Cipembuzgo mu Cimanyisko Cakufikapo ca Ciuta

KWA ŵanji, ivyo Baibolo likuyowoya vya citemwa na lusungu lwa Ciuta vikuwuska mafumbo ghakusuzga comene. Iwo ŵakufumba kuti: Usange Ciuta wakukhumba nadi kuwuskapo uheni, wakumanya umo wangawuskirapo uheni ndiposo wali na nkongono zakucitira nteura, cifukwa wuli uheni ukurutilira kwandana? Kwa iwo, suzgo nkupulikiska fundo izi: (1) Ciuta ngwankongono-zose; (2) Ciuta ngwacitemwa ndiposo muweme; na (3) masoka ghakurutilira kwandana. Iwo ŵakughanaghana kuti pakuti fundo yacitatu njaunenesko ndiposo yambura kukanika, ipo yimoza mwa fundo ziŵiri zakwamba yikwenera kuŵa yautesi. Kwa iwo, Ciuta wakwenera kuti walije nkongono zakumazgira uheni panji walije citemwa.

Mazuŵa ghanandi panyuma pa kubwanganduka kwa maofesi gha World Trade Center (Cinyina ca Vyamalonda pa Caru Cose) ku New York, murongozgi wakumanyikwa wa cisopo mu United States wakati: “Nafumbika kwa nyengo zinandi comene mu umoyo wane cifukwa ico Ciuta wakuzomerezgera masoka na masuzgo. Nkwenera kuzomera pakweru kuti nanga ndine nkumanya makora yayi cifukwa cake.”

Pakupulika mazgu agha, nkhwanta ya masambiro gha Baibolo yikalemba kuti yikakhwaskika na “usambizgi uweme” wa murara wa cisopo uyu. Yikazomerezgaso kaghanaghaniro ka musambiri munyake uyo wakalemba kuti: “Kuleka kupulikiska cifukwa ico paliri uheni pa caru ncigaŵa cimoza ca kuleka kumanya makora Ciuta.” Kweni kasi mbunenesko kuti ncambura macitiko kupulikiska cifukwa ico Ciuta wazomerezgera uheni?

Uko Uheni Ukayambira

Mwakupambana na ivyo ŵarongozgi ŵa visopo ŵangayowoya, Baibolo likurongora mwakupulikikwa makora cifukwa ico Ciuta wazomerezgera uheni kurutilira. Fundo yakuzirwa iyo yingatovwira kupulikiska nkani iyi nkumanya kuti Yehova wakalenga caru ciheni cara. Wakalenga mwanarumi na mwanakazi ŵakudanga ŵarunji, ŵambura kwananga. Yehova wakalaŵiska ivyo wakavilenga ndipo wakawona kuti vikaŵa “viweme comene.” (Genesis 1:26, 31) Cilato ca Ciuta cikaŵa cakuti Adamu na Heva ŵakuzge Paradiso wa mu Edeni pa caru cose ndiposo kucizuzga na ŵantu ŵacimwemwe, ŵakuvikiririka na Iye.—Yesaya 45:18.

Mungelo munyake ndiyo wakayambiska uheni, uyo nangauli pakwamba wakaŵa wakugomezgeka kwa Yehova, wakakhumba comene kuti ŵanji ŵamusopenge. (Yakobe 1:14, 15) Cigaruka cake cikawoneka pa caru apo wakacitiska mwanarumi na mwanakazi ŵakudanga kukolerana nayo pa kususka Ciuta. M’malo mwa kupulikira urongozgi wakupulikikwa makora wakuti ŵaleke kurya nesi kukhwaska vipambi vya khuni la kumanyiska uheni na uweme, Adamu na Heva ŵakatorapo na kurya. (Genesis 3:1-6) Mwa kucita nteura, kuti ŵakaleka kupulikira Ciuta pera cara kweniso ŵakarongora kuti ŵakakhumbanga kujiyimira.

 Nkani ya Kupulikira Yikawuka

Kuleka kupulikira kwa mu Edeni kukawuska nkani yinyake iyo yikukhwaska cilengiwa cose. Ŵantu ŵakudanga ŵakugaruka aŵa ŵakakayikira usange Yehova wakawusanga makora vilengiwa vyake. Kasi Mlengi wakaŵa na wenelero wakuti ŵantu ŵamupulikirenge mwakufikapo? Kasi ŵantu ŵangakhala makora usange ŵangacita vintu mwakujiyimira?

Yehova wakapereka zgoro la fumbo ili mu ntowa iyo yikarongora makoraghene citemwa, urunji, vinjeru na nkongono zake. Wakhumbenge mphanyi wakagwiriskira ncito nkongono zake kumazga ucigaruka nyengo yeneyira. Uwo mphanyi ukaŵa urunji, cifukwa Iye wakaŵa na wenelero wakucitira nteura. Ndipouli, kucita nteura mphanyi kukazgora yayi fumbo lakukhwaskana na kupulikira ilo likawuka. Kulwande linyake, Ciuta mphanyi wakalekerera waka kwananga. Ŵanji lero ŵangawona kuti mphanyi cikaŵa citemwa kucita nteura. Kweni mphanyi kukapereka mwaŵi cara wa kuwona usange Satana wakaneneskanga kuti ŵantu ŵangajiwusa makora iwo ŵekha. Mwakusazgirapo, asi ntena kukakhuŵirizga na ŵanji wuwo kuleka ntowa ya Yehova? Cakurondezgapo mphanyi ghakaŵa masuzgo ghambura kumara.

