Ŵakristu Ŵakunjizgikamo Cara mu Vintu vya Caru mu Mazuŵa gha ku Umariro

“Mba caru cara, nga ndi umo Ine kuti ndiriri wa caru cara.”—YOHANE 17:16.

1, 2. Kasi Yesu wakayowoyaci za ŵarondezgi ŵake na caru, ndipo ivyo iye wakayowoya vikuwuska mafumbo wuli?

PA USIKU wakuti namacero wafwenge nga ni muntu murunji, Yesu wakaromba kwa nyengo yitali uku ŵasambiri ŵake ŵakupulikizga. Mu lurombo ulo, wakayowoya cimanyikwiro ca Ŵakristu wose ŵaunenesko. Pakuyowoya za ŵarondezgi ŵake iye wakati: ‘Ine ndaŵapa mazgu ghinu; ndipo caru caŵatinka, pakuti mba caru cara. Kuti nkuromba cara kuti muŵafumyemo mu caru, kweni kuti muŵasungirire ku muheni. Kuti mba caru cara, nga ndi umo Ine kuti ndiriri wa caru cara.’—Yohane 17:14-16.

² Yesu wakayowoya kaŵiri kuti ŵarondezgi ŵake ŵaŵenge ŵa caru cara. Mwanteura, ici cingiziska masuzgo, cifukwa caru ciŵatinkenge. Kweni Ŵakristu ŵakwenera cara kwenjerwa; cifukwa Yehova waŵavikilirenge. (Zintharika 18:10; Mateyu 24:9, 13) Mwakughanaghanira ivyo Yesu wakayowoya, tingajifumba kuti: ‘Ncifukwa wuli Ŵakristu mba caru cara? Kasi mazgu ghakuti mba caru cara ghakung’anamuraci? Usange Ŵakristu ŵakutinkika na caru, kasi iwo ŵakuciwona wuli caru?  Ni mwauli umo ŵakuwonera maboma gha caru?’ Mazgoro ghakuzikika mu Malemba gha mafumbo agha ngakuzirwa comene cifukwa ghakukhwaska waliyose wa ise.

“Tiri ŵa Ciuta”

3. (a) Ncivici ico cikutilekaniska na caru? (b) Ni ukaboni wuli uwo ukurongora kuti caru “cikugona mu nkongono za muheni”?

³ Tiri ŵa caru cara cifukwa tiri paubwezi weneco na Yehova. Mpostole Yohane wakalemba kuti: “Tikumanya kuti tiri ŵa Ciuta, ndipo caru cose cikugona mu nkongono za muheni.” (1 Yohane 5:19) Mazgu gha Yohane agha ghakuyowoya za caru ngaunenesko nadi. Nkondo, kuswa-marango, nkaza, kuleka kugomezgeka, na uzaghali vyathandazgika comene mazuŵa ghano ndipo vikupereka ukaboni wakuti Satana ndiyo wakucitiska masuzgo. (Yohane 12:31; 2 Ŵakorinte 4:4; Ŵaefeso 6:12) Para muntu ni yumoza wa Ŵakaboni ŵa Yehova, iye wacitenge mikhaliro yiheni iyi cara, ndipo ici ndico cikumupangiska kuŵa wa caru cara.—Ŵaroma 12:2; 13:12-14; 1 Ŵakorinte 6:9-11; 1 Yohane 3:10-12)

4. Kasi tikurongora wuli kuti tiri ŵa Yehova?

⁴ Mwa kuŵalekaniska na caru Yohane wakayowoya kuti, Ŵakristu ‘mba Ciuta.’ Wose awo ŵajipereka kwa Yehova mbake. Mpostole Paulos wakayowoya kuti: “Usange tiri ŵamoyo, tikukhalira ŵamoyo ku Fumu [Yehova]; ndiposo usange tikufwa, tikufwira Fumu: nteura kose-kose nanga tiri ŵamoyo, nanga tikufwa, tiri ŵa Fumu [Yehova].” (Ŵaroma 14:8; Salmo 116:15) Cifukwa tiri ŵake, tikumusopa iye yekha mbwenu. (Exodus 20:4-6) Ndico cifukwa cake, Mkristu ŵaunenesko wakunjizgikamo cara mu vintu vinyake vya caru. Nangauli wakucindika ndembera ya caru, kweni wakuyisopa cara, mukacitiro kake panji mu mtima. Wakusopa cara nkhwanta za maseŵero panji vikozgo. Enya Mkristu wakucindika nadi vyakusanka vya ŵanji kuti iwo ŵacitenge vintu umo ŵakukhumbira, kweni iye wakusopa Mlengi yekha. (Mateyu 4:10; Civumbuzi 19:10) Ici naco cikumulekaniska na caru.

