Yehova Wakutumbika na Kuvikilira Awo Mbakupulikira
Yehova Wakutumbika na Kuvikilira Awo Mbakupulikira
“Uyo wakupulikira ine tiwakhare na kufwasa; tiwaŵe mu mtende, kwambura kopa viheni.”—ZINTHARIKA 1:33.
1, 2. Cifukwa wuli kupulikira Ciuta nkhwakuzirwa? Yerezgerani.
TWANA twa nkhuku twafwasa kusora cakurya mu utheka, tukumanya yayi kuti cibaŵi cili m’mlengalenga kutuŵendelera. Mwamabuci, nyinawo wakulira kwele-kwele-kwele-kwele kucenjezga twana uku watambazura mapapindo ghake. Twana tukucimbilira kwa nyinawo, nakalinga twajoŵa kusi ku mapapindo ghake. Cibaŵi nkongono gulululu, caleka kukora twana. a Kasi tikutorapo sambiro wuli apa? Kupulikira kukuthaska umoyo!
2 Sambiro ilo tikutorapo pa cakucitika ici ndakuzirwa nkanira ku Ŵakristu lero, cifukwa Satana wahaŵa comene kuti wakore ŵantu ŵa Ciuta. (Civumbuzi 12:9, 12, 17) Khumbo lake ndakuti wazimwe cipulikano cithu, kuti tileke kutemweka na Yehova na kutaya umoyo wamuyirayira uwo ukwiza. (1 Petros 5:8) Kweni, usange tiri pafupi na Ciuta na kurondezga urongozgi uwo tikupokera kwizira mu Mazgu ghake na gulu lake, mbwenu wativikilirenge nadi. Wamasalmo wakalemba kuti: ‘Tiwakubenekerere na mapapindo ghake, ndipo [“ujoŵenge,” NW] kusi ku mapapa ghake.’—Salmo 91:4.
Mtundu Wambura Kupulikira Ukakoreka
3. Cifukwa cakuti Ŵaisrayeli ŵakaleka kupulikira, kasi cakufumapo cake cikaŵa civici?
3 Yehova wakapwerereranga mtundu wa Israyeli palipose apo ukaŵanga wakupulikira. Nangauli vikaŵa ntena, kweni nyengo zinandi ŵantu ŵakalekanga Mlengi wawo na kuzgokera ku ŵaciuta ŵamakuni na ŵamalibwe—‘ŵambura phindu na ŵambura kuthaska.’ (1 Samuel 12:21) Virimika vinandi ŵacali kunonopeska singo, mtundu uwu ukagarukirathu nkanira kwambura kuwerako. Lekani Yesu wakadandaura kuti: “Okwe Yerusalemu, Yerusalemu, uyo wakukoma Ŵaprofeti, na kudina na mawe aŵo ŵakutumika kwa iyo! nkene kanandi apo nkatenge ndiŵawunganye pamoza ŵana ŵako, nga ndi nyatazi wakuwunganya twana twake kusi ku mapapindo ghake, ndipo imwe mukakananga! Henani, nyumba yinu yamukhalirani mapopa.”—Mateyu 23:37, 38.
4. Mu 70 C.E., kasi kukawoneka wuli kuti Yehova waŵaleka Ŵaisrayeli?
4 Mu 70 C.E., kukawoneka kuti Yehova nayo waŵaleka Ŵaisrayeli ŵacigaruka. Mu cirimika ici, ŵasilikari Ŵaciroma ŵakiza, uku ŵanyamura mucanya ndembera iyo ŵakajamburapo nombo, ŵakazinga msumba wa Yerusalemu na kuwusakaza uheni comene. Panyengo yira ŵantu ŵakazura pha-a-a mu msumba kucita ciphikiro ca Paska. Sembe zawo zinandi zikatondeka kuŵeyelera Ciuta kuti waŵe nawo. Ŵakwenera kuti ŵakakumbuka mazgu gha Samuel kwa Sauli, Themba lambura kupulikira: ‘Kasi Yehova wakuca nazo sembe zakotcha na za kuwombora, panji kupulikira mazgu ghake? Wonani, kupulikira nkuweme kuruska sembe za kuwombora, ndipo kutegherezga kuruska mafuta gha ŵathondoti.’—1 Samuel 15:22.
