Tikucindika Yehova mwa Kucita Ivyo Wakukhumba
Tikucindika Yehova mwa Kucita Ivyo Wakukhumba
“Nditindimucindike na kuwonga.”—SALMO 69:30.
1. (a) Ncifukwa wuli Yehova ngwakwenelera kucindikika? (b) Kasi tikumucindika wuli Yehova?
YEHOVA ni Ciuta wankongono zose, ni Mlengi, na Fumu ya Cilengiwa cose. Ndico cifukwa cake tikwenera kucindika zina lake na khumbo lake. Kucindika Yehova kukung’anamura kumukwezga, kumuwonga na kumurumba kwizira mu mazgu na milimo. Kuti ticite ici, nyengo zose tikwenera ‘kumuwonga’ cifukwa ca ivyo wakuticitira lero, ndiposo ivyo wazamuticitira muntazi. Tikwenera kucindika Ciuta nga ni umo palikulembekera pa Civumbuzi 4:11, penepapo vyamoyo vyauzimu vikucemerezga kuti: ‘Ŵakwenerera ndimwe, Fumu Ciuta withu, kupokera ncindi na thumbiko na nkongono: pakuti imwe mukalenga vyose, ndipo cifukwa ca khumbo linu vikaŵako, ndipo vikalengeka.’ Kasi tikumucindika wuli Yehova? Mwa kusambira za iyo na kucita ivyo wakukhumba. Tiŵe na mzimu wa nga ni uwo wamasalmo wakaŵa nawo apo wakati: “Ndisambizgani kucita khumbo linu cifukwa imwe ndimwe Ciuta wane.”—Salmo 143:10.
2. Kasi Yehova wakuŵacitira vici ŵantu awo ŵakumucindika, nanga awo ŵakumuyuyura ke?
2 Yehova wakutemwa ŵantu awo ŵakumucindika. Ndico cifukwa cake ‘[“wakupereka njombe,” NW] kwa ŵeneawo ŵakumupenja.’ (Ŵahebere 11:6) Ni njombe wuli iyo wakupereka? Apo wakarombanga kwa Adada ŵake ŵakucanya, Yesu wakati: “Uwu mbumoyo wa muyirayira, kuti ŵamumanyani imwe, Ciuta mweneco yekha, na Yesu Kristu, mweneuyo mukamutuma.” (Yohane 17:3) Inya, awo ‘ŵakucindika [Yehova] na kumuwonga’ ‘ŵazamuhara caru na kukhala mwenemumo kwandanda.’ (Salmo 37:29) Ku cigaŵa cinyake, “kwamkuŵavye njombe kwa ŵaheni.” (Zintharika 24:20) Mu mazuŵa ghaumaliro agha, kucindika Yehova ncintu ico ncakukhumbikwa nkanira lero cifukwa sono-sono apa waparanyenge ŵaheni na kuponoska ŵakunyoroka. “Caru cikuruta na makhumbiro ghake, kweni uyo wakucita khumbo la Ciuta, wakukhalirira muyirayira.”—1 Yohane 2:17; Zintharika 2:21, 22.
3. Cifukwa wuli tikwenera kupulikira ivyo buku la Malaki likuyowoya?
3 Khumbo la Yehova likusangika mu Baibolo, cifukwa “Malembo ghose ghakuperekeka na [iyo].” (2 Timote 3:16) Baibolo liri na nkani zinandi izo zikurongora umo Yehova wakutumbikira awo ŵakumucindika ndiposo ivyo vikuwira awo ŵakumuyuyura. Yimoza mwa nkani izi yikuyowoya za ivyo vikacitika mu Israyeli mu nyengo ya mprofeti Malaki. Malaki wakalemba buku ili ca mu 443 B.C.E. apo Nehemiya wakaŵa mweruzgi mu caru ca Yuda. Buku ili liri na nkani na maucimi ghankongono agho ghakalembeka “kuŵa cakusoka ca ise, ta ŵeneise ghali kutizira maumariro gha zinyengo.” (1 Ŵakorinte 10:11) Kupulikira mazgu gha Malaki kungatipangiska kunozgekera “zuŵa likuru na lakofya la Yehova,” apo wazamuparanya caru ciheni ici.—Malaki 4:5.
