa.” (Mateyu 23:38; 1 Ŵakorinte 16:22) Nga ni umo lemba la Malaki 4:1 likayowoyera, mu 70 C.E., “zuŵa . . . lakoca nga ndi ng’anjo” likiza pa Ŵaisrayeli ŵara. Yerusalemu na tempele lake vikabwangandukira pasi ske-e-e, ndipo ŵantu ŵakujumpa miliyoni yimoza ŵakafwa cifukwa ca njara, kulimbana ufumu, na kukomeka na ŵasirikari Ŵaciroma. Ndipouli, awo ŵakateŵetera Yehova ŵakapona pa suzgo yira.—Marko 13:14-20
10. Ni mwauli umo ŵantu-bweka na ŵarongozgi ŵa visopo ŵaliri nga Mbaisrayeli ŵakale?
10 Ŵantu ŵanandi, comene-comene visopo vya Cikristu, ŵali nga Mbaisrayeli umo ŵakacitira mu handiredi lakwamba. Ŵarongozgi na ŵantu-bweka mu visopo vya Cikristu ŵakutemwa kusambizga visambizgo vya cisopo cawo kuruska kusambizga unenesko wa Ciuta uwo Yesu wakasambizga. Comene-comene ŵarongozgi ŵa visopo ndiwo ŵali pa mrandu. Ŵakukana kugwiriskira ncito zina la Yehova, nanga nkuliwuskamo mu Mabaibolo ghawo. Ŵakuyuyura Yehova mwa kusambizga ivyo vikupambana na malemba, nga ni cisambizgo cakuti muntu wakurangika mu moto para wafwa, cisambizgo ca Utatu, cisambizgo ca kuleka kufwa kwa umoyo, na cisambizgo cakuti muntu wali kufuma ku cinyama. Ŵakupoka Yehova ncindi izo zikumwenelera nga ni umo ŵakacitira ŵasofi mu nyengo ya Malaki.
11. Kasi visopo vyacaru vikurongora wuli ciuta uyo vikusopa?
11 Mu 1914, apo mazuŵa ghaumaliro ghakati ghamba, visopo vyacaru—ivyo vikurongozgeka na awo ŵakuti Mbakristu—vikavumbura ciuta uyo vikasopanga. Mukati mwa Nkondo zose ziŵiri za pa caru cose, ŵarongozgi ŵa visopa ŵakaciskanga mberere zawo kuti zirute kukarwa na mitundu yinyake. Ŵakapwererangako yayi nanga ŵakomenge ŵanyawo ŵa mu cisopo cimoza na cawo. Mazgu gha Ciuta ghakurongora makora awo ŵakupulikira Yehova na awo ŵakuleka kumupulikira: “Mu ceneici ndimo ŵana ŵa Ciuta ŵakuvumbukwira, na ŵana ŵa Satana: yose uyo wakureka kucita urunji kuti ngwa Ciuta cara, panji uyo walive kutemwa mbali wake. Pakuti uwu mbuthenga weneuwo mukapulika pakudanga, kuti titemwanenge: nga ndi Kayini cara, uyo wakaŵa wa muheni, ndipo wakakoma munung’una wake.”—1 Yohane 3:10-12.
Kukwaniriska Ucimi
12, 13. Ni maucimi wuli agho ŵateŵeti ŵa Ciuta ŵakukwaniska lero?
12 Yati yamara Nkondo yakwamba ya caru cose mu 1918, ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakawona kuti Ciuta wakana visopo vya Cikristu na visopo vinyake vyose vyautesi. Kufuma pa nyengo iyo kuya muntazi, Ciuta wakati ku ŵantu ŵawemi mtima: “Fumaniko kwa iyo, mwa ŵantu ŵane, kuti mureke kusangana nayo zakwananga zake, na kuti mureke kupokako vilengo vyake: pakuti zakwananga zake zarundikana kuya kafika kucanya, ndipo Ciuta wakumbuka maubendezi ghake.” (Civumbuzi 18:4, 5) Awo ŵakakhumba nadi kuteŵetera Yehova ŵakamba kufumako ku visambizgo vya cisopo cautesi. Ŵakamba kupharazga makani ghawemi gha Ufumu pa caru cose, ncito iyo yikwenera kucitika pambere umaliro wa caru undafike.—Mateyu 24:14.