“Ufumu Wane Kuti Ngwa Caru Cino Cara”

5, 6. Kasi kujilambika ku Ufumu wa Ciuta kukutilekaniska wuli na caru?

⁵ Ŵakristu mbarondezgi ŵa Yesu Kristu ndipo ŵakujilambika ku Ufumu wa Ciuta, ici cikuŵapangiska kuŵa ŵa caru cara. Penepapo Yesu wakeruzgikanga pamaso pa Pontiyo Pilato, iye wakati: “Ufumu wane kuti ngwa caru cino cara: Ufumu wane uŵenge wa caru cino, mphanyi ŵantu ŵane ŵapota homwa, kuti ndireke kuperekeka ku Ŵayuda: kweni sono Ufumu wane kuti ngwa pano cara.” (Yohane 18:36) Ufumu ni ntowa iyo yizamutuŵiska zina la Yehova, kurongora kuti ngwakwenerera kuwusa caru, na kupangiska khumbo lake kucitika pa caru capasi nga ni umo kuliri kucanya. (Mateyu 6:9, 10) Mu uteŵeti wake wose, Yesu wakapharazganga makani ghaweme gha Ufumu, ndipo wakati ghazamupharazgikaso na ŵarondezgi ŵake mupaka ku umaliro wa kaŵiro ka vintu. (Mateyu 4:23; 24:14) Mu cirimika ca 1914, ucimi uwo ukuyowoyeka pa Civumbuzi 11:15, ukafiskika nadi cifukwa ‘Ufumu wa caru ukazgoka wa Fumu yithu na wa Kristu wake: ndipo yiti yiwusenge muyirayira swi.’ Sono-sono apa Ufumu wakucanya ndiwo wekha uzamuwusa ŵantu. (Daniel 2:44) Ndipo ŵawusi ŵa caru, ŵazamucicizgika kuti ŵazomerezge nkongono zake.—Salmo 2:6-12.

 ⁶ Pakughanaghanira vyose ivi, Ŵakristu ŵaunenesko lero ŵakujilambika ku Ufumu wa Ciuta, ndipo ŵakurondezga urongozgi wakuperekeka na Yesu mwa ‘kurutirira kupenja Ufumu na urunji wake cakudanga.’ (Mateyu 6:33) Ici kuti cikuŵapangiska kuti ŵareke kucindika na kupulikira ŵarara ŵa caru ico ŵakukhala cara, kweni iwo mwauzimu mbakupambana na caru. Mulimo ukuru wa Ŵakristu lero, nga ni mu virimika vya mu handiredi lakudanga, ‘nkupharazga makani ghaweme gha Ufumu wa Ciuta.’ (Milimo 28:23) Palije boma panji ŵantu awo ŵangatondeska mulimo uwu wakupika na Ciuta.

7. Ncifukwa wuli Ŵakristu ŵakunjizgikamo cara mu vintu vya caru, ndipo ŵarongora wuli ukhaliro uwu?

⁷ Cifukwa cakuti ŵakujilambika kwa Yehova ndiposo nga mbarondezgi ŵa Yesu, na kuŵa pasi pa Ufumu wa Ciuta, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakatoramo cara cigaŵa mu viwawa ivyo vikacitikanga mu virimika vya mu handiredi la 20 na 21. Iwo ŵakakhozgera cigaŵa cilicose cara, cifukwa ŵakukoma cara ŵantu nanga nkuthandazga makani ghalighose ghaheni. Mwakurongora cipulikano cawo mu nyengo ya masuzgo, iwo ŵakucita nga ni umo ŵakacitira ku ŵarongozgi ŵa Nazi ku Germany mu cirimika ca 1934 penepapo ŵakati: “Tikunjizgikamo cara mu nkani za ndyari, kweni tikudemelera ku Ufumu wa Ciuta wakuwusika na Kristu, Themba lake. Tizamunjizgikamo cara mu nkondo panji kunyoza ŵanji. Tikukhumba kuti tikhalenge mu mtende na kucitira ŵantu ŵose vintu viweme.