5. Kasi nkupulikira wuli uko Yehova wakukhumba, ndipo tikumanya wuli kuti nkhwamacitiko kuŵa ŵakupulikira?
5 Nangauli Yehova wakukhumba kuti timupulikirenge nyengo na nyengo, kweni wakumanya makora kuti tiri ŵantu ŵakwananga. (Salmo 130:3, 4) Ivyo iye wakukhumba ni mtima wakugomezgeka na kupulikira kwakuzikika pa cipulikano, citemwa na wofi. (Duteronome 10:12, 13; Zintharika 16:6; Yesaya 43:10; Mika 6:8; Ŵaroma 6:17) Kupulikira kwa nga ni uku nkhwamacitiko cifukwa ‘cibingu cikuru ca ŵakaboni ŵakale’ ndimo ŵakacitira, ŵakimilira nji mu viyezgo vyakofya, nanga ni nyifwa. (Ŵahebere 11:36, 37; 12:1) Ŵakaboni aŵa ŵakakondweska nadi mtima wa Yehova! (Zintharika 27:11) Ŵanyake ŵakamba makora, kweni ŵakatondeka kukhalirira ŵakupulikira. Yumoza wa iwo wakaŵa Joash, Themba la caru cakale ca Yuda.
Themba Ilo Likanangika na Mabwezi Ghaheni
6, 7. Kasi Joash likaŵa themba la mtundu wuli apo Jehoyada wakaŵa wacali wamoyo?
6 Themba Joash, apo likaŵa kabonda likaponera mwaŵi wawaka kuti lileke kukomeka. Apo Joash wakaŵa na virimika vinkondi na viŵiri, Mupristi Murara Jehoyada wakamubisa na kumuvwarika ufumu. Cifukwa cakuti Jehoyada wakaŵa muntu wakopa Ciuta ndiposo kuti wakaŵa nga ni dada na murongozgi wa themba ili, Joash “wakacita vyakunyoroka pamaso pa Yehova mazuŵa ghose gha Jehoyada mupristi.”—2 Midauko 22:10–23:1, 11; 24:1, 2.
7 Milimo yiweme ya Joash yikasazgapo kunozga tempele la Yehova—mulimo uwo ukaŵa “mu mtima wa Joash.” Nga ni umo ‘Moses wakarangulira,’ wakakumbuska Mupristi Murara za kukhumbika kwa kupereka msonko wa tempele kufuma ku caru ca Yuda na Yerusalemu, kuti ugwire ncito ya kunozga tempele. Ncakuwonekerathu kuti Joash wakapulikira ivyo Jehoyada wakamuphalira kuti wasambire na kurondezga Dango la Ciuta. Pa cifukwa ici, kunozga tempele na kupanga viteŵetero vya tempele nakalinga kukamara.—2 Midauko 24:4, 6, 13, 14; Duteronome 17:18.
8. (a) Ncivici comene cikapangiska Joash kucita mikhaliro yiheni? (b) Kasi ucigaruka wake ukamupangiska kucitaci?
8 Cacitima ncakuti Joash wakarutilira yayi kupulikira Yehova. Cifukwa wuli? Mazgu gha Ciuta ghakutiphalira kuti: ‘Wakati wafwa Jehoyada, ŵakaronga ŵa Yuda ŵakiza na kulambira themba; ndipo themba likaŵapulikira. Ŵakasida nyumba ya Yehova Ciuta wa ŵasekuru ŵawo na kuteŵetera ŵakavuŵa na vikozgo. Ndipo mbembe yikakhilira pa Yuda na Yerusalemu cifukwa ca kwananga kwawo.’ Mikhaliro yiheni ya ŵakaronga yikapangiska themba kuleka kupulikira ncimi za Ciuta, yimoza mwa izo yikaŵa Zekariya, mwana wa Jehoyada, mweneuyo wakacenya Joash na ŵantu cifukwa ca ukajilange wawo. M’malo mwa kuleka ivyo wakacitanga, Joash wakatuma ŵantu kuti ŵamuswe na malibwe Zekariya mupaka kufwa. Mwee, nawo mbucigaruka uwo sono Joash wali nawo—vyose ivi vikacitika cifukwa ca kwendezgana na mabwezi ghaheni!—2 Midauko 24:17-22; 1 Ŵakorinte 15:33.