13 Ncito iyi yikakwaniriskanga ucimi wa pa Malaki 4:5, penepapo Yehova wakati: “Wonani, tindimutumireni Eliya ncimi [licali lindize] zuŵa likuru na lakofya la Yehova.” Ucimi uwu ukakwaniriskika kwakudanka mu uteŵeti wa Yohane Mbapatizi, mweneuyo wakimira Eliya. Yohane wakacita uteŵeti wakuyana na wa Eliya apo wakabatizanga Ŵayuda awo ŵakarapa zakwananga izo ŵakanangira Dango. Cakuzirwa comene ncakuti Yohane wakajulira ntowa Mesiya. Ndipouli, ncito ya Yohane yikaŵa kukwaniriskika kwakudanga kwa ucimi wa Malaki. Apo Yesu, wakayowoyanga za Yohane kuŵa nga ni Eliya waciŵiri, Iye wakarongora kuti kuntazi kuzamuŵa ncito yakuyana na ya “Eliya.”—Mateyu 17:11, 12.
14. Ni ncito wuli yakuzirwa iyo yikwenera kucitika pambere caru ici cindaparanyike?
14 Ucimi wa Malaki ukurongora kuti ncito yikuru yakuyana na ya Eliya yizamucitika pambere lindize “zuŵa likuru na lakofya la Yehova.” Zuŵa ili lizamufika peneko para yambika Haramagedoni—nkondo ya zuŵa likuru la Ciuta Wankongono-zose. Ici cikung’anamura kuti pambere umaliro wa caru ici undize, na Ufumu wa Ciuta wa Virimika Cikwi wakuwusika na Yesu Kristu undambe kuwusa, ncito yakuyana na ya Eliya yikwenera kucitika danka. Mwakuyana na ucimi uwu, pambere Yehova wandaparanye caru ici, gulu lakuyana na Eliya ilo liripo sono—ilo likovwirika na Ŵakristu ŵanandi awo ŵazamukhala pa caru capasi—likucita ncito ya kukwezga kusopa kutuŵa na nkongono zose, kurumba zina la Yehova, na kusambizga unenesko wa mu Baibolo ku ŵantu ŵa nga ni mberere.
Yehova Wakutumbika Ŵateŵeti Ŵake
15. Kasi Yehova wakukumbuka wuli ŵateŵeti ŵake?
15 Yehova wakutumbika awo ŵakumuteŵetera. Lemba la Malaki 3:16 likuti: ‘Penepapo aŵo ŵakumopa Ciuta ŵakayowoyanga, muntu uyu ku munyake; Yehova wakategherezga, wakapulika, ndipo buku la cikumbusko likasimbikira aŵo ŵakumopa Yehova na kuranguruka pa zina lake.’ Kufuma mu nyengo ya Abelu kuya muntazi, Ciuta waŵa nga ni para wakulemba mu buku mazina gha ŵantu awo ŵazamupika umoyo wamuyirayira. Kuyana na iwo, Yehova wakuti: ‘Zaninge naco cigaŵa ca vyakhumi vyose mu nyumba yakusungiramo, mwakuti vyakurya viŵemo mu nyumba yane; ndipo mundiyezge, . . . usange ndireke kumujurirani vidangazi vyakucanya na kumupungulirani vitumbiko vyakufuruka.’—Malaki 3:10.
16, 17. Kasi Yehova watumbika wuli ŵantu ŵake pamoza na ncito yawo?
16 Yehova watumbika nadi awo ŵakumuteŵetera. Mwauli? Ntowa yimoza ndiyo kuŵangweruska kuti ŵamanye makora khumbo lake. (Zintharika 4:18; Daniel 12:10) Ntowa yinyake ndiyo kuŵapa vipambi vinandi mu ncito yawo ya kupharazga. Ŵantu ŵanandi ŵawemi mtima ŵakolerana nawo pakusopa kwaunenesko, ndipo wose aŵa ŵakupanga, ‘mzinda ukuru, . . . wakufuma ku mitundu yose, ku mafuko na ku ŵantu na ku malulimi, . . . ndipo ŵakucemerezga na mazgu ghakuru, ŵakuti, “Ciponosko kwa Ciuta withu mweneuyo wakukhala pa cizumbe, na ku Mwana-mberere!”’ (Civumbuzi 7:9, 10) Mzinda ukuru uwu wakura mwakuzizwiska comene, ndipo awo ŵakuteŵetera Yehova sono ŵakujumpa pa 6 miliyoni mu mipingo yakujumpa 93,000 pa caru cose capasi!
