Ŵikaniko Kusopa-Ciuta ku Cizizipizgo Cinu
Ŵikaniko Kusopa-Ciuta ku Cizizipizgo Cinu
“Ku cipulikano cinu muŵikeko . . . ucivindwe; ndipo ku ucivindwe winu kusopa-Ciuta.”—2 PETROS 1:5, 6.
1, 2. (a) Nkukura wuli uko tikukhumba kuwona mu mwana? (b) Kasi kukura kuuzimu nkhwakuzirwa wuli?
KUKURA nkhwakuzirwa comene ku mwana, kweni pali vinandi ivyo vikukhumbikwa kuruska kukura waka msinku. Mwana wakweneraso kukura mu maghanoghano. Para nyengo yajumpapo, mwana wakutaya wanici na kwamba kukura kufika pa mwanarumi panji mwanakazi wakufikapo. Mpostole Paulos wakayowoyapo za ici apo wakati: “Para nkaŵa mwanici, nkayowoya nga ndi mwanici, nkapulika nga ndi mwanici, nkaranguruka nga ndi mwanici: apo sono ndaŵa mrara ndapata vya mwanici.”—1 Ŵakorinte 13:11.
2 Mazgu gha Paulos ghakurongora kukhumbikwa kwa kukura ku cigaŵa cauzimu. Ŵakristu ŵakwenera kufumapo pa ubonda wauzimu, m’malo mwake ŵaŵe “ŵakukhoma [“mu mahara,” NW].” (1 Ŵakorinte 14:20) Ŵakwenera kulimba-limba kuti ŵaŵe na ‘ciyezgero ca msinku wa Kristu.’ Apo ndipo ŵangaleka kuŵa “ŵanici, ŵakuyungwa-yungwa, ŵakupungwa-pungwa mu mpepo yose ya cisambizgo.”—Ŵaefeso 4:13, 14.
3, 4. (a) Kasi tikwenera kucitaci kuti tiŵe ŵarara mwauzimu? (b) Ni mikhaliro wuli iyo yikukondweska Ciuta iyo tikwenera kuŵa nayo, ndipo kasi njakukhumbikwa wuli?
3 Kasi tingaŵa wuli ŵarara ku cigaŵa cauzimu? Kukura msinku kukucitika kwekha para muntu wali makora, kweni kukura ku cigaŵa cauzimu kukukhumbikwira citatata. Kukura uku kukwamba mwa kumanya makora Mazgu gha Ciuta na kucita mwakukolerana na ivyo tikusambira. (Ŵahebere 5:14; 2 Petros 1:3) Kacitiro aka kakutipangiska kuti tiŵe na mikhaliro iyo yikukondweska Ciuta. Nga ni umo thupi na viŵaro vinyake vikukulira vyose pamoza, nteuraso kukura mu mikhaliro iyo yikukondweska Ciuta. Mpostole Petros wakati: “Uku mukusazgako mwampu wose, ku cipulikano cinu muŵikeko kazirwiro; ndipo ku kazirwiro kinu muŵikeko vinjeru; ndipo ku vinjeru vyinu kujikora; ndipo ku kujikora kwinu ucivindwe; ndipo ku ucivindwe winu kusopa-Ciuta; ndipo ku kusopa-Ciuta kwinu kutemwa-ŵabali; ndipo ku kutemwa-ŵabali kwinu kutemwa.”—2 Petros 1:5-7.
4 Mukhaliro wuliwose uwo Petros wakayowoya ngwakukhumbikwa, palije uwo ukwenera kuwuskikapo. Wakasazgirapo kuti: “Para muli navyo vyeneivi ndipo vikuzara, kuti vikumuzgorani ŵakata cara nesi ŵambura vipasi pa kumanya Fumu yitu Yesu Kristu.” (2 Petros 1:8) Tiyeni tiwone kukhumbikwa kwa kuŵikako kusopa-Ciuta ku cizizipizgo.
Kukhumbikwa kwa Kuzizipizga
5. Ncifukwa wuli tikwenera kuzizipizga?
5 Petros na Paulos wose ŵaŵiri, ŵakakoleraniska kusopa-Ciuta na kuzizipizga. (1 Timote 6:11) Kuzizipizga kukung’anamura kuŵa waka na nkongono mu nyengo ya suzgo cara. Kukusazgapo kuvwara-zikhore, kukhwima mtima, na kwimilira nji kuleka kutaya cigomezgo mu nyengo ya suzgo, viyezgo, panji kuzikizgika. Pakuti tikukhala na umoyo wa ‘kusopa-Ciuta mwa Kristu Yesu,’ ncakumanyikwirathu kuti tisuzgikenge. (2 Timote 3:12) Tikwenera kuzizipizga usange tikukhumba kurongora kuti tikutemwa Yehova na kuŵa na mikhaliro iyo yikurongozgera ku ciponosko. (Ŵaroma 5:3-5; 2 Timote 4:7, 8; Yakobe 1:3, 4, 12) Kwambura kuzizipizga, umoyo wamuyirayira mbwenu utipambenge.—Ŵaroma 2:6, 7; Ŵahebere 10:36.