4. Ni fundo wuli zinkondi na yimoza izo buku la Malaki likurongosora mu cipaturo 1?
4 Kasi buku la Malaki—ilo likalembeka virimika 2,400 ivyo vyajumpa—lingatovwira wuli ise lero mu virimika vyasono kunozgekera zuŵa likuru na lakofya la Yehova? Cipaturo cakwamba ca buku ili cikurongosora fundo zinkondi na yimoza izo nzakuzirwa kuti ticindike na kuwonga Yehova mwakuti titemweke na iyo na kuzakapokera umoyo wamuyirayira: (1) Yehova wakutemwa ŵantu ŵake. (2) Tikwenera kucindika vintu vyakupatulika. (3) Yehova wakukhumba kuti timupe vintu viwemi nkanira. (4) Kusopa kweneco kukucitika na citemwa, cifukwa ca njombe yayi. (5) Kuteŵetera Ciuta ni mphingo yayi. (6) Waliyose wa ise wakwenera kupataura zakwananga zake kwa Ciuta. Sono, mu nkani yakwamba iyi mwa nkani zitatu izo zikurongosora buku la Malaki, tiyeni tidumbiskane fundo yiliyose payekha apo tikusanda Malaki cipaturo 1.
Yehova Wakutemwa Ŵantu Ŵake
5, 6. (a) Cifukwa wuli Yehova wakatemwa Yakobe? (b) Para tiŵenge na cipulikano nga nca Yakobe, kasi Yehova waticitirenge vici?
5 Mavesi ghakwambilira gha buku la Malaki ghakurongosora makora citemwa ca Yehova. Ilo likwamba na mazgu agha: ‘Kucima kwa mazgu gha Yehova kwa Israyeli.’ Ciuta wakurutilira kuti: “Ndamutemwani” mwaŵantu imwe. Mu Mal. 4 vesi 3, Yehova wakuti: “Nkatemwa Yakobe.” Yakobe wakaŵa muntu wakugomezga Yehova. Nyengo yikati yarutapo, Yehova wakasinta zina la Yakobe kuŵa Israyeli ndipo wakazakaŵa cata wa mtundu wa Israyeli. Inya, Yehova wakatemwa Yakobe cifukwa ca cipulikano cake. Yehova wakatemwaso ŵantu awo ŵakaŵa na mtima wa nga ngwa Yakobe.—Malaki 1:1, 2.
6 Mazgu gha pa 1 Samuel 12:22 ghangatikhozga nadi usange tikutemwa Yehova na kudemelera ku ŵantu ŵake, ipo pakuti: “Yehova nta tiwasidenge ŵantu ŵake, cifukwa zina lake ndikuru.” Yehova wakutemwa ŵantu ŵake na kuŵapa njombe, comene-comene umoyo wamuyirayira. Ndico cifukwa cake tikuŵazga kuti: “Tamira Yehova, cita uweme; ndipo nteura tiukhalenge mu caru na kulereka makoraghene. Jikondweskaso mwa Yehova ndipo iye tiwakupe ivyo mtima wako ukukhumbiska.” (Salmo 37:3, 4) Kutemwa Yehova kukusazgapo fundo yaciŵiri iyo yili mu Malaki cipaturo 1.
Kucindika Vintu Vyakupatulika
7. Ncifukwa wuli Yehova wakatinka Esau?
7 Yehova wati wayowoya kuti, ‘Nkatemwa Yakobe,’ pamanyuma pake wakati, “Nkatinka Esau.” (Malaki 1:2, 3) Cifukwa wuli pali mpambano? Yakobe wakacindika Yehova, kweni mukuru wake Esau wakacita ici yayi. Zina linyake la Esau likaŵa Edomi. Pa Malaki 1:4, caru ca Edomi cikucemeka caru ciheni, ndipo ŵantu awo ŵakukhalamo ŵakucomboreka uheni nkanira. Zina lakuti Edomi (kung’anamura cintu “Ciswesi”) likapika kwa Esau pamanyuma pakuti waguriska urara wake kwa Yakobe mwa kusintaniska na bakule wa sima yiswesi. Pa Genesis 25:34 pakuti: ‘Esau wakanyoza uŵere wake.’ Mpostole Paulos wakaphalira Ŵakristu ŵanyake kuti ŵacenjere mwakuti paŵavye ‘mureŵi, panji wambura [“kucindika vintu vyauzimu,” NW] nga ndi Esau, uyo wakasaska urara wake na . . . cakurya.’—Ŵahebere 12:14-16.
