Yehova Wakutinka Kuleka Kugomezgeka
Yehova Wakutinka Kuleka Kugomezgeka
‘Lekani kucita mwambura kugomezgeka ku yumoza na munyake.’—MALAKI 2:10.
1. Usange tikukhumba kuzakaŵa na umoyo wamuyirayira, kasi Yehova wakukhumbaci kwa ise?
KASI umoyo wamuyirayira mukuwukhumba? Usange mukugomezga kuti kuzamuŵa umoyo uwu, nga ni umo Baibolo likulayizgira, mungazgora kuti ‘Enya.’ Kweni usange mukukhumba kuti Ciuta wazakamupani umoyo wamuyirayira mu caru cake cipya, ipo mukwenera kucita ivyo iye wakukhumba. (Mupharazgi 12:13; Yohane 17:3) Kasi ncinonono kuti ŵantu ŵambura urunji ŵacite ici? Yayi, cifukwa Yehova wakutisimikizgira kuti: “Pakuti nkukhumba lusungu, sembe cara, kumumanya Ciuta, kwakuruska sembe zakoca.” (Hoseya 6:6) Inya, nanga ni ŵantu ŵambura urunji ŵangacita ivyo Ciuta wakukhumba.
2. Ni upusikizgi wuli uwo Ŵaisrayeli ŵanandi ŵakacitira Yehova?
2 Ndipouli, ni waliyose yayi wakutemwa kucita khumbo la Yehova. Hoseya wakurongora kuti nanga Mbaisrayeli ŵanandi ŵakatemwa cara kucita ici. Mtundu uwu ukapangana na Ciuta ndipo ukazomera kuti upulikirenge marango ghake. (Exodus 24:1-8) Kweni yikati yajumpapo nyengo yicoko, ‘[ŵakaleka] pangano’ mwa kuswa marango gha Ciuta. Lekani Yehova wakati Ŵaisrayeli ‘ŵacita mwakupusikizga’ na iye. (Hoseya 6:7) Kufuma pa nyengo yira, ŵantu ŵanandi ndimo ŵacitiraso. Yehova wakutinka kuleka kugomezgeka kurazga kwa iye panji kwa awo ŵakumutemwa na kumuteŵetera.
3. Kasi tisandenge vici mu nkani iyi?
3 Ni mprofeti Hoseya pera yayi uyo wakayowoya umo Ciuta wakutinkira kuleka kugomezgeka, ise nase ndimo tikwenera kutinkira ntena usange tikukhumba kuzakaŵa na umoyo wacimwemwe. Mu nkani yakwamba, tikamba kusanda uthenga wa ucimi wa Malaki mu cipaturo cakudanka ca buku ili. Sono tiyeni tifike pa cipaturo caciŵiri, ndipo tiwone umo Ciuta wakutinkira kuleka kugomezgeka. Nangauli ucimi wa Malaki ukayowoyanga za uheni uwo ukandana pakati pa ŵantu ŵa Ciuta virimika vinandi ŵati ŵawerako ku Babulone, kweni ise lero tikutorapo sambiro mu cipaturo caciŵiri ici.
Ŵasofi Ŵakwananga
4. Kasi Yehova wakati wuli pakucenjezga ŵasofi?
4 Cipaturo caciŵiri cikwamba na mazgu agho Yehova wakayowoyera ŵasofi Ŵaciyuda cifukwa ca kufumamo mu ntowa zake zaurunji. Usange ŵalekenge kupulikira urongozgi wake na kurutilira kucita ntowa zawo ziheni, soka lakofya likenera nadi kuŵawira. Wonani umo mavesi ghakwambilira ghaŵiri ghakuyowoyera: “‘Dango ili nda kwa imwe [ŵasofi]. Usange mureke kupulika, usange mureke kuliŵika ku mtima kupereka ucindami ku zina lane,’ wakuti Yehova wa mipingo, ‘ipo nditume ntembo pa imwe ndipo nditi nditembe vitumbiko vinu.’” Panyengo yira, usange ŵasofi ŵasambizgenge ŵantu marango gha Ciuta na kughasunga, mphanyi Ciuta wakaŵatumbika. Kweni cifukwa cakuti ŵakajumpa dango la Ciuta, soka na ntembo vikenera kuŵawira. Nanga ni vitumbiko ivyo ŵasofi ŵakaphaliranga ŵantu, navyo vikazgoka ntembo.
