Yehova Wakucindamiska Ŵantu Ŵake na Ungweru

‘Wuka wa mwanakazi iwe, ŵala; cifukwa ungweru wako wafika, ndipo ucindami wa Yehova waŵala pa iwe.’—YESAYA 60:1, NW.

1, 2. (a) Kasi ŵantu ŵali mu mukhaliro wuli? (b) Ninjani uyo wakucitiska mdima pa caru?

 “MBAYA mwee, tiŵenge na muntu wa nkaro yiweme nga ni Yesaya panji Paulos, mphanyi vintu vili makora!” Ndimo wakadandaulira Harry Truman, purezidenti wakale wa ku United States mu ma 1940. Cifukwa wuli wakayowoya mazgu agha? Cifukwa wakawona kukhumbikwa kwa kuŵa na ŵarongozgi ŵa nkaro yiweme mu nyengo yake. Ŵantu ŵakaŵa kuti ŵafuma waka mu nyengo ya mdima ya virimika vya mu handiredi la 20—nyengo ya nkondo yaciŵiri ya pa caru cose. Nangauli nkondo yikaŵa kuti yamara, kweni pa caru pakaŵavya mtende. Mdima ukarutilira nipera. Nanga ni virimika 57 ivyo vyajumpa kufuma apo nkondo yikamalira, caru cicali mu mdima nipera. Enya, Purezidenti Truman usange waŵenge wamoyo lero, mphanyi wawona kukhumbikwa kwa kuŵa na ŵarongozgi ŵa nkaro yiweme nga ni Yesaya na Paulos.

² Tikumanya yayi usange Purezidenti Truman wakamanya panji yayi kuti Paulos wakamanya za mdima uwo wabenekelera ŵantu, ndipo ŵakacenjezga za mdima uwu mu Malemba. Mwaciyerezgero, wakacenjezga Ŵakristu ŵanyake kuti: “Kulimbana kwithu kuti kuli pa ndopa na nyama cara, kweni pa maufumu na ŵa mazaza, na ŵeruzgi-caru ŵa cisi cino, pa vita vya mzimu vya uheni mu vyakucanya.” (Ŵaefeso 6:12) Pakuyowoya ntena, Paulos wakamanya kuti mdima wabenekelera caru pera cara, kweniso, wakamanya uko mdima uwu ukufumira—viŵanda vyankongono ivyo ni “ŵeruzgi-caru.” Pakuti ni mizimu yankongono iyo yikucitiska mdima pa caru, kasi ŵantu ŵangacitaci kuti ŵaucimbizge?

3. Nangauli ŵantu ŵali mu mdima, kasi ncivici ico Yesaya wakayowoyerathu kuti cicitikirenge awo mbakugomezgeka?

³ Yesaya nayo wakayowoyapo za mdima uwo wabenekelera ŵantu. (Yesaya 8:22; 59:9) Ndipouli, wati wakhuŵirizgika na mzimu wa Ciuta, Yesaya wakawonerathu kuntazi ndipo wakati nanga mungaŵa mu nyengo izi za mdima, Yehova wangweruskenge maso gha awo ŵakutemwa ungweru. Nangauli Paulos na Yesaya tili nawo yayi, kweni tili navyo ivyo ŵakalemba kuti vitirongozge. Kuti tiwone vitumbiko vya awo ŵakutemwa Yehova, tiyeni tidumbiskane mazgu ghaucimi gha Yesaya agho ghali mu Yesaya cipaturo 60.

Mwanakazi wa mu Ucimi Wakuŵala

4, 5. (a) Kasi Yehova wakuphalira mwanakazi kuti wacite vici, ndipo Yehova wakumulayizgaci? (b) Ni mazgu wuli ghakukondweska agho ghali mu Yesaya cipaturo 60?

⁴ Mazgu ghakwamba gha pa Yesaya 60 ghakuyowoya za mwanakazi uyo wali mu kaŵiro kakucitiska citima nkanira—wali mu mdima ndipo wawa kavunama. Mwamabuci, ungweru ukuŵala pa iyo, ndipo Yehova wakucemerezga kuti: ‘Wuka wa mwanakazi iwe, ŵala; cifukwa ungweru wako wafika, ndipo ucindami wa Yehova waŵala pa iwe.’ (Yesaya 60:1) Enya, nyengo yafika yakuti mwanakazi wawuke, warongore ungweru wa Ciuta—ucindami wake. Cifukwa wuli? Vesi lakurondezgapo likuzgora kuti: ‘Wona, mdima wamkubenekerera caru, na mdima wa minkhorwe pa ŵantu  ŵa mitundu yose; kweni Yehova wamkuwuka pa iwe, na ucindami wake pacanya pako.’ (Yesaya 60:2) Penepapo mwanakazi uyu wakupulikira ivyo Yehova wakumuphalira, wakulayizgika vintu viweme vyakukondweska. Yehova wakuti: ‘Ŵamitundu ŵamkwiza ku ungweru wako, na mathemba ku kuŵala kwa ungweru wako.’—Yesaya 60:3.