6. Kasi kuzizipizga mupaka ku umariro kukung’anamura kucitaci?
6 Kwambura kupwererako na umo tikambira unenesko, cintu cakuzirwa ndico kuzizipizga. Yesu wakati: “Mweneuyo wakuzizipizga mpaka ku umariro, ndiyo wamkuponoskeka.” (Mateyu 24:13) Inya nadi, tikwenera kuzizipizga mupaka ku umariro, kwali nku umariro wa umoyo withu panji ku umariro wa caru ciheni ici. Mulimose umo vingaŵira, kweni tikwenera kugomezgeka kwa Ciuta withu. Tingamukondweska cara Yehova para tikuleka kusazgako kusopa-Ciuta ku kuzizipizga, ndipo tingazakapokera yayi umoyo wamuyirayira. Kweni kasi kusopa-Ciuta nivici?
Ng’anamuro la Kusopa-Ciuta
7. Kasi kusopa-Ciuta kukung’anamuraci, ndipo kukutituma kucitaci?
7 Kusopa-Ciuta kukung’anamura kupereka ncindi, kuteŵetera Yehova Ciuta na kuŵa wakugomezgeka ku muwuso wake. Kuti tiŵe ŵantu ŵakusopa-Ciuta Yehova, tikwenera kumumanya makora na ntowa zake. Tikwenera kumanya Ciuta nkanira fikepo. Ici cipangiskenge kuti timutemwe kufuma pasi pa mtima withu, kutemwa uko kukuwoneka mu milimo na kakhaliro kithu. Tikwenera kuŵa na khumbo la kucita ivyo tingafiska kuti tiyaneko na Yehova—kurondezga ntowa zake na kurongora mikhaliro yake. (Ŵaefeso 5:1) Inya nadi, kusopa-Ciuta kukutituma kuti tikondweske Yehova mu vintu vyose ivyo tikucita.—1 Ŵakorinte 10:31.
8. Kasi kusopa-Ciuta kukukolerana wuli na kusopa Yehova yekha?
8 Kuti tiŵe na kusopa kutuŵa, tikwenera kujikamira Yehova yekha mbwenu, na kuleka kuzomerezga kalikose mu mtima withu kupoka malo ghake. Pakuti ni Mlengi, iye wakukhumba kuti ise timusopenge iye pera mbwenu. (Duteronome 4:24; Yesaya 42:8) Nanga viŵe ntena, Yehova wakuticicizga yayi kuti timusope. Wakukhumba kuti timusope mwawanangwa. Cifukwa cakuti tikumutemwa ndiposo kuti tikumumanya nkanira fikepo, lekani tikukhumba kutoweska umoyo withu, kujipatulira kwa iye, na kucita mwakuyana na umo tajipatulira.
Koranani Ubwezi na Ciuta
9, 10. Kasi tingavikilira wuli ubwezi withu na Yehova?
9 Pamanyuma pakuti tajipatulira kwa Ciuta na kubapatizika, tikwenera kukuzga ubwezi withu na iye. Khumbo lithu la kuteŵetera Yehova mwakugomezgeka likutituma kuti tirutilire kusambira Mazgu ghake na kughanaghanirapo pa igho. Para tizomerezgenge mzimu wa Ciuta kuteŵeta mu mitima yithu, apo ndipo titemwenge comene Yehova. Ubwezi withu na iye uŵenge cintu cakuzirwa nkanira mu umoyo withu. Yehova waŵenge Bwezi lithu liweme comene ndipo tikhumbenge kuti nyengo zose timukondweske. (1 Yohane 5:3) Ubwezi withu na Ciuta ukurenge, ndipo tiŵenge ŵakukondwa kuti wakutisambizga na kutilanga mwacitemwa.—Duteronome 8:5.