5, 6. (a) Ncifukwa wuli Ciuta wakacenya ŵasofi? (b) Kasi Yehova wakarongora wuli kuti wakaseruka na ŵasofi?
5 Cifukwa wuli ŵasofi ŵakaŵa ŵakwenelera kucenyeka? Mal. 2 Vesi 7 likuzgora makora kuti: ‘Mlomo wa musofi ukwenera kusunga mahara, ndipo ŵantu ŵakwenera kupenja dango ku mlomo wake, cifukwa iye ndi thenga la Yehova wa mipingo.’ Virimika vinandi pambere Ciuta wandayowoye mazgu agha, marango ghake agho wakapereka ku Ŵaisrayeli kwizira mwa Moses ghakayowoya kuti ŵasofi ŵali na ncito ya ‘kusambizga marango ghose ghakwimikika agho Yehova walikuŵanenera mwa Moses.’ (Leviticus 10:11) Cacitima ncakuti nyengo yikati yajumpapo, uyo wakalemba buku la 2 Midauko 15:3 wakati: ‘Israyeli wakakhala nyengo yitali kwambura Ciuta waunenesko, na kwambura musofi wakusambizga, na kwambura Dango.’
6 Mu nyengo ya Malaki, mu 500 B.C.E., namo mukaŵaso suzgo lakuyana waka la ŵasofi. Ŵasofi ŵakatondekanga kusambizga ŵantu Dango la Ciuta. Lekani Ciuta wakacenya ŵasofi na kuŵakhozga soni. Awonani mazgu ghankongono agho Yehova wakaŵayowoyera. Pa Malaki 2:3 pakuti: ‘Niphakenge urongwe pa visko vinu, urongwe wa sembe zinu.’ Mwee, nako nkukhozga soni! Urongwe wa nyama izo zakomekera sembe ukenera kutayika kuwaro kwa msasa na kuwotceka. (Leviticus 16:27) Kweni apo Yehova wakuŵaphalira kuti waphakenge urongwe pa visko vyawo, kukurongora kuti wakaseruka na sembe zawo pamoza na awo ŵakaziperekanga.
7. Cifukwa wuli Yehova wakakwiyira ŵasambizgi ŵa Dango?
7 Kale comene pambere Malaki wandaŵeko, Yehova wakimika Ŵalevi kuti ŵapwererenge cihema, ndipo mu nyengo ya muntazi kuzakapwerera tempele na kucita uteŵeti wakupatulika. Iwo ŵakaŵa ŵasambizgi mukati mwa Ŵaisrayeli. Usange ŵacitenge makora uteŵeti wawo ŵakatenge ŵaŵenge na umoyo na mtende, iwo na mtundu wose. (Maŵazgo 3:5-8) Kweni Ŵalevi ŵakaleka kopa Ciuta nga ni umo ŵakacitira pakudanka. Pa cifukwa ici, Yehova wakaŵaphalira kuti: ‘Mwapatuka mu ntowa; mwawiska ŵanandi mu dango; mwafipiska pangano la Levi, . . . mulije kusunga ntowa zane.’ (Malaki 2:8, 9) Cifukwa ca ntowa zawo ziheni ndiposo kuleka kusambizga unenesko, ŵasofi ŵakapuruska Ŵaisrayeli ŵanandi, lekani Yehova wakaŵakwiyira.