⁵ Mazgu ghakukondweska gha mavesi ghatatu agha ni mazgu ghakujulira waka cipaturo cose ca Yesaya 60. Cipaturo ici cikutiphalira ivyo mwanakazi wa mu ucimi wakawona ndiposo umo tingakhalira mu ungweru wa Yehova nangauli mdima wakhupikilira ŵantu. Kasi vimanyikwiro vyaucimi ivyo vili mu mavesi ghatatu agha vikung’anamuraci?

6. Ni mwanakazi wuli uyo wakuyowoyeka pa Yesaya 60, ndipo mbanjani ŵakumuyimira pano pasi?

⁶ Mwanakazi uyo wakuyowoyeka pa Yesaya 60:1-3 ni Ziyoni, gulu la Yehova la kucanya la vilengiwa vyauzimu. Lero, “Ŵaisrayeli ŵa Ciuta”—mpingo wa pa caru cose wa Ŵakristu ŵakuphakazgika, awo ŵamuwusa pamoza na Kristu kucanya—ndiwo ŵakwimira Ziyoni pano pasi. (Ŵagalatiya 6:16) Mtundu wauzimu uwu wuli na ŵantu 144,000, ndipo lero, Yesaya 60 wakukwaniriskika pa awo ŵali pa caru capasi mu “mazuŵa gha ku umaliro” agha. (2 Timote 3:1; Civumbuzi 14:1) Ucimi uwu wuliso na vinandi vyakukhwaskana na “mzinda ukuru,” panji “mberere zinyake.”—Civumbuzi 7:9; Yohane 10:16.

7. Kasi Ziyoni wakaŵa mu kaŵiro wuli mu 1918, ndipo ni mwauli umo kaŵiro aka kakayowoyekerathu?

⁷ Kasi yikaŵapo nyengo iyo “Ŵaisrayeli ŵa Ciuta” ŵakawa kavunama mu mdima nga ni umo mwanakazi wa mu ucimi wakacitira? Enya, ici cikacitika virimika vyakujumpa pa 80 ivyo vyajumpa. Apo nkondo yakwamba ya caru cose yikaŵa mukati, Ŵakristu ŵakuphakazgika ŵakalimba-limba kuti ncito ya kupharazga yirutilire. Kweni kuzakafika mu 1918, cirimika ico nkondo yikamalira, ncito ya kupharazga yikaŵa nga yazimwa. Joseph F. Rutherford, uyo wakalaŵiliranga ncito ya kupharazga pa caru cose, pamoza na Ŵakristu ŵanyake ŵakaŵikika mu jere pa vifukwa vyautesi. Mu buku la Civumbuzi, Ŵakristu ŵakuphakazgika awo panyengo iyo ŵakaŵa pano pasi ŵakayowoyeka mu ucimi nga ni vitanda ivyo ‘vyagona mu luŵaza lwa msumba ukuru weneuwo mwauzimu ŵakuti ndi Sodoma, na Egupto.’ (Civumbuzi 11:8) Yira yikaŵa nadi nyengo ya mdima pa Ziyoni uyo wakwimilirika na ŵana ŵake ŵakuphakazgika pano pasi!

8. Nkusinta wuli uko kukaŵapo mu 1919, ndipo ncivici cikacitika?

 ⁸ Nangauli vikaŵa ntena, kweni mu 1919 vintu vikasintirathu nkanira. Yehova wakatuma ungweru pa Ziyoni! Ŵaisrayeli ŵa Ciuta ŵakawuka kuti ŵarongore ungweru wa Ciuta, ŵakambaso kupharazga makani ghaweme kwambura kopa. (Mateyu 5:14-16) Tikuwonga Ŵakristu aŵa cifukwa ca kuŵaso na mwampu, ndipo pa cifukwa ici, ŵantu ŵanyake ŵiza ku ungweru wa Yehova. Awo ŵakamba kwiza ŵakaŵa Ŵaisrayeli ŵa Ciuta. Iwo ni mathemba agho ghakuyowoyeka pa Yesaya 60:3, cifukwa ŵamuwusira lumoza na Kristu mu Ufumu wakucanya wa Ciuta. (Civumbuzi 20:6) Pamanyuma pake, mzinda ukuru ukamba kwiza ku ungweru wa Yehova. Mzinda uwu ‘mbamitundu’ awo ŵakuyowoyeka mu ucimi uwu.