Ŵimiliri na Mathenga gha Kristu

8, 9. Ni mwauli umo Ŵakaboni ŵa Yehova lero ŵaliri ŵimiliri na mathenga, ndipo ici cikukhwaska wuli umo ŵakucitira vintu na ŵantu ŵanyake?

⁸ Paulos wakayowoya za iye mwene na Ŵakristu ŵanyake ŵakuphakazgika kuŵa “[ŵimiliri, NW] mu malo gha Kristu, nga ni para Ciuta wakuŵeyera mwa ise.” (2 Ŵakorinte 5:20; Ŵaefeso 6:20) Kwambira mu cirimika ca 1914 Ŵakristu ŵakuphakazgika ŵaŵa nadi ŵimiliri ŵa Ufumu wa Ciuta, mu weneuwo ‘mbana.’ (Mateyu 13:38; Ŵafilipi 3:20; Civumbuzi 5:9, 10) Mwakusazgirapo, Yehova wasora mu ŵamitundu “mzinda ukuru” wa “mberere zinyake,” Ŵakristu awo ŵali na cilindizga ca kuzakakhala pa caru capasi, kuti ŵawovwire Ŵakristu ŵakuphakazgika kugwira ncito yawo. (Civumbuzi 7:9; Yohane 10:16) “Mberere zinyake” izi zingacemekaso kuŵa “mathenga” gha Ufumu wa Ciuta.

⁹ Mwimiliri wa caru cinyake na awo ŵakugwira nayo ncito ŵakunjizgikamo cara mu nkani za mu caru ico ŵakugwiramo ncito. Mwakuyana waka, Ŵakristu ŵakunjizgikamo cara mu nkani za ndyari. Iwo ŵakusankana mitundu na mafuko cara. (Milimo 10:34, 35) M’malo mwake iwo ‘ŵakucitira ŵantu ŵose vintu viweme.’ (Ŵagalatiya 6:10) Cifukwa cakuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakunjizgikamo mu vintu vya caru cara, palije muntu uyo wangakana uthenga wawo mwakuyowoya kuti ŵali ku cigaŵa ico cikususkana na cinyake, panji fuko, panji ŵakuhaya caru panji mtundu wakuti ntena.

Ŵakumanyikwa na Citemwa

10. Kasi citemwa ncakuzirwa wuli kwa Mkristu?

¹⁰ Mwakusazgirapo, Ŵakristu ŵakunjizgikamo cara mu vintu vya caru cifukwa ŵakutemwa Ŵakristu ŵanyawo. Yesu wakaphalira  ŵarondezgi ŵake kuti: “Na ceneici ŵantu ŵose ŵati ŵamanyirenge kuti muli ŵasambiri ŵane, para mukutemwana.” (Yohane 13:35) Kutemwa ŵabali ncigaŵa cakuzirwa comene kwa Mkristu. (1 Yohane 3:14) Padera pa ubwezi wake na Yehova na Yesu, Mkristu wakweneraso kutemwa comene Ŵakristu ŵanyake. Iye kuti wakutemwa awo wakusopa nawo mu mpingo umoza pera cara. Kweni wakutemwa ‘ŵabali wose pa caru cose.’—1 Petros 5:9.

11. Kasi Ŵakaboni ŵakhozgeka wuli na citemwa ico cili pakati pawo?

¹¹ Lero, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakurongora citemwa cawo mwakufiska ivyo lemba la Yesaya 2:4 likuyowoya, ilo likuti: “Tiŵafure malupanga ghaŵo ghazgoke vyakulimira, na mikondo yaŵo kuyizgora vimphopo; fuko la ŵantu nta tiliwuskire linyake lupanga, nanga nkusambiraso nkondo nako cara.” Cifukwa ca kusambizgika na Yehova, Ŵakristu ŵaunenesko ŵali pa mtende na Ciuta ndiposo ŵekha-ŵekha. (Yesaya 54:13) Cifukwa ŵakutemwa Ciuta na ŵabali ŵawo, cingaŵa cambura mahara kwa iwo kuti ŵakome Ŵakristu ŵanyawo panji muntu waliyose. Mtende na cikolerano nvyakukhumbikwa comene pa kusopa kwawo, ici ncirongorero cakuti ŵali na mzimu wa Ciuta. (Salmo 133:1; Mika 2:12; Mateyu 22:37-39; Ŵakolose 3:14) ‘Ŵakupenja mtende na kuwurondezga,’ cifukwa ŵakumanya kuti “maso gha Yehova ghakulaŵiska ŵarunji.”—Salmo 34:14, 15.