9. Kasi ico cikacitikira Joash paumaliro cikukhozgera wuli kuti mbucindere kuleka kupulikira?
9 Joash wati wamuleka Yehova, kasi iyo pamoza na ŵakaronga ŵake ŵaheni vintu vikaŵaŵira wuli? Ŵasilikari ŵa ku Syria—‘ŵacoko waka’—ŵakanjira mu caru ca Yuda na ‘kuparanya ŵakaronga wose ŵa ŵantu.’ Ŵasilikari ŵakacicizga themba kuti lipereke vyake vyose kusazgapo golide na siliva la mu tempele. Nangauli Joash wakapona, kweni wakaŵa kuti ni murwari na wambura nkongono. Nyengo yicoko yikati yarutapo, ŵateŵeti ŵake ŵanyake ŵakamwendera mpiska na kumukoma. (2 Midauko 24:23-25; 2 Mathemba 12:17, 18) Mazgu gha Yehova ghakaŵa ghaunenesko nadi ku Ŵaisrayeli: ‘Usange nta timupulikire mazgu gha Yehova Ciuta winu, kupwererera kucita marango ghake ghose na vilayizgo vyake . . . ntembo zose izi zitimuwireni na kumusangani’!—Duteronome 28:15.
Mulembi Uyo Wakapona Cifukwa ca Kupulikira
10, 11. (a) Cifukwa wuli nciweme kughanaghanirapo urongozgi uwo Yehova wakamupa Baruki? (b) Ni urongozgi wuli uwo Yehova wakamupa Baruki?
10 Kasi nyengo zinyake mukugongowa cifukwa cakuti mu uteŵeti Wacikristu mukusanga ŵantu ŵacoko awo ŵakunweka na makani ghaweme? Kasi nyengo zinyake mukudokera usambazi wa ŵantu ŵanyake? Usange ni ntena, ipo nciweme kughanaghanirapo urongozgi wacitemwa uwo Yehova wakamupa Baruki, mulembi wa Yeremiya.
11 Baruki wakaŵa pakati pa kulemba uthenga waucimi apo urongozgi wa Yehova ukiza pa iyo. Cifukwa? Cifukwa Baruki wakamba kudandaura na kudokera vintu viweme kuruska kuŵika mtima wake pa uteŵeti wa Ciuta. Wati wawona kuti Baruki wazgokerako nkonyoro ku uteŵeti wake, Yehova wakamupa urongozgi uweme na wacitemwa, wakati: ‘Kasi ukujipenjera vikuru? Reka kuvipenja, pakuti, wona, nditi ndikhizge ciheni pacanya pa ŵantu wose, kweni umoyo wako ndikupe nga ndi skoghi mu malo ghose agho ukuyako.’—Yeremiya 36:4; 45:5.
12. Cifukwa wuli tikwenera cara ‘kujipenjera vikuru’ mu caru ciheni ici?
12 Mu mazgu agho Yehova wakayowoyera Baruki, kasi mwawona kuti Iye wakafipa mtima comene na mwanarumi muweme uyu, mweneuyo wakateŵeta mwakugomezgeka na mwacikanga pamoza na Yeremiya? Ndimo viliriso na lero, Yehova wakufipa mtima comene na awo ŵakudokera umoyo wacuma mu caru ciheni ici. Cakukondweska ncakuti, nga ni umo wakacitira Baruki, ŵanandi mwa ŵantu ŵa nga ni aŵa ŵapulikira urongozgi wacitemwa wakufuma ku ŵabali ŵakukhwima. (Luka 15:4-7) Ise tose timanye kuti awo ‘ŵakujipenjera vikuru’ mu nyengo iyi, umoyo wakukondweska wakuntazi uŵapambenge. Ŵantu ŵa nga ni aŵa ŵakusanga cimwemwe yayi, kweniso cakofya comene ncakuti ŵazamuparanyikira lumoza na caru ici na vyose ivyo ŵakudokera.—Mateyu 6:19, 20; 1 Yohane 2:15-17.