Ŵana ŵa Mwanakazi Ŵakwiza ku Nyumba!

9, 10. (a) Ncivici cakukondweska ico mwanakazi wakawona, ndipo ici cikarongoranga vici? (b) Kasi Ziyoni wakaŵa na cifukwa wuli cakuti wakondwere?

⁹ Sono Yehova wakwamba kuvumbula vyose ivyo lemba la Yesaya 60:1-3 likung’anamura. Yehova wakuyowoyaso na mwanakazi yura. Pulikani ivyo wakumuphalira: ‘Tumpuska maso ghako kose zingirizge, uwone’! Mwanakazi wakupulikira, ndipo henani, nako nkukondweska kwa ivyo wakuwona! Ŵana ŵake ŵakwenda kwiza ku nyumba. Lemba likurutilira kuti: ‘Ŵose ŵakongana pamoza, ŵakwiza kwa iwe; ŵana ŵako ŵanarumi ŵatiŵize kufuma kutali, ŵanaŵanakazi ŵako tiŵalereke mu nkwamba zako.’ (Yesaya 60:4) Kupharazga Ufumu pa caru cose uko kukamba mu 1919 kwaguza ŵantu ŵanandi kuti ŵateŵetere Yehova. Aŵa nawo ŵakazgoka ‘ŵana ŵanarumi’ na “ŵanaŵanakazi” ŵa Ziyoni, Ŵaisrayeli ŵa Ciuta. Yehova wacindamiska Ziyoni pakwiza na ŵa 144,000 awo ŵali kukhalira ku ungweru.

¹⁰ Kasi mungaghanaghanira cimwemwe ico Ziyoni wali naco cifukwa ca kuŵa pamoza na ŵana ŵake? Ndipouli, Yehova wakucitiskaso Ziyoni kukondwera comene. Tikuŵazga kuti: ‘Penepapo ndipo tiwuwonenge na kusekerera, mtima wamkugiya na kukondwa. Kuzara kwa mu zinyanja tikuzgoke kwa iwe, usambazi wa ŵamitundu tiwizenge kwa iwe.’ (Yesaya 60:5) Kuyana na mazgu ghaucimi agha, kwamba mu ma 1930, Ŵakristu ŵanandi awo ŵazamukhala pa caru capasi kwamuyirayira ŵakhundumukira ku Ziyoni. Ŵafuma mu ‘nyanja’ ya mtundu wa ŵantu awo mbayeni na Ciuta ndipo ŵakwimira usambazi wa ŵamitundu. Iwo ni ‘cuma ca mitundu yose.’ (Yesaya 57:20; Hagai 2:7) Wonaniso kuti ŵantu aŵa, awo ni ‘cuma’ ŵakuteŵetera Yehova mulimose umo waliyose wakhumbira yayi. Kweni wose pamoza ŵakusazgirako ucindami wa Ziyoni mwa kusopera pamoza na ŵabali ŵawo ŵakuphakazgika, kupanga “mskambo umoza” pasi pa “mliska yumoza.”—Yohane 10:16.

Ŵamaronda na Ŵaliska Ŵakwiza ku Ziyoni

11, 12. (a) Rongosorani viwuru ivyo vikawoneka kuti vikwiza ku Ziyoni.

¹¹ Kuwungana uko kukayowoyekerathu kwapangiska kuti ciŵerengero ca awo ŵakurumba Yehova cisazgikire. Ici cikayowoyekerathu mu mazgu ghaucimi ghakurondezgapo. Yerezgerani kuti mwimilira pa Phiri la Ziyoni pamoza na mwanakazi wa mu ucimi uyu. Mwarazga kuvuma, kasi mukuwonaci? ‘Ciwuru ca ngamila ticizuzge caru, twana twa ngamila twa ku Midian na Efa; ŵa ku Sheba naŵoso tiŵizenge; ŵamkwiza na golide na vyakununkira viweme, tiŵarongore pamoza marumbo kwa Yehova.’ (Yesaya 60:6) Wumba wa ŵamaronda ukurongozga ngamila zawo mu mikwara yakuya ku Yerusalemu. Wonani, ngamila zili waka mbwere-re-re nga ni maji ghasapalira! Ŵamaronda ŵayegha vyawanangwa vya “golide na vyakununkira.” Ŵakwiza ku ungweru wa Ciuta kuti ‘ŵarumbe Yehova’ pamaso pa ŵantu wose.