Kusunga Marango gha Ciuta
8. Kasi ncinonono kuti ŵantu ŵasunge marango gha Ciuta? Rongosorani.
8 Tilekerethu kughanaghana kuti Ciuta mphanyi wakaŵalengera lusungu ŵasofi ŵara na kuŵagowokera cifukwa ŵakaŵa ŵantu ŵambura urunji ndipo ŵakatenge ŵasungenge cara marango gha Ciuta. Apa, fundo njakuti muntu wangasunga marango gha Ciuta, cifukwa Yehova wakukhumba vinandi cara ivyo muntu ŵangatondeka kucita. Nyengo yakumanyuma, ŵasofi ŵanyake ŵakasunga marango gha Ciuta, ndipo palije kukayika za munyake uyo wakacita ici—Yesu, “musofi mukuru.” (Ŵahebere 3:1) Kuyana na Yesu, Malaki wakuti: “Dango la unenesko likaŵa mu mlomo wake, na ubendezi kuti ukasangika mu milomo yake cara. Wakenda pamoza na ine mu cimango na urunji, ndipo wakawezga ŵanandi ku ubendezi.”—Malaki 2:6.
9. Mbanjani lero ŵali pantazi kuthandazga unenesko wa mu Baibolo?
9 Mwakuyana waka lero, virimika vyakujumpa 1000, ŵabali ŵa Yesu ŵakuphakazgika awo ŵali na cilindizga ca umoyo wa kucanya, ŵateŵetera nga ‘mbasofi ŵatuŵa kupereka visopo vyauzimu vya mapokerereko kwa Ciuta.’ (1 Petros 2:5) Iwo ŵali pantazi kuthandazga unenesko wa mu Baibolo ku ŵanji. Penepapo mukusambira unenesko uwo ŵakusambizga, kasi mwapanikizga yayi kuti dango la unenesko liri mu mlomo wawo? Iwo ŵawovwira ŵantu ŵanandi kufumako ku cisopo cautesi, kwakuti pali ŵantu mamiliyoni pa caru cose awo ŵasambira unenesko wa mu Baibolo, ŵeneawo ŵakulindirira umoyo wamuyirayira pano pa caru capasi. Ŵantu aŵa nawo ŵali na mwaŵi wa kusambizga dango la unenesko ku ŵanyawo ŵanandi.—Yohane 10:16; Civumbuzi 7:9.
Cifukwa Ico Tikwenera Kupwererera
10. Cifukwa wuli tikwenera kupwererera kayowoyero kithu?
10 Tili na cifukwa ciwemi ca kuŵira ŵakupwererera. Mutepanyake tingatondeka kutorapo sambiro pa Malaki 2:1-9. Kasi tikupwererera kuti ubendezgi uleke kusangika mu mlomo withu? Mwaciyerezgero, kasi ŵa pa mbumba yithu ŵakugomezga ivyo tikuyowoya? Kasi ŵabali na ŵadumbu mu mpingo ŵakutigomezga? Nyengo zinyake tingaŵa na kaluso ka kuyowoya nkani iyo ŵantu para ŵayipulika yingaŵa nga njaunenesko kweni njakupuruska. Panji munyake wangayowoya vintu mwakutalulira panji kubisa vinyake vyakukhwaskana na malonda. Kasi Yehova wamanyenge cara kacitiro aka? Usange tikucita ntena, kasi Ciuta wapokererenge sembe zamarumbo kufuma mu mlomo withu?
