“Kwambura Ntharika Kuti Wakayowoyanga kwa Iŵo Cara”
“Kwambura Ntharika Kuti Wakayowoyanga kwa Iŵo Cara”
“Yesu wakayowoyera mizinda mu zintharika; ndipo kwambura ntharika kuti wakayowoyanga kwa iŵo cara.”—MATEYU 13:34.
1, 2. (a) Cifukwa wuli ntharika zakukhorweska zikuruwika bweka yayi? (b) Ni mitundu wuli ya ntharika izo Yesu wakayowoyanga, ndipo ni mafumbo wuli ghakufumbika kuyana na ntharika zake? (Wonani futunoti.)
KASI mungakumbuka ntharika iyo mukapulika, kwali ni mu nkani yacisanisani, virimika vinandi ivyo vyajumpa? Ntharika yakukhorweska yikuruwika mwaluŵiro yayi. Muntu munyake wakayowoya kuti ntharika “yikuzgora mazgu kuŵa cithuzithuzi na kucitiska ŵapulikizgi kuti ŵaleke kuruwa.” Pakuti tikughanaghana makora para tiri na cithuzithuzi mu mutu, ntharika zikupangiska kuti tipulikiske makora nkani. Ntharika zikovwira kumanya makora ivyo vikuyowoyeka, na kutisambizga sambiro ilo likuwukamo yayi mu maghanoghano ghithu.
2 Palije musambizgi munyake waluso pano pasi uyo wakayowoyanga ntharika kuruska Yesu Kristu. Ntharika zinandi za Yesu zikayowoyeka virimika vyakujumpa 2,000 kweni ticali kuzikumbuka makora nkanira. a Ncifukwa wuli Yesu wakagwiriskiranga ncito ntowa iyi ya kasambizgiro? Ncivici cikapangiska ntharika zake kuŵa zakukhorweska?
Cifukwa Ico Yesu Wakasambizgiranga mu Ntharika
3. (a) Kuyana na Mateyu 13:34, 35, cifukwa wuli Yesu wakayowoyanga mu ntharika? (b) Ncivici cikurongora kuti Yehova wakuyitemwa ntowa iyi ya kasambizgiro?
3 Baibolo likutipa vifukwa vikuru viŵiri ivyo Yesu wakayowoyeranga mu ntharika. Cakwamba, wakacitanga ntena cifukwa wakakwaniriskanga ucimi. Mpostole Mateyu wakalemba kuti: “Yesu wakayowoyera mizinda mu zintharika; ndipo kwambura ntharika kuti wakayowoyanga kwa iŵo cara: mwakuti ghafiskike mazgu gha mprofeti, kuti, ‘Ndibanulenge mlomo wane na zintharika.’” (Mateyu 13:34, 35) “Mprofeti” uyo Mateyu wakanenanga ni uyo wakalemba Salmo 78:2. Wamasalmo uyu wakakhuŵirizgika na mzimu wa Ciuta kulemba mazgu agha virimika vinandi pambere Yesu wandababike. Kasi ncakuzizwiska yayi kuti virimika vinandi kuntazi, Yehova wakamanyirathu kuti Mwana wake wazamusambizga mu ntharika? Yehova wakwenera kuti wakuyitemwa nadi ntowa iyi ya kasambizgiro!
4. Ni mwauli umo Yesu wakarongosorera cifukwa ico wakayowoyeranga mu ntharika?
4 Caciŵiri, Yesu iyo mweneko wakarongosora kuti wakuyowoya mu ntharika mwakuti walekaniske ŵantu ŵa mitima yiweme na ŵa mitima yinonono. Pamanyuma pakuti waphalira “mizinda yikuru” ntharika ya mumiji, ŵasambiri ŵake ŵakafumba: “Cifukwa ncici mukuŵayowoyera mu ntharika?” Yesu wakati: “Kwa imwe kwapika kumanya vyamucindindi vya Ufumu wa kucanya; kweni kwa iŵo kuti kwapika cara. Cifukwa ceneici ndico nkuŵayowoyera mu ntharika: pakuti nanga ŵakulaŵiska, kuti ŵakuwona cara, ndipo nanga ŵakupulika, kuti ŵakupulika cara, nesi kuwamo. Ndipo ghakuŵafiskikira mazgu gha Yesaya agho ghakuti, ‘Kupulika muti mupulike, kweni kumanya kuti mumanyiskenge cara; Kulaŵiska muti mulaŵiske, kweni kuwona kuti muwonenge cara: Cifukwa mtima wa ŵantu ŵeneaŵa uli kudindiŵara.’”—Mateyu 13:2, 10, 11, 13-15; Yesaya 6:9, 10.