¹² Ŵamaronda awo ŵakwiza ŵali ŵekha yayi. Ŵaliska nawo ŵakuthilimukira ku Ziyoni. Ucimi ukurutilira kuti: ‘Vyakuŵeta vyose  vya Kedar viwunganyike kwako, ŵatondoti ŵa ku Nebayoti ŵakuteŵetere.’ (Yesaya 60:7a) Ŵaliska nawo ŵakwiza ku msumba utuŵa kuzakapereka viŵeto vyawo viweme kwa Yehova. Ŵakujipereka iwo ŵene kuti ŵateŵetere Ziyoni! Kasi Yehova wakupokelera wuli ŵalendo aŵa? Ciuta iyo yekha wakuzgora: “Tiŵizenge na kupokereka pa jocero lane, ndipo ndicindamiskenge nyumba yane ya ucindami.” (Yesaya 60:7b) Yehova wakupokelera na mtima wose uteŵeti wa ŵalendo aŵa. Kwiza kwawo kukucindamiska tempele lake.

13, 14. Ni vici vikwiza kufuma kuzambwe?

¹³ Sono zgokerani kuzambwe, laŵisiskani kutali. Kasi mukuwonaci? Patali-tali, pakuwoneka nga pali bingo lituŵa lathandazgika pacanya pa nyanja. Yehova wakufumba fumbo ilo liri mu maghanoghano ghinu: “Mbanjani aŵo ŵakuwuruka ngati bingo na aŵoso nga ndi nkunda ku madangazi ghaŵo?” (Yesaya 60:8) Yehova wakuzgora yekha fumbo ili, wakuti: ‘Virwa vya mu nyanja tivinditeŵeterenge, zidangenge ndi ngaraŵa za Tarshish, kwiza na ŵana ŵako kufuma naŵo kutali, siliva laŵo na golide laŵo pamo naŵo, cifukwa ca zina la Yehova Ciuta wako, na cifukwa ca Mutuŵa wa Israyeli, apo ndiye wakucindamiska.’—Yesaya 60:9.

¹⁴ Kasi mungaŵa na cithuzithuzi ca ivi mu maghanoghano ghinu? Bingo lituŵa lasenderera pafupi ndipo sono likuwoneka nga ni buma lituŵa, ilo likuwonekera patali ca kuzambwe. Likuwoneka nga ntuyuni tukuneza pa maji. Kweni apo tukwiza pafupi, mukuwona kuti ni ngaraŵa zili na salu zakutandazuka izo zikuvunga mpepo. Pali ngaraŵa zinandi comene zikwenda kuya ku Yerusalemu izo zikuwoneka  nga ni nkunda zinandi. Ngaraŵa izi zikucimbira mwaluŵiro comene kufuma ku dowoko lakutali, zayegha ŵasopi kwiza nawo ku Yerusalemu kuzakasopa Yehova.

Gulu la Yehova Likukura

15. (a) Nkukura wuli uko kukayowoyekerathu pa Yesaya 60:4-9? (b) Kasi Ŵakristu ŵaunenesko ŵali na mtima wuli?

¹⁵ Yesaya 60:4-9, ghakuyowoya za kukura uko kwacitika pa caru cose kwamba mu 1919! Cifukwa wuli Yehova watumbika Ziyoni na kusazgikira uku? Cifukwa ncakuti kwamba mu 1919, Ŵaisrayeli ŵa Ciuta ŵandalekepo kurongora ungweru wa Yehova. Kuyana na Yesaya 60:7, kasi mwanguwona kuti awo ŵakwiza ‘ŵiza pa jocero [la Ciuta]’? Pa jocero mpa cipembo apo ŵakotcherapo sembe, ndipo ucimi uwu ukutikumbuska kuti kuteŵetera Yehova kukusazgapo kupereka sembe. Mpostole Paulos wakalemba kuti: ‘Nkumuŵeyani . . . kuti mupereke mathupi ghinu ghaŵe sembe yamoyo, yituŵa na yakukondweska Ciuta, kwenekuko nkuteŵeta kwinu kwa vinjeru.’ (Ŵaroma 12:1) Kuyana na mazgu gha Paulos, Ŵakristu ŵaunenesko ŵakukhorwa na kwiza waka pa maungano kamoza pa sabata cara. Iwo ŵakupatula nyengo, nkongono, na cuma cawo kuti ŵarutiske pantazi kusopa kwaunenesko. Kasi ŵasopi ŵakujipereka aŵa ŵakucindamiska yayi nyumba ya Yehova? Ucimi wa Yesaya ndimo ukayowoyera ntena. Tili ŵakusimikizga kuti ŵasopi ŵamwampu aŵa mbakutowa pamaso pa Yehova.