13. Ni sambiro wuli ilo tikusambirapo pa nkani ya Baruki?
13 Nkani yakukhwaskana na Baruki yikutisambizgaso sambiro liweme la kujiyuyura. Wonani kuti Yehova wakamupa urongozgi Baruki maso na maso yayi, kweni wakayowoyera mwa Yeremiya, mweneuyo wakaŵa wakwananga ndipo Baruki wakamumanyanga makora. (Yeremiya 45:1, 2) Ndipouli, Baruki wakajikuzga yayi; wakamanya kuti urongozgi wura ukafuma kwa Yehova. (2 Midauko 26:3, 4, 16; Zintharika 18:12; 19:20) Mwanteura, usange ‘tapuluka’ ndipo tapokera urongozgi kufuma mu Mazgu gha Ciuta, tiyeni tirondezge urara, umanyi, na kujiyuyura uko Baruki wakaŵa nako.—Ŵagalatiya 6:1.
14. Cifukwa wuli nciweme kwa ise kupulikira awo mbacirongozi ŵithu?
14 Mtima withu wakujiyuyura ukovwiraso awo ŵakutipa urongozgi. Lemba la Ŵahebere 13:17 likuti: “Ŵapulikirani aŵo mbacirongozi ŵinu, ndipo [“jilambikani,” NW]: cifukwa ŵakulinda mizimu yinu, nga ndi aŵo ŵamkupataula; mwakuti ŵacite ici na cimwemwe, ndipo na citima cara: cifukwa ici ncambura kwandula kwa imwe.” Inya nadi, nyengo na nyengo ŵabali ŵarara ŵakupempa Yehova kuti waŵape cikanga, mahara, na luso kuti ŵacite makora mulimo wawo wa kukhozga ŵabali! Tiyeni ‘tiŵamanye ŵantu ŵakuŵa nga ndi aŵa.’—1 Ŵakorinte 16:18.
15. (a) Kasi Yeremiya wakarongora wuli kuti wakamugomezga Baruki? (b) Kasi Baruki wakatumbikika wuli cifukwa ca kupulikira na kujicepeska?
15 Baruki wakasinta kaghanaghaniro kake, tikumanya za ici cifukwa Yeremiya wakamupaso mulimo unyake uzito—kuruta ku tempele kukaŵazga mwakukwezga uthenga wa ceruzgo uwo wakalemba yekha apo Yeremiya wakayowoyanga. Kasi Baruki wakapulikira? Enya, wakacita “vyose kwakulingana na umo wakamulangulira Yeremiya ncimi.” Nakuti wakaŵazgaso uthenga wenewuwu pera kwa ŵakaronga ŵa mu Yerusalemu, ndipo kwambura kukayika, wakwenera kuti wakaŵa na cikanga kuti wacite ici. (Yeremiya 36:1-6, 8, 14, 15) Virimika 18 vikati vyarutapo, Ŵababulone ŵakati ŵanjira mu msumba, aghanaghanani umo Baruki wakasekelerera kuwona kuti wapona cifukwa ca kupulikira ivyo Yehova wakamucenjezga na kuleka kujipenjera “vikuru”!—Yeremiya 39:1, 2, 11, 12; 43:6.
Kupulikira Kukuthaska mu Nyengo ya Kuzingizgika
16. Ni mwauli umo Yehova wakalengera lusungu Ŵayuda ŵa mu Yerusalemu pa nyengo iyo Ŵababulone ŵakazinga msumba mu 607 B.C.E.?
16 Apo pharaniko la Yerusalemu likafika mu 607 B.C.E., Ciuta wakalengeraso lusungu ŵantu ŵakupulikira. Ŵasilikari ŵati ŵazinga msumba, Yehova wakati kwa Ŵayuda: ‘Nkuŵika pamaso pinu ntowa ya umoyo na ntowa ya nyifwa uyo wakukhara mu muzi uno wati wafwenge na lupanga, na njara, na ntenda-ciwowota; kweni uyo wakufumira kuwaro na kuya kwa Ŵakalidi awo ŵamujarizgani waŵenge wamoyo, ndipo umoyo wake uŵe kwa iye ngati cakuskogha cake.’ (Yeremiya 21:8, 9) Nangauli ŵantu ŵa mu Yerusalemu ŵakenelera nadi kuparanyika, kweni Yehova wakaŵalengera lusungu awo ŵakamupulikira iye, nanga mpa nyengo yaumaliro ya kafwe-kafwe. b
17. (a) Ni ntowa ziŵiri zini izo kupulikira kwa Yeremiya kukayezgeka apo Yehova wakamuphalira kuti wayowoye na Ŵayuda kuti ‘ŵaperekeke ku Ŵakalidi’? (b) Kasi tingapindula wuli na ciyerezgero ca Yeremiya ca kupulikira?