Umo Ŵakristu Ŵakuwonera Caru

12. Ni ukhaliro wuli uwo Yehova wakurongora ku ŵantu, uwo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakurondezga, ndipo mwauli?

¹² Yehova waphara za ceruzgo ico waperekenge ku caru, kweni iye wandayeruzge cara muntu waliyose payekha mu caru. Iye wazamugwiriskira ncito Yesu mu nyengo Yake yakuŵikika. (Salmo 67:3, 4; Mateyu 25:31-46; 2 Petros 3:10) Pa nyengo yasono, iye wakurongora citemwa cikuru comene ku ŵantu. Wakapereka Mwana wake wakutemweka mwakuti waliyose waŵe na mwaŵi wa kuŵa na umoyo wamuyirayira. (Yohane 3:16) Nga Mbakristu, tikurondezga citemwa ca Ciuta mwakuphalira ŵanji za manozgero gha Ciuta gha umoyo wamuyirayira, nangauli kuyezgayezga kwithu kanandi kukususkika.

13. Kasi tikwenera kuŵawona wuli ŵawusi ŵa caru?

¹³ Kasi ŵawusi ŵa caru tikwenera kuŵawona wuli? Paulos wakazgora fumbo ili apo wakalemba kuti: ‘Ŵantu ŵose ŵajilambike ku ŵa mazaza ŵarara; cifukwa palive wa mazaza kweni mweneuyo ngwa Ciuta; ndipo ŵa mazaza aŵo ŵaliko ŵali kwimikika na Ciuta.’ (Ŵaroma 13:1, 2) Ŵantu ŵali na mazaza gha kuwusa (ghanandi panji ghacoko kwa yumoza na munyake, kweni iwo ŵali pasi pa Yehova, Ciuta Wankongono-zose) cifukwa ndiyo waŵazomerezga. Mkristu wakujilambika ku ŵa mazaza cifukwa ici ncigaŵa cake ca kupulikira Yehova. Wuli usange pali mpindano pakati pa  vintu ivyo Ciuta wakukhumba na ivyo boma likukhumba kwa ise?

Dango la Ciuta na la Kesare

14, 15. (a) Kasi Daniel wakatceŵa wuli mpindano pa nkani ya kupulikira? (b) Ni mwauli umo Ŵahebere ŵatatu ŵakacitira penepapo pakaŵa mpindano pa nkani ya kugomezgeka iyo yikaŵa yakusuzga kuyitceŵa?

¹⁴ Daniel na ŵanyake ŵatatu ŵakarongora ciyerezgero ciweme comene ca umo tingacindikira ŵarara ŵa mabomba ndiposo kujilambika ku muwuso wa Ciuta. Penepapo ŵanyamata ŵanayi aŵa ŵakaŵa ku wuzga ku Babulone, ŵakapulikira marango gha caru ico, ndipo mwaluŵiro ŵakasankika kuti ŵasambizgike masambiro ghapadera. Daniel, wati wamanya kuti masambiro agha mwambura kukayika ghakoleranenge cara na marango gha Yehova, wakadumbiskana nkani iyi na ŵarara ŵa boma. Nga ncakufumapo cake, manozgero ghakapangika kurondezga njuŵi za Ŵahebere ŵanayi aŵa. (Daniel 1:8-17) Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakurondezga ciyerezgero ca Daniel ndipo ŵakurongosora mwakupulikikwa makora za cipulikano cawo kwa ŵarara ŵaboma mwakuti paleke kuŵa suzgo.