16. Mbanjani ŵakawovwira ncito ya kuzenga mu nyengo yakale, ndiposo mbanjani ŵacita ici lero?

¹⁶ Ŵalendo awo ŵiza mbakunweka kugwira ncito. Ucimi ukurutilira kuti: “Ŵantu ŵalendo tiŵazenge malinga ghako, mafumu ghawo tighakuteŵetere.” (Yesaya 60:10) Apo mazgu agha ghakakwaniriskika mu nyengo iyo Ŵaisrayeli ŵakafuma mu wuzga ku Babuloni, mafumu na ŵanyake mu mitundu yinyake ŵakawovwira nadi kuzenga tempele na msumba wa Yerusalemu. (Ezra 3:7; Nehemiya 3:26) Mu nyengo yasono, mazgu agha ghakwaniriskikaso apo mzinda ukuru wawovwira Ŵakristu ŵakuphakazgika kurutiska pantazi kusopa kutuŵa. Iwo ŵawovwira kuzenga mipingo ya Cikristu na kukhozga “malinga” gha gulu la Yehova. Iwo ŵawovwiraso pa ncito ya kuzenga Nyumba za Ufumu, Nyumba za Maungano Ghakuru, na maofesi gha Muntavi. Mu ntowa zose izi, iwo ŵakovwira ŵabali ŵawo ŵakuphakazgika pa kupwererera gulu la Yehova ilo likukulira-kulira!

17. Ni ntowa wuli yimoza iyo Yehova wacindamiskira ŵantu ŵake?

¹⁷ Mwee, nako nkukondweska kwa mazgu ghaumaliro gha Yesaya 60:10! Yehova wakuti: ‘Nikutimbenge mu ukari wane, kweni mu kuca kwa mtima wane nikulengerenge lusungu.’ Enya, mu 1918/19, Yehova wakacenya nadi ŵantu ŵake. Kweni vira vikaŵa vyakale. Sono ni nyengo yakuti Yehova walengere lusungu ŵateŵeti ŵake ŵakuphakazgika pamoza na ŵanyawo ŵa mberere zinyake. Ukaboni wa lusungu lwake ukuwoneka umo gulu lakulira—inya, walitumbika na ‘kulicindamiska.’

18, 19. (a) Kasi Yehova wakulayizgaci kuyana na ŵalendo awo ŵakwiza ku gulu lake? (b) Kasi mavesi agho ghakhalako gha Yesaya 60 ghakutiphaliraci?

¹⁸ Cirimika cilicose, “ŵalendo” ŵanyake ŵanandi ŵakwiza kuzakawungana na gulu la Yehova, ndipo muryango uŵenge mwazi kuti ŵanandi ŵanjire. Yehova wakuti kwa Ziyoni:  ‘Vipata vyako vikhalenge mwazi rutaruta, mhanya na usiku nta vijarikenge, mwakuti ŵantu ŵize nawo usambazi wa ŵamitundu kwa iwe pamo na mafumu ghawo pamaso pa ŵantu kuti ghawoneke.’ (Yesaya 60:11) Pali ŵantu ŵanyake awo ŵakukhumba kujara “vipata” ivi, kweni tikumanya kuti ŵatondekenge. Yehova iyo mweneko wayowoya kuti vipata viŵenge vyamwazi rutatuta. Ŵantu ŵarutilirenge kwiza.

¹⁹ Paliso ntowa zinyake izo Yehova watumbikira ŵantu ŵake, kuŵacindamiska mu mazuŵa ghaumaliro agha. Mavesi agho ghakhalako gha Yesaya 60 ghakuvumbura ntowa izi.

Kasi Mungarongosora?

• Kasi “mwanakazi” wa Ciuta ninjani, ndipo ninjani wakwimira iye pano pasi?

• Mphauli apo ŵana ŵa Ziyoni ŵakawa kavunama, ndipo mphauli apo ‘ŵakawuka,’ ndiposo mwauli?

• Mwakugwiriskira ncito vimanyikwiro vyakupambana-pambana, ni mwauli umo Yehova wakayowoyerathu za kukura kwa ŵapharazgi ŵa Ufumu lero?

• Ni mwauli umo Yehova watumira ungweru wake pa ŵantu ŵake?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 20]

“Mwanakazi” wa Yehova wakuphalirika kuti wawuke

[Cithuzithuzi pa peji 22]

Ngaraŵa zikuwonekera patali nga ni nkunda