5. Kasi ntharika za Yesu zikalekaniska wuli ŵapulikizgi ŵakujiyuyura na ŵanonono mitima?
5 Ncivici cikapangiska ntharika za Yesu kulekaniska ŵantu? Pa nyengo yinyake, ŵapulikizgi ŵake ŵakeneranga kupanga kafukufuku mwakuti ŵasange ilo ni ng’anamuro leneko la mazgu gha Yesu. Ŵakujiyuyura ŵekha ndiwo ŵakafumbanga kuti ŵapulikiske ivyo Yesu wayowoya. (Mateyu 13:36; Marko 4:34) Ntharika za Yesu zikavumbura unenesko kwa awo mitima yawo yikaupenjanga; pa nyengo yeneyiyo pera, ntharika zake zikabisanga unenesko kwa awo mitima yawo yikaŵa yakujikuzga. Yesu wakaŵa musambizgi wapadera nkanira! Tiyeni sono tiwone vifukwa vinyake ivyo vikapangiska ntharika zake kuŵa zakukhorweska.
Kusanka Ivyo Wangarongosora
6-8. (a) Ncivici ico ŵapulikizgi ŵa Yesu mu nyengo yira ŵakaŵavya? (b) Ni viyerezgero wuli ivyo vikurongora kuti Yesu wakasankanga pakurongosora vintu?
6 Kasi mukughanaghana kuti vintu vikaŵa wuli pa nyengo iyo ŵasambiri ŵakapulikanga Yesu wakusambizga? Nangauli ŵakaŵa na mwaŵi ukuru wa kupulikizga mazgu gha Yesu, kweni ŵakaŵavya nkani zakulembeka kuti ŵakumbuke vintu ivyo Yesu wakayowoya. M’malo mwake ŵakeneranga kusungirira mazgu gha Yesu mu maghanoghano na mitima yawo. Cifukwa cakuti Yesu wakayowoyanga mwaluso ntharika zake, lekani kukaŵa kupusu kwa ŵasambiri kukumbuka ivyo wakasambizganga. Mwauli?
7 Yesu wakasankanga ivyo wangarongosora na ivyo wangaleka. Para wawona kuti vinyake mu nkani ni vyakwenelera kuzunurika, wakawoneseskanga kuti mupaka waviyowoye. Ndico cifukwa cake wakazunura nambara yeneko ya mberere izo muliska wakasida apo wakaruta kukapenja yimoza yakuzgeŵa, unandi wa maora agho ŵancito ŵakagwiranga mu munda wa mpheska, na unandi wa matalente agho muntu wakapika.—Mateyu 18:12-14; 20:1-16; 25:14-30.
8 Kweni, Yesu wakalekanga kuzunura vinyake ivyo vikaŵa vyambura kukhumbika, ivyo vikatenge vijandenge ng’anamuro la ntharika zake. Mwaciyerezgero, mu ntharika ya muteŵeti wambura lusungu, Yesu wakarongosora yayi umo muteŵeti yura wakanjirira mu ngongoli ya madenari 60,000,000. Yesu wakakhozgeranga fundo ya kukhumbika kwa kugowokerana. Cakuzirwa kuti ni umo muteŵeti wakasangikira na ngongoli cara, kweni umo ngongoli yake yikagowokerekera ndiposo umo muteŵeti uyu wakacitira na muteŵeti-munyake uyo wakamubwereka ndarama zicoko waka. (Mateyu 18:23-35) Ndiposo, mu ntharika ya mwana wakuzgeŵa, Yesu wakarongosora yayi cifukwa ico mwana uyu wakakhumbira cuma na cifukwa ico wakasakazira cuma. Kweni Yesu wakarongosora umo dada wakacitira apo mwana wake wakati wasinta na kuwelera ku nyumba. Kurongosora umo dada wakacitira na mwana wake kukaŵa kwakuzirwa cifukwa fundo ya Yesu yikaŵa yakuti Yehova ‘wakugowokera comene.’—Yesaya 55:7; Luka 15:11-32.