10 Usange tilekenge kufwilirapo kukhozga ubwezi withu wakuzirwa uwu na Yehova, mbwenu uzimwenge. Ndipo para ubwezi uwu wamara, murandu uŵenge wa Ciuta yayi, cifukwa iyo “wali kutali na muntu yose wa ise cara.” (Milimo 17:27) Tiri ŵakukondwa cifukwa Yehova wali pa malo ghapusu kufikapo! (1 Yohane 5:14, 15) Enya, tikwenera kufwilirapo nkanira kuvikilira ubwezi uwu na Yehova. Kweniso, iye wakutovwira kuti tisenderere pafupi na iyo, ndipo watipa vyose vyakukhumbikwa kuti tiŵe ŵantu ŵakusopa-Ciuta. (Yakobe 4:8) Kasi vyose ivyo iye watipa tingandula navyo wuli?
Khorani Mwauzimu
11. Ni milimo wuli iyo yikurongora kusopa-Ciuta?
11 Kutemweseska Ciuta kuticiskenge kurongora kuti tikumusopa iyo, nga ni umo Paulos wakayowoyera kuti: “Uŵe na mwampu kujirongora wakurumbika kwa Ciuta, wancito wambura kukhozgeka soni, wakurunjika makora mazgu gha unenesko.” (2 Timote 2:15) Kuti ticite ici tikwenera kuŵa na kaluso ka kusambira Baibolo, kufika pa maungano, na kucita uteŵeti wa m’munda. Tingaŵaso pafupi na Yehova para ‘tirombenge kwambura kureka.’ (1 Ŵatesalonika 5:17) Kucita milimo iyi kukurongora kuti tiri ŵantu ŵakusopa-Ciuta. Usange tilekenge kucita umoza mwa milimo iyi, mbwenu tirwarenge kuuzimu ndipo tijicemerenge mauryarya gha Satana.—1 Petros 5:8.
12. Kasi tingazizipizga wuli viyezgo?
12 Kukhala ŵakukhora na ŵakutangwanika na vintu vyauzimu kukutovwira kwimilira nga-nga-nga para masuzgo ghatiwira. Masuzgo agho ghangatiwira ghangayezga comene cipulikano cithu. Kungaŵa kunonono kuzizipizga usange ŵabali ŵithu ŵakuthupi, panji ŵazengezgani ŵithu ndiwo ŵakutitinka na kutizikizga. Ŵanyithu ŵa ku sukulu panji ku ncito ŵangatinyenga kuti tiswe marango gha Cikristu. Kukhuŵara, urwari, na kukweŵeka kungagurura nkongono zithu kwakuti kungaŵa kunonono kuzizipizga masuzgo agho ghakuyezga cipulikano cithu. Kweni tingazizipizga viyezgo vyose ivi para tirutilirenge kuŵa na ‘makhaliro ghose ghatuŵa na kusopa-Ciuta, uku tikulindirira na kunweka kwiza kwa zuŵa la Ciuta.’ (2 Petros 3:11, 12) Para ticitenge ntena, tiŵenge na cimwemwe ndipo tiŵenge na cigomezgo cakuti Ciuta watitumbikenge.—Zintharika 10:22.
13. Kasi tikwenera kucitaci kuti tirutilire kusopa-Ciuta?
13 Nangauli Satana wali maso kulimbana na awo ŵakusopa-Ciuta, kweni tingopanga yayi. Cifukwa wuli? Cifukwa ‘Fumu [Yehova] yikumanya kuŵathaska ku [“viyezgo,” NW] aŵo ŵakusopa-Ciuta.’ (2 Petros 2:9) Kuti tizizipizge viyezgo nakuti tiwombokwe, ipo tikwenera ‘kukana ucikana-Ciuta, na makhumbiro gha caru; . . . na kukhala ŵakuziza na ŵarunji na ŵakusopa-Ciuta mu caru ciheni ici.’ (Tito 2:12, NW) Nga Mbakristu, tikwenera kuŵa maso mwakuti tileke kuŵa na uheni wuliwose wa makhumbiro gha thupi na milimo, kuti yileke kutisuŵizga pa kusopa-Ciuta. Tiyeni sono tiwone ivyo vingatisuŵizga pa kusopa Ciuta.