Mu vinjeru vyake, Yehova wazomerezga ŵantu kwenda mu ntowa zawo kwa kanyengo. Nangauli ici cikung’anamura kuti uheni urutilirenge kwa kanyengo, kweni ŵantu ŵapika mwaŵi wa kurongora usange ŵangajiwusa makora mwakujiyimira, kwambura kuthemba Ciuta na kukhala mwa kurondezga vipimo vyawo na vyawo vya ico nciweme na ciheni. Kasi cakufumapo cake caŵa civici? Mdauko wa ŵantu wamanyikwa na nkondo, kuwura-urunji, nkaza na masuzgo. Vyakurondezgapo vya kugarukira Yehova viperekerengethu zgoro la nkani zose izo zikawuka mu munda wa Edeni.

Pa nyengo iyi, Ciuta warongora citemwa cake mwa kupereka Mwana wake Yesu Kristu, uyo wakapereka umoyo wake kuŵa sembe. Iyo yikucitiska kuti ŵantu ŵakupulikira ŵafwatuke ku wuzga wa kwananga na nyifwa ivyo vikayamba cifukwa ca kuleka kupulikira kwa Adamu. Sembe yakuwombora yajura ntowa ya ku umoyo wamuyirayira  kwa awo ŵali na cipulikano mwa Yesu.—Yohane 3:16.

Yehova wakutipembuzga kuti masuzgo agha ghalipo kwa kanyengo. Wamasalmo wakalemba kuti: “Kwakhala kanyengo, ndipo muheni kuti tiwaŵepo cara; tiuŵanike malo ghake kweni iye nta waŵengemo. Ŵakuzika ndiŵo tiŵaharenge caru, tiŵakondwenge na kusakata comene.”—Salmo 37:10, 11.

Muntazi Mwamtende na Cimwemwe

Kukwaniriskika kwa maucimi gha Baibolo kukurongora kuti nyengo yakuti Ciuta wamazge matenda, citima na nyifwa yiri pafupi. Wonani vyamuntazi ivyo mpostole Yohane wakarongoreka mu mboniwoni. Wakalemba kuti: “Nkawona kucanya kupya na caru cipya: cifukwa kucanya kwakudanga na caru cakudanga viri kuruta; ndipo nyanja kuti yirikoso cara . . . ndipo Ciuta Iyo wati waŵenge pamoza na [ŵantu], na kuŵa Ciuta waŵo. Ndipo wati wafyurenge sozi lose ku maso ghaŵo; ndipo nyifwa kuti yiti yiŵengekoso cara; panji nesi citengero kuti citi ciŵengekoso cara, nesi kulira, panji nesi kuŵinya: cifukwa vyakudanga viri kuruta.” Mu mazgu agho ghakurongora unenesko wa vilayizgo ivi, Yohane wakaphalirika kuti: “Lemba: pakuti mazgu gheneagha ngakugomezgeka na ghakuneneska.”—Civumbuzi 21:1-5.

Wuli pakuyowoya za ŵantu ŵanandi awo ŵalikufwa kufumira apo cigaruka cikayambira mu Edeni? Yehova wakulayizga kuzakawuska awo sono ŵakugona tulo twa nyifwa. Mpostole Paulos wakati: “Pakuŵa na cigomezgo mwa Ciuta, . . . cakuti camkuŵa ciwuka ca ŵarunji na ŵambura urunji wuwo.” (Milimo 24:15) Iwo ŵazamuŵa na cilindizga ca kuzakakhala mu caru “mwenemumo mukukhala urunji.”—2 Petros 3:13.

Mwakuyana na umo mupapi wacitemwa wakuperekera mwana wake ku opareshoni yakuŵinya, pakumanya kuti yikuŵa na vyakufumapo viweme, Yehova wazomerezga ŵantu kusuzgika na uheni pa caru kwa kanyengo. Ndipouli, vitumbiko vyamuyirayira vikulindirira awo ŵakucita khumbo la Ciuta. Paulos wakarongosora kuti: “Cifukwa cakwatika cikalambikika ku vya waka, na khumbo la ceneco cara, kweni ncifukwa ca Uyo wakacilambika, mu cigomezgo cakuti cakwatika naco citi cisutukeko ku wuzga wa kuvunda, camkunjira mu wanangwa wa ucindami wa ŵana ŵa Ciuta”—Ŵaroma 8:20, 21.

Kuyowoya unenesko, agha ndigho makani—kuti makani agho tikuwona pa wayilesi ya sinema, panji kuŵazga mu manyuzipepala cara, kweni makani ghaweme. Ni makani ghaweme comene ghakufumira kwa “Ciuta wa cisangulusko cose,” uyo wakutighanaghanira nadi.—2 Ŵakorinte 1:3.

[Vithuzithuzi pa peji 6]

Nyengo iyo yajumpapo yarongora kuti ŵantu ŵangajiwusa makora cara kwambura Ciuta

[Kulongosora Vithuzithuzi]

Mbumba ya ku Somalia: CITHUZI CA UN 159849/M. GRANT; bomba la atomu: cithuzi ca USAF; msasa wakusuzgirako: cithuzi ca U.S. National Archives