9, 10. (a) Pakurongosora ŵantu wa mu ntharika, kasi nivici ivyo Yesu wakazunuranga? (b) Ni mwauli umo Yesu wakacitira kuti ŵapulikizgi ŵake na ŵanyake ŵakumbukenge ntharika zake?
9 Yesu wakaŵaso wakupwererera pakurongosora ŵantu ŵa mu ntharika. M’malo mwa kurongosora vinandi umo ŵantu ŵa mu nkani ŵakawonekeranga, Yesu kanandi wakazunuranga waka ivyo ŵakacita panji umo ŵakacitira pa cakucitika ico. Ndico cifukwa cake m’malo mwa kurongosora kawonekero ka Musamariya muweme, Yesu wakayowoya waka cintu ico ncakuzirwa nkanira—lusungu lwa Musamariya uyo wakawovwira Muyuda uyo wakapwetekeka. Yesu wakarongosora vyekha ivyo ni vyakwenelera kuti watisambizge kuti kutemwa muzengezgani withu kukung’anamura ŵantu ŵa fuko lithu pera yayi, kweniso na ŵantu awo mba fuko linyake panji mtundu unyake.—Luka 10:29, 33-37.
10 Yesu wakawoneseskanga kuti wakusazgapo vintu vinandi yayi mu ntharika zake. Mwanteura, kukaŵa kupusu kwa ŵapulikizgi ŵake mu nyengo yira—na ŵanyake ŵanandi awo kuntazi ŵazamuŵazga Makani Ghaweme—kukumbuka ntharika izi na kutorapo sambiro lakuzirwa ilo zikusambizga.
Zakufuma mu Vintu vya Zuŵa na Zuŵa
11. Yowoyanipo viyerezgero vya umo ntharika za Yesu zikarongorera vintu ivyo wakaviwonanga apo wakakuranga mu Galileya.
11 Yesu wakaŵa waluso comene pakuyowoya ntharika izo ŵantu ŵakazimanyanga mu umoyo wawo. Viyerezgero vyake vinandi vikurongora vintu ivyo iye wakaviwonanga apo wakakuranga mu Galileya. Pa kanyengo kacoko waka, aghanaghanani za umoyo wake apo wakaŵa mwana. Nkalinga Yesu wakawonanga anyina ŵakuphika cingwa, kuwurunga cingwa ico ufu wake ŵakasazgirathu cirungu mayiro ghake mwakuti cingwa citukumuke? (Mateyu 13:33) Nkalinga Yesu wakawonanga ŵalovi ŵakuponya mikwawu yawo mu maji gha nyanja ya Galileya? (Mateyu 13:47) Nkalinga Yesu wakawonanga ŵana ŵakulizga vitoliro pa musika? (Mateyu 11:16) Yesu wakwenera kuti wakawonangaso vintu vinyake vya zuŵa na zuŵa ivyo wakavigwiriskiranga ncito mu ntharika zake—nga ni mbuto, ciphikiro ca ukwati, na kuca kwa vipasi.—Mateyu 13:3-8; 25:1-12; Marko 4:26-29.
12, 13. Kasi ntharika ya Yesu ya tirigu na duru yikurongora wuli kuti wakamanya mukhaliro wa ku malo ghara?
12 Ncakuzizwiska yayi kuti ntharika zinandi za Yesu zikaŵa na vyakucitika vyakumanyikwa vya zuŵa na zuŵa. Kuti timanye makora luso lwake lwa kugwiriskira ncito ntowa iyi ya kasambizgiro, nciweme kuti tiwone ico mazgu ghake ghakang’anamuranga ku ŵapulikizgi ŵake Ŵaciyuda. Tiyeni tiwone viyerezgero viŵiri.
13 Cakwamba, mu ntharika ya tirigu na duru, Yesu wakayowoya za mwanarumi uyo wakamija mbuto yiweme ya tirigu mu munda wake kweni “mulwani” wakanjira mu munda na kumijamoso duru. Cifukwa wuli Yesu wakasanka ntharika iyi ya kacitiro kankaza? Kumbukani kuti wakayowoya ntharika iyi pafupi na nyanja ya Galileya, ndipo ncito ya ŵantu ku malo agha yikaŵa ya ulimi. Ncivici cinyake cikatenge ciŵenge cakupweteka comene kwa mulimi kuruska kuti mulwani wize usiku na kupandamo mu munda wake utheka uheni wa duru? Kuyana na marango agho ghakaŵako panyengo yira ghakurongora kuti musinjiro uwu ukacitikanga nadi. Kasi tawona yayi kuti Yesu wakayowoyanga vyakucitika ivyo ŵapulikizgi ŵake ŵangavipulika?—Mateyu 13:1, 2, 24-30.