Cenjerani na Ivyo Vikutimbanizga Kusopa-Ciuta
14. Kasi tikwenera kukumbukira vici usange tayezgeka na cipingo ca kutemwa cuma?
14 Kutemwa cuma ncipingo ku ŵantu ŵanandi. Mutepanyake tingajipusika kuti ‘kusopa-Ciuta ndi ntowa ya candulo [cakuthupi].’ Ndiposo, cifukwa cakuti ŵabali ŵithu ŵakutigomezga, nyengo zinyake tingamba kusangirapo mwaŵi. (1 Timote 6:5) Nyengo zinyake tingamba kughanaghana mwaubudi kuti nciweme kunyengelera mbali Wacikristu uyo ngwakukhupuka kuti watibwereke makopara agho panji tingatondeka kuwezga. (Salmo 37:21) Kweni ni kusopa-Ciuta uko kuli na “layizgano la umoyo uno, na la uwo ukwiza,” kuti nkuŵa na vintu vyakuthupi yayi. (1 Timote 4:8) Pakuti “tikizamo na kantu mu caru cara, nesi tingamanya kufumamo na kantu,” ipo tiyeni tiŵikepo mtima pa “kusopa-Ciuta pamoza na kukhorwa,” enya, ‘tikhorwe na vyakurya na vyakuvwara ivyo tiri navyo.’—1 Timote 6:6-11.
15. Kasi tingacitaci para vyakusekereska vikutijanda pa kusopa-Ciuta?
15 Kutemwa vyakusekereska kungajanda kusopa-Ciuta. Kasi cingaŵa camacitiko kuti ticepeskeko vinyake pa nkani iyi? Mbunenesko kuti maseŵero gha thupi na vyakusekereska vili na uweme wake. Ndipouli, njombe ya vyakusekereska njicoko comene pakuyaniska na umoyo wamuyirayira. (1 Yohane 2:25) Lero, ŵanandi “ŵakutemwa vyakusekereska kwakuruska kutemwa Ciuta; ŵakukora kawonekero ka kusopa-Ciuta, kweni ŵakukana nkongono zake,” pa cifukwa ici, tirazgeko nkonto ku ŵantu ŵa nga ni aŵa. (2 Timote 3:4, 5) Awo mtima wawo wuli pa kusopa-Ciuta ‘ŵakujinozgera [“lufura lwakukhora,” NW] mu nyengo iyo yikwiza, mwakuti ŵakoreske uwo mbumoyo weneco.’—1 Timote 6:19.
16. Ni makhumbiro wuli ghaheni ghakutondeska ŵanyake kukhala mwakuyana na ivyo Ciuta wakukhumba, ndipo tingatonda wuli makhumbiro agha?
16 Kumwa munkhwara wakunanga wongo na kumwa moŵa mwakujumpizga, uzaghali, na udokezi, vingakoma kusopa-Ciuta. Kujilambika ku mikhaliro iyi kungatitondeska kukhala mwakuyana na ivyo Ciuta wakukhumba. (1 Ŵakorinte 6:9, 10; 2 Ŵakorinte 7:1) Nanga ni Paulos nayo wakenera kulimbana na thupi lakwananga. (Ŵaroma 7:21-25) Tikwenera kucitapo kantu mwankongono kuti timazge makhumbiro ghaheni agha. Cakukhumbikwa ndico kuŵikapo mtima kuti tikhale ŵatuŵa. Paulos wakutiphalira kuti: “Komaninge viŵaro vinu ivyo viri pa caru; uzaghali, ukazuzi, kulakalaka, kukhumba kuheni, na kudokera, kweneuko nkusopa vikozgo.” (Ŵakolose 3:5) Kukoma viŵaro vya thupi lithu ku makhumbiro ghaheni kukukhumbikwira kulimba-limba mwakuti tiwuskemo, kuzguramo mu mtima withu makhumbiro agha. Kufwilirapo kuromba covwiro ca Ciuta kutovwirenge kutaya makhumbiro ghaheni na kurondezga urunji na kusopa-Ciuta mu caru ciheni ici.
17. Kasi ncenyo tikwenera kuyiwona wuli?
17 Kukhuŵara kungamara nkongono zakuti tizizipizgire ndipo kungaŵa na vyakufumapo viheni pa kusopa-Ciuta. Ŵateŵeti ŵanandi ŵa Yehova ŵakukhuŵara. (Maŵazgo 11:11-15; Ezra 4:4; Yona 4:3) Kukhuŵara kungaŵa na vyakufumapo viheni pa ise comene-comene usange tikusunga vifukwa ku singo cifukwa ca kughanaghana kuti ŵanji ŵatibudira panji cifukwa cakuti muntu waticenya panji watipa urongozgi. Kucenyeka na kupika urongozgi ncimanyikwiro cakuti Ciuta wakutitemwa na kutifipira mtima. (Ŵahebere 12:5-7, 10, 11) Tileke kuwona kucenya nga kuti ncirango waka, kweni nga ni ntowa yaurunji yakutisambizgira. Usange tiri ŵakujiyuyura, tipokerenge na mawoko ghaŵiri urongozgi, pakumanya kuti “ncenyo . . . ndi ntowa ya umoyo.” (Zintharika 6:23) Kacitiro aka katovwirenge kuya pantazi mwauzimu pa kusopa-Ciuta.