17 Kuti Yeremiya waphalire Ŵayuda kuti ŵathere nako kukwenera kuti kukayezgaso kupulikira kwake. Cifukwa ico wakenera kucitira ntena cikaŵa cakuti wakacitira sanje zina la Ciuta. Wakakhumba yayi kuti linyozekenge na ŵarwani awo ŵakatenge vikozgo vyawo ndivyo vikuŵapa nkongono za kuthereskera. (Yeremiya 50:2, 11; Citengero ca Yeremiya 2:16) Kweniso, Yeremiya wakamanya kuti usange waphalirenge ŵantu kuti ŵathere, wajiŵikenge pangozi, cifukwa ŵanandi mphanyi ŵakatenge wakucemera masoka ŵantu ŵa mu caru cake. Ndipouli, wakawopa yayi napacoko-pose, wakapulikira na kuyowoya ceruzgo ca Yehova. (Yeremiya 38:4, 17, 18) Nga ni Yeremiya, ise nase tiri na uthenga wacilendo. Ni uthenga wenewuwu pera uwo Yesu wakatinkikirapo. (Yesaya 53:3; Mateyu 24:9) Pa cifukwa ici, tileke “kopa ŵantu,” kweni nga ni Yeremiya, tiyeni na cikanga cose tipulikire Yehova na kuŵika cigomezgo cithu cose mwa iyo.—Zintharika 29:25.
Kupulikira Para Gogi Wamba Nkondo Yake
18. Kasi ni viyezgo wuli ivyo ŵateŵeti ŵa Yehova ŵazamukumana navyo?
18 Sono-sono apa, caru cose ciheni ca Satana ciparanyikenge pa nyengo ya “suzgo yikuru” iyo yindaŵeko nakale. (Mateyu 24:21) Kwambura kukayika, pambere nyengo iyo yindafike na para yayamba, kupulikira na cipulikano ca ŵantu ŵa Ciuta vizamuyezgeka comene. Mwaciyerezgero, Baibolo likutiphalira kuti Satana, pakuti ni “Gogi, wa caru ca Magogi,” wazamuhaŵa comene nkanira kulimbana na ŵateŵeti ŵa Yehova, kurwa nawo nkondo na wumba wake ‘unandi . . . uwo wuli nga ni bingu kubenekerera caru.’ (Ezekiel 38:2, 14-16, NW) Ŵantu ŵa Ciuta pakuŵa ŵacoko na ŵambura virwero, ŵazamujoŵa mu ‘mapapindo’ gha Yehova agho wakutambazura kuti wavikilire awo mbakupulikira.
19, 20. (a) Cifukwa wuli kukaŵa kwakukhumbika comene kuti Ŵaisrayeli ŵapulikire apo ŵakaŵa pa Nyanja Yiswesi? (b) Kasi kughanaghanira pa nkani yakuyowoya za ulendo wa ku Nyanja Yiswesi kungatovwira wuli lero?
19 Cakucitika ici cikutikumbuska Ulendo wa Ŵaisrayeli apo ŵakafumanga mu Egupto. Yehova wakati watimba caru ca Egupto na miliri khumi, wakaŵendeska ŵantu ŵake, mu ntowa yifupi yayi yakuya ku Caru ca Layizgano, kweni yitali yakukhilira ku Nyanja Yiswesi, kwenekuko ŵarwani ŵawo usange ŵaŵawukirenge mphanyi ŵakaŵakora kwambura suzgo yiliyose. Kuyana na umo nkondo yikucitikira, ulendo wura ukaŵa nadi wangozi. Usange imwe muŵengepo, kasi mphanyi mukapulikira mazgu gha Yehova kwizira mwa Moses, kukhilira ku Nyanja Yiswesi na cigomezgo cose, nangauli Caru ca Layizgano cikaŵa ku dera linyake?—Exodus 14:1-4.
20 Para tikurutizga kuŵazga Exodus cipaturo 14, tikuwona umo Yehova wakathaskira ŵantu ŵake mwakuziziswa na nkongono zake. Nkani za nga ni izi zikukhozga cigomezgo cithu usange tikupatura nyengo ya kusambira na kughanaghanira pa izo! (2 Petros 2:9) Cigomezgo cakukhora cikutituma kuti tipulikire Yehova nangauli ivyo iye wakukhumba vikupambana na kaghanaghaniro ka taŵantu. (Zintharika 3:5, 6) Ipo tijifumbe kuti: ‘Kasi ine nkulimbikira kuti nikhozge cigomezgo cane kwizira mu sambiro la Baibolo, lurombo, kuranguruka, na kuwungana pamoza na ŵantu ŵa Ciuta?’—Ŵahebere 10:24, 25; 12:1-3.