14. Mu ntharika ya Musamariya walusungu, cifukwa wuli ncakupulikikwa kuti Yesu wakazunura ntowa yakufuma ‘ku Yerusalemu kuya ku Yeriko’?
14 Caciŵiri, kumbukani ntharika ya Musamariya walusungu. Yesu wakayowoya kuti: ‘Muntu yunji wakafuma ku Yerusalemu wakikhanga kuya ku Yeriko; ndipo wakawira mu vigeŵenga, ivyo vikamuvura, na kumutimba, vikamusida wakhala pa singo pera, ndipo vikaruta.’ (Luka 10:30) Ncakupulikikwa kuti Yesu wakazunura ntowa yakufuma ‘ku Yerusalemu kuya ku Yeriko’ kuti warazge pa fundo yake. Apo wakayowoyanga ntharika iyi wakaŵa ku Yudeya, kutali yayi na Yerusalemu; ŵapulikizgi ŵake ŵakwenera kuti ŵakayimanyanga makora ntowa iyi. Ntowa iyi yikaŵa yiheni na yakofya comene kwa muntu uyo wakendanga yekha. Yikajumpanga mu mayiyi, yikaŵa na makona ghanandi, mwenemumo vigeŵenga vikajoŵanga pakukhazga ŵantu.
15. Ncifukwa wuli palije uyo wangakolerana na mtima unonono wa msofi na Mulevi mu ntharika ya Yesu ya Musamariya walusungu?
15 Paliso cintu cinyake cakukhwaskana na ntowa iyo Yesu wakayowoya yeneiyo ‘yikikhanga kuya ku Yeriko.’ Nga ni umo ntharika yikuyowoyera, muntu uyo wakayamba kujumpa pa Musamariya yura wakaŵa msofi, pamanyuma pake Mulevi, wose ŵaŵiri ŵakimilira yayi kuti ŵamovwire muntu wakupwetekeka yura. (Luka 10:31, 32) Ŵasofi ŵakagwiranga ncito pa tempele ku Yerusalemu, ndipo Ŵalevi ŵakaŵawovwiranga. Ŵasofi na Ŵalevi ŵanandi ŵakakhalanga ku Yeriko para ŵali pa ncito ya pa tempele yayi, cifukwa pakaŵa makilomita 23 pera kufuma ku Yerusalemu kuya ku Yeriko. Mwanteura, pakaŵa nyengo izo ŵakendanga mu ntowa yira. Wonaniso kuti msofi na Mulevi wose ŵakendanga mu ntowa ‘yakufuma ku Yerusalemu,’ kurongora kuti ŵakafumanga ku tempele. b Nteura palije muntu wangakolerana na ŵantu ŵanonono mtima aŵa mwa kuyowoya kuti, ‘Ŵakaŵambara muntu wakupwetekeka yura cifukwa wakawoneka nga wafwa, nteura kuti ŵakore citanda ŵakatenge ŵaŵenge ŵambura kwenelera kuteŵetera pa tempele kwa mazuŵa ghankondi na ghaŵiri.’ (Leviticus 21:1; Maŵazgo 19:11, 16) Kasi tawona yayi kuti ntharika ya Yesu yikaŵa na vintu ivyo ŵapulikizgi ŵake ŵakavimanyanga makora?
Zakufuma mu Vilengiwa
16. Cifukwa wuli ncakuzizwiska yayi kuti Yesu wakamanya makora nkanira cilengiwa?
16 Ntharika zinandi za Yesu zikurongora kuti wakamanyanga makora vyakumera, nyama, na zinyengo. (Mateyu 6:26, 28-30; 16:2, 3) Kasi wakamanya wuli vyose ivi? Pakuti wakakulira mu Galileya, iye wakwenera kuti wakadaŵiranga vilengiwa vya Yehova. Kuruska apo, Yesu ni “muŵere wa cakwatika cose,” ndipo Yehova wakamugwiriska ncito nga ni “fundi” pakulenga vintu vyose. (Ŵakolose 1:15, 16; Zintharika 8:30, 31) Kasi ncakuzizwiska kuti Yesu wakamanya makora nkanira cilengiwa? Tiyeni tiwone umo wakagwiriskira ncito mwaluso cimanyisko ici pakusambizga.