8. Ncivici cikacitiska Paulos kuyaniska Esau na muntu mureŵe?
8 Cifukwa wuli Paulos wakayaniska Esau na mureŵe? Cifukwa kuŵa na kaghanaghaniro ka nga nka Esau kungacitiska muntu kuleka kucindika vintu vyauzimu. Pamanyuma pake ici cingapangiska uheni ukuru, nga ni ureŵe. Pa cifukwa ici, waliyose wangajifumba kuti: ‘Kasi ine nyengo zinyake nkunyengeka kuguriska ciharo cane ca Cikristu—umoyo wamuyirayira—mwa kusintaniska na cintu cambura kukhaliska nga ni bakule wa sima? Panyake kwambura kumanya, kasi nkudelera vintu vyakupatulika?’ Esau wakaŵa na mtima wakusotoka, wakakhumbanga kuti wajikondweske na vintu vyakuthupi nyengo yeneyiyo. Wakati kwa Yakobe: ‘Ndipe [“luŵiro,” NW] sima iyo yiswesi.’ (Genesis 25:30) Ncacitima kuwona kuti ŵateŵeti ŵanyake ŵa Ciuta, ŵayowoya kuti: “Mukucedwa! Kasi pali cifukwa wuli ca kulindirira nthengwa yakucindikika?” Kwa iwo khumbiro la kugonana kwambura kupwererako za vyakufumapo vyake viheni, lazgoka nga ni bakule wa sima.
9. Kasi tingamopa wuli Yehova?
9 Tiyeni tileke kuyuyura vintu vyakupatulika nga ni kujisunga, kugomezgeka, na ciharo cithu cauzimu. M’malo mwa kuŵa nga ni Esau, tiyeni tiŵe nga ni Yakobe, kucindika vintu vyakupatulika na kumopa Ciuta. Kasi tingacita wuli ici? Mwa kucita ivyo Yehova wakukhumba. Sono tikufika pa fundo yacitatu iyo yili pa Malaki cipaturo 1. Ni fundo wuli?
Kumupa Yehova Cintu Ciwemi Nkanira
10. Kasi ŵasofi ŵakayuyuranga wuli gome la Yehova?
10 Ŵasofi ŵa mu caru ca Yuda awo ŵakateŵetanga pa tempele mu Yerusalemu mu nyengo ya Malaki ŵakaperekanga sembe ziwemi yayi. Pa Malaki 1:6-8 pakuti: ‘“Mwana wakucindika ŵawiske, na muteŵeti sekuru wake. Usange ine ndiri wiske, ncindi zane zirinku? Ndipo usange ine ndiri sekuru, kundiwopa kulinku?” wakuti Yehova wa mipingo kwa imwe, Ŵasofi, imwe mukupepura zina lane.’ Ŵasofi ŵakafumba kuti: ‘Talipepura wuli zina linu?’ Yehova wakazgora kuti: “Mukupereka cingwa cakufipirwa pa jocero lane.” Ŵasofi ŵakafumbaso kuti: ‘Tamufipiskani wuli?’ Yehova wakaŵaphalira kuti: ‘Mwa kuyowoya kuti: “Gome la Yehova lingapepuskika.”’ Ŵasofi ŵara ŵakapepuranga gome la Yehova nyengo zose apo ŵakizanga na viŵeto vyakulemara pa jocero, na kuyowoya kuti: “Nkuheni cara.”
11. (a) Kasi Yehova wakati wuli na sembe ziheni? (b) Kasi ŵantu awo ŵakaŵa ŵasofi cara ŵakaŵa wuli na mrandu?
11 Pakuwona uheni wa sembe zawo, Yehova wakayowoya nawo kuti: ‘Perekani kwa mweruzgi winu; kasi tiwakondwe namwe panji kumurongorani ulemu?’ Yayi, mweruzgi wawo mphanyi wakakondwa na vyawanangwa vyawo cara. Kuyowoya unenesko, Fumu ya Cilengiwa cose yingapoka cara sembe za nga ni izi! Kuti mbasofi pera yayi awo ŵakaŵa ŵakwananga. Mbunenesko kuti ŵakadeleranga Yehova pakotca sembe. Kweni kasi ŵantu awo ŵakaŵa ŵasofi cara ŵakaŵa na murandu yayi? Ŵakaŵa na murandu! Ŵakaŵa ŵantu aŵa awo ŵakasankiranga dara viŵeto vyaciburumutira, vyakupendera, na virwari na kwiza navyo kwa ŵasofi kuti wotce sembe. Mwee, nako nkhwananga!
12. Kasi tikovwirika wuli kuti timupe Yehova cintu ciwemi nkanira?
12 Kumupa Yehova cintu ciwemi nkanira ni ntowa yimoza ya kurongolera kuti tikumutemwa nadi. (Mateyu 22:37, 38) Mwakupambana na ŵasofi ŵakugaruka mu nyengo ya Malaki, gulu la Yehova lero likupereka urongozgi uwemi wa mu Malemba kuti utovwire kucindika Yehova na kumuwonga mwa kurondezga ivyo wakukhumba. Sono tikufika pa fundo yacinayi yakuyana na iyi iyo yili pa Malaki cipaturo 1.