¹⁵ Ndipouli, cakucitika cinyake cikaŵa cakusuzga comene kwa iwo. Themba la Ŵababulone likimika cikozgo cikuru pa cidikha ca Dura ndipo likarangura ŵarara ŵa boma, na ŵarongozgi kuti ŵawungane mwakuti ŵayambe kusopa cikozgo ico. Pa nyengo iyi, ŵanyake ŵa Daniel ŵatatu ŵakaŵa kuti ŵasankika kale kuŵa ŵarongozgi ŵa vigaŵa vinyake vya mu Babulone, mwanteura languro ili nawo likaŵakhwaska. Penepapo cakucitika cikaŵa pakati, ŵantu awo ŵakawungana ŵakenera kujikamira cikozgo. Kweni Ŵahebere ŵatatu ŵakamanya kuti kucita nteura nkunangira dango la Ciuta. (Duteronome 5:8-10) Penepapo waliyose uyo wakaŵa pa malo apo wakajikama, iwo ŵakimilira jojololo. Cifukwa cakuleka kupulikira languro la fumu, ŵakaŵawofya kuti ŵakomekenge, kweni ŵakaponoskeka mwakuzizwiska, cifukwa ŵakasanka kukomeka m’malo mwa kuleka kumupulikira Yehova.—Daniel 2:49–3:29.

16, 17. Kasi ŵapostole ŵakazgora wuli penepapo ŵakarangurika kuti ŵaleke kupharazga, ndipo cifukwa wuli?

¹⁶ Mu virimika vya mu handiredi lakudanga, ŵapostole ŵa Yesu Kristu ŵakacemeka na ŵarongozgi wa Ciyuda ku Yerusalemu ndipo ŵakaŵarangura kuti ŵaleke kupharazga mu zina la Yesu. Kasi iwo ŵakacita wuli? Yesu wakaŵa kuti waŵarangura kuti ŵapange ŵasambiri mu mitundu yose, kusazgapo mu Yudeya. Wakaŵaphaliraso kuti ŵaŵenge ŵakaboni ŵake mu Yerusalemu, na vigaŵa vinyake pa caru cose capasi. (Mateyu 28:19, 20; Milimo 1:8) Ŵapostole ŵakamanya kuti ivyo Yesu wakaŵarangulira vikimiranga khumbo la Ciuta kwa iwo. (Yohane 5:30; 8:28) Lekani iwo ŵakayowoya kuti: “Tikwenera kupulikira Ciuta kwakuruska ŵantu.”—Milimo 4:19, 20; 5:29.

¹⁷ Ŵapostole ŵakaŵa ŵacigaruka cara. (Zintharika 24:21) Penepapo ŵarongozgi ŵa caru ŵakaŵakanizga kucita khumbo la Ciuta, iwo ŵakayowoya kuti, “Tikwenera kupulikira Ciuta kwakuruska ŵantu.” Yesu wakayowoya kuti  tikwenera kupereka ‘vintu vya Kesare kwa Kesare, ndipo vya Ciuta kwa Ciuta.’ (Marko 12:17) Usange tipulikirenge cara marango gha Ciuta cifukwa ca ŵantu, ndikuti tikupereka kwa muntu vintu ivyo nvya Ciuta. M’malo mwake tikupereka vyose vya Kesare kwa, kweni tikumanya za mazaza ghakuru gha Yehova. Ni Muwusi wa Cilengiwa Cose, Mlengi, Citopoko ca mazaza.—Civumbuzi 4:11.

Tiŵenge Ŵakukhora

18, 19. Ni ciyerezgero wuli ciweme ico ŵabali ŵithu ŵarongora, ndipo tingarondezga wuli ciyerezgero cawo?

¹⁸ Mazuŵa ghano, maboma ghanandi ghakumanya kuti Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakunjizgikamo cara mu vintu vya caru, ndipo tiri ŵakukondwa cifukwa ca ici. Ndipouli mu vyaru vinyake, Ŵakaboni ŵakumana na masuzgo ghanandi. Mu virimika vya mu handiredi la 20 mupaka sono, ŵabali na ŵadumbu ŵithu ŵanyake ŵayezgayezga comene mwauzimu kurwera ‘cipulikano cawo.’—1 Timote 6:12.

¹⁹ Kasi tingakhora wuli nga ndiwo? Cakudanga, tikwenera kumanya kuti tikumanenge na masuzgo. Tingazizwanga cara panji kwenjerwa para tikukumana na masuzgo. Paulos wakamucenjezga Timote kuti: “Ŵose aŵo ŵakukhumba kuŵa ŵasopi-Ciuta mwa Kristu Yesu ŵati ŵazikizgikenge.” (2 Timote 3:12; 1 Petros 4:12) Mu caru cakuwusika na Satana, kasi cingaŵa camacitiko kuti tileke kukumana na masuzgo? (Civumbuzi 12:17) Usange tirutilirenge kuŵa ŵakugomezgeka, ŵaŵengepo ni pera ŵantu awo ‘ŵatitukenge.’—1 Petros 4:4.