17, 18. (a) Kasi mazgu gha Yesu gha pa Yohane cipaturo 10 ghakurongora wuli kuti wakamanya makora umo mberere zikucitira? (b) Kasi awo ŵali kufikako ku vyaru ivyo vikuzunurika mu Baibolo ŵali kuwonaci pakuyowoya za ŵaliska na mberere?
17 Ntharika yinyake ya Yesu ni iyo yiri kulembeka pa Yohane cipaturo 10, penepapo wakayaniska citemwa cake pa ŵarondezgi ŵake na citemwa ca muliska pa mberere zake. Mazgu gha Yesu ghakurongora kuti wakamanya makora umo mberere zikucitira. Wakarongora kuti mberere zikupulikira para muntu wakuzikhwema ndiposo kuti nzakugomezgeka pakurondezga muliska wawo. (Yohane 10:2-4) Ŵantu awo ŵali kufikako ku vyaru ivyo vikuzunurika mu Baibolo, ŵali kuwona citemwa ico cili pakati pa ŵaliska na mberere. Mu virimika vya handiredi la 18, muntu munyake H. B. Tristram wakati: “Nkawona muliska wakuseŵera na mberere zake. Wakayezgereranga kucimbira, mberere nazo zikamurondezga na kumuzingirizga. . . . Paumaliro mberere zose zikamuzingilira jengelere iyo wali mukati, zikuduka-duka.”
18 Cifukwa wuli mberere zikurondezga muliska wawo? Cifukwa “zikumanya mazgu ghake,” ndimo Yesu wakayowoyera. (Yohane 10:4) Kasi mberere zikumanya nadi mazgu gha muliska wawo? Kuyana na umo wakawonera na maso ghake, George A. Smith, mu buku la The Historical Geography of the Holy Land wakalemba kuti: “Nyengo yinyake namuhanya, dazi liri nge-e-e, tikaruta pa cimoza mwa visimi vya mu Yudeya, penepapo ŵaliska ŵatatu panji ŵanayi ŵakwiza na mberere zawo. Mberere zikasazgana na zinyake, ndipo tikazizwa usange muliska wamanyenge izo nzake na kuzipatura. Kweni pamanyuma pa kumwa maji na kuseŵera, muliska waliyose wakanjirira ku malo ghake, ndipo waliyose wakayamba kucema mu mazgu agho mberere zake zikumanya; mberere zikayamba kunyeremuka yimoza-yimoza kurondezga muliska wawo. Mberere zose zikafumapo makora pa malo nga ni umo zikizira.” Pakaŵavya ntowa yinyake iyo Yesu wakatenge wadidimizgire fundo yake. Usange tikumanya na kupulikira ivyo Yesu wakutisambizga na kurondezga urongozgi wake, mbwenu tiŵenge ŵakupwerereka makora pasi pa “muliska muweme.”—Yohane 10:11.
Zakufuma mu Vyakucitika Vyakumanyikwa ku Ŵapulikizgi Ŵake
19. Kuti wasuske ghanoghano lautesi, ni mwauli umo Yesu wakayowoyera cakucitika cakumanyikwa?
19 Ntharika zakukhorweska zikusazgapo vyakucitika panji viyerezgero ivyo tingatorapo sambiro. Pa zuŵa linyake, Yesu wakayowoya za cakucitika cinyake kuti wasuske ghanoghano lautesi lakuti ngozi yikuwira awo yikuŵenelera pera. Wakati: ‘[Ŵantu] khumi na ŵankonde na ŵatatu, ŵeneaŵo cikaŵawira cigongwe ca mu Siloamo, na kuŵakoma, kasi imwe mukuti ndiŵo ŵakaŵa ŵakwananga kuruska ŵose aŵo ŵakakhalamo mu Yerusalemu?’ (Luka 13:4) Yesu wakaŵasuska pakweru ŵantu awo ŵakatenge nyifwa ya muntu yikulembekerathu. Ŵantu 18 ŵara, ŵakafwa cifukwa cakuti ŵakanangira Ciuta cara. Kweni, ngozi yira yikacitika cifukwa ca vintu ivyo vikucitika mwamabuci. (Mupharazgi 9:11) Yesu wakasuska cisambizgo cautesi mwa kuyowoya cakucitika ico ŵapulikizgi ŵake ŵakacimanya makora nkanira.