Kusopa Kweneco Kukucitika na Citemwa, Cifukwa ca Njombe Yayi
13. Kasi ŵasofi ŵakacitanga vici ivyo vikurongora kuti ŵakacitanga uteŵeti cifukwa ca njombe?
13 Mu nyengo ya Malaki, ŵasofi ŵakatemwanga kujikondweska ŵekha, ŵakatemwanga ŵanyawo yayi, ndiposo ŵakaŵa maso pa makopara. Tikumanya wuli? Lemba la Malaki 1:10 likuti: ‘“Ndakhumba kuti yumoza wa imwe nga wangajara miryango mwakuti mureke kusonka moto waka pa jocero lane! Kuti nkukondwera mwa imwe cara,” wakuti Yehova wa mipingo, “ndipo kuti ndipokerenge sembe ku woko linu cara.”’ Inya, ŵasofi ŵara ŵakakhumbanga kupokera njombe cifukwa ca kuteŵetera pa tempele! Ŵakakhumbanga malipiro cifukwa ca kujara vijaro na kupemba moto pa jocero. Lekani Yehova wakakondwa cara na sembe zawo!
14. Cifukwa wuli tingayowoya kuti uteŵeti wa Ŵakaboni ŵa Yehova ukucitika na citemwa?
14 Umo ŵasofi ŵa mu Yerusalemu ŵakatemweranga njombe kukutikumbuska ivyo Mazgu gha Ciuta ghakuyowoya kuti ŵantu ŵa nga ni aŵa ŵazamuhara cara Ufumu wa Ciuta. (1 Ŵakorinte 6:9, 10) Kughanaghanira pa mukhaliro wa kutemwa vyakuthupi kwa ŵasofi ŵara, kungatipangiska kuti tizirwiske comene mulimo wa kupharazga uwo ukucitika na Ŵakaboni ŵa Yehova. Mulimo uwu ukucitika mwawanangwa, tikuguriska cara. Yayi, ‘tiri [“ŵamalonda,” NW] ŵa mazgu gha Ciuta cara.’ (2 Ŵakorinte 2:17) Nga ni umo Paulos wakayowoyera, waliyose wa ise wangayowoya kufumira pasi pa mtima kuti: “Nkamupharazgirani [“mwakukondwa,” NW] kwambura njombe ivangeli la Ciuta.” (2 Ŵakorinte 11:7) Wonani kuti Paulos ‘wakapharazga ivangeli mwakukondwa.’ Fundo iyi yikukolerana na yinyake yacinkondi iyo yili pa Malaki cipaturo 1.
Kuteŵetera Ciuta ni Mphingo Yayi
15, 16. (a) Kasi ŵasofi ŵakaŵa na mtima wuli apo ŵakaperekanga sembe? (b) Kasi Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakupereka wuli sembe zawo?
15 Ŵasofi ŵambura kugomezgeka mu Yerusalemu, ŵakawonanga kupereka sembe nga ni mulimo unonono. Kwa iwo ukaŵa uteŵeti uzito. Nga ni umo pakuyowoyera pa Malaki 1:13, Ciuta wakati kwa iwo: ‘Imwe mukuti, “nako nkuvuska!” ndipo mukunyoza ine.’ Ŵasofi ŵara ŵakanyoza panji kuyuyura vintu vyakupatulika vya Ciuta. Waliyose wa ise warombe kufuma pasi pa mtima kuti waleke kuŵa nga ni ŵantu aŵa. M’malo mwake tirongore mzimu uwemi uwo wuli mu mazgu gha pa 1 Yohane 5:3 kuti: “Kumutemwa Ciuta nceneici, cakuti tisungirire marango ghake: ndipo marango ghake kuti ngazitu cara.”
16 Tiyeni tikondwe na kusekelera pakupereka sembe zauzimu kwa Ciuta, tileke kuwona nga ni uteŵeti unonono. M’malo mwake, tipulikire mazgu ghaucimi agha: ‘Mwaŵantu mose muti kwa [Yehova], “Wuskaniko ubendezi; muzomere ico nciweme ndipo titi tipereke vipasi vya milomo yithu.”’ (Hoseya 14:2) Mazgu ghakuti ‘vipasi vya milomo yithu’ ghakung’anamura sembe zauzimu, mazgu agho tikuyowoya kucindikira Yehova na khumbo lake. Lemba la Ŵahebere 13:15 likuti: “Nteura mwa [Yesu Kristu] tiperekenge sembe ya marumbo kwa Ciuta rutaruta, uko ndiko kuti cipambi ca milomo iyo yikuzomera zina lake.” Mwee, naco ncimwemwe ico tili naco kuwona kuti sembe zithu tikupereka mwadango waka cara, kweni na mtima withu wose cifukwa tikutemwa Ciuta! Fundo iyi yikutifikiska pa fundo yacinkondi na yimoza iyo yili pa Malaki cipaturo 1.