17 Yehova watumbikaso ncito iyi kwakuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵagaŵira mabuku ghakurongosora Baibolo agho ghasindikizgika kuruska mabuku ghose. Panyengo yasono, magazini 90 miliyoni gha Gongwe la Mulinda na Galamukani! ghakusindikizgika mwezi wuliwose, Gongwe la Mulinda likusindikizgika mu viyowoyero 144, Galamukani! mu viyowoyero 87. Buku lakucitira masambiro gha Baibolo la Unenesko Weneuwo Ukulongozgera ku Umoyo wa Muyirayira—ilo likafumiskika mu 1968, likasindikizgika mu viyowoyero 117, ndipo tikagaŵira makope ghakujumpa 107 miliyoni. Buku la Mungathe Kukhala ndi Moyo Kosatha m’Paradaiso pa Dziko Lapansi likafumuskika mu 1982, makope ghakujumpa 81 miliyoni ghakasindikizgika mu viyowoyero 131. Buku la Cimanyisko Ceneico Cikurongozgera ku Umoyo Wamuyirayira, leneilo likafumuskika mu 1995, makope ghakujumpa 85 miliyoni ghasindikizgika mu viyowoyero 154. Brosha ilo likafumiskika mu 1996 lakuti Kasi Ncici Ico Ciuta Wakukhumba kwa Ise?, makope 150 miliyoni ghasindikizgika mu viyowoyero pafupifupi 244.
18. Ncifukwa wuli tikuya pantazi nangauli Satana wahaŵa kuti walekeske ncito yithu?
18 Kuruta pantazi uku kukucitika nangauli Satana wakuyezgera umu na umu kuti walekeske ncito iyi. Ici cikukwaniriska mazgu gha pa Yesaya 54:17: “‘Palije homwa ilo lafulikira iwe tilisakate, ndipo lulimi lose ulo tiluwukire iwe mu kweruzga tiulususkenge. Ici nciharo ca ŵateŵeti ŵa Yehova na urunji waŵo ukufuma kwa ine,’ wakuti Yehova.” Mwee, nako nkukondweska kwa ŵateŵeti ŵa Yehova kumanya kuti lemba la Malaki 3:17 likuyowoya za iwo! Likuti: “‘Ŵati ŵaŵenge ŵane,’ wakuti Yehova wa mipingo, ‘cuma cane capadera mu zuŵa ilo nkufiska.’”
Kuteŵetera Yehova Mwakukondwa
19. Kasi awo ŵakuteŵetera Yehova ŵakupambana wuli na awo ŵakuleka kumuteŵetera?
19 Mpambano pakati pa ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakugomezgeka na awo ŵakuteŵetera Satana, yikuwoneka makora zuŵa na zuŵa. Lemba la Malaki 3:18 likayowoyerathu kuti: “Penepapo mwamkumanyiskaso kupatura pakati pa ŵakunyoroka na ŵaheni, pakati pa uyo wakuteŵetera Ciuta na uyo kuti wakumuteŵetera cara.” Yimoza mwa mpambano zinandi njakuti awo ŵakuteŵetera Yehova ŵakucita ici na mtima wakukondwa. Cifukwa ico ŵateŵeti aŵa ŵaliri ŵakukondwa ncakuti ŵakulindirira muntazi mwakukondweska. Ŵakugomezga nkanira Yehova apo wakuyowoya kuti: “Wonani, nkulenga mtambo upya na caru cipya: vya kale nta vikumbukikenge panji kunjiraso mu mtima. Kweni kondwerani, musekerere muyirayira mwa ico nkulenga.”—Yesaya 65:17, 18; Salmo 37:10, 11, 29; Civumbuzi 21:4, 5.
20. Cifukwa wuli tili ŵantu ŵakukondwa?
20 Tikugomezga ivyo Yehova walayizga ŵantu ŵake ŵakupulikira kuti wazamuŵaponoska pa zuŵa lake likuru na kuŵanjizga mu caru cipya. (Zefaniya 2:3; Civumbuzi 7:13, 14) Nangauli ŵanyake ŵangafwa cifukwa ca urwari, ucekuru, panji ngozi, pambere caru cipya cindize, Yehova wakutiphalira kuti wazamuŵawuska na kuŵapa umoyo wamuyirayira. (Yohane 5:28, 29; Tito 1:2) Nangauli panyengo yasono tingaŵa na masuzgo na vyakumara-mahara penepapo tikulindirira zuŵa la Yehova, kweni tili na cifukwa ciwemi nkanira ca kuŵira ŵakukondwa.
Kasi Mazgoro Ghinu Ngakuti Wuli?
• Kasi “zuŵa la Yehova” ni vici?
• Ni mwauli umo visopo vyacaru viliri nga Mbaisrayeli ŵakale?
• Ni ucimi ngu uwo ŵateŵeti ŵa Yehova ŵakukwaniriska?
• Kasi Yehova watumbika wuli ŵantu ŵake?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 29]
Yerusalemu wakale ‘wakapya nga ndi ng’anjo’
[Cithuzithuzi pa peji 32]
Ŵateŵeti ŵa Yehova mbakukondwa nkanira cifukwa ŵakulindirira muntazi muwemi