20, 21. (a) Ncifukwa wuli Ŵafarisi ŵakasuska ŵasambiri ŵa Yesu? (b) Ni nkani wuli iyo Yesu wakayowoya kurongora kuti likaŵa khumbo la Yehova cara kunonopeska dango la Sabata? (c) Kasi mu nkani yakurondezgapo tizamudumbiskana vici?
20 Pakusambizga, Yesu wakazunurangaso viyerezgero vya mu Malemba. Kumbukani nyengo iyo Ŵafarisi ŵakasuska ŵasambiri ŵa Yesu cifukwa ca kupulula mponje za tirigu na kurya pa zuŵa Sabata. Mbunenesko kuti ŵasambiri ŵakaswa Dango la Ciuta yayi, kweni ŵakaswa ico Ŵafarisi ŵakawonanga kuti ncakukanizgika pa Sabata. Kuti warongore kuti likaŵa khumbo la Ciuta cara kuti dango la Sabata liŵe linonono, Yesu wakayowoya za cakucitika ico cili kulembeka pa 1 Samuel 21:3-6. Davide na ŵanarumi ŵake apo ŵakaŵa na njara ŵakanjira mu tempele na kurya cingwa. Cingwa ici cikeneranga kuryeka na ŵasofi pera mbwenu. Kweni cifukwa ca umo vintu vikaŵira, Davide na ŵanarumi ŵake ŵakasuskika yayi cifukwa ca kurya cingwa. Inya, iyi ni nkani yekha ya cakucitika ico cili kulembeka mu Baibolo ico cikutiphalira za ŵantu awo mbasofi yayi kurya cingwa ca mu tempele. Yesu wakamanya nkani yakwenelera yakuti wangayiyowoya, ndipo ŵapulikizgi ŵake Ŵaciyuda ŵakwenera kuti ŵakayimanya makora nkanira.—Mateyu 12:1-8.
21 Inya nadi, Yesu wakaŵa Musambizgi Mukuru! Tikuzizwa waka para tikuwona luso lwake lwambura kuyerezgereka pakusambizga ŵapulikizgi ŵake unenesko. Kasi tingamurondezga wuli pera para tikusambizga ŵanyithu? Mu nkani yakurondezgapo iyi tizamudumbiskana umo tingacitira.
[Mazgu ghamusi]
a Ntharika za Yesu zikaŵa mu mitundu-mitundu, wakayowoyanga mwa kuyaniska vintu vinyake na viyerezgero. Yesu wakumanyikwa kuti wakayowoyanga mu ntharika. Ndipo ntharika yikung’anamura “nkani yifupi, iyo kanandi yikuŵa yakwata, yeneiyo yikurongosora unenesko wa nkani iyo yikuyowoyeka, kwali nja kakhaliro panji yauzimu.”
b Yerusalemu wakaŵa kunena, penepapo Yeriko wakaŵa kusika. Sono, para muntu wakwenda ‘kufuma ku Yerusalemu kuya ku Yeriko,’ nga ni umo ntharika yayowoyera, iye ‘wakikhanga.’
Kasi Mukukumbuka?
• Cifukwa wuli Yesu wakasambizganga mu ntharika?
• Ni viyerezgero wuli ivyo vikurongora kuti Yesu wakayowoyanga ntharika izo ŵapulikizgi ŵake mu nyengo yira ŵakazimanyanga?
• Kasi Yesu wakagwiriskira wuli ncito cilengiwa mu ntharika zake?
• Ni mwauli umo Yesu wakagwiriskira ncito vyakucitika ivyo ŵapulikizgi ŵake ŵakavimanyanga?
[Mafumbo]
[Vithuzithuzi pa peji 23]
Yesu wakayowoya za muteŵeti uyo wakakana kugowokera munyake uyo wakaŵa na ngongoli yicoko kwa iyo, wakayowoyaso za dada uyo wakagowokera mwana uyo wakasakaza cuma cake cose
[Cithuzithuzi pa peji 24]
Kasi fundo ya Yesu yikaŵa yakuti wuli mu ntharika ya Musamariya walusungu?