11. Mbanjani comene-comene ŵakwenera kuŵa ŵakupwererera?
11 Awo lero ŵali na mwaŵi wa kusambizga Mazgu gha Ciuta mu mpingo, ŵakwenera kutorapo kantu pa Malaki 2:7. Pakuti milomo yawo “yikwenera kusunga mahara, ndipo ŵantu ŵakwenera kupenja dango” ku milomo yawo. Ŵasambizgi aŵa ŵali na mulimo uzito, cifukwa lemba la Yakobe 3:1 likurongora kuti ‘ŵamkweruzgika comene kwakuruska.’ Penepapo ŵakwenera kusambizga mwankongono na mwamwampu, kasambizgiro kawo kakwenera kujinta pa Mazgu gha Ciuta na pa urongozgi wakufuma ku gulu la Yehova. Para ŵacitenge ici, ŵaŵenge ‘ŵakukwana kusambizga ŵanji.’ Lekani ŵakuphalirika kuti: ‘Ŵaŵe na mwampu kujirongora ŵakurumbika kwa Ciuta, ŵancito ŵambura kukhozgeka soni, ŵakurunjika makora mazgu gha unenesko.’—2 Timote 2:2, 15.
12. Kasi awo ŵakusambizga mu mpingo ŵakwenera kupwererera vici?
12 Usange tikuleka kupwererera, tingamba kusambizga maghanoghano gha taŵene panji ivyo tikutemwa. Ici cingaŵa ciheni comene ku muntu uyo wakujithemba iye mwene na kungangamira pa ivyo wakumanya nanga kungaŵa kuti vikupambana na ivyo gulu la Yehova likusambizga. Lemba la Malaki cipaturo 2 likuyowoya kuti ŵasambizgi ŵa mpingo ŵakwenera kudemelera ku mahara ghakufuma kwa Ciuta, kudemelera ku maghanoghano ghawo cara, cifukwa ŵangakhuŵazga mberere. Yesu wakati: “Uyo wakhuŵazgenge yumoza wa aŵa ŵacoko, ŵeneawo ŵakupulikana na ine, ncandulo kwa iyo kuti lwara lukakike mu mkosi wake, ndipo wabizgike mu cindimba ca nyanja.”—Mateyu 18:6.
Kutorana na Muntu Wakuwaro
13, 14. Ni mukhaliro wuli uheni uwo Malaki wakayowoya?
13 Kufuma pa Mal. 2 vesi 10 kuya muntazi, Malaki cipaturo 2 cikurongosora za kuleka kugomezgeka. Malaki wakuyowoya za ntowa ziŵiri zakuyana izo mwakuwerezga-werezga wakuti ni ‘upusikizgi.’ Cakwamba, awonani kuti Malaki wakwamba na mafumbo agha: ‘Asi tiri na dada yumoza ise tose? Asi ndi Ciuta yumoza uyo walikutilenga? Ncifukwa wuli tiri ŵambura kugomezgeka yumo ku munyake, na kwananga pangano la ŵadada?’ Mal. 2 Vesi 11 likusazgirapo kuti mukhaliro wambura kugomezgeka wa Ŵaisrayeli ukusazgapo kunanga “nyumba yituŵa ya Yehova.” Kasi ŵakabuda vici? Vesi ili likurongora ubudi ukuru uwo ŵakacitanga: ‘Ŵakatora mwana mwanakazi wa ciuta muyeni.’
14 Inya, Ŵaisrayeli ŵanyake awo ŵakaŵa mtundu wakujipatulira kwa Yehova, ŵakatora ŵanakazi awo ŵakasopanga Yehova cara. Nkani iyi yikutovwira kuwona umo mukhaliro uwu ukaŵira uheni nkanira. Mal. 2 Vesi 10 likuti Ŵaisrayeli ŵakaŵa na dada yumoza. Ici cikung’anamura kuti wakaŵa Yakobe (uyo wakathyika Israyeli) cara, panji Abrahamu nesi Adamu. Pa Malaki 1:6 pakurongosora kuti Yehova wakaŵa ‘dada wawo yumoza.’ Mtundu wa Israyeli ukaŵa paubwezi na iye, ukaŵa mu pangano ilo Yehova wakacita na ŵasekuru ŵawo. Limoza mwa dango la mu pangano ilo likaŵa lakuti: “Mungatorerananga nawo nthengwa. Mungamupanga mwana mwanarumi wa iŵo mwana mwanakazi wako, panji kutorera mwana wako mwanarumi mwana mwanakazi wa iwo.”—Duteronome 7:3.