Waliyose wa Ise Wapataule Zakwananga Zake
17, 18. (a) Cifukwa wuli Yehova wakatemba muntu “wakupusikizga”? (b) Kasi awo ŵakacitanga upusikizgi ŵakaleka kukumbuka vici?
17 Ŵantu awo ŵakakhalanga mu nyengo ya Malaki waliyose payekha wakathwikanga zakwananga zake, ndimo viliriso na ise wuwo. (Ŵaroma 14:12; Ŵagalatiya 6:5) Lekani lemba la Malaki 1:14 likuti: ‘Watembeke wakupusikizga mweneuyo wali naco ciŵeto canarumi [cambura kalema] mu mskambo wake, . . . kweni wakukomera Yehova [cakulemara].’ Muntu waliyose wakaŵanga na mskambo ukuru wa viŵeto. Ici cikurongora kuti muntu wakaŵanga na mberere yimoza cara. Pakusanka ciŵeto cakuti wapereke sembe, iye wakeneranga cara kusanka ciŵeto caciburumutira, cakulemara, panji cirwari. Usange wasanka ciŵeto cirwari, kukarongoranga kuti wakadeleranga ivyo Yehova wakanozga pakupereka sembe!
18 Pa cifukwa ici, Yehova wakatembanga nadi muntu wakupusikizga, mweneuyo wakaŵa na viŵeto viwemi kweni wakusanka cakulemara—mutepanyake wakacitanga kuguguza ciŵeto cirwari, caciburumutira, na kuruta naco kwa musofi kuti wapereke sembe. Ndiposo, palije nanga ni mazgu ghamoza ghakurongora kuti ŵasofi ŵakaphalira ŵantu kuti Dango la Ciuta likukana kupereka sembe za viŵeto vyakulemara. (Leviticus 22:17-20) Ŵantu ŵamahara nga ŵakamanyanga kuti cingaŵa cintu cawakawaka kupereka sembe za nga ni izi kwa mweruzgi wawo. Kweni henani, iwo ŵakacitanga ici kwa Muntu uyo ngwakuzirwa comene, Yehova, mweneuyo ngwapacanya nkanira kuruska mweruzgi waliyose! Pa nkani iyi, lemba la Malaki 1:14 likuti: “‘Ine ndiri Themba likuru, wakuti Yehova wa mipingo,’ ‘ndipo zina lane ndakofyeka mukati mwa ŵamitundu.’”
19. Kasi tikulindirira vici, ndipo kasi tikwenera kucitaci panyengo yasono?
19 Nga mbateŵeti ŵakugomezgeka ŵa Ciuta, tikulindirira zuŵa ilo ŵantu wose ŵazamucindika Themba Likuru, Yehova. Panyengo iyo, “caru camkuzura na kumumanya Yehova umo maji ghakuzuzgira nyanja.” (Yesaya 11:9) Kweni panyengo yasono, tiyeni tifwilirepo nkanira kucita ivyo Ciuta wakukhumba mwa kurondezga wamasalmo uyo wakati: “Nditindimucindike [Yehova] na kuwonga.” (Salmo 69:30) Inya, lemba la Malaki liriso na urongozgi unyake uwo ungatovwira kucindika Yehova. Mu nkani ziŵiri zakurondezgapo, tiyeni titegherezge mwakupwererera ku vigaŵa vinyake vya buku la Malaki.
Kasi Mukukumbuka?
• Cifukwa wuli tikwenera kucindika Yehova?
• Cifukwa wuli Yehova wakaleka kupokelera sembe za ŵasofi mu nyengo ya Malaki?
• Kasi tikupereka wuli sembe za marumbo kwa Yehova?
• Kasi kusopa kweneco kukwenera kucitika mwauli?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 18]
Ucimi wa Malaki ukayowoyanga za ivyo vicitikenge mu nyengo yithu
[Cithuzithuzi pa peji 19]
Esau wakayuyura vintu vyauzimu
[Cithuzithuzi pa peji 20]
Ŵasofi na ŵantu wose ŵakaperekanga sembe za viŵeto vyakulemara
[Cithuzithuzi pa peji 21]
Ŵakaboni ŵa Yehova pa caru cose ŵakupereka mwawanangwa sembe za marumbo