18. Kasi tikwenera kucitaci para tapambana na munyithu?
18 Kuleka kupulikana na kubudirana kungambiska suzgo pa kusopa-Ciuta. Kacitiro aka nyengo zinyake kangacitiska ŵanji kwenjerwa panji kujipatura ku ŵabali na ŵadumbu ŵawo ŵauzimu. (Zintharika 18:1) Kweni nciweme kukumbuka kuti kusungira vifukwa ŵabali ŵithu kungananga ubwezi withu na Yehova. (Leviticus 19:18) Nakuŵa nako, “uyo wakuwura kumutemwa mbali wake uyo wakumuwona, walive kumanya kumutemwa Ciuta uyo walive kumuwona.” (1 Yohane 4:20) Pa upharazgi wake wa pa Phiri, Yesu wakayowoya za kukhumbikwa kwa kumazga mwaluŵiro ubudi uwo tacitirana na munyithu. Wakaphalira ŵapulikizgi ŵake kuti: “Usange ukupereka cawanangwa cako pa jocero la sembe, ndipo penepapo ukukumbuka kuti mbali wako wali nawe na kamrandu, uciside papo pantazi pa jocero la sembe cawanangwa cako, ndipo urute, ukaphemane nanga na mbali wako, sono ndipo wize kapereka cawanangwa cako.” (Mateyu 5:23, 24) Kuphepiska ndiko kungawovwira kupozga bamba ilo lacitika cifukwa ca kuyowoyerana panji kucitirana musinjiro. Mabamba ghangamara ndipo ubwezi withu ungawelerapo usange tapempa cigowokero na kuzomera kuti tangubuda. Yesu wakaperekaso urongozgi unyake wa umo tingamazgira mpindano. (Mateyu 18:15-17) Tiŵenge na cimwemwe pamanyuma pake para tamazga mpindano iyo yanguŵapo!—Ŵaroma 12:18; Ŵaefeso 4:26, 27.
Rondezgani Ciyerezgero ca Yesu
19. Cifukwa wuli ncakuzirwa comene kurondezga ciyerezgero ca Yesu?
19 Mbunenesko kuti viyezgo vitiwirenge, kweni vileke kutipatuska pa ntowa yakuya ku umoyo wamuyirayira. Kumbukani kuti Yehova watithaskenge ku viyezgo. Penepapo ‘tikusezgera ku mpepete uzitu wose’ na ‘kucimbira mu cizizipizgo cipharizgano ico caŵikika pa ntazi zithu,’ tiyeni ‘tidodoliske Yesu, Cata na Mfiski wa cipulikano cithu.’ (Ŵahebere 12:1-3) Kulaŵisiska ciyerezgero ca Yesu na kuyezga kumurondezga mu mazgu na milimo, kutovwirenge kuti tiŵe ŵantu ŵakusopa-Ciuta.
20. Ni njombe wuli yikuŵapo cifukwa ca kuzizipizga na kusopa-Ciuta?
20 Kuti tizakapone, kuzizipizga na kusopa-Ciuta vikwenera kwendera lumoza. Para tiŵenge na mikhaliro yapacanya iyi, mbwenu tirutilirenge kucita mwakugomezgeka uteŵeti wakupatulika wa Ciuta. Nanga tingaŵa mu viyezgo wuli, tiŵenge na cimwemwe nipera pakuti Yehova watitemwenge na kutitumbika cifukwa ca kuzizipizga ndiposo kuti tiri ŵantu ŵakusopa-Ciuta. (Yakobe 5:11) Mwakusazgirapo, Yesu iyo mweneko wakutiphalira kuti: ‘Mu cizizipizgo cinu mwamkwandulira [“umoyo,” NW] winu.’—Luka 21:19.
Kasi Muzgorenge Wuli?
• Cifukwa wuli kuzizipizga nkhwakukhumbikwa?
• Kasi kusopa-Ciuta nivici, ndipo kukucitika wuli?
• Kasi tingaŵa wuli na ubwezi uweme na Ciuta?
• Ni mikhaliro wuli yinyake iyo yingatitimbanizga pa kusopa-Ciuta, ndipo kasi tingayiŵambara wuli?
[Mafumbo]
[Vithuzithuzi pa peji 8, 9]
Kusopa-Ciuta kukuwoneka mu ntowa zinandi
[Cithuzithuzi pa peji 10]
Cenjerani na ivyo vingamujandani pa kusopa-Ciuta