15. (a) Kasi ŵanyake ŵangajipusika wuli pa nkani ya kutorana na muntu wa kuwaro? (b) Kasi Yehova wakuyowoyapo vici pa nkani ya kutorana?
15 Ŵanyake lero ŵangayowoya kuti: ‘Muntu uyo nkutemwana nayo, mwee, ngwakutowa! Nkugomezga kuti kuntazi wazamuzomera cisopo caunenesko.’ Kaghanaghaniro aka kakukhozgera ivyo Baibolo likucenjezga kuti: “Mtima ngwakupusika kwakuruska vyose, nguheni wambura kulorako; ndinjani wangaumanya?” (Yeremiya 17:9) Umo Ciuta wakuwonera kutorana na muntu wakuwaro kukuyowoyeka pa Malaki 2:12, kuti: ‘Yehova wadumuleko muntu uyo wakucita ici.’ Lekani Ŵakristu ŵakuphalirika kuti ŵatoranenge “mu Fumu pera.” (1 Ŵakorinte 7:39) Kuyana na umo Ŵakristu ŵakucitira lero, Mkristu uyo watorana na muntu wakuwaro ‘wakudumulika’ cara. Ndipouli, usange muntu wambura cipulikano wakusinta cara, kasi cizamucitika ncivici para Ciuta waparanyenge caru ici sono-sono apa?—Salmo 37:37, 38.
Kusuzga Muwoli Wako
16, 17. Kasi nkuleka kugomezgeka kwa mtundu wuli uko ŵanyake ŵakacita?
16 Malaki wakuyowoya za kuleka kugomezgeka kunyakeso: kusuzga muwoli wako, comene-comene kumupata pa vifukwa vyambura kwenelera. Mal. 2 Vesi 14 likuti: “Yehova wakaŵa kaboni wa pangano pakati pako na muwoli wa upya wako, mweneuyo wamucitira kuwura magomezgeka, nanga wali munyako-na-iwe na muwoli wako wa pangano.” Cifukwa ca kucitira nkaza ŵawoli ŵawo, ŵanarumi Ŵaciyuda ŵakapangiska jocero la Yehova ‘kuzura na masozi.’ (Malaki 2:13) Ŵanarumi ŵara ŵakapatanga ŵawoli ŵawo pa vifukwa vyambura kupulikikwa, kuleka ŵawoli ŵa upya wawo na kutora ŵamwali ŵambura kusopa Ciuta. Ŵasofi ŵaryarya ŵakazomerezganga kucita ici! Ndipouli, Malaki 2:16 wakuti:“‘Nkutinka kupatana,’ wakuti Yehova Ciuta wa Israyeli.” Virimika vinandi vikati vyajumpapo, Yesu wakayowoya kuti ureŵe ndico cifukwa cekha ico muntu wangapatira munyake na kutorana na munyake.—Mateyu 19:9.
17 Ghanaghaniranipo makora mazgu gha Malaki, ndipo muwone umo ghakukhwaskira mtima withu mwakuti tirongore lusungu. Malaki wakuyowoya za “munyako-na-iwe na muwoli wako wa pangano.” Mwanarumi waliyose uyo wakacitanga mukhaliro uwu wakaŵa kuti watora mwanakazi wakusopa Yehova, Muisrayeli, kumusanka kuŵa muwoli wake na wake wakutemweka. Nangauli nthengwa yikacitika apo wose ŵaŵiri wakaŵa ŵawukirano, kweni utali wa nyengo na ucekuru vikenera cara kumazga pangano la nthengwa yawo.