20. Ni unenesko wuli wakukhozga uwo tikukumbuskika?

²⁰ Caciŵiri, tiri na cigomezgo cose kuti Yehova na ŵangelo ŵake ŵatovwirenge. Nga ni umo Elisha wa mu nyengo zakale wakayowoyera, “aŵo ŵali na ise mbanandi kwakuruska aŵo ŵali na iŵo.” (2 Mathemba 6:16; Masalmo 34:7) Cingaŵa kuti nyengo zinyake Yehova pa vifukwa vyake viweme, wazomerezga kuti ŵantu ŵakususka ŵarutilire kwa kanyengo kacoko. Kweni mwambura kukayika, iye wazamutikhozga mwakuti tizizipizge. (Yesaya 41:9, 10) Ŵanyake ŵakomeka, kweni ise tikofyeka cara. Yesu wakayowoya kuti: “Mungopanga aŵo ŵakukoma thupi, kweni ŵalive kumanya kukoma mzimu: kweni uyo wakumanya kukoma mzimu na thupi mu Gehena, ndiyo mumopenge.” (Mateyu 10:16-23, 28) Tiri ‘ŵalendo’ mu caru ciheni ici. Tikugwiriskira ncito nyengo yithu mwakuti ‘tikoreske umoyo uwo mbumoyo weneco,’ umoyo wamuyirayira mu caru cipya ca Ciuta. (1 Petros 2:11; 1 Timote 6:19) Palije muntu uyo wangatondeska kuti tisange njombe iyi usange tirutilirenge kuŵa ŵakugomezgeka kwa Ciuta.

21. Kasi nyengo zose tikwenera kukumbukiraci?

²¹ Mwanteura, tiyeni tikumbukire za ubwezi wakuzirwa uwo tiri nawo na Yehova Ciuta. Nyengo zose tikwenera kuwongera vitumbiko ivyo tikusanga cifukwa ca kuŵa ŵarondezgi ŵa Kristu pasi pa Ufumu wake. Tose tikwenera kutemwa ŵabali ŵithu na mtima wose, ndipo tisangwe na citemwa ico ŵakurongora kwa ise. Kweni kuruska vyose, tiyeni tipulikire ivyo wakayowoya wamasalmo: “Lindirira Yehova na kumulaŵirira; khwima mtima, mtima wako uŵe wakukhwima; enya nadi, lindirira na kumulaŵirira Yehova!” (Salmo 27:14; Yesaya 54:17) Apo ndipo ise, pamoza na Ŵakristu ŵanyithu ŵambura mapendeko, tiŵenge ŵakukhora, ŵakugomezgeka ndiposo ŵambura kunjizgikamo mu vintu vya caru.

Kasi Mungarongosora?

• Kasi ubwezi withu na Yehova ukutipambaniska wuli na caru?

• Nga ni ŵantu awo ŵali pasi pa Ufumu wa Ciuta, ni mwauli umo tikuŵira ŵambura kunjizgikamo mu vintu vya caru?

• Kasi ni mwauli umo kutemwa ŵabali ŵithu kukutipangiskira kuti tileke kunjizgikamo mu vintu vya caru na kuŵa wakupambana naco?

[Mafumbo]

[Cithuzithuzi pa peji 25]

Kasi kujilambika kwithu ku Ufumu wa Ciuta kukukhwaska wuli kacitiro kithu na caru?

[Cithuzithuzi pa peji 26]

Muhutu na Mututsi ŵakugwilira lumoza ncito mwakukondwa

[Cithuzithuzi pa peji 27]

Ŵabali ŵa Cikristu ŵa Ciyuda ndiposo ŵa Ciarabu

[Cithuzithuzi pa peji 27]

Ŵakristu ŵa ku Serbia, Bosnia, na Croatia ŵakucezgera pamoza

[Cithuzithuzi pa peji 28]

Ni ntowa wuli yiweme iyo tingatora usange ŵawusi ŵatirangura kuti tileke kupulikira dango la Ciuta?