Kupulikira Kukukhozga Cigomezgo
21. Ni vitumbiko wuli ivyo vilipo sono na muntazi wuwo kwa awo ŵakupulikira Yehova?
21 Awo umoyo wawo wose ukugona pa kupulikira Yehova, nanga ni sono ntena ŵakuwona kukwaniriskika kwa lemba la Zintharika 1:33, leneilo likuti: “Uyo wakupulikira ine tiwakhare na kufwasa; tiwaŵe mu mtende, kwambura kopa viheni.” Inya, mazgu agha ghazamukwaniriskikaso pa zuŵa la Yehova lakuwezgera nduzga ilo likwiza! Yesu wakaphalira ŵasambiri ŵake kuti: “Para vyeneivi vikwamba kucitika, mulaŵiske kucanya, mwinuskenge mitu yinu; pakuti kuwombokwa kwinu kukuneng’enera.” (Luka 21:28) Ncakuwonekerathu kuti ŵekha awo ŵakupulikira Ciuta ndiwo ŵangarondezga mazgu agha.—Mateyu 7:21.
22. (a) Kasi ŵantu ŵa Yehova ŵali na cifukwa wuli ca kuŵira na cigomezgo? (b) Kasi mu nkani yakurondezgapo tizamudumbiskana vici?
22 Cifukwa cinyake ca kuŵira na cigomezgo ncakuti “Yehova kuti wakucita kantu cara, kwambura kuti wavumbulire cakuubende cake ku ŵateŵeti ŵake zincimi.” (Amosi 3:7) Lero, Yehova wakuyowoya kwizira mu ŵaprofeti yayi nga ni umo wakacitiranga kumanyuma; kweni wimika muzga wa magomezgeko kuti wapereke cakurya cauzimu ku mbumba yake mu nyengo yakwenelera. (Mateyu 24:45-47) Mwee, naco ncakuzirwa kuti tiŵe na mtima wakupulikira “muzga” uyu! Nga ni umo nkani yakurondezgapo yizamuyowoyera, kupulikira uku kukuwonekaso mu kacitiro kithu kurazga kwa Yesu, fumu ya “muzga,” cifukwa “kupulikira kwa ŵantu” wose kukuruta kwa Iyo.—Genesis 49:10.
[Mazgu ghamusi]
a Nangauli nkhuku ya nyatazi yikuwoneka yakupusa, kweni “yikulimba-limba kwambura kopa nyifwa kuti yivikilire twana twake kuti tuleke kuliwa,” ndimo likuyowoyera buku linyake lakulembeka na wupu wakuvikilira vinyama.
b Lemba la Yeremiya 38:19 likurongora kuti Ŵayuda ŵanandi awo ‘ŵakaperekeka’ ku Ŵakalidi ŵakakomeka yayi, kweni ŵakatorekera ku wuzga. Kwali ŵakacita kuthera cifukwa ca mazgu gha Yeremiya, apo tikumanya cara. Ndipouli, kupona kwawo kukukhozgera mazgu gha mprofeti.
Kasi Mukukumbuka?
• Ncivici cikacitikira Ŵaisrayeli cifukwa ca kuleka kupulikira?
• Ncivici cikacitikira Joash cifukwa ca kwendezgana na mabwezi ghake, pose paŵiri kukwambilira kwa umoyo wake na kuumaliro?
• Kasi tikusambirapo vici za Baruki?
• Cifukwa wuli ŵantu ŵakupulikira ŵa Yehova ŵakopa yayi apo umaliro wa caru ukusenderera?
[Mafumbo]
[Cithuzithuzi pa peji 23]
Pasi pa urongozgi wa Jehoyada, Joash wakaŵa wakupulikira Yehova
[Cithuzithuzi pa peji 25]
Mabwezi ghaheni ghakacitiska Joash kukoma mprofeti wa Ciuta
[Cithuzithuzi pa peji 26]
Kasi imwe mukatenge mupulikirenge Yehova na kuwona nkongono zake zakuthaska?