18. Ni mwauli umo urongozgi wa Malaki wa kuleka kugomezgeka ucali kugwira ncito lero?
18 Urongozgi wakukhwaskana na nkani izi ucali kugwiraso ncito lero. Ncacitima kuwona kuti ŵanyake ŵakukana urongozgi wa Ciuta pa nkani ya kutorana mu Fumu pera. Ndiposo ncacitima kuti ŵanyake ŵaleka kulimbikira kuti ŵakhozge nthengwa yawo. M’malo mwake, ŵakutora ntowa iyo Ciuta wakutinka, kucita ivyo malemba ghakukana kupatana na kutorana na muntu munyake. Iwo ‘ŵavuska Yehova’ cifukwa ca kucita ivi. Kale mu nyengo ya Malaki, awo ŵakakananga urongozgi wa Ciuta ŵakaghanaghananga kuti Yehova ni munonono pa nkani iyi. Ŵakati: “Walinku Ciuta wa weruzgi” uwemi? Mwee, nako nkubendera kughanaghana ntena! Tingayezganga cara kurondezga ŵantu ŵa nga ni aŵa.—Malaki 2:17.
19. Kasi ŵafumu na ŵawoli ŵangapokera wuli mzimu wa Ciuta?
19 Cakukondweska ncakuti Malaki wakurongosora kuti pakaŵa ŵanarumi ŵanyake awo ŵakakhalanga makora na ŵawoli ŵawo. ‘Ŵakasungirira mzimu utuŵa wa Ciuta.’ (Mal. 2 Vesi 15) Ncakukondweska kuwona kuti gulu la Ciuta lero lazura na ŵantu awo ‘ŵakugaŵira ncindi ŵawoli ŵawo.’ (1 Petros 3:7) Ŵakutimba ŵawoli ŵawo yayi panji kuŵatuka. Ŵakuŵacicizga yayi pa kugonana, ŵakuyuyura cara ŵawoli ŵawo mwa kuseŵera na ŵanakazi ŵanyake panji kuwonelera vithuzithuzi vya ŵantu ŵambura kuvwara. Gulu la Yehova ndakukondweskaso pakuti liri na ŵanakazi ŵanandi ŵacipulikano awo mbakugomezgeka kwa Ciuta na ku marango ghake. Ŵanarumi na ŵanakazi wose aŵa ŵakumanya ivyo Ciuta wakutinka, ndipo ŵakughanaghana na kucita mwakuyana na umo Iye wakukhumbira. Rutilirani kuŵa nga ndiwo, ‘pulikirani Ciuta’ mwakuti mutumbikike na mzimu utuŵa.—Milimo 5:29.
20. Ni nyengo wuli iyo yasendelera kwiza pa ŵantu wose?
20 Sono-sono apa, Yehova weruzgenge caru cose capasi. Muntu waliyose wazamuzgora yekha mwakuyana na milimo yake na ivyo wakugomezga. “Ise tose yumoza na yumoza tizamkujipataulira kwa Ciuta.” (Ŵaroma 14:12) Panyengo iyi, fumbo lakuwuska maghanoghano ndakuti: Ninjani wazamupona pa zuŵa la Yehova? Nkani yacitatu na yaumaliro yizamuzgora fumbo ili.
Kasi Mungarongosora?
• Kasi cifukwa cikuru ncakuti wuli ico Yehova wakacenyera ŵasofi mu Israyeli?
• Cifukwa wuli marango gha Ciuta nganonono yayi kuti ŵantu ŵagharondezge?
• Ncifukwa wuli tikwenera kupwererera para tikusambizga?
• Ni mikhaliro yiŵiri nji iyo Yehova wakutinkana nayo?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 25]
Mu nyengo ya Malaki, ŵasofi ŵakacenyeka cifukwa ca kuleka kurondezga ntowa za Yehova
[Cithuzithuzi pa peji 26]
Yehova wakacombora Ŵaisrayeli awo ŵakapata ŵawoli ŵawo pa vifukwa vyambura kwenelera na kutora ŵamwali ŵakuwaro
[Cithuzithuzi pa peji 26]
Ŵakristu lero ŵakucindika pangano la